principaal 1.0
(formeel)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een principaal…
is een persoon
- [Activiteit of handeling] geeft de opdracht voor de uitvoering van een werk
- [Betrokkene] geeft zijn opdracht aan een of meerdere uitvoerders die hetzij voor eigen rekening werken, hetzij in loondienst
Algemene voorbeelden
De klant die in de bestaande voorraad niet heeft gevonden wat hij zocht en toch tot nieuwbouw besluit zou ook in zee kunnen gaan met een architect. Eeuwenlang is de architect de vertrouwenspersoon van de principaal geweest.
De principaal heeft gevraagd het bestaande woonhuis maximaal te vergroten binnen de bestaande regelgeving en het bestemmingsplan voor de functie van eetkeuken.
principaal 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Algemene voorbeelden
De veranderende arbeidsverhoudingen hebben ongetwijfeld tot gevolg, dat de verhouding tussen principaal (werkgever) en agent (werknemer) meer een gelijke worden zal. Denkbaar is tevens, dat het verschil tussen principaal en agent wegvallen zal en partnerschappen (maatschappen) als vorm van samenwerking aan belang zal toenemen.
principaal 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een principaal…
is een persoon
- [Activiteit of handeling] geeft een volmacht om zijn zaken te beheren
- [Belanghebbende of begunstigde] machtigt iemand anders, vaak een handelsagent
Algemene voorbeelden
De handelsagentuurovereenkomst is volgens de nieuwe wet een overeenkomst waarbij de ene partij, de handelsagent, door de andere partij, de principaal, zonder dat hij onder gezag staat, permanent en tegen vergoeding, belast wordt met het bemiddelen en eventueel afsluiten van zaken in naam en voor rekening van de principaal.
principaal 3.0
((vooral) in België; verouderend)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een principaal…
is een persoon
- [Plaats] werkt in een middelbare school
- [Rang of hiërarchische positie] heeft een functie die gelijk is aan die van directeur
- [Activiteit of handeling] bestuurt een rooms-katholieke middelbare school
Algemene voorbeelden
Toen Verriest in 1878 in Ieper verbleef als principaal van het college, belegde hij een samenkomst waarop ook Lauwers en Gezelle aanwezig waren.
'Ik weet niet wat ik met die kerel moet beginnen. Hij leert niet, hij doet niet aan sport. Hij ligt hele dagen in boeken te lezen.' 'Als het de mijne was, zou ik er wel weg mee weten.' 'De principaal van het college zei het, zij hebben dat in geen jaren meegemaakt. 't Ene jaar bij de allereersten en 't jaar daarop bij de allerlaatsten.'
principaal 4.0
(recht en misdaad)
Algemene voorbeelden
Laatst fulmineerde Gezinsbode-columnist Herman Sandman op zijn weblog tegen het correcte taalgebruik, dat sommige lezers van hem verlangen: "Ik kreeg eens een telefoontje van een mevrouw die vond dat we Hoofdstation moesten gebruiken in plaats van Centraal Station" [...]. Desondanks week Herman - als goed Groninger - in de principale kwestie nauwelijks van zijn standpunt af.
Om deze omissie toe te schrijven aan de haast waarmee het laatste deel van het wetgevings- en uitvoeringstraject van de veiling is doorlopen, lijkt niet gerechtvaardigd aangezien ruim voordien de veilinginrichting, d.w.z. de keuze voor het type veiling en de biedregels, op de principale punten kon worden (en naar alle waarschijnlijkheid ook grotendeels is) vastgesteld.
Vaste verbindingen
principale componentenanalyse
-
(
wiskunde )analyse van een grote hoeveelheid gegevens door middel van reductie van die gegevens tot de belangrijkste componentenIn de statistiek.Alle schalen die voor de genoemde vier clusters geconstrueerd werden, zijn via factoranalyse tot stand gekomen. Voor elke schaal apart werden de items onderworpen aan een principale componentenanalyse. Het aantal factoren werd steeds op 1 gesteld en items die lager laadden dan .35 werden verwijderd.
ten principale
-
(
formeel )wat de belangrijkste punten betreft; betreffende de hoofdzaken; in wezen; in principeLevinas wil het denken laten aanvangen in een wezenlijke transcendentie, aan gene zijde van het zijn, in een 'anders dan zijn' [...]. In de derde plaats wil Levinas de notie tijdelijkheid fundamenteler situeren; door deze niet als horizon van het zijn op te vatten, maar door het temporele als verlangen naar het Oneindige te duiden. Dat is een zeer moeilijke denkweg, niet alleen omdat dit zijn ten principale ontsnapt aan de voorstelling; maar vooral ook omdat heel onze begripsvorming aan de traditionele dialectiek van zijn en niet-zijn is gebonden.
De premie zal waarschijnlijk minder dan 1 procent gaan bedragen en dat hebben de werknemers er wel voor over, is de inschatting van Noten. "De werkgevers hebben zich ten principale bereid verklaard om mee te werken aan reparatie. De afzonderlijke ondernemingen worden tot dichten van het WAO-gat verplicht."
-
(
formeel )in de eerste plaats; in de belangrijkste mate; als eerste en voornaamsteDe Commissie gaat er - in lijn met de WOB en het nieuwe grondrecht - van uit dat deze informatie niet zozeer van het ministerie is als wel, ten principale, van de burger.
Nu niet de zekerheid kan worden geboden voor een deelname vanuit het rijk aan het gehele plan op basis van de Kenniswijk-regeling is er gekozen voor een financieringsplan waarin zoveel mogelijk geldstromen gebonden worden die in de besluitvormingsinvloed van de gemeente Amsterdam en het stadsdeel Zeeburg liggen. Op dit moment worden de gemeente Amsterdam en het stadsdeel Zeeburg uitgenodigd ten principale te besluiten over het project Cyburg zoals vervat in dit Operationele Plan Cyburg.
-
(
formeel )in overeenstemming met een principe; principieelOpnieuw zien wij een voorbeeld van de verstrengeling van techniek en regulering, ditmaal ten detrimente van de uitingsvrijheid. Ik merk op dat zelfregulering ten aanzien van de redactionele inhoud, althans door de pers, altijd ten principale is afgewezen. Zij sluipt zonder enige serieuze openbare discussie door het internet naar binnen.
principaal appel
-
(
recht en misdaad; formeel )eerste appel dat wordt ingesteld door een van beide procederende partijenDe verbinding wordt alleen gebruikt wanneer naderhand ook de tegenpartij appel instelt. Dit appel heet dan incidenteel appel.De man heeft een akte in het principaal appel genomen, tevens houdende memorie van antwoord in het incidenteel appel.
principaal beroep
-
(
recht en misdaad; formeel )eerste beroep dat wordt ingesteld door een van beide procederende partijenDe verbinding wordt alleen gebruikt wanneer naderhand ook de tegenpartij in beroep gaat. Dit beroep heet dan incidenteel beroep.Voor het rekening houden met zorg en bijstand door de ouders van R., zoals Romein in haar memorie van antwoord in het principaal beroep aanvoert, ziet het hof geen aanleiding. R. geeft aan dat haar ouders haar in de eerste periode na het overlijden van Karel van Zetten hebben geholpen omdat (de verzekeraar van) Romein naliet haar voorschotten te betalen. Deze omstandigheid leidt niet tot een lagere behoeftigheid van R. Datzelfde geldt voor de omstandigheid dat R. thans, omdat zij de auto die zij reed toen zij nog met Van Zetten samenwoonde niet meer kon financieren, gebruik mag maken van een aan haar ouders toebehorende auto. Grief 1 in het principaal beroep slaagt ook in zoverre.
een principaal appellant
-
(
recht en misdaad; formeel )partij die als eerste in beroep gaat tegen een vonnisDe partij die in beroep wordt gedaagd, heet dan principaal geïntimeerde. Indien deze partij eveneens in beroep gaat, heet ze incidenteel appellant en wordt de eerste partij in dat geval incidenteel geïntimeerde.Komt geïntimeerde bij zijn antwoord in incidenteel hoger beroep of doet hij een beroep op niet-ontvankelijkheid, dan zal (principaal) appellant daarop bij pleidooi kunnen antwoorden, tenzij hij schriftelijk wenst te reageren.
een principale vrijheidsstraf
-
(
recht en misdaad; formeel )een vrijheidsstraf die wordt opgelegd als voornaamste of althans eigenlijk onderdeel van een straf, niet ter vervanging van een andere strafDe justitiële documentatiedienst registreert […]: 4. de onherroepelijke afdoening van - op of na de dag der inwerkingtreding van de wet - door de officier van justitie in behandeling genomen zaken niet onder 1b van dit artikel genoemd, tegen iedere natuurlijke persoon, rechtspersoon of vennootschap, die werd aangemerkt als verdacht van enig feit, waarvan de rechtbank in eerste aanleg kennis neemt voor zover daarbij […]. b. een principale vrijheidsstraf is opgelegd; c. een geldboete is opgelegd en deze een totale last van € 100 of meer beloopt.
een principale gevangenisstraf
-
(
recht en misdaad; formeel )een gevangenisstraf die wordt opgelegd als voornaamste of althans eigenlijk onderdeel van een straf, niet ter vervanging van een andere strafOp 22 mei 2003 om 20.55 uur is verzoeker door de politie Utrecht aangehouden om veertien dagen hechtenis te ondergaan ter zake de principale gevangenisstraf met parketnummer (…). Aansluitend aan de hechtenis diende verzoeker veertien dagen gijzeling te ondergaan ter zake de acht openstaande Wahv-sancties.