kniezen


kniezen 1.0

zich ongelukkig voelen; een knagend verdriet hebben; door verdriet of teleurstelling gekweld worden; zichzelf beklagen vanwege werkelijk of vermeend leed; treuren; met bijgedachte aan ontevredenheid ook: zichzelf min of meer misnoegd beklagen; verongelijkt treuren

Semagram (extra betekenisinformatie)


Kniezen…

is een handeling of een proces

      Algemene voorbeelden


      Ook oudneef Gertjan was gestorven [...]. Paula raakte in paniek bij dat nieuws. Het herinnert haar eraan dat het leven doorgaat zonder dat zij de tijd benut. Nu eens wil ze dood zijn met de doden, dan weer verlangt ze hevig naar Leben, zoals ze dat noemt. Grada is haar geweten, die zou het hebben verdomd te kniezen.

      Kriblijn, Barber van de Pol,

      Er is te weinig samenwerking. De leraar/lerares sluit zich op in zijn/haar klas, en kniest. De beleidsmaker blijft in Brussel hangen.

      De Standaard,

      Vooral veertigers dupe van leeftijdsdiscriminatie. Bij ontslag hebben vijftigers meer reden tot kniezen.

      De Standaard,

      Hier een tabel waar U de voornaamste planten kunt terugvinden overeenkomstig met hun zuurheidsgraad [...]. Ik hoor je al kniezen wanneer U deze wetenschappelijke namen voorgeschoteld krijgt.

      http://www.groengids.be/

      Combinatiemogelijkheden


      met infinitief


      • beginnen te kniezen

      In plaats van de grand-seigneur met het originele idee uit te hangen en iedereen voor je in te nemen, begin je te kniezen en jezelf in een hoekje te verstoppen.

      Pagadders, Leo Geerts,

      • (niet) blijven kniezen

      'Laten we meegaan,' zei Tracy. 'Vooruit, op een dag als vandaag moet je niet binnen blijven kniezen.'

      Buiten is het maandag, J. Bernlef,

      • liggen te kniezen

      Stel: je bent zeventien, je beste vriend ligt onder de zoden, je moeder is uit huis gegaan, je vader ligt op de de bank te kniezen, staart naar zijn gsm, als een kapotte lamp van Alladin, je weet niet waar je zus woont.

      De langverwachte, Abdelkader Benali,

      Ik zag me op zijn kamer zitten, waar hij lag te kniezen, en ik hoorde me zeggen dat hij er niet zo zwaar moest aan tillen, want, zei ik: dat ze je een blauwtje heeft doen lopen, bewijst alleen dat zij niet zoveel geestelijke diepgang bezit als wij!

      De baan van gaan en gissen, Bruno Bartels,

      ( Frequent aangetroffen.)
      • zitten te kniezen
      • zitten kniezen

      'Je zit weer te kniezen,' zei Willem. Hij leunde achter me op de zetel. 'Ik weet het. Ik ben soms moeilijk.'

      Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

      En toen werd hij kwaad. Waar haalde zij het recht vandaan hier te zitten kniezen? Zij was tenminste gezond, terwijl hij... Zijn woede zakte meteen weer weg. Misschien was hij zelf nog beter af dan zij. Hij ging de pijp uit en daarmee was voor hem de kous af.

      Bedorven vlees, John Vermeulen,

      "Waarom zit je zo te kniezen? Wees blij dat zij en Jozef tenminste bereid zijn te chaufferen."

      Pagadders, Leo Geerts,

      • thuis zitten te kniezen
      • thuis zitten kniezen
      • thuis gaan zitten kniezen

      Thuis zitten kniezen voor de tv omdat Oranje niet meedoet, of met de koters naar het voetbalpark Rotterdam? Duizenden voetballertjes kozen er gisteren voor zelf te laten zien wat ze in de benen hebben.

      De Telegraaf,

      Waarom zou ik thuis zitten kniezen? Ik had niks meer om naar uit te kijken, behalve dit. Ik heb uitzaaiingen.

      De achterkant van de aarde, Karel Osstyn,

      Als ons land zijn technologische waarde verliest, als we ten onder dreigen te gaan moeten we niet thuis gaan zitten kniezen, maar zeggen waar het op staat.

      http://www.hab.a1.nl/

      Thuis zitten kniezen, was niets voor Gert.

      De Standaard,

      Wat moet je nou anders doen als je 's avonds in je uppie thuis zit te kniezen?

      De zonnewijzer, Maarten 't Hart,

      • hier zitten (te) kniezen
      • in een cel zitten (te) kniezen
      • in de kamer zitten (te) kniezen
      • in een stad zitten (te) kniezen
      • op de Leidsekade zitten (te) kniezen
      • tussen vier muren zitten (te) kniezen

      Een wijze raad van Michel Verschueren die mij de keuze liet, maar uit eigen ervaring vertelde dat je thuis tussen die vier muren alleen maar zit te kniezen.

      De Standaard,

      Het ene moment zit je te kniezen in de kamer - niks geeft zo'n gevoel van armzalige eenzaamheid als niet aan het carnaval deelnemen - en zó ren je plotseling de straat op bij het horen van het doffe geluid van de dikke trom.

      NRC,

      'Volgens mij zit jij daar een beetje te kniezen in die klotestad.'

      Voorval, Harry Mulisch,

      Voor de goede orde vermeld ik dat neef Karel weigerde een bekentenis af te leggen daar, zoals hij zei, het voor hem onmogelijk was bij zomeravonden, als de zon in zee daalde en vele flaneurs over de Boulevard gingen om wat van het zachte koele briesje te genieten na de zo heerlijke zomerdag en dat met zachte muziek in de verte, in een cel te zitten kniezen.

      Gesprekken in huizen aan zee, Willem Brakman,

      Zou de een soms, als Harry Mulisch, moeten zitten kniezen op de Leidsekade, terwijl anderen vrolijk rondhuppelen over de Veluwe? Asfalt over dat natuurgebied! In het voorbijgaan moet hier een ernstig woord tegen de beschermers van het milieu worden gesproken.

      Boze brieven van Bijkaart, W.F. Hermans,

      Ze begreep niet wat ze voor mij op het spel zette, begreep niet dat ik mijn geloofwaardigheid in zijn ogen kwijtraakte, en nu kan ik hier zitten kniezen.

      De langverwachte, Abdelkader Benali,

      Ik kan in de fauteuiI gaan zitten, natuurlijk met wat drank, dat Christine niet de indruk krijgt dat ik hier zit te kniezen, als zij thuiskomt.

      Liliane, of De spiegelingen van leugen en liefde, Clem Schouwenaars,

      met ander, nevengeschikt werkwoord


      • kniezen en zeuren
      • knarsen en kniezen

      Vanmorgen stuiterde ik zomaar pardoes de trap af, ik heb al m'n klanten voor vandaag afgezegd, en nu zit ik te knarsen en te kniezen, want ik heb m'n stuitje vreselijk bezeerd

      De zonnewijzer, Maarten 't Hart,

      Kniezen en zeuren, ze wist dat vrouwen het wel vaker deden, maar dit keer had ze het wel erg bont gemaakt.

      Pandora, Pieter Aspe,

      met bijwoord


      • niet kniezen
      • niet zitten te kniezen

      Maar de hoogbejaarde tengere vrouw, die bijna blind en doof is, en in een bejaardentehuis verblijft in Saintes-Maries-de-la-Mer, bij Arles, zit niet te kniezen in haar rolstoel.

      De Standaard,

      'Niet kniezen,' zei Pompier even later. Ze hadden een halfuurtje wachten voor de boeg, en Fred begon er allemaal de straf van God in te zien.

      Een Ferrari in de Lange Leemstraat, Sus Van Elzen,

      • onbestemd kniezen

      Arme, lieve Mira. Ze zat weer in zo'n wolk van onbestemd kniezen. Ik moest haar een beetje extra verwennen vandaag. Ik zou de wolk wegblazen met vrolijke verhalen, appelgebak en mijn verliefdheid.

      Rupert: een bekentenis, Ilja Leonard Pfeijffer,

      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: over

      • kniezen om iets of iemand

      Wij vergeten hardnekkig wat wij bezitten, kijk naar een rolstoelzitter als Arnaud, kijk naar een grimmige houten beer als Lerou, het enge bestaan van Helma, waar zou ik om kniezen?

      Ach, mijn dal, Jan Veulemans,

      In de keuken zei Raf na een slok van de woudgroene fles dat Holst meer onder de mensen moest komen, dat hier in zijn eentje kniezen om madame Laura onwaardig was voor een man.

      Het verdriet van België, Hugo Claus,

      • (zitten te) kniezen over iets
      • kniezend over iets

      'En zij zitten in de belangrijke adviesorganen en in Brussel, niet de historici. Waar zijn die?' In de Agnietenkapel, op een namiddag, hardop kniezend over hun eigen nutteloosheid.

      http://www.nederlandsgesprekcentrum.nl/

      Het was een woord van haar: in de wereld van vandaag kniesde je niet meer over dingen, je verwerkte ze.

      Verborgen schade, Aster Berkhof,

      Mannelijke werknemers (59 %) kniezen meer over een leeftijdsgrens bij vakatures dan hun vrouwelijke kollega's (39,2 %).

      De Standaard,

      In het Historisch Nieuwsblad van afgelopen juni was het volgende commentaar te lezen op het symposium Geschiedenis en Vooruitgang dat het Nederlands Gesprek Centrum op 17 mei 2001 organiseerde: Kniezen over de eigen nutteloosheid.

      http://www.nederlandsgesprekcentrum.nl/

      Paars wordt geboren. En dat is niet het ogenblik om te gaan zitten kniezen over een eventueel belast verleden. Dus vooruit met fikse tred.

      http://www.raadvenw.nl/data/999159024.pdf,

      in voorzetselgroep met aan het


      • aan het kniezen zijn

      Het meisje zei: 'Waar is hij, Jimmy?' Jimmy was kwaad. 'Ik zei toch al dat we die klotehond aan de lijn moesten houden, of achter in de auto.' Ze klonk alsof ze elk moment in huilen uit kon barsten. 'Mijn ouders vermoorden me.' Hij begon te slijmen [...]. Het meisje was nog steeds aan het kniezen. 'Ik moet terug. Mijn ouders slaan op tilt als ik te laat terug ben met de auto en ook Bob nog eens kwijt ben.'

      Crisis four, Andy McNab,

      overig


      • de hele zomer (zitten te) kniezen
      • urenlang (zitten te) kniezen
      • vijftien jaar (zitten te) kniezen

      Hoe heerlijk is het opstappen met de herinnering aan het eigen kleine ik, doch één rotte appel is genoeg en als ik vuile papiertjes vind - wat regelmatig gebeurt - zit ik thuis urenlang te kniezen en altijd eindigt het in tranen.

      Het blauwe meisje en de andere kleuren van de verschrikking, Greta Seghers,

      Nu vluchtte ik dadelijk nadat de colleges en de practica waren afgelopen naar mijn zolderkamer op de President Steynstraat om daar de hele zomer te kniezen, terwijl ik die zomer veel beter op mijn kamer aan de Hooglandse Kerkgracht had kunnen doorbrengen.

      Het woeden der gehele wereld, Maarten 't Hart,

      Eerst Gravers verknallen, gevolgd door vijftien jaar kniezen, dan die trash voor soaps schrijven, het zelfs in die wereld tot persona non grata schoppen, een hele kunst.

      De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen