na-apen


na-apen 1.0

(pejoratief)

( Met betrekking tot personen, soms ook dieren)
een voorstelling van de in het object genoemde geven door min of meer exact diens gedragingen, handelingen, uiterlijk of eigenschappen weer te geven in woord en/of gebaar; nadoen; nabootsen; imiteren
Vaak met de bijgedachte dat iets slaafs nagevolgd wordt zonder inzet van eigen oorspronkelijkheid, vindingrijkheid en vernieuwingsvermogen of met de bijgedachte dat het navolgen op een overdreven, opzichtige wijze gebeurt. Soms in neutraal gebruik, maar meestal negatief (pejoratief) bedoeld.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Na-apen…

is een activieit

  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] getuigt vaak van weinig originaliteit
  • [Onstoffelijke inhoud] is het min of meer exact nadoen van iemand in woord en/of gebaar

    Algemene voorbeelden


    De ezel van gisteren komt aanlopen in de richting van het dorp, ten slotte kruist hij mijn pad. Een oude man met een half gebit loopt erachteraan. 'Bonjour', zeg ik. 'Bonjour', antwoordt de man op dezelfde stugge, wat terughoudende manier als ik. Het lijkt wel of hij me na-aapt.

    Bas, Annie Van Keymeulen,

    Na-apen is een van de belangrijkste leerstrategieën. Als baby doe je niet anders, en ook als volwassene leer je bewust en onbewust veel van de mensen om je heen.

    https://issuu.com/paulalaaa/docs/durftevragen1.01,

    Hij tikte de Ericsson op off, en zei tegen Jules: 'Hoe is het toch mogelijk dat iedereen mij altijd maar na-aapt. Ik geef even de indruk dat Uitgeverij Guggenheimer door m'n secretaresse gerund wordt, en bij Woestijnvis beginnen ze daar ook meteen mee.'

    Uitgeverij Guggenheimer, Herman Brusselmans,

    'Wij doen iets al twintig eeuwen, en dan komt er na 1917 jaar een stelletje bolsjewieken dat ons na-aapt en dan durven ze te roepen dat wij 't van hèn hebben afgekeken!

    Ben ik eigenlijk wel links genoeg?, Jan Blokker,

    Dat zij vooral maar niet denkt dat ik die losbol van ginds in alles ga naäpen.

    Gras, Clem Schouwenaars,

    Ook bij de aankoop van werk van Nederlandse kunstenaars bestaat 'de tendens om elkaar na te apen', zoals Melle Daamen, directeur van de Mondriaanstichting, het uitdrukt.

    NRC,

    De vrees, die vooral in ondememerskringen de bovenhand haalde, dat de stadskermis als "mauvais exemple" het rijtje veeleer nog zou komen aandikken, leidde ertoe dat het initiatief op advies van de commissie door de gemeenteraad op 14 april 1838 werd afgevoerd. Dezelfde dag nog slaakte de Gazette van Gent een zucht van opluchting: "Het voorstel om de Brabanders en Hollanders na te apen door hier een algemene kermis of stedelijk feest in te voeren, is door de Raad wijselijk verworpen."

    http://www.gentsefeesten.be/geschiedenis/aindex.htm,

    Terwijl Santvliet op een onbeschaamde manier mij geïmiteerd heeft: ook het optreden van het Concentus Classicus had ik via de aankondiging op de radio vernomen. Dat detail is in hun groepje zeker verteld. En barokmuziek, oude instrumenten. Roelof heeft mij tegelijk nageaapt en voor schut gezet, voor een volgende keer, met opzet of niet.

    Liliane, of De spiegelingen van leugen en liefde, Clem Schouwenaars,

    Opeens besefte ik met grote onverbiddelijkheid dat ik altijd had geleefd met alleen maar de illusie dat ik gevoelens had, dat ik de anderen alleen maar na-aapte, dat ik imiteerde, me ook voor mezelf vermomde.

    Vliegen in een spinnenweb, Fernand Auwera,

    Chimpansees hebben ook door wanneer mensen hen na-apen, en reageren daar dan weer op door het na-geaapte gedrag voort te zetten.

    https://www.nemokennislink.nl/publicaties/mensapen-apen-even-vaak-mensen-na-als-mensen-apen/,

    Ik ontmoet telkens sociologen en zelfs psychologen, die beweren dat territoriuminstinct iets is dat hoogstens bij dieren voorkomt (en de mens rekenen ze daar dan nooit onder). Volgens hen heb ik dus wat anders, misschien aap ik de dieren wel na in mijn chagrijn en woede als ik mijn klein gebied bedreigd voel.

    Het principe van nieuwsgierigheid, Dick Hillenius,

    Combinatiemogelijkheden


    met bijwoord


    • niet na-apen
    • niet in alles na-apen

    "In Kiss My Jazz", zegt Elko, "gaat het erom het gevoel dat je ervaart te verbinden met wat je zelf voelt. We moeten onze helden niet naäpen, zelfs al heten ze Charlie Parker. Neem Nick Cave: voor ons heeft die veel meer met blues te maken dan al die kerels die hun idool naspelen."

    De Standaard,

    Onder een glazen vloerplaat staart een Merovingische krijger je vanuit zijn graf ernstig aan. De krijger en zijn uitrusting zijn gerekonstrueerd maar een paar meter verder ligt zijn oorspronkelijk langzwaard in een kast. Aan de pietluttige kortzwaarden van de Romeinen had die lokale machthebber geen boodschap. Je moet beschavingsbrengers niet in alles naäpen.

    De Standaard,

    met object


    • helden (niet) na-apen

    Willem Kloos en Frederik van Eeden betekenden voor mij toen net zo veel als rocksterren voor andere jongens. Ik knipte zelfs hun fotootjes uit kranten. En in een dagboek aapte ik ook die helden na.

    De Standaard,

    "In Kiss My Jazz", zegt Elko, "gaat het erom het gevoel dat je ervaart te verbinden met wat je zelf voelt. We moeten onze helden niet naäpen, zelfs al heten ze Charlie Parker. Neem Nick Cave: voor ons heeft die veel meer met blues te maken dan al die kerels die hun idool naspelen."

    De Standaard,

    ( Met eigennaam als object)
    • Olijf na-apen
    • Patrick na-apen
    • Reve na-apen

    Van nu af aan verdient Guignard wat extra's door het huisreglement te omzeilen. Hij aapt Olijf na. Een leuke opoffering zonder komplicaties.

    De verdwazing, Andreas Roels,

    Wat doe ik nu? In mijn slipje weer naar buiten? Patrick naäpen, daar zou het op neerkomen. Moet hij weten, dat hij daar zo belachelijk wil zitten.

    Gras, Clem Schouwenaars,

    Over jou heeft de kritiek naar aanleiding van je laatste boek 'Zonder trommels en trompetten' geschreven dat je Reve naäapt.' 'Wie dat schrijft, leest slecht.'

    Ik ga altijd uit de weg voor een andere ezel, Jos de Man,

    overig


    ( Met een directe rede waarbij dat wat iemand gezegd heeft letterlijk wordt herhaald)
    • "Niet doen", aapt zij mij na
    • "Zie je wel", aapt Bike na

    Ze gaat achter me staan en legt haar handen om mijn bovenarmen. "Mama! Niet doen." "Mama. Niet doen," aapt ze me na. Moeiteloos tilt ze me op en legt me over haar schouder.

    Mijn mama is een cowboy, Stefan Boonen,

    'Zie je wel,' zegt Sass, en ze kijkt haar broer spottend aan. 'Zie je wel, zie je wel,' aapt Bike na, en hij trekt een denkbeeldige verrekijker die hij laat rondzwaaien door de kamer.

    Het tijgerspoor, Julia Leigh,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    na-apen 2.0

    (pejoratief)

    ( Met betrekking tot concrete en abstacte zaken)
    nagenoeg exact naar het voorbeeld van het in het object genoemde maken, weergeven; nadoen; nabootsen; navolgen; imiteren; kopiëren
    Vooral met de bijgedachte dat iets slaafs nagevolgd wordt zonder inzet van eigen oorspronkelijkheid, vindingrijkheid en vernieuwingsvermogen, ook met de bijgedachte dat het navolgen op een overdreven, opzichtige wijze gebeurt en soms ook met de bijgedachte dat gepoogd wordt het origineel kwalitatief te verbeteren. Vaak ook in zelfstandig gebruik, vooral in een voorzetselverbinding die wordt ingeleid door van ('het na-apen van iets').

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Na-apen…

    is een activiteit

    • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] getuigt vaak van weinig originaliteit
    • [Onstoffelijke inhoud] is het min of meer exact nadoen of namaken van iets

      Algemene voorbeelden


      De taxi houdt stil op één van die halve maan-vormige pleinen in Bath, waarvan de architectuur het oude Rome naäapt: één en al classicistische colonnades en raampartijen.

      NRC,

      De hebbelijkheden van oom, tante, vader, de journalist, weduwe Van Geel en anderen aapt hij lachwekkend na, zodat moeder haar zelfbeheersing verliest.

      Hete zeeprikkels, Andreas Roels,

      Haar hele carrière lang heeft Hepburn moeten opboksen tegen haar imago, dat vaak het zicht benam op haar acteertalent. Zij wèrd de jaren zestig, geïmiteerd door miljoenen vrouwen, aanbeden door evenzoveel mannen. Hepburn zelf deed dat allemaal af als toeval. Het korte kapsel uit Roman Holiday had ze "nageaapt" zei ze, de door tallozen nagevolgde jurkjes met cut out-schouders droeg zij uit nood, "omdat ze mijn brede schouders wat camoufleerden".

      NRC,

      De liervogel (Menura novaehollandiae) heeft wel een heel aparte manier van zingen om een wijfje te verleiden. Naast het opzetten van zijn staartveren in de vorm van een lier (een oud Grieks snaarinstrument), heeft hij een heel arsenaal aan geluiden dat hij laat horen. Hij bootst niet alleen melodieën van andere vogelsoorten na, maar imiteert ook andere geluiden die hij in zijn omgeving hoort, zelfs dat van een kettingzaag, autoalarm, fototoestel of mobiele telefoon. Hoe groter zijn repertoire, hoe groter zijn succes bij de wijfjes!

      http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i002747.html

      Soms krijgt een kandidaat een geniale inval tijdens de campagne zelf. Zo besluit Freddy Picker tijdens een toespraak dat hij iets concreets voor het volk wil doen. Hij kondigt aan dat hij meteen naar het ziekenhuis stapt om bloed te laten aftappen. Bloed geven wordt in de kortste keren een rage. Een risicoloos gebaar. Een reddend gebaar. Het kan door elke toeschouwer worden nageaapt. Het kan worden gesymboliseerd op spandoeken waar de naam Picker voortaan op de i een stip krijgt in de vorm van een druppel bloed.

      De Standaard,

      Moeten alle oude programma's in de prullenbak? Zijn er wel nieuwe programma's? De PowerPC kan bestaande software zonder problemen verwerken. Hij kan namelijk de oude Applechips en zelfs de Intelchips naäpen (emuleren). Het nadeel van deze emulatie is de snelheid die vergelijkbaar is met een middenklasse Macintosh, terwijl het ontbreken van een mathematische co-processor het gebruik van softwarepaketten die hiervan veelvuldig gebruik maken tergend langzaam of zelfs onmogelijk maakt.

      NRC,

      Dit is iets waar sommige verkopers zich nog wel eens schuldig aan maken. Ze hebben in hun opleiding geleerd dat spiegelen een goede techniek is om de klant een gevoel van veiligheid en vertrouwdheid te geven en passen dit gretig toe. Ze apen werkelijk alles na wat de klant doet. Als de klant gaat verzitten doen zij dit ook; als de klant aan zijn mond wrijft volgt de verkoper.

      http://www.lichaamstaal.nl/lichaamstaal.html?spiegelen.html

      Onder de dekmantel van het betwistbare recht op individuele vrijheid willen zij, net als alle anderen, hun deel nemen, de ambtenaren van dienst uitschelden, en in de winkels stelen als dat gemakkelijk is. Op die manier proberen zij de revolte na te apen zonder veel te riskeren.

      http://www.buitendeorde.nl/1402/art.php?art=23,

      'Wie het in de jazzmuziek wil maken, moet een groot doorzettingsvermogen hebben en van zijn eigen kracht uitgaan. Wat dat betreft heb ik een groot voorbeeld aan Hans Dulfer. Hij is ook overtuigd van zichzelf. Hij heeft de gave om mensen aan zich te binden. Iedereen luistert. Hij heeft het charisma van een circusartiest. Ik heb veel van hem nageaapt, want ik ben mij lange tijd onbewust geweest van mijn podiumperformance. Dat ik delen van zijn trucs heb gekopieerd, vind ik niet erg.'

      http://www.saskialaroo.nl/html/artikelen/jazznu.html,

      In 1894 verleende het Kaiserliches Patentamt patent op Abbes 'binoculaire kijker met vergrote objectiefafstand'. Het ging met terugwerkende kracht in op 9 juli 1893. In het eerste jaar werden er al ruim 12.000 kijkers verkocht. Er verschenen concurrenten op de markt, met ontwerpen die het patent van Abbe omzeilden, maar het produkt uit Jena bleek toch de beste kwaliteit te leveren, óók toen het patent in 1908 was verlopen en andere fabrikanten het principe gingen naäpen.

      NRC,

      The 64.000 Dollar Question werd op andere stations nageaapt, ondermeer door '21' waar Quiz Show over gaat.

      NRC,

      'De homoseksualiteit, die buiten de geschiedenis staat en geen eigen vormen heeft, is tot imiteren en overdrijven gedoemd.' Homo's kunnen niet trouwen, zegt Kellendonk met zoveel woorden; hooguit kunnen ze de huwelijkse rituelen naäpen, en ze daarmee ridiculiseren.

      http://www.groene.nl/1996/13/ss_kelle.html,

      Combinatiemogelijkheden


      met object


      • de cultuur na-apen
      • het gebaar na-apen
      • iemands gedrag na-apen
      • iemands handschrift na-apen
      • een stijl na-apen
      • iemands taal na-apen

      Imran Khan zet zich niet alleen af tegen de leiders. Hij hekelt de 'bruine sahibs' in het algemeen, die steeds Engels spreken en de Westerse cultuur naäpen. Volgens hem lijden de 'bruine sahibs' (sahib was de aanspreekvorm voor koloniale beambten) aan een diep minderwaardigheidscomplex: "We moeten af van deze cultuur, we moeten ons zelfvertrouwen opkrikken."

      NRC,

      Greppels tussen de velden gapen me leeg aan en baby blue wijst met een veel te kleine vinger van zijn piemel naar de horizon en terug. De twee ambtenaren recht tegenover me apen het kinderlijke gebaar na en vertrouwen elkaar op fluistertoon geheimen toe over arbeidsrecht en mijn rok die tot boven mijn knieën is gekropen.

      Herinneringen aan moeder aarde, Johan Tykens,

      Stapels foto's heb ik in die dagen ongezien als bankbiljetten in de bladen van tantes albums gesmokkeld, alsof ik mijn vader bij pleegfamilie onderbracht. Maar een handvol heb ik meegenomen, samengebonden met een elastiek, naast dat ene schrift uit zijn schooltijd dat oom me ooit gegeven had en dat ik bewaarde omdat ik in die tijd zijn handschrift na-aapte en mijn handtekening op de zijne inspireerde.

      Sluitertijd, Erwin Mortier,

      Britten, ooit bekend om hun beleefdheid en goede manieren, ontwikkelden zich tot slordig geklede boerenpummels. Dat concludeerden academici die zich bogen over de Britse manieren, of het gebrek daaraan. Ze constateerden lullig gedrag op straat, slonzige kleding, vloeken, valsspelende sporters, ouders die gedrag en taal van tieners na-apen en gemaakte vriendelijkheid.

      De Standaard,

      De tweede ouder volgde zelf de islamitische voorschriften niet op en heeft op geen enkele wijze iets van een islamitische identiteit aan haar dochter meegegeven (wat kleding betreft in ieder geval niet). Daarentegen liet ze haar dochter een volledig onislamitische kledingstijl ontwikkelen, een stijl die de moderne 'bevrijde' vrouw na-aapt, die zich alleen maar kleedt om door mannen gezien te worden. Waarschijnlijk hangt haar dochter iedere dag op school rond met jongens.

      http://www.moslima.nl/familie/supermoslim.htm

      • de auto na-apen (door Plymouth en Chevrolet)
      • de Fabergé-paaseieren na-apen (door de rijken)
      • de speelgoedpoppetjes na-apen (door Playmobiel)

      De naam Mustang werd ontleend aan de P51-gevechtsvliegtuigen uit de Tweede Wereldoorlog, maar verwees natuurlijk ook naar wilde paarden en prairies. Er kwamen coupés (fastbacks), GT's, convertibles, een opgefokte Mach I en een fraaie Boss 429. De auto werd nageaapt door Plymouth en Chevrolet, maar nooit voorbijgestreefd. Ook niet door General Motors, dat met de Pontiac Firebird en de Chevrolet Camaro het succes van de Mustang najoeg.

      http://www.leidschdagblad.nl/Index/0,4412,,00.html?sHoofdUrl=http%3A%2F%2Fwww.google.nl%2Fsearch%3Fq%3Dcache%3AnfImOGn3mYoJ%3Awww.leidschdagblad.nl%2FArtikel%2F0%2C4423%2C14-1-2272-2322-1106273%25257C456619%25257C1026%2C00.html%2Bfastbacks%26hl%3Dnl%26lr%3Dlang_nl,

      Als er op de tentoonstelling iets duidelijk wordt, is het wel dat Jensens ontwerpen gretig door anderen zijn gekopieerd. In zijn stofzuiger voor Nilfisk zijn goedkopere merken te herkennen, zijn langwerpige platenspelers zijn in talloze loggere varianten op de rommelmarkt te vinden en zelfs de houten speelgoedpoppetjes uit 1958 blijken, door Playmobiel, nageaapt.

      NRC,

      Fabergé was hofleverancier van de tsarenfamilie. De Romanovs bouwden een collectie eieren op, die nu nog zeer tot de verbeelding spreekt. Het geven van Fabergé-paaseieren werd door de rijken nageaapt.

      De Standaard,

      met bijwoord


      • niet na-apen

      De Vlaamse belastingbetaler brengt voor de BRTN jaarlijks een kleine 1.500 fr. op per persoon, 4 à 5.000 fr. per gemiddeld gezin dus. Hij betaalt die niet om te zien wat hij elders gratis kan zien. De BRTN moet dus niet kopiëren. Niet naäpen. Áls de Vlaming extra moet betalen voor de BRTN, moet die omroep gewoon uitsteken boven al de rest. In kwaliteit. Beter zijn dan al de rest.

      De Standaard,

      met voorzetselgroep


      Voorzetsel: van

      • (een, het) na-apen van iets

      De sociale leertheorie zegt dat mensen die aggressie zien plegen door personen die daarvoor beloond worden (wat op een fictief niveau in games gebeurt) of althans niet bestraft worden, zelf een grotere bereidheid tot naäpen of immitatie van dit agressief gedrag, of in elk geval een grotere agressiebereidheid zullen ontwikkelen.

      http://www.kuleuven.ac.be/videogames/pop/pagina7.html

      De Boogschutter die zich negatief ontwikkelt wordt daarentegen een sofist, de diepe gevoelens leiden tot sentimentaliteit, uit geloof ontstaat ongeloof, rechtvaardigheid wordt huichelarij. Zijn innerlijke leegte probeert hij door het plegen van plagiaat en het naäpen van allerlei dingen te verbergen; hij pronkt graag met andermans veren.

      http://www.spiritueelmagazineonline.com/astrologie/astrologie.htm

      De moderne lesbiënnes verwerpen het butch-femme-model omdat het een na-apen is van de gangbare heteroseksuele relatie.

      De Standaard,

      "We willen bereiken dat alle afgestudeerden bewust muziek maken, niet dat ze zich beperken tot het na-apen van een partituur."

      De Standaard,

      De Duitse brouwer introduceerde het drankje Mixery, gemaakt van bier, cola en een heus geheim ingrediënt. Volgens Leitner slaat het idee aan. "Mixery is nu het populairste drankje in nightclubs in de hele regio." Maar in feite is dit na-apen van de écht goedlopende cocktails niet meer dan een doekje voor het bloeden. Door de terugval van het bierverbruik kampt Duitsland inmiddels met een productieoverschot.

      De Limburger,

      voltooid deelwoord als adjectief gebruikt


      • na-geaapte architectuur
      • na-geaapte declamatiestijl
      • het na-geaapte gedrag

      Intussen raakte de trieste Caraïbische zee, deze 'Golf van Verlatenheid', zoals Naipaul het zegt, bevolkt door ongeletterde boeren en kooplieden uit Europa, die er de slavernij introduceerden en huiveringwekkende wreedheden begingen. [...]. Het waren zwakke, onzekere mensen, zonder smaak of natuurlijke verfijning. Ze imiteerden de kleine dingen uit een andere beschaving, de gevatheid van Humphrey Bogart, de eetgewoonten van Engeland. De nageaapte architectuur was log, de schilderkunst bestond uit kinderlijke landschappen in kleuren uit de tube, de literatuur beperkte zich tot het feit dat de schrijver zwart was of bruin.

      NRC,

      De flaminganten zagen in dit herboren volkstoneel een bewijs van vernieuwde volkskracht; anderen vonden dat het slechts teerde op slecht vertaalde Franse draken of platvloerse kolder, bovendien gebracht in een van het Franse theater nageäapte declamatiestijl.

      http://www.gentsefeesten.be/geschiedenis/aindex.htm,

      Chimpansees hebben ook door wanneer mensen hen na-apen, en reageren daar dan weer op door het na-geaapte gedrag voort te zetten.

      https://www.nemokennislink.nl/publicaties/mensapen-apen-even-vaak-mensen-na-als-mensen-apen/,

      met ander, nevengeschikt werkwoord


      • jatten, roven, na-apen

      Ik heb een zwak voor fabels, taferelen-met-een-moraal over fabeldieren zoals ikzelf. Tevens ben ik allergisch voor stichtelijke praatjes van mensen zoals ikzelf. Mijn zwak en mijn allergie zijn de vader en moeder van de reeks taferelen waarvan dit de inleiding is. Ik heb ze niet zelf verzonnen, het is allemaal gejat, geroofd en na-geaapt van andere literaire dieven, plagiaatplegers en afkijkers.

      https://boeddhistischdagblad.nl/fabels/135287-goff-fabels-voor-fabeldieren-vandaag-aflevering-1/,

      overig


      ( In een voorzetselgroep)
      • tot na-apen aanzetten

      "Het zijn de wrede fantasieën van een volk dat wordt gedwongen om vriendelijk, zacht en teder te zijn. Wat men in stripverhalen ziet is vaak het tegenovergestelde van de normale gedragscode waaraan iedereen zich moet aanpassen."Overigens lijken deze strips de Japanners niet tot naäpen aan te zetten.

      NRC,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding