maniok 1.0
Bron:
Forest & Kim Starr
(
CC BY 3.0
)
(Hoewel het woord maniok in Nederland niet onbekend is, is daar het synoniem cassave gebruikelijker.)
Semagram (extra betekenisinformatie)
De maniok…
is een tropisch gewas; is een plant
- [Deel] heeft een zetmeelhoudende wortelknol, waaruit meel wordt bereid als grondstof voor voedsel
- [Doel of bestemming] wordt geteeld vanwege de wortelknol, waaruit meel wordt gemaakt
- [Plaats] komt voor in Zuid-Amerika, Midden-Afrika en Zuid-Azië
- [Plaats van herkomst] is afkomstig uit Zuid-Amerika, met name Brazilië
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een overblijvend en verhoutend gewas, kan groeien op arme grond en is goed bestand tegen de droogte
- [Belang] is, op de aardappel na, het belangrijkste groentegewas ter wereld
Wetenschappelijke naam: Manihot esculenta
| Rijk | Plantae; Planten |
|---|---|
| Stam | Embryophyta; Landplanten |
| Klasse | Spermatopsida; Zaadplanten |
| Orde | Malpighiales |
| Familie | Euphorbiaceae; Wolfsmelkfamilie |
| Geslacht | Manihot |
| Soort | Manihot esculenta |
Algemene voorbeelden
De zaden van enkele Jathropa-soorten bevatten oliën die een sterk purgerende werking hebben. Het Manihot-geslacht heeft dan weer wortelknollen die zeer zetmeelrijk zijn. Ze zijn de belangrijkste zetmeelplanten van tropisch-Amerika: de algemene naam ervoor is cassave, maar het meel ervan is bij ons beter bekent als tapioca en de plant als maniok of mandioca.
Tot de inheemse planten behoren tabak, katoen, de kapokboom, de acajouboom, de guave en de mahonieboom. Veel ingevoerde cultuurplanten komen nu op grote schaal voor: bananen, suikerriet, koffie, limoenen en maniok.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- maniok telen
Ze betekent dat België essentiële bevoegdheden doorschuift naar onder - naar de niet-gouvernementele organisaties - en naar boven - naar de EU. Maton is het met die "abdicatie" grondig oneens [...]. "Als wij ze maniok helpen telen, maar als er geen wegen zijn om die productie naar de markt te brengen? De staat kan zichzelf toch niet herleiden tot een ngo-coördinator? En als wij een ander deel van onze coöperatie op de Europese Unie of op andere multinationale samenwerkingsverbanden afwentelen, wachten ons nog ontgoochelingen"
als subject bij een werkwoord
- groeien
Hier heerst een landelijke armoede, die vrij schijnt van haat, afgunst en angst. Men is tevreden met het plekje grond waarop wat maniok groeit, met een paar geiten, een varken en een klad kippen [...]. De Indiaanse droefenis, die overal elders op dit kontinent, behalve in Brazilië, zo pijnlijk aandoet, hebben wij in het Paraguays paradijs niet teruggevonden.
in voorzetselgroep
- productie van maniok
Zo stelde de Leuvense professor Landbouwwetenschappen Eric Tollens voor om, in samenhang met de gezondheidszorg en de inspanningen voor het basisonderwijs, ook middelen ter beschikking te stellen voor het heropstarten van de produktie van maniok en van andere voedingsgewassen.
Woordfamilie
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
maniok 1.1
Bron:
Amada44
(
CC BY 3.0
)
(Hoewel het woord maniok in Nederland niet onbekend is, is daar het synoniem cassave gebruikelijker.)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een maniok…
is een wortelknol; is een deel van een plant; is een deel
- [Samenstelling] bevat veel zetmeel maar ook giftig blauwzuur
- [Doel of bestemming] wordt gebruikt als voedsel of om er meel van te maken dat in voedingsproducten verwerkt wordt
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is eetbaar en zeer voedzaam
- [Behandeling of bewerking] wordt gekookt, soms ook gebakken of gefrituurd, alvorens gegeten te worden of wordt verwerkt tot meel door het te stampen, te raspen, te malen en uit te persen
Algemene voorbeelden
Eten is er niet in de gevangenis. De familieleden van de meeste gevangenen brengen hen eenmaal per week wat maniok. Wie geen familie heeft, eet amper.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- maniok malen
- maniok stampen
De ambachtelijke bedrijvigheid op straat, de veehoedertjes met hun zweep, de steenhouwers naast de berg keien die ze uit rotsblokken hebben geklopt, de vijzels waarin de maniok wordt gestampt.
Op een steenworp daarvandaan bouwt een man in zijn dooie eentje een stuwdam in een riviertje. De bouwheer, Kotongo, droomt van elektriciteit in zijn dorp. Zodat mensen er hun maniok, maïs en later koffie kunnen malen.
Een zwarte vrouw die maniok stampt.
- maniok koken
- maniok snijden
- maniok wassen
De maniok wassen en in schijven van 5cm snijden. De maniok krokant koken, het kookvocht afgieten en de groente laten uitlekken. Daarna de maniok in partjes snijden en deze bakken in hete olijfolie of ganzenvet. Regelmatig omschudden (men kan de maniok ook in dunne schijfjes snijden en deze als chips frituren).
met substantief ervoor
- een baal maniok
- een zak maniok
- een lading maniok
met adjectivisch voltooid deelwoord
- geoogste maniok
"Dit is het einde van het binnenlandse transport over de weg," weten de handelaars. "We rijden alles kapot." De pas geoogste koffie, maïs en maniok bereiken hun bestemming niet meer.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
maniok 1.2
(Hoewel het woord maniok in Nederland niet onbekend is, is daar het synoniem cassave gebruikelijker.)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.1 : 1.2 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Maniok…
is een grondstof voor voedsel; is een stof
- [Functie] dient als grondstof voor diverse voedingsproducten, zoals brood, pap, tapioca en fufu, maar in het Westen ook voor veevoeder
Algemene voorbeelden
Weiden en grasland (244.020 ha) en voedergewassen (125.478 ha waarvan 118.402 ha maïs) nemen 68 procent van het Vlaamse landbouwareaal in beslag. Daarnaast wordt nog een belangrijke hoeveelheid bijproducten van de voedingsindustrie zoals melasse en bietenpulp als veevoeder gebruikt. Daarnaast worden er eveneens aanzienlijke hoeveelheden mengvoeder verbruikt, samengesteld uit inlandse voedergranen, afvalproducten van industriële voedselprocessen en ingevoerde producten zoals soja, maniok en citruspulp.
Combinatiemogelijkheden
met substantief ervoor
- een baal maniok
- zak maniok
Leerkrachten en universiteitsprofessoren weigeren les te geven tegen een hongerloon dat hen niet eens in staat stelt een zak maniok te betalen.
De lading werd met de wekelijkse vlucht van de Zaïrese luchtvaartmaatschappij Scibe Airlift van Kinshasa naar Brussel vervoerd. Een drugshond ontdekte in de balen maniok tientallen pakjes van een halve kilogram marihuana.
in voorzetselgroep
- uitvoer van maniok
- krachtvoer van maniok
Het overschrijden van de draagkracht van het leefmilieu, enerzijds te wijten aan overconsumptie van de landbouwgrond en anderzijds te wijten aan het onoordeelkundig gebruik van landbouwgrond door armoede; de Noord-Zuidrelatie, denk hierbij aan de uitvoer van soja en maniok voor ons varkensvoer.
Tenslotte bezet elke (intensieve) veehouder van onze 'veel-te-veel-dieren-samen-veeteelt' tussen de 10 à 40 hectare in de tweederde wereld voor zijn krachtvoer van soja, aardnoten, maniok, vismeel, etc.