pater


pater 1.0

priester in de katholieke kerk die verbonden is aan een orde of congregatie of een godsdienstig leven leidt als bv. kloosterling, monnik of missionaris

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een pater…

is een priester; is een persoon

  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is tot priester gewijd
  • [Geslacht] is een man
  • [Activiteit of handeling] leidt een godsdienstig, stichtelijk leven; is werkzaam bv. als kloosterling, monnik of missionaris
  • [Onderscheid of tegenstelling] heeft in tegenstelling tot een broeder (of frater) de priesterwijding ontvangen

Algemene voorbeelden


Pater Rinus Tielen uit Zevenbergen is al meer dan 45 jaren als missionaris werkzaam in Kenia. Een aantal van zijn belevenissen uit die periode is op schrift gesteld en gepubliceerd in de Moerdijkse Bode.

http://www.internetbode.nl/diversen/296877660750616.bsp,

Op de vraag of de gastvrijheid van de kloosters volgens eeuwenoude traditie gratis is, schrikt de pater overeind. "Nee, dat kan natuurlijk niet. Wij hebben het in deze tijd al moeilijk genoeg. Met het dalende aantal kerkgangers nemen ook de collectes af. Juist met deze opzet om een brede groep mensen voor de kerk en haar kunst te interesseren, boren we nieuwe financiële bronnen aan."

De Telegraaf,

We gingen zitten achterin de kerk [...]. Een oude pater naderde ons. Hij vroeg of we een stempel wilden. Harry gaf zijn kaart. De monnik haalde uit zijn wijde mouw de afdruk en het stempelkussentje. De afdruk duwde hij naast de eerste stempel. Het bewijs dat we op weg waren naar Santiago.

De bondgenoot, Marcella Baete,

Hoewel de reis van Tibhirine naar Fès en omgekeerd een volle dag in beslag nam, ontmoetten de paters elkaar geregeld. Het gebouw waarin de gemeenschap van Fès verblijft, is oud en bevindt zich vlak buiten de oude stad. De kleine kapel is stemmig en heeft veel weg van een moskee [...]. De paters - hun gemiddelde leeftijd bedraagt 74 jaar - leven arm. Hun voornaamste bron van inkomsten is de verkoop van hosties. De monniken vergelijken hun povere levensomstandigheden met die in de Medina, de oude stad van Fès en ooit het geestelijke en religieuze centrum van de Maghreb.

De Standaard,

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


( Eerwaarde wordt vooral gebruikt als aanspreektitel.)
  • eerwaarde pater

Toen de stad werd opgeschrikt door het bericht dat de eerwaarde pater Pedro vermoord was, stormde het volk de straat op om de marranen te straffen, de vervloekte huichelaars, die weliswaar ons geloof hebben aangenomen, maar die met hun geest en hun zeden de joodse godsdienst trouw zijn gebleven.

Duisternis bedekt de aarde, Jerzy Andrzejewski,

Op een dag in het voorjaar kwam er een pater op het kasteel van de Rooie Ridder [...]. De jonker hield hem te eten en schepte goed op, zoals je wel kunt begrijpen [...]. Toen de pater vertelde, dat hij nog naar het Blartumse kasteeltje moest, zei de Rooie tegen hem: "Eerwaarde pater, zoudt ge me niet een plezier willen doen?" "Om de liefde Gods, jawel," zei de pater. "Hier heb ik een gouden ring, die u aan juffrouw Veronica geven moet, met dit briefje. Maar zorg, dat die ouwe er niets van merkt!"

http://www.verhalenalmanak.nl/verhaal/pater-langslaper/

met voorzetselgroep


Voorzetsel: in

  • pater in een abdij
  • pater in de kerk
  • pater in de parochie
  • paters in de congregatie
  • paters in de parochie

Van Tillo is pater in de Brugse Sint-Pietersabdij, ook bekend als de abdij van Steenbrugge.

De Standaard,

'Nee, Delleke, artiesten, een slechter midden is er niet. Gij zijt een christelijk meiske, ge moogt dat niet doen [...]. Kunt ge niet 'ne keer met meneer pastoor gaan klappen? Of hebt ge genen biechtvader waar dat ge iets kunt tegen zeggen? Ene die u goed verstaat ? Voor mijn part zoekt ge er u ene in Brussel. Awel, ja, doe dat [...].' Maar Adèle bleef repeteren. Koppig. Zocht niet de schim van de pater in de Sint-Niklaaskerk op. Ging zeker niet naar de pastoor. Pa zweeg. Zijn ogen stonden elke dag donkerder in zijn hoofd, maar hij zweeg.

Altrapsodie, Geert Van Istendael,

De pater in mijn parochie is tegen condooms, maar wij verspreiden ze stiekem toch in het missiehospitaal.

NRC,

Hoewel ze pater Seelos voor een verdienstelijk man houden, vinden sommige paters hem toch minder geschikt om aan de jongelui die geest door te geven die de oudere paters in de congregatie hebben opgedaan.

http://www.redemptoristen.nl/Mondiaal/seelos01.htm,

Het feit dat de kerk geen parochiekerk is betekent dat er geen gewone zielzorg (bijv. huis- en ziekenbezoek, godsdienstles aan scholen) door de paters in de parochie uitgeoefend wordt; iets wat de paters Redemptoristen vanuit hun constituties en regels ook niet ambiëren.

http://www.redemptoristen.nl/Nijmegen/geschiedenis/historie.htm

Voorzetsel: van

  • pater van een orde
  • de paters van een abdij
  • de paters van een klooster
  • paters van de communiteit

De lobbyist: [...] Mag ik u voorstellen aan onze pastor? Een pater van de Orde van Eeuwige Armoede. De man: Aangename kennismaking pater. Vreemd dat het hotel een pastor heeft. De pater: Wij zijn waar er nood is aan geloof, mijn zoon.

Warme sneeuw, Guido Lauwaert,

De paters van de Parkabdij waren nooit erg groot in getal, althans niet in Heverlee. De meesten onder hen bevolkten pastorieën in het Hageland en de Kempen.

De Standaard,

De jongste vier weken werden op deze site ook al graven en menselijke resten van paters van het Augustijnenklooster uit de 18de en 17de eeuw ontdekt. De vondsten kwamen aan de oppervlakte tijdens graafwerkzaamheden.

http://www.gva.be/dossiers/-a/archeologie/dossier.asp

Verschillende paters die niet aan het kleinseminarie werkzaam zijn geweest hebben apostolische en pastorale werkzaamheden buitenshuis verricht. Volksmissies, parochieretraites, preken, triduüms, retraites aan religieuzen en groeperingen behoren daartoe. Volgens een circulaire van het Provincialaat uit 1938 behoren de dekenaten Arnhem, Elst [...], Nijmegen en Gennep tot het werkterrein van het klooster. Maar ook buiten deze dekenaten waren de paters van de communiteit van Nijmegen actief getuige de registers van externe apostolische werkzaamheden.

http://www.redemptoristen.nl/Nijmegen/geschiedenis/historie.htm

met eigennaam


  • pater Titus Brandsma
  • pater Damiaan

De katholieke parochie van Leeuwarden is opgericht in 1986 uit een fusie van de zes toenmalige Leeuwarder katholieke gemeenschappen. Ze gingen samen en zochten ook een gemeenschappelijk naam. Ze kozen als patroon de Friese pater Titus Brandsma die net in 1985 door paus Johannes Paulus II was zaligverklaard.

http://www.titusbrandsmaparochie.nl/frameset2.htm?geloof/index.htm,

Pater Damiaan was bereid zichzelf volledig op te offeren om anderen te kunnen dienen. De geestelijke ging verder dan wie ook in het navolgen van Jezus. Damiaan verruilde zijn veilige onderkomen voor een bestaan op een schiereiland met als enige bewoners de ten dode opgeschreven leprapatiënten.

http://www.hjkamsteeg.nl/artikelen/1-leiderchapslessen-van/32-pater-damiaan.html

Toen paus Johannes Paulus II een half jaar geleden pater Damiaan kwam zalig verklaren, ontkurkten de Tremelose herbergiers de laatste flesjes Damiaanbier.

De Standaard,

met substantief erachter


  • een pater dominicaan
  • een pater jezuïet
  • een pater kapucijn
  • paters augustijnen
  • paters benedictijnen
  • paters dominicanen
  • paters franciscanen
  • paters jezuïeten
  • paters kapucijnen
  • paters karmelieten
  • paters norbertijnen
  • paters redemptoristen
  • paters trappisten

Op 3 september 1956 stapten 200 Vlaamse bedevaarders uit vijf bussen op de markt van Münstereifel waar ze verwelkomd werden door burgemeester en gemeentesecretaris. In de munsterkerk droeg een pater dominicaan de mis op.

De Standaard,

De majoor trommelt op de bar. 'ledere dag is genade, wordt ons geschonken om niet, nietwaar aal?' 'Zeker majoor.' 'Een pater jezuiet weet alles van genade af.' 'Alleen van goede werken.' 'Oh ja.'

Weerloos, Jan Siebelink,

En wat zou er uit die achtergrond van gedrevenheid en motivatie als een tweeheid naar voren komen? Wellicht een prachtige foto van de jubilaris zelf met daaronder de twee woorden: pater kapucijn. En dat woord vat al het vorige samen. Al hetgeen eigen is aan het kapucijn zijn en tevens het feit dat u dat hebt gerealiseerd als priester in Gods kerk.

http://www.kapucijnen-vlaanderen.be/jubilea.htm,

Een ingetogen religieuze manifestatie was verder de jaarlijkse Heilig-Bloedprocessie van de paters Augustijnen. Hun processie van 1698, toen er negen triomfwagens, talloze reuzen, reuzinnen en dierenfiguren door de stad trokken, had dan weer veel wereldse kanten.

http://www.gentsefeesten.be/geschiedenis/aindex.htm,

Prins Filip werd weliswaar thuis op het Belvédère geboren en niet in een ziekenhuis, maar vervolgens speelde zijn leven zich af tussen leeftijdgenootjes. Eerst aan het Franstalige Sint-Michielscollege in Brussel, dan aan het Nederlandstalige college van de paters benedictijnen in Loppem.

http://www.gva.be/dossiers/-e/elisabeth/prinsenleven.asp,

De abdij Sint-Bernard in Bornem dateert van de 17de eeuw. Oorspronkelijk werd ze bewoond door paters dominikanen die in de gebouwen een onderwijsinstituut onderbrachten. Hoewel de abdij de Franse Revolutie overleefde, deden de dominikanen de kerk, klooster en kollege in 1825 toch van de hand.

De Standaard,

In 1895 koopt abt Malachias, door tussenkomst van de heer Rueff, orgelmaker te Sint-Truiden, een orgel aan dat diende in de kerk van de paters Franciskanen te Rekem.

http://www.achelsekluis.nl/webdocument/Akgorgel.html

Vanaf september 1992 bestaat er een samenwerking tussen het kloosterbejaardenoord van het Berchmanianum van de paters Jezuïeten, dat in de nabijheid gelegen is, en het kloosterbejaardenoord Nebo.

http://www.redemptoristen.nl/Nijmegen/geschiedenis/historie.htm

In Udenhout stond het groot-seminarie van de paters kapucijnen. De kapucijnen hadden uitstekende contacten met de R.K. Leergangen in Tilburg [...]. In 1964 besloten de paters kapucijnen, de missionarissen van het Goddelijk Woord en de missionarissen van de H. Familie samen te werken in het Gemeenschappelijk Instituut voor Theologie in Tilburg.

http://let.kub.nl/literair/tonvandermeer/tekstbiebtheol.htm,

Hij was nog geen 12 toen hij naar het gymnasium van de Franciskanen in Megen ging. Op zin 17 trad hij in bij de paters Karmelieten in Boxmeer; daar kreeg hij de kloosternaam Titus.

http://www.titusbrandsmaparochie.nl/frameset2.htm?geloof/index.htm,

Een buitengewoon generaal kapittel van de paters norbertijnen in Rome koos de Vlaming Jozef Noyens tot de nieuwe abt-generaal van de Premonstratenzers.

De Standaard,

Over de rijke variatie aan geloofsuitingen leest men in het eerste hoofdstuk. Daarin behandelt de auteur de plechtigheden, processies en andere devotionele gebruiken op de kerkelijke feestdagen, bij de eerste en plechtige communie en bij het vormsel. Ook de missies of zendingen waarbij de paters redemptoristen preekten om de geloofsijver aan te wakkeren, komen aan bod.

De Standaard,

Bij de paters trappisten in de Sint-Benedictusabdij in Achel-Hamont heeft op 14 en 15 juni een conferentie plaats over de heilige Lutgart.

De Standaard,

met ander, nevengeschikt substantief


  • pater en missionaris

De oudste zoon Adolf Martin [...] kwam na de oorlog terecht in een katholiek Oostenrijks boerengezin. Hij werd pater en missionaris in Afrika, voor hij begin de jaren zeventig trouwde en zich als leraar godsdienst vestigde in de deelstaat Noordrijn-Westfalen.

De Standaard,

  • paters en broeders
  • paters en broeders en zusters

Waarschijnlijk is het beeldje gestolen vlak nadat het van zijn vaste plaats, een zijkapel in de kerk van Maria in Aracoeli, naar een kamer in het aangrenzende Francescaanse klooster was gebracht waar het 's nachts wordt bewaard. De paters en broeders waren op dat moment bezig met een dienst.

NRC,

Ook vermeldenswaard binnen het kader van onderwijs is dat er verschillende paters en broeders werkzaam zijn geweest ten dienste van het noviciaat voor lekenbroeders en/of het broederjuvenaat. Beide opleidingsvormen van de Redemptoristen zijn gevestigd geweest op de Nebo.

http://www.redemptoristen.nl/Nijmegen/geschiedenis/historie.htm

In de derde week begint de pater te ijlen. Hoewel hij onsamenhangende dingen zegt, blijkt wel wat hem heel zijn leven heeft bezig gehouden. Hij heeft het over de kerk, over bidden, over retraite. Kort na middernacht van 2 oktober lijkt zijn einde te naderen. Alle paters en broeders die zelf niet ziek zijn, worden samengeroepen om de gebeden voor de stervenden te bidden.

http://www.redemptoristen.nl/Mondiaal/seelos01.htm,

De meeste paters hadden de mouwen van hun pij halfopgerold; een enkeling droeg een servet in zijn boordje geklemd. Met de tafelmanieren namen ze het niet zo nauw [...]. Paters en broeders hadden het zo druk met hun eten en met elkaar, dat geen van hun ons opmerkte. niemand keek omhoog. wij stonden oog in oog met hun kale kruintjes [...] die ons vriendelijk tegen glommen.

De tandeloze tijd. Dl. 1: Vallende ouders, A.F.Th. van der Heijden,

Ook hulporganisaties hebben, na de aanval op een Rode-Kruiskonvooi op 4 juni, hun buitenlandse medewerkers tot een minimum teruggebracht. Van de 36 Belgische missionarissen - negentien paters en broeders en zeventien zusters - zijn nog een aantal in het binnenland werkzaam.

De Standaard,

Van de ongeveer 2.800 Belgen die nog in Zaïre verblijven, zitten er ongeveer 1.200 in de hoofdstad Kinshasa en 1.000 in de zuidelijke mijnprovincie Shaba. Veruit de grootste groep vormen de missionarissen. Uit gegevens van het Comité van Missionerende Instituten (CMI) blijkt dat er 624 paters en broeders en 391 zusters, samen 1.015 landgenoten, werkzaam zijn. Daarnaast zijn er minstens evenveel missionarissen van andere nationaliteiten .

De Standaard,

Vaste verbindingen


Witte Paters

  1. ( Het feminiem Witte Zusters wordt gebruikt voor de orde van zusters binnen de katholieke kerk die missiewerk verricht in Afrika.)
    orde van paters binnen de katholieke kerk die missiewerk verricht in Afrika; Missionarissen van Afrika

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Witte Paters…

    is een orde

    • [Uiterlijk] dragen witte, Arabische kleding en een rozenkrans
    • [Plaats] zijn met name actief in Afrika
    • [Activiteit of handeling] verrichten missiewerk

      Op het historisch moment dat de Europese koloniale machten Afrika onderdrukten en een westerse cultuur oplegden, het continent van haar grondstoffen beroofden en de slavenhandel dood zwegen, stichtte Kardinaal Lavigerie in 1868 te Algiers (Algerije) de Sociëteit van de Missionarissen van Afrika (Witte Paters). Hij drong er bij zijn missionarissen op aan zich volledig ten dienste te stellen van Afrika en de Afrikanen. Hij stond er op dat zij zich de taal en de gewoontes van de Afrikanen zouden eigen maken en respect zouden tonen voor hun cultuur en geloofsovertuiging.

      http://www.lavigerie.nl/spip.php?article2,

      "Ze bezwijken onder het werk", zucht Jan Lenssen, de verantwoordelijke van de Witte Paters in Ruanda. "Bovendien hebben al die priesters persoonlijke moeilijkheden. Meestal werd ook een groot deel van hun familie uitgemoord. Zodat zij de verantwoordelijkheid dragen voor de overlevende wezen, weduwen, neven en nichten. Ze staan er helemaal alleen voor. Ze gaan eraan kapot."

      De Standaard,

      De Witte Paters beweren formeel dat ze sinds 1970 geen uitstaans meer hebben met OMS of De Beys: "Wij zijn een missie-orde. Als we in het kader van ons evangelisatiewerk sociale projecten uitvoeren, doen we daarvoor een beroep op andere ngo's. We wensen ons niet uit te spreken over de ontwikkelingswaarde van de Afrikaanse projecten van De Beys. Ja, hij is nog steeds pater, maar hij woont buiten de orde".

      De Standaard,

      Onbekenden schoten vrijdag in Burundi een Belgische Witte Pater neer [...]. Pater Alex Verpoort overleefde de aanslag, maar hij werd tijdens het weekeinde naar België overgebracht om in Leuven geopereerd te worden aan een "gekompliceerde breuk".

      De Standaard,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    pater 2.0

    vader

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een pater…

    is een persoon

        Vaste verbindingen


        pater familias

        1. ( Het feminiem mater familias wordt (hoewel minder vaak) doorgaans gebruikt voor zijn echtgenote.)
          man die aan het hoofd staat van een (grote) familie; de vader van de familie; de heer van het huis; huisvader

          Synoniem: huisvader

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een pater familias…

          is een man; is een persoon

          • [Rang of hiërarchische positie] staat aan het hoofd van een (grote) familie
          • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft gezag over zijn familie
          • [Geslacht] is een man

            Hij is een toegewijd pater familias die vrouw en kinderen liefheeft maar hun feilen niet ontkent.

            NRC,

            Jeugdherinneringen worden opgerakeld, het karakter van de vader wordt onder de loep genomen en duidelijk is dat al zijn kinderen zich door hem tekort gedaan en in de steek gelaten voelen. Toch besluiten de vier, als de pater familias onverhoopt uit zijn coma bijkomt, zich voor hem op te offeren en hem - met behulp van professioneel personeel - in zijn eigen huis te verplegen.

            NRC,

            Hij had altijd gedacht dat hij zou sterven zoals het een pater familias betaamde. Op hoge leeftijd, thuis, op de eerste verdieping [...]. Hij zou zijn sterfbed dagenlang rekken om het defilé van familie en ondergeschikten de kans te geven voorbij te trekken. Ze zouden raad vragen voor hun levensloop, vergeving voor hun misstappen, en hij zou beide verlenen met een vermaning erbovenop [...]. De laatste sacramenten zouden hem pas worden toegediend op het moment dat hij ze eiste.

            Het goddelijke monster, Tom Lanoye,

            Volgens de advocaat is de vader een echte "pater familias", maar hij vindt dat hij als vader gefaald heeft, omdat hij zijn kinderen bij zijn criminele activiteiten heeft betrokken. "De zonen zijn niet gewend om op eigen benen te staan, de dochter die nauwelijks kan lezen en schrijven al helemaal niet", aldus de advocaat.

            NRC,

            Weliswaar was er van in den beginne een familiaal en patriarchaal gezag, van de pater familias over zijn huishouding (vrouw, kinderen, knechten), maar dat was geen politiek gezag. Het gezag van de pater familias over zijn kinderen berustte immers op een onmiddellijke natuurlijke relatie, terwijl zijn gezag over zijn vrouw op de huwelijksgelofte terugging en zijn gezag over zijn knechten op het feit dat zij onder zijn bescherming in zijn huis verbleven. In geen geval kon er sprake zijn van een politiek gezag dat zich uitstrekte over mensen die niet door een natuurlijke of andere vitale band van afhankelijkheid aan de huisvader gebonden zijn.

            http://allserv.rug.ac.be/~frvandun/Texts/Rechtsfilosofie/RFgent-0.htm,