purist 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een purist…
is een persoon
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] streeft naar puurheid of authenticiteit; houdt niet van vermenging van stijlen
Algemene voorbeelden
Toen Donald Byrd begon, kreeg hij kritiek van de puristen omdat het geen pure jazz was.
Onder diegenen die zich lieten inspireren door de traditie van het eigen volkslied, vond men de puristen, vaak met een nostalgiek-konserverende reflex, die het volkslied wilden brengen in zijn oorspronkelijke vorm ('t Kliekske, De Vlier), anderen poogden het met vreemdsoortige of recente muzikale ontwikkelingen te verzoenen (Rum of de Breugelliaanse Kadullen).
Behalve een handvol puristen bezit elke karpervisser tegenwoordig elektronische beetverklikkers.
Purist De Kam duldt geen onkruid in zijn fiscale tuintje; Fiscaal purisme is het streven de Nederlandse belastingheffing "puur" te houden en aanvallen daarop van de politiek te bestrijden.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
purist 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een purist…
is een persoon
- [Groep] is een aanhanger van het purisme in de kunst
- [Soort] is een beeldend kunstenaar of bouwkunstenaar
- [Overtuiging of levensbeschouwing] wil het kubisme zuiveren van romantische en subjectieve elementen; probeert het decoratieve te vervangen door een stilistische wiskundige, pure en logische opbouw; heeft een voorkeur voor machinaal gemaakte gebruiksvoorwerpen
- [Activiteit of handeling] beoefent de schilderkunst en/of beeldhouwkunst; houdt zich ook bezig met interieurs, architectuur, industrieel ontwerpen en stadsplanning
- [Voorbeeld of specimen] is bv. Charles-Edouard Jeanneret (Le Corbusier) en Amédée Ozenfant
Algemene voorbeelden
Eigenlijk had het purisme veel overeenkomsten met het kubisme, maar het wezenlijke verschil was de afwijzing van individuele inbreng en de omhelzing van de wetenschap. Ze wilde het kubisme zuiveren van romantische en subjectieve elementen. [...] De eerste keer dat de puristen duidelijk naar buiten traden met hun ideeën was bij hun eerste tentoonstelling in 1918 in een galerie in Parijs. In de catalogus voor deze tentoonstelling stond een manifest met de veelzeggende titel Après le cubisme, le purisme. Het purisme wilde net als het Bauhaus dat de kunst zou versmelten met industriële productie en standaardisering. Dit streven maakten de puristen tussen 1920 en 1925 duidelijk in het blad L'Esprit nouveau.
Le Corbusier was degene die de architectuur kennis liet maken met het purisme. In de architectuur waren vooral efficiency en het gebruik van machinale geometrische vormen belangrijk. Puristen hielden zich verder bezig met interieurs, industrieel ontwerpen en stadsplanning. Na veel meningsverschillen kwam er in 1925 uiteindelijk een breuk tussen Ozenfant en Le Corbusier, de twee belangrijkste vertegenwoordigers van het purisme.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
purist 3.0
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 2.0 : 3.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een purist…
is een persoon
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] vindt uitheemse invloeden op de taal verwerpelijk en is fanatiek in het bestrijden van vreemde invloeden
- [Activiteit of handeling] wil zijn moedertaal zuiveren van vreemde woorden, leenvertalingen en vreemde uitdrukkingen en zinsconstructies; wil zijn taal zuiveren van onjuistheden
- [Waardering] wordt vaak te fanatiek gevonden en heeft tegenwoordig minder gezag dan vroeger
Algemene voorbeelden
Professor dr. Frank Baur, literair historicus, kreeg in 1948 ter ere van zijn huldiging een menu in drie talen: Frans, Nederlands en Nederlands voor puristen. Zo werd La bouchée à la Régence vertaald in Pasteitjes à la Régence en Wufte gebakjes, terwijl Le turbot à l'Américaine ook Turbot op zijn Amerikaans werd of Nieuwe wereldse griet.
Puristen vechten tegen ismen en vreemde woorden. In de negentiende eeuw waren het de gallicismen, in de jaren dertig de germanismen en na de oorlog de anglicismen. Taal volgt macht. Maar dat betekent niet dat een gevestigde taal zo vlug mogelijk moet worden opgeheven als de grondslag van de macht verhoudingsgewijs zwakker wordt.
Bestaat er bezwaar tegen het vreemde woord circulaire? Nee, om de doodsimpele reden dat we met zijn allen weten wat het woord betekent. En in dat geval hebben onze buitenlandse termen geen schurft. Maar het is het goed recht van puristen om te zweren bij rondschrijven: oorspronkelijk weliswaar een germanisme (Rundschreiben), maar inmiddels compleet ingeburgerd.
"Veel Nederlanders kopen een occasion bij een occasion-bedrijf. Ze spreken het woord uit op zijn Engels en bedoelen er een tweedehands wagen mee. Bij ons daarentegen is occasie gangbaar, maar het is me bekend dat puristen het woord brandmerken als een gallicisme (Frans occasion). Eerlijk gezegd, ik word er tureluurs van: is een Engelse ukkeeizjun beter dan een Nederfranse occasie?"