roest


roest 1.0

bruine aanslag die aan de oppervlakte van ijzer of staal ontstaat wanneer ijzer reageert met zuurstof in de aanwezigheid van water

Semagram (extra betekenisinformatie)


Roest…

is aanslag; is een stof

  • [Kleur] is bruin, variërend van geelbruin tot bruinrood
  • [Vorm] vormt een laag of komt voor in de vorm van vlekken of stippen
  • [Samenstelling] is een mengeling van ijzeroxide en hydroxylgroepen
  • [Behandeling of bewerking] kan verwijderd worden door schuren en behandeling met roestwerende middelen
  • [Object betroffen] tast ijzer aan en ijzerhoudende materialen, zoals staal
  • [Oorzaak, reden of aanleiding] is een vorm van corrosie en ontstaat wanneer ijzer reageert met zuurstof in de aanwezigheid van water (oxidatie)
  • [Gevolg of resultaat] vreet het ijzer of staal aan en maakt het zwak

Algemene voorbeelden


Roest ontstaat door een verbinding van ijzer of staal met zuurstof (oxidatie), vooral in een vochtige omgeving.

De Standaard,

Vochtig bestek nóóit in een gesloten machine laten staan. De vochtige omgeving en de hoge temperatuur in de vaatwasser na een wasbeurt kunnen roest veroorzaken op het bestek.

http://www.couvert.nl/ambiance/fr_inrichting.htm

Vocht veroorzaakt roest en roest kan uw horloge aantasten.

http://www.juweliergeers.be/

Een lichte deuk moet u eerst goed controleren op lakbeschadigingen en eventuele roest. Als u roest ziet, is beslist eerst een behandeling tot op het blanke metaal en een eerste beschermlaag met een roestomvormer nodig.

http://www.halfords.nl/

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • roest verwijderen
  • roest weren

Dan is het de beurt aan de kleinere zaakjes, alle hulpjes die het tuinwerk aangenamer en vooral lichter maken en als dusdanig ook nuttig zijn zoals sikkel, plantschepje, harkje, klauw, boomzaag, plantstok. Ook hier grondig reinigen, roest verwijderen en roestwerend behandelen.

De Standaard,

Schilderen van radiatoren. Verwijder loszittende verf en roest met grof schuurpapier of een staalborstel.

http://www.delftwonen.nl/

Bij de facelift krijgt het museum traditionelere gevels om het onderhoud te vereenvoudigen en roest te weren.

Meppeler Courant,

in voorzetselgroep


  • iets behandelen tegen roest
  • iets beschermen tegen roest
  • bestand zijn tegen roest

Zo is in de industrie grote vraag naar keramische coatings die tal van materialen beschermen tegen roest, hitte en slijtage.

http://www.stw.nl/

Staalproducenten zijn echter nieuwe legeringen aan het zoeken die lichter zijn maar ook beter bestand tegen roest.

De Standaard,

Onze poorten zijn voorzien van een perfecte behandeling tegen roest en van een ovengebakken polyestercoating.

http://www.huybrechts-hekwerken.be/

Vaste verbindingen


oud roest

  1. ijzeren voorwerpen die door roest onbruikbaar geworden zijn; oud ijzer
    Ook in toepassing op een oude roestige auto.

    Synoniem: oud ijzer

    Ik heb het niet bewaard, ben ook nooit meer op die plek geweest, maar het ging om een losstaand huisje, omgeven door oud roest.

    Engelenplaque, A.F.Th. van der Heijden,

    Een paar uur tevoren voelde ik me nog diep ellendig in dat rottige stuk oud roest en nou in de auto van Sjon zat ik al weer te lachen.

    Het verrotte leven van Floortje Bloem, Yvonne Keuls,

    Het komt namelijk nogal eens voor dat er net achter het huis een kalkkuil te vinden is. Ook puin, stukken hout, oud roest en heel wat draad worden wel eens met een mantel van vulaarde toegedekt.

    De Standaard,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


roest 2.0

schimmelziekte bij planten die zich openbaart door gele, oranje of bruine vlekken op bladeren, stengels of vruchten en veroorzaakt wordt door de zogenaamde roestschimmels (urediniomycetes)
Niet altijd duidelijk onderscheiden van de schimmel die de ziekte veroorzaakt. Zie voor de verbindingen bruine roest, gele roest, witte roest en zwarte roest de betekenis 3.0. Ook in toepassing op plantenziekten die hetzelfde uiterlijk vertonen.

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Roest…

is een plantenziekte

      Algemene voorbeelden


      Een tarweplant met een mooi groen blad dat niet uitgedroogd is door ziekte (septoria, roest,...) kan op een correcte manier de korrel vormen en vullen met zetmeel en eiwitten.

      http://www.syngenta.be/nl/phyto_protect.cfm,

      Al jaren kweek ik bieslook in de tuin. Dit jaar zitten er veel gele vlekken op het blad. Wat kan hier de oorzaak zijn en wat kan ik eraan doen? Antwoord: Het ziet ernaar uit dat uw bieslook (Allium schoenoprasum) is aangetast door roest [...]. Wij raden u aan de pol eens in de drie à vier jaar op te graven, te delen en de beste pollen uit te planten op een plaats waar niet eerder bieslook heeft gestaan en in grond die pas is verbeterd met oude stalmest.

      http://www.digibron.nl/search/share.jsp?uid=00000000012ddda602580d0e41c2e5c8&sourceid=1011

      Woordfamilie


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      roest 2.1

      papierschimmel op postzegels en het invreten van bacteriën in de gom, hetgeen zich openbaart als kleine bruine vlekjes in de gom of in het papier

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Roest…

      is een schimmel

          Algemene voorbeelden


          Roest is de schrik van elke verzamelaar, vooral bij ongebruikt materiaal. Met roest wordt bedoeld: papierschimmel en het invreten van bacteriën in de gom. Deze bacteriën gedijen het beste in een warm en ietwat vochtig klimaat en dan vooral als ze onberoerd worden gelaten. Ook langdurige opsluiting van zegels in een kluis zonder regelmatig luchten kan tot roestvorming leiden. Het verschijnsel roest openbaart zich als kleine bruine vlekjes in de gom of in het papier.

          http://www.nvph.nl/filency/index.htm

          In de loop van de jaren zijn zegels immers op tal van manieren verloren gegaan: beschadigd bij het van elkaar scheuren, verbrand, weggegooid, beschadigd door verzamelaars, aangetast door roest enzovoort.

          http://www.nvph.nl/filency/index.htm

          Een zegel met roest is belangrijk minder waard dan een zegel zonder roest.

          http://www.nvph.nl/filency/index.htm

          Woordfamilie


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          roest 3.0

          schimmel die de plantenziekte roest veroorzaakt; roestschimmel
          Niet altijd duidelijk onderscheiden van de ziekte die de schimmel veroorzaakt.

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een roest…

          is een schimmel

          • [Uiterlijk] verschijnt als gele, rode of bruine vlekken op het blad, de stengel of de vrucht
          • [Object betroffen] komt voor bij planten, bijvoorbeeld grassen, granen en prei
          • [Gevolg of resultaat] veroorzaakt ziekten bij planten en kan leiden tot opbrengstdaling bij het oogsten van gewassen
            Rijk Fungi; Schimmels
            Stam Basidiomycota
            Klasse Urediniomycetes

            Algemene voorbeelden


            De wedloop tussen plant en roest ontstaat doordat de schimmel zich zo aanpast dat de plantencel deze niet meer herkent. Een eerder nog resistent tarweras is dan vatbaar geworden voor de nieuwe roestvariant.

            http://www.stw.nl/

            De volwassen slak heeft een huisje van circa 2,4 mm groot. Het uitermate gespecialiseerde dier leeft op moeraszegge, Carex acutiformis. Het eet waarschijnlijk de schimmels (roesten) die het blad van de Zegge aantasten.

            http://home-2.worldonline.nl/~cb008558/

            Vaste verbindingen


            bruine roest

            1. roest op tarwe en rogge, in de vorm van verspreid liggende, ronde, bruine sporenhoopjes vaak omgeven door een lichtgroene kring; Puccinia recondita
              Ook als naam voor de ziekte die de schimmel veroorzaakt.

              Bruine roest kan in tarwerassen een opbrengstdaling veroorzaken van dertig procent.

              http://www.stw.nl/

            Japanse roest

            1. afbeelding

              Bron: Salaha
              ( CC BY-NC-SA 2.0 )

              roest op chrysanten, in de vorm van groengele tot gele iets ingezonken plekjes aan de bovenzijde van het blad; Puccinia horiana
              Ook als naam voor de ziekte die de schimmel veroorzaakt.

              Synoniem: Puccinia horiana ( specialistisch)

              Japanse roest is een schimmel die alleen het gewas chrysant aantast.

              http://databank.groenkennisnet.nl/japanse_roest.htm

              Puccinia horiana of Japanse roest is een schimmelziekte, die in de chrysant grote schade kan aanrichten. De ziekte is in het blad in het groeiseizoen herkenbaar aan groengele tot gele iets ingezonken plekjes van enkele mm aan de bovenzijde van het blad.

              http://databank.groenkennisnet.nl/japanse_roest.htm

            gele roest

            1. roest op granen en grassen; Puccinia striiformis
              Ook als naam voor de ziekte die de schimmel veroorzaakt.

              Synoniem: Puccinia striiformis ( specialistisch)

              Graangewassen [...]. De meest schadelijke schimmels die we nu in België kennen zijn, witziekte, bruine roest, gele roest, Seporia spp, netvlekkenziekte, bladvlekkenziekte, Fusarium spp.

              http://www.phytosystem.be/producten/teelten/

            witte roest

            1. witte schimmel op kruisbloemige planten, bijvoorbeeld het herderstasje en koolgewassen; Albugo candida
              Ook als naam voor de ziekte die de schimmel veroorzaakt.

              Synoniem: Albugo candida ( specialistisch)

              Witte roest komt voor op de bladeren van allerlei kruisbloemigen. Zo zie je de schimmel ook al eens bij herderstasje en bij radijzen. Bij spruiten grijpt de aantasting vooral plaats op het marktbare deel van de plant, met name de spruitjes. Het kenmerkende gezwel (de opperhuid van de plant zwelt door ophoping van de sporen zeer sterk vooraleer open te barsten) is zeer gemakkelijk te herkennen.

              http://www.plantaardig.com/groenteninfo/berichten/witte-roest-bij-koolgewassen/

            zwarte roest

            1. roest op granen, in de vorm van bruinoranje vlekken op de aar of op de aarstengel; Puccinia graminis
              Ook als naam voor de ziekte die de schimmel veroorzaakt.

              Synoniem: Puccinia graminis ( specialistisch)

              Zwarte roest is een schimmel die behoorlijke schade kan aanrichten. De naam is wat verwarrend, omdat de sporen bruin zijn. De schimmel is gemakkelijk te verwarren met kroonroest. De laatste komt echter voornamelijk op het blad voor, zwarte roest hoofdzakelijk op de stengel en de aar.

              http://www.allesovergras.nl/graszaadteelt/teeltinformatie/ziekten-en-plagen/

            Woordfamilie


            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            roest 4.0

            bruine, oranje, roodbruine of bruingele kleur, als van roest; roestbruine kleur; roestbruin

            Betekenisbetrekking


            metonymie
            Betrokken betekenissen 1.0 : 4.0

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Roest…

            is een kleur

            • [Kleur] is een soort bruin, variërend van geelbruin tot roodbruin
            • [Gelijkenis] is het bruin van roest

              Algemene voorbeelden


              Roest of aardetinten passen bij elke oogkleur en geven een mooi effect.

              http://www.bodyboetiek.nl/index.html

              Prentenboeken in doosvorm, met een sweatshirt, een broek of een jurk in verschillende streepjes, roest of oker.

              De Standaard,