A - In de betekenis 'peulvrucht' e.d.
peul 1.0
Bron:
JMK
(
CC BY-SA 3.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een peul…
is een vrucht; is een schil; is een plantendeel
- [Kleur] is doorgaans groen
- [Uiterlijk] bestaat uit een vruchtblad met twee naden, een rugnaad en een buiknaad; springt aan twee zijden open bij rijpheid
- [Vorm] is langwerpig
- [Samenstelling] is alleen de schil, het kapsel, of is de hele doosvrucht (schil met zaden)
- [Geheel] is de doosvrucht van een vlinderbloemige plant
- [Functie] dient als omhulsel voor de zaden, zoals bonen en erwten
- [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld de schil of hauw van een erwt of boon
Algemene voorbeelden
We liepen door het bremlaantje dat kort daarvoor nog in uitbundige, botergele bloei had gestaan. Nu hingen er slappe bruine dotjes aan de takken. Wanneer de opschudding over mijn rapport al lang geluwd was, zou de brem langwerpige donkere zaaddozen dragen die zich lieten openbreken als de peulen van erwten.
Van de tuinboon worden alleen de bonen gegeten en niet de peulen (doppen).
Haal de gedroogde bonen uit de peulen en bewaar ze tegen het volgende jaar om te zaaien.
Linzen. Klassieke peulvrucht uit het Middellandse Zeegebied. Het zijn kleine, platte, halfronde zaden die dan ook altijd met z'n tweeën in één peul groeien.
De Nederlandse kwekers maakten er iets bijzonders van: de grote slabonen en de prinsesseboon met kleine erwtjes in de peul.
De pindacultuur heeft zich over de gehele tropische en subtropische wereld verspreid [...]. De naam grondnoot komt van de eigenschap van deze plant om zijn zaden onder de grond te stoppen. Als de bloem is bestoven, richt de peul zich naar de grond. De bloemstengel duwt de peul de grond in. Pas als het vruchtbeginsel 5-10 cm onder de grond zit, gaan de peul en de zaden daarin verder groeien.
De groenachtig gele tot roodachtige bloemen van de johannesbroodboom missen een bloemkroon en zijn eenslachtig. Zij zijn weinig opvallend van uitzicht en verspreiden bovendien een vrij onaangename geur. Ook de rijpe vrucht, die een 10 tot maximaal 50 cm lange peul is, verspreidt een geur die mij aan stinkende kaas of zweetvoeten doet denken.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
peul 1.1
Bron:
Sunil Elias
(
CC BY-SA 3.0
)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een peul…
is een vrucht; is een schil; is een plantendeel
- [Vorm] is peulvormig
- [Geheel] is de doosvrucht of de schil van de doosvrucht van een plant die niet tot de vlinderbloemigen behoort
- [Gelijkenis] lijkt op de peul van een erwt of boon
Algemene voorbeelden
Het vanillestokje is de lange, zwarte vrucht van exotische klimplanten, o.a. de Vanilla planifolia (met gele bloemen) of de Vanilla imperialis (met roze bloemen), familie van de orchidee. Zodra de bloem is uitgebloeid, groeit vanuit het hart een lange, dunne peul met daarin de zaadjes.
Vanillestokjes worden geoogst voordat de peulen helemaal rijp zijn, anders zouden ze open knappen en de zaadjes eruit springen.
Kardemom wordt vaak in zijn geheel gebruikt, dus met peul en al.
Onder wijdvertakte bomen met een lichtgrijze bast die vol hangen met zwarte onderarmgrote peulen die als dolken naar beneden bengelen, loop ik door de hoteltuin naar het strand.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
peul 2.0
Bron:
Albert Calahan
(
Publiek domein
)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een peul…
is een erwt; is een groente; is voedsel
- [Smaak] heeft een iets zoete smaak
- [Uiterlijk] is een zachte peul
- [Soort] is een soort zaai-erwt
- [Functie] wordt gegeten als groente
- [Gebruikswijze] wordt in zijn geheel (schil met erwten) gegeten
Algemene voorbeelden
Peultjes zijn erg gezond, ze bevatten veel vitamine B1 en C en voedingsvezels. Ze zijn lichtverteerbaar: ze leveren slechts 28 Kcal per 100 gram. Bewaar verse peulen hooguit 4 dagen in een geperforeerde plastic zak in de groentelade van de koelkast.
De naar zoet neigende smaak van peulen past ook heel goed bij kip, gepocheerde vis en bij eiergerechten.
Met de meetkundige routine die al haar bewegingen kenmerkte, drukte ze haar duim in stugge peulen, ritste de vruchten als doodgeboren kinderen naar buiten en stortte ze in een emaillen kom in haar schoot.
De peul behoort tot een erwtenras met een zachte schil.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- peulen plukken
Alles moet nu tegelijk gebeuren: oogsten, wieden, schoffelen, planten, zaaien en niet te vergeten peulen plukken. Dat kost altijd veel tijd. Zeker nu we 10 rijen heben gezet i.p.v. 6. De peulen zijn nu op hun eind. Vanaf volgende week kunnen we dan overgaan op het sperziebonen plukken.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
peul 3.0
Bron:
JS - JS
(
CC BY-SA 3.0
)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 2.0 : 3.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een peul…
is een plant
- [Uiterlijk] heeft dunne groene peulen met draden langs de randen; heeft witte bloemen
- [Product of vrucht] brengt peultjes voort die in hun geheel worden gegeten
Wetenschappelijke naam: Pisum sativum var. saccharatum
| Rijk | Plantae; Planten |
|---|---|
| Stam | Embryophyta; Landplanten |
| Klasse | Spermatopsida; Zaadplanten |
| Orde | Fabales |
| Familie | Fabaceae; Vlinderbloemenfamilie |
| Geslacht | Pisum; Erwt |
| Soort | Pisum sativum |
Algemene voorbeelden
Natuurlijk is er ook in de tuin alweer van alles gebeurd: de kassen staan vol met o.a. sla, bosui, raapsteel, koolrabi en buiten zijn de eerste planten alweer gezet: sla, andijvie, peulen, tuinbonen, spitskool en bospeen.
De peulen en tuinbonen bloeien nu volop en ook in de rest van de tuin groeit alles nu beter door.
In de moestuin hebben we oog voor artisjokken, bonen, erwten en peulen.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
B - In de betekenis 'kussen'
peul 1.0
(poëtisch/literair; archaïsch; (vooral) geschreven taal)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een peul…
is een kussen; is een voorwerp; is een zaak
- [Toepassingsgebied of bereik] is een langwerpig onderkussen of is een hoofdkussen
Algemene voorbeelden
Onder 't hoofdje d'arm gebogen, overgolfd van lokkig blond, lag het meisje op haar spond', lag ze nog met open ogen, schoon de nacht, bijna vervlogen, heel de huiskring, lang alree, 't sluimerzoet genieten deê. Wat mogt wel de schone deren? Was de zomerlucht te heet? Drukte haar het beddekleed? Droeg de peul geen zachte veêren? Kwelde haar het musiceren van een boze muggenstoet, graag op lekker meisjesbloed? Neen, het was geen zomerhette, peul noch deken, zwaar of stug; nergens vloog een wreede mug, die heur bloeddorst uittrompette: wat het schaap de rust belette daar was andre reden voor, zal ik stil ze u zeggen? - hoor! in een plooi der bedgordijnen, hoe geraagd en uitgeklopt, zat een minnewicht verstopt.
C - In de betekenis 'persoon'
Peul 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een Peul…
is een persoon
Hoofdsemagram: Peul
Algemene voorbeelden
Is dat een man of een vrouw?' vraagt de voorbijganger, een Peul, die zijn brommertje tot stilstand heeft gebracht. Hij bekijkt me van top tot teen. 'Een vrouw', antwoordt mijn wandelgenoot Maso. De man gelooft het niet en ik neig ietwat beledigd op de voorkant van mijn T-shirt te wijzen.
Drie jaar geleden boden kwamen ongeveer 500 mensen op Here Bugu erbij. Zij behoren tot de etnische groep Fulani, door de Franse kolonialisten 'Peulen' genoemd.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Peul 2.0
Bron:
Dan Lundberg
(
CC BY-SA 2.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
De Peul…
zijn personen
- [Groep] behoren tot de West-Afrikanen
- [Ras] behoren tot het negroïde ras
- [Plaats] leven in de Sahel, in verschillende landen in West-Afrika
- [Plaats van herkomst] zijn doorgaans geboren of afkomstig uit de Sahel, in verschillende landen in West-Afrika
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] voorzien in hun onderhoud als herders, spreken de taal Fula (met de dialectgroepen Pulaar of Pular en Fulfulde) en staan bekend om hun paardrijkunst en hun kleurrijke, soms extravagante, kleding en versierselen
- [Geslacht] zijn van het mannelijk en vrouwelijk geslacht
- [Overtuiging of levensbeschouwing] zijn overwegend islamitisch
- [Gedrag] leefden en leven voor een deel nog als nomadenvolk
Algemene voorbeelden
Het Zuiderpershuis besteedt de volgende drie jaar regelmatig aandacht aan de Peul, het nomadenvolk dat in alle Sahellanden aangetroffen wordt. Als eerste komen de Peul uit Niger en Burkina Faso aan de beurt. Behalve een tentoonstelling zijn er ook een aantal concerten met de polyfone zang van de Wodaabe-Peul uit Niger, waarvan zaterdag de première plaatsvond. De Peul zijn vooral bekend om hun extravagante opsmuk, en die ging ook zaterdag met de meeste aandacht lopen.