schimmel


schimmel 1.0

draadvormig organisme dat zich in grote hoeveelheden tegelijk parasitair ontwikkelt, soms op ontbindende organische stoffen, soms op levende wezens en dat daardoor vaak bederf of ziekte veroorzaakt

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een schimmel…

is een organisme

  • [Uiterlijk] is als afzonderlijk organisme draadvormig; komt in talloze vormen en soorten voor
  • [Voortplanting] plant zich voort door middel van sporen
  • [Aantal of hoeveelheid] ontwikkelt zich in grote hoeveelheden tegelijk
  • [Gedrag] ontwikkelt zich parasitair op andere organismen

Rijk Fungi

Algemene voorbeelden


Bijna alle schimmels uit de korstmossen behoren tot de ascomyceten (zakjeszwammen).

http://www.biodiv.nl/lichens/index-nl.htm

Ook een aantal roestschimmels maakt gebruik van insecten. Analoog aan de bloemennectar produceren zij een suikerdruppel die tijdens de afrijping van de geslachtelijke sporen door de schimmel uitgescheiden wordt.

http://www.nev.nl/eb0/eb04.PDF,

Varkens blijken gevoelig te zijn voor zearalenone, een stof die oestrogene effecten heeft en die geproduceerd wordt door de schimmel Fusarium graminearum.

http://www.c3.nl/evv/ev-eustrogenen.htm,

Het zogenaamde 'mycelium' van de champignon, een schimmel bestaande uit een vlechtwerk van draden, groeit onder de grond in ongeveer twee weken volledig uit.

http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een microscopisch kleine schimmel

De bladranden krullen langzaam om en de gevangen insecten worden verteerd met behulp van een door kliertjes afgescheiden stof en microscopisch kleine schimmels en bacteriën.

De Standaard,

Vaste verbindingen


grauwe schimmel

  1. schimmel die verschillende cultuurgewassen kan aantasten en die herkenbaar is aan bruine vlekken op de aangetaste plant waarop zich vervolgens een grijze schimmellaag vormt

    Semagram (extra betekenisinformatie)


        Wetenschappelijke naam: Botryotinia fuckeliana

        Rijk Fungi
        Stam Ascomycota
        Klasse Leotiomycetes; Zakjeszwammen
        Orde Helotiales
        Familie Sclerotiniaceae
        Geslacht Botryotinia

        De grauwe schimmel heeft een heel arsenaal moleculaire pompen tot zijn beschikking die hem beschermen tegen gifstoffen. Met deze uitrusting kan de schimmel antibiotica, plantafweerstoffen en bestrijdingsmiddelen ontwijken.

        http://www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOP_66SCUK

      • plantenziekte veroorzaakt door de grauwe schimmel; botrytis

        Toch mag er uit de schijnbaar negatieve klank van deze naamgeving enige bezorgdheid voortvloeien, want de vochtige warmte biedt de ideale omstandigheden voor de ontwikkeling van schimmelziekten zoals meeldauw en grauwe schimmel.

        De Standaard,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      schimmel 2.0

      uitslag in de vorm van een harig, meestal wit, grijs of groen laagje of van vlokken die vooral voorkomt op organische stoffen die in een vochtige omgeving beginnen te bederven en die wordt gevormd door zich vermenigvuldigende schimmels

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Schimmel…

      is uitslag

      • [Geur] heeft vaak een muffe, onaangename geur
      • [Kleur] is meestal wit, grijs of groen
      • [Vorm] heeft de vorm van een egale laag of van vlokken
      • [Samenstelling] bestaat uit schimmelorganismen die zich vermenigvuldigen en groeien
      • [Plaats] komt vooral voor op organische stoffen die aan het bederven zijn of die bedorven zijn; komt voor in vochtige omgevingen

      Algemene voorbeelden


      Ongewenste schimmel op kaas is schadelijk voor de gezondheid en moet zeer ruim worden weggesneden.

      http://www.hollandsepot.dordt.nl/producten/producten.htm

      Dit alles neemt niet weg dat er iets wezenlijk mis moet zijn met brood waarop de twee docenten schimmel vinden.

      NRC,

      De lucht van schimmel en rotte eieren die in de hal hing, kon zelfs de zweetlucht die de man verspreidde niet verhullen.

      Ritueel des doods, Willem Zebregs,

      Combinatiemogelijkheden


      als subject bij een werkwoord


      • groeien
      • iets aantasten
      • iets overwoekeren
      • staan op iets
      • woekeren
      • zich ontwikkelen
      • zich vastzetten op iets
      • zitten op iets

      De post bevatte niets dan dwangbevelen, aanmaningen. Zij gooide het hele pak op de grond, tussen de pannen en de glazen met kliekjes wijn waar schimmel op stond.

      Het jaar van de kreeft, Hugo Claus,

      Takken en twijgen werden in bossen bijeengebonden en spoedig waren ze overwoekerd met allerlei soorten schimmel.

      De lange geboorte, Lut Ureel,

      Er groeide schimmel op de muren.

      Martha, Lut Ureel,

      Ik veronderstelde dat ook de kelder vol boeken zat, onvermijdelijk door vocht en schimmel aangetast.

      De zoon van meneer Davidson, Hubert Lampo,

      met adjectief ervoor


      • gele schimmel
      • groene schimmel
      • harige schimmel
      • muffe schimmel
      • vaginale schimmel
      • zwarte schimmel

      Schimmel. Ik heb een vraag over een soort van vaginale schimmel die bijna altijd maandelijks bij mijn vriendin optreedt.

      http://www.rutgers.nl/prob_vd_mnd/prob_arch.html?nr=27

      De kinderkleertjes roken naar oude witkalk, muffe schimmel en opgedroogd regenwater.

      De kleine blonde dood, Boudewijn Büch,

      De motor werd afgezet en ze keken naar de met gele schimmel begroeide muur en de zware bomen erachter.

      Een weekend in Oostende, Willem Brakman,

      in voorzetselgroep


      • naar schimmel ruiken
      • naar schimmel stinken
      • onder de schimmel zitten

      Het stonk er naar schimmel en musk.

      Pandora, Pieter Aspe,

      Erachter bevond zich een steile, naar schimmel ruikende trap.

      Alle families zijn psychotisch, Douglas Coupland,

      met substantief ervoor


      • een laag schimmel
      • een wolk schimmel

      De zelfgemaakte jam in het bakje, tot de rand gevuld, is bedekt met een laag schimmel.

      De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

      Ik heb wel eens appelsap gedronken met draden en wolken schimmel erin.

      De meisjes van de suikerwerkfabriek, Tessa de Loo,

      met ander, nevengeschikt substantief


      • bacteriën en schimmel
      • gisten en schimmel
      • huisstofmijt en schimmel
      • micro-organismen en schimmel
      • parasieten en schimmel
      • virussen en schimmel
      • rot en schimmel
      • vocht en schimmel

      Het best leggen we de vruchten op een laag vers stro. Dit houdt ze met de voeten van de grond en beschermt ze tegen rot en schimmel.

      http://www.ping.be/~pin29174/newpage1.htm

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      schimmel 2.1

      schimmeluitslag van een welbepaalde soort, die zich van andere onderscheidt door het specifieke organisme waardoor hij wordt gevormd of door zijn voorkomen

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een schimmel…

      is een uitslag

          Algemene voorbeelden


          De Schotse arts Alexander Fleming zorgde voor een doorbraak op het gebied van de chemische geneesmiddelen. In 1928 kweekte Fleming zo zorgvuldig mogelijk bacteriën op voedingsbodems. Op een bepaald moment zag hij dat er een schimmel op één van de voedingsbodems was gekomen. De bacteriekolonies kwamen overal op de plaat behalve rondom de schimmel. De schimmel in kwestie bleek Penicillium notatum te zijn. Fleming noemde de door deze schimmel afgescheiden stof penicilline. Waksman en Schatz introduceerde de term antibioticum en gaven het een eigen definitie.

          http://users.pandora.be/whitethor/mm2/fleming.htm

          Fagus (beuk) en Pinus (den) maken hun eigen schimmel aan die onontbeerlijk is voor hun groei.

          http://users.skynet.be/daniels/wanneer_planten.htm

          De in het strooisel voorkomende tripsensoorten jagen vooral op mijten. Vele soorten voeden zich ook met humus, schimmels en plantesappen.

          http://www.pienternet.be/lessen/pime/bodem/bijl2.html

          Het langdurig en continu afvloeien van water brengt heel wat nadelen met zich mee, zoals kans op waterinsijpeling, vorming van bruine vlekken door uitloging van ijzerzouten, vorstschade en vorming van algen, schimmels of mossen.

          http://www.kuleuven.ac.be/bwk/materials/Publications/Master%20of%20Science%20Theses/MSC_2003_002.pdf,

          Combinatiemogelijkheden


          als subject bij een werkwoord


          • groeien
          • iets aantasten
          • iets overwoekeren
          • staan op iets
          • woekeren
          • zich ontwikkelen
          • zich vastzetten op iets
          • zitten op iets

          Een harige schimmel woekerde op een hoopje onherkenbare groente.

          Kras, Peter Terrin,

          'Achter de affiche, tegen de muur dus, had zich een groenachtige schimmel ontwikkeld.'

          De stenen toren, Jo Claes,

          Onder de losgelaten nagel zetten zich makkelijk schimmels en andere microben vast, met alle gevolgen van dien.

          http://www.voetverzorging.be/html/voetproblemen.asp

          als object bij een werkwoord


          • een schimmel kweken
          • schimmels doden

          Onderzoek door de EG heeft uitgewezen, dat de meeste kazen, ambachtelijk bereid, een schimmel kweken, die dodelijk kan zijn voor bepaalde chromosomen.

          Warme sneeuw, Guido Lauwaert,

          Strijken aan hoge temperatuur doodt schimmels die een wasbeurt aan 30° hebben overleefd.

          http://www.uwapotheker.be/apokrant/apokrant13/index.html,

          met adjectief ervoor


          • een gele schimmel
          • een groene schimmel
          • een harige schimmel
          • een muffe schimmel
          • een schadelijke schimmel
          • een vaginale schimmel
          • een zwarte schimmel

          Iedere dag trekken wij er op uit en zwerven door de oude binnenstad, nog altijd indrukwekkend hoewel vervallen, overwoekerd door zwarte en groene schimmels; een onordelijk museum, overbevolkt en uitgewoond.

          Een broer in Brazilië, Bep Vuyk,

          De meest schadelijke schimmels die we nu in België kennen zijn, witziekte, bruine roest, gele roest, Seporia spp, netvlekkenziekte, bladvlekkenziekte, Fusarium spp.

          http://www.phytosystem.be/producten/teelten/

          in voorzetselgroep


          • door een schimmel bederven
          • een kweekbodem voor schimmels
          • een voedingsbodem voor schimmels
          • onder een schimmel zitten

          Waarom bederven levensmiddelen eerder door schimmels dan door bacteriën?

          http://www.voedsel.net/vragen/index.htm

          De emulsie is immers van organische oorsprong en zodoende een aantrekkelijke kweekbodem voor schimmels, die tot diep in die emulsie door kunnen dringen.

          http://www.smalfilmmuseum.nl/X_mainframe.htm

          Iedere wortel is immers omringd door een film van water. Dit zorgt ervoor dat er geen lucht meer opgenomen kan worden. Door dit tekort aan lucht zullen wortelcellen afsterven. Wat weer een voedingsbodem voor schimmels is, die in een dergelijke vochtige omgeving prima gedijen.

          http://www.bonsaikunst.nl/files/q2752.htm

          Alles zat onder een harige, witte schimmel die een stank van bederf en verrotting uitwalmde.

          De stenen toren, Jo Claes,

          met ander, nevengeschikt substantief


          • bacteriën
          • gisten
          • huisstofmijt
          • micro-organismen
          • parasieten
          • virussen
          • rot
          • vocht] en schimmels

          Zo kan b. v. een darminfectie met parasieten, gisten of schimmels aanleiding geven tot voedselovergevoeligheid (voedselintolerantie), verzwakking van het immuunsysteem en/of leverontgiftingsstoornissen.

          http://www. wellness. demon. co. uk/mehol. htm

          Bovendien is ozon kiemdodend. In medische termen: ozon is bactericide, fungicide en virucide, d.w.z. het vernietigt bacteriën, schimmels en virussen.

          http://www. kpg. nl/therapie. html

          Woordfamilie


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          schimmel 2.2

          aandoening die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van schimmeluitslag

          Betekenisbetrekking


          metonymie
          Betrokken betekenissen 2.0 :2.2

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Schimmel…

          is een aandoening

          • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een schimmeluitslag, meestak aan de ledematen

            Algemene voorbeelden


            Fernando werkte als bezeten om zijn schapen- en varkenskralen zo snel mogelijk sneeuwvrij te maken. Hij trachtte te vermijden dat het een grote modderpoel zou worden. De varkens konden daar tegen, maar de schapen kregen snel schimmel tussen hun hoeven.

            Na de siësta, Paul Koeck,

            Het regelmatig reinigen en ontsmetten van vloeren is een must. Maar geen absolute garantie dat u geen schimmel (aan uw voeten of elders op uw lichaam) kunt oplopen.

            http://www.szs.nl/

            Woordfamilie


            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            schimmel 3.0

            paard waarvan de vacht in het volwassen stadium zijn oorspronkelijke kleur verliest en wit wordt boven een zwarte huid, waardoor er soms een grijzig effect ontstaat dat doet denken aan schimmel

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Een schimmel…

            is een paard; is een zoogdier; is een dier

            • [Kleur] heeft een zwarte huid met daarop een grijze of witte vacht; heeft manen die eveneens wit zijn of donkerder
            • [Stadium] is als veulen bruin, vos of zwart; krijgt zijn witte vacht slechts in het volwassen stadium, hetzij vrij snel, hetzij geleidelijk; is in het tussenstadium gevlekt en komt dan voor in variëteiten als appelschimmel, blauwschimmel, roodschimmel, bruinschimmel, vliegenschimmel en muskaatschimmel, naar gelang van de oorspronkelijke kleur

              Algemene voorbeelden


              Zonder te wachten op de trailer die de pauze aankondigt, komt er een schimmel in beeld die in gestrekte draf het cameraoog nadert, steeds dichter tot ik de blanke tanden zie en het schuim in de mondhoeken.

              Herinneringen aan moeder aarde, Johan Tykens,

              Toen we in de vroege herfst van 1974 in het huis trokken en de eerste keer vanaf het balkon uitkeken over de grote tuin, de weiden daarachter (waarin met veel theatraal gewapper van manen drie paarden ronddraafden: twee vossen en een schimmel) en het bos dat daar weer op volgde, stonden de boomkruinen, ofschoon al lichtelijk verkleurd, nog massief in het blad.

              De tandeloze tijd. Dl. 1: Vallende ouders, A.F.Th. van der Heijden,

              Toen Guido het over de schimmel van Sinterklaas had waarvoor hij een wortel in zijn schoen had gedaan, riep ze luid "Sukkel!"

              De kinderen van Arthur, Kristien Hemmerechts,

              De moderne Lipizzaner is een schimmel van kleine maat (153-158 cm), met een gespierd lichaam, een edel hoofd met grote donkere ogen en kleine oren, zware hals, ranke benen en kleine voeten.

              http://www.agris.be/horsis/nl/ras/paarbis.html

              Het belangrijkste kenmerk van een schimmel is echter dat zij in een van de andere kleuren geboren worden.

              http://communities.zeelandnet.nl/data/donola/index.php?page=13=8892

              Combinatiemogelijkheden


              als object bij een werkwoord


              • een schimmel berijden
              • een schimmel bestijgen

              Deze veertien "muzikanten te paard" berijden schimmels en kennen een uitgebreid repertorium van cavaleriemuziek zoals marsen en signalen.

              http://www.federalepolitie.be/nl.htm?home.htm~main

              Hierna wordt de schimmel bestegen en vangt de rit aan door de straten van Meppel.

              Meppeler Courant,

              met adjectief ervoor


              • een witte schimmel

              Dan zegt hij dat ik een hoge adellijke dame ben. Dat ik op een witte schimmel heb gereden, maar dat mijn billen besmeurd zijn omdat er een zadel op het paard was waar eerst een vieze vent met een vuile broek op heeft gezeten.

              Keefman, Jan Arends,

              Woordfamilie


              Als deel van een afleiding


              Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


              Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


              schimmel 4.0

              ( Gezegd van paarden, de vacht van paarden; bij uitbreiding ook van andere dieren, bijvoorbeeld honden, of hun vacht.)
              met een witte of grijze kleur waar een donkere ondergrond doorheen schemert; met een kleur die lijkt op die van witte of grijze schimmel; met een schimmelachtige kleur

              Algemene voorbeelden


              De rest van het paard is 'schimmel'. Van dichtbij gezien is de basiskleur van de vacht gelijkmatig met witte haren tussen de gekleurde haren verdeeld. Dikwijls is er een duidelijk verschil tussen de zomer- en de wintervacht.

              http://www.werkpaarden.com/default.asp?contentID=505

              Vervolgens zal in de loop van de tijd, soms enkele jaren soms vele jaren, het paard verkleuren naar schimmel.

              http://www.encantado.nl/Taal/Nederlands/Kleurenleer%20H023.htm

              Woordfamilie


              Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


              schimmel 5.0

              ( Gezegd van kanaries, vooral vogels die om de kleur gefokt worden)
              geen egale kleur hebbend op de veren, maar kleurloos aan de randen, zodat er een schimmelachtig effect ontstaat op de plaatsen waar de veren over elkaar liggen
              Het woord wordt steeds gebruikt voorafgegaan door een adjectief dat de hoofdkleur noemt.

              Algemene voorbeelden


              De verdere prijswinnaars waren: G.J. Ekkel, kanarie roodagaat schimmel, 89 punten 2e prijs; G.J. Ekkel, kanarie roodisabel schimmel, 91 punten ere prijs; G.J. Ekkel, kanarie roodisabel ivoor schimmel, 89 punten 2e prijs; G.J. Ekkel, kanarie roodisabel ivoor schimmel, 90 punten.

              Meppeler Courant,

              Vervolgens wordt altijd aangegeven of de vogel intensief, schimmel of mozaïek is. We noemen dit ook wel "de verschijningsvorm". In de kleurbenaming komt deze altijd als laatste! Denk er dus aan: als we de kleur van een vogel noemen dan eindigen we altijd met aan te geven of de vogel intensief, schimmel of mozaïek is!

              http://members.ziggo.nl/eddytheuns/degevleugeldevrienden/Kleurbenamingen%20bij%20kanaries.htm

              Kampioen O.K. werd G. Eelsing met een geel schimmel kanarie.

              http://www.kanaalstreek.nl/nieuws/2295/moesker-grote-winnaar-stadskanaalster-vogelshow/