paard


paard 1.0

afbeelding

Bron: Karlyne
( CC BY-SA 3.0 )

hoefdier met manen, een langharige staart en relatief korte, opstaande oren, dat bij ons voornamelijk gebruikt wordt als rijdier of trekdier

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een paard…

is een zoogdier; is een dier

  • [Afmeting] is een groot dier met een schofthoogte hoger dan 1,48 m, maar er zijn ook kleinere rassen die toch tot de paarden gerekend worden en niet tot de pony's, bv. de ijslander of het miniatuurpaard falabella
  • [Geluid] hinnikt, briest, snurkt of snuift; maakt een hinnikend, briesend, snurkend of snuivend geluid
  • [Gevoelsindruk] heeft een zachte vacht
  • [Kleur] is bruin, zwart of voskleurig, maar kan door verdunning en andere genetische kleurfactoren andere kleuren en kleurcombinaties hebben, bv. wit (schimmelkleur), bont, wildkleur, enz.
  • [Bouw] is gewerveld; heeft vier poten (benen)
  • [Deel] heeft lange benen en heeft een vrij lange hals met een manenkam; heeft relatief korte, opstaande oren en een langharige staart; heeft in het taalgebruik van paardenliefhebbers of anderen die het paard als edel dier beschouwen een hoofd, een mond en benen in plaats van een kop, een bek en poten; heeft een lichaam dat bestaat uit een voorhand, een middenhand en een achterhand; heeft voeten met hoeven
  • [Functie] wordt bij ons vooral gebruikt als rijdier of als trekdier; wordt elders ook nog wel gebruikt als pakdier; wordt door de paardenslager geslacht voor het vlees
  • [Herkomst of oorsprong] stamt af van het wilde paard (Equus ferus)
  • [Voortplanting] brengt de jongen levend ter wereld
  • [Plaats] wordt gehouden in een stal of box; komt bij voorkeur zoveel mogelijk ook in de wei of in een paddock; wordt gereden en getraind in de rijbaan; komt op buitenritten en terreinritten ook op de weg, in het bos, in de duinen of op het strand; krijgt soms extra beweging in de trainingsmolen of longeerkraal
  • [Woongebied] heeft als oorspronkelijk natuurlijk woongebied open steppeachtige gebieden, maar is door de mens gedomesticeerd
  • [Leeftijd] kan 40 jaar oud worden, maar wordt meestal 20 tot 25 jaar; wordt als jong veulen genoemd
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft een zeer goed ontwikkeld gehoor en reukvermogen; heeft een groter gezichtsveld dan de mens; is nieuwsgierig en alert; heeft een goed geheugen en leert daardoor gemakkelijk nieuwe dingen aan; is snel, sterk en wendbaar
  • [Beweging] heeft de volgende gangen: stap, draf, galop en rengalop; een gangenpaard, zoals de ijslander, heeft ook nog andere gangen, bv. de tölt en de telgang
  • [Gebruikswijze] wordt bij ons vooral gebruikt voor de sport of voor de recreatie in diverse disciplines, bv. dressuur, springen, eventing, endurance, mennen, voltige, westernrijden, paardenrennen; wordt door beoefenaars van natural horsemanship en vrijheidsdressuur ook zonder zadel of aanspanning aan het werk gezet met grondwerkoefeningen; wordt gebruikt in shows en circusnummers; wordt gebruikt als hulpmiddel in bepaalde vormen van fysiotherapie, psychotherapie en coaching; wordt gebruikt als werkpaard in de landbouw en als vervoermiddel; werd vroeger ook gebruikt voor oorlogsvoering te paard
  • [Gedrag] is een planteneter; graast; is een vluchtdier; leeft in de natuur in kuddeverband met een bepaalde rangorde; is ook als gedomesticeerd dier een sociaal dier en heeft veel behoefte aan contact met soortgenoten; kan stalondeugden ontwikkelen als niet aan zijn natuurlijke behoeften wordt voldaan, bv. weven, luchtzuigen en kribbebijten
  • [Waardering] wordt beschouwd als een edel dier; wordt als nuttig gewaardeerd
  • [Belang] is voor de mensheid van groot belang geweest, o.a. als voedselbron, bij de oorlogsvoering, in de landbouw en industrie, als transportmiddel, enz.
  • [Onderscheid of tegenstelling] is groter dan een ezel en een zebra

Wetenschappelijke naam: Equus caballus

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Mammalia; Zoogdieren
Orde Perissodactyla; Onevenhoevigen
Familie Equidae; Paardachtigen
Geslacht Equus
Soort Equus caballus

Algemene voorbeelden


Als we kijken naar paarden in het wild, zien we dat er één paard is, dat bepaalt waar de kudde heen gaat (vaak een oudere merrie), er is één hengst die beschermt en zorgt voor het nageslacht, en er is in de kudde natuurlijk een rangorde tussen de paarden onderling.

http://www.homepages.hetnet.nl/~arbos47/index.html

Als er een dag niet gewerkt wordt, pas dan de hoeveelheid voer aan en minder met bv. 1/3 om maandagziekte te voorkomen. Zorg wel dat het paard hooi ter compensatie krijgt.

http://www.homepages.hetnet.nl/~arbos47/index.html

Over de halfopen staldeur stak een paard zijn neus naar buiten.

De lange geboorte, Lut Ureel,

Cutting, het vangen van kalveren, reining, het heel snel om zijn as draaien, en trail, het echte werk met het paard op de prairie zijn een paar van de disciplines die aan het publiek worden getoond.

Meppeler Courant,

Ook onze beginnende (en half-gevorderde) ruiters kunnen op wandel. Aangepast aan hun niveau trekt de groep elke dinsdagavond van 19.00 uur tot ongeveer 20.30 uur door de Torhoutse bossen. Op stap genieten van paard en natuur, af en toe een drafje en misschien al eens in galop.

http://www.stoeterijdeloof.be/

Heilzame werking van contact met dieren, paarden in dit geval, is bewezen. Psychiatrische patiënten worden in alle therapieën en contacten met zichzelf geconfronteerd, het contact met paarden is veilig, een paard oordeelt of veroordeelt niet en stelt geen vragen.

http://www.opzrekem.be/

Door het raam zien ze Sinterklaas voorbijkomen op zijn paard, gevolgd door een sliert opgewonden kinderen.

Liefdesdood, Oscar van den Boogaard,

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • aan de haal gaan
  • bijten
  • bokken
  • briesen
  • draven
  • flemen
  • galopperen
  • grazen
  • hinniken
  • schoppen
  • op hol slaan
  • slaan
  • snurken
  • springen
  • stappen
  • steigeren
  • trappelen
  • weven

Ondertussen dook het ene gruwelbeeld na het andere in haar op. Ze zou het portier openen en zich uit de rijdende auto laten vallen. Een paard zou haar schoppen, zoals haar als kind was overkomen.

Hokwerda's kind, Oek de Jong,

Stel je voor, dat die paarden aan de haal gaan, dan kunnen zij ze toch nooit meer stil krijgen.

http://www.meerhistorie.nl/nieuwe_pagina_2.htm

Buiten hinnikte een paard.

Alle vogels van de wereld, Daphne Buter,

Donderend draven de paarden.

De reis, Rose Gronon,

als object bij een werkwoord


  • een paard aan de hand leiden
  • een paard aandrijven
  • een paard aansporen
  • een paard afdanken
  • een paard afmaken
  • een paard africhten
  • een paard afkeuren
  • een paard afsponzen
  • een paard afzadelen
  • een paard berijden
  • een paard bekappen
  • een paard beleren
  • een paard beslaan
  • een paard bijrijden
  • een paard borstelen
  • een paard de sporen geven
  • een paard drenken
  • een paard droogstappen
  • een paard euthanaseren
  • een paard goedkeuren
  • een paard huren
  • een paard inspannen
  • een paard instappen
  • een paard invlechten
  • een paard keuren
  • een paard kopen
  • een paard laten inslapen
  • een paard leasen
  • een paard mennen
  • een paard monsteren
  • een paard opleiden
  • een paard optomen
  • een paard optuigen
  • een paard opvlechten
  • een paard opzadelen
  • een paard poetsen
  • een paard rijden
  • een paard roskammen
  • een paard scheren
  • een paard stelen
  • een paard tegenhouden
  • een paard toiletteren
  • een paard trainen
  • een paard uitbrengen
  • een paard uitstappen
  • een paard verkopen
  • een paard verzorgen
  • een paard voeren
  • een paard voor de wagen spannen
  • een paard wassen
  • een paard zadelen
  • een paard zadelmak maken
  • paarden fokken
  • paarden temmen
  • paarden weiden

Als ruiter ben je een bestuurder, ook als je je paard aan de handt leidt of op de openbare weg bewaakt.

http://www.blosogaverbeek.be/Verkeer%20en%20veiligheid.htm

Door middel van de beenhulpen dient het paard te worden aangedreven, zodat het niet stilvalt voor de hindernis.

http://www.paardennieuws.be/index.html

Voor kreupelheidsonderzoek dient een begeleider bij het paard te zijn die het paard kan monsteren.

http://www.bosdreef.be/welcome_n.htm,

Hij ging meteen naar buiten en zadelde zijn paard.

De wolvenlus, Nicholas Evans,

Gezien het om een zeer zware kwetsuur ging die niet meer te helen viel, moest het paard geëuthanaseerd worden.

http://www.gaia.be/nl/nieuws/260802.html,

Even later, als ze de paarden droogstappen, kijkt Sacha Fleur onderzoekend aan.

Westenwind, Simone Duwel,

De houten wielen van zijn koets ratelen over de kasseistenen, de schrijver springt op de bok, grijpt de teugels en ment de paarden zelf.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

met adjectief ervoor


  • een Andalusisch paard
  • een Arabisch paard
  • een Ardenner paard
  • een bont paard
  • een braaf paard
  • een bruin paard
  • een dominant paard
  • een eigen paard
  • een flegmatiek paard
  • een Fries paard
  • een groot paard
  • een heet paard
  • een IJslands paard
  • een jong paard
  • een klein paard
  • een kreupel paard
  • een lui paard
  • een mager paard
  • een mak paard
  • een mank paard
  • een nerveus paard
  • een oud paard
  • een pittig paard
  • een rustig paard
  • een schichtig paard
  • een schrikachtig paard
  • een snel paard
  • een Spaans paard
  • een vurig paard
  • een wild paard
  • een wit paard
  • een zwart paard

Doorweekt van de motregen zaten ze achterop vrachtwagens en boerenkarren, getrokken door magere paarden.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

Met dames, gestoken in Friese klederdracht komt een stoet met acht Friese paarden het terrein oprijden.

Meppeler Courant,

Toen ik omkeek zag ik vlak achter mij een fraaie koets, getrokken door vier vurige paarden die tegen hun zin stapvoets liepen.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

De elegante witte paarden, waarvan de hengsten wereldfaam verwierven in de Spaanse Rijschool van Wenen, komen als een zwart of donkerbruin veulentje ter wereld.

De Standaard,

met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


  • een bokkend paard
  • een briesend paard
  • een dampend paard
  • een galopperend paard
  • een snuivend paard
  • een steigerend paard
  • een trappelend paard

Ann strijkt Augustus over zijn rug, fluistert op de toon waarop een paardentemmer een bokkend paard met een nieuw bit in de mond zou kunnen sussen.

Cherry, Mary Karr,

Het trappelende paard, dat briesend en snuivend overeind probeerde te komen telkens weer, maaiend met de hoeven aan zijn laatste galop begon, terwijl zijn lijf nog sidderende stuiptrekkingen herbergde, en het bloed uit zijn opengesneden hals vloeide en zich vermengde met het bloed van de duizenden paarden die waren voorgegaan, op deze zelfde plek toen ze werden geslacht.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

Karren volgestapeld met melkbussen, getrokken door natte, bezwete, dampende paarden die ongeduldig hun hoeven in de glimmende straatkeien sloegen, wachtten voor de onbewaakte spoorwegovergang.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Weihajwei bezorgde trouwens wel meer finalisten het onaangename gevoel dat zij het groot, ruim en rustig galopperende paard aan de gang moesten zien te houden, juist omdat zij zelf haar tempo uitstekend weet te regelen.

NRC,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een aangespannen paard
  • een afgedankt paard
  • een geschoren paard
  • een ongeschoren paard
  • een gezadeld paard
  • een ongezadeld paard

In Nederland is de samengestelde wedstrijd voor aangespannen paarden erg in opkomst.

http://www.dobey.nl/

Op ongezadelde paarden sprongen ze door brandende hoepels, op twee paarden tegelijk staand over een versperring van vlammen.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

in voorzetselgroep


  • een garnaalvisser te paard
  • een man te paard
  • een ruiter te paard
  • een krijger te paard
  • een rijkswachter te paard
  • politie te paard
  • visserij te paard
  • te paard klimmen
  • te paard rijden
  • te paard zitten
  • schrijlings te paard zitten
  • op een paard klimmen
  • op een paard rijden
  • op een paard zitten
  • op paarden wedden

De eerste aanval op de stier wordt gedaan door een ruiter te paard.

http://www.bulls.be/Stierenvechten.htm

Toen waren ze nog met zeven. Met die zeven worden de garnaalvissers te paard in Oostduinkerke bedoeld.

De Standaard,

Bovendien bestaan bij het publiek heel wat verkeerde begrippen rond de visserij te paard. Soms worden de "paardenvissers" op het strand aangesproken met vragen als: "Is dit uw eigen paard? Zijn jullie gemeentewerklieden? Worden jullie door de gemeente betaald? Jullie zijn toch een folkloristische groep?"

De Standaard,

De jonge amazone denkt nog een jaartje bij de pony's mee te rijden en wil dan de overstap maken naar de paarden. 'Ik weet dat het een behoorlijke overstap is, maar het zal wel lukken. Nu zit ik al regelmatig op een paard."

Meppeler Courant,

In het begin van de Middeleeuwen zaten de vrouwen net zoals de mannen schrijlings te paard.

http://users.skynet.be/bk258886/zadel.htm

De omgeving was afgezet door rijkswachters te paard, maar de ordehandhavers zagen zich verplicht het waterkanon in te zetten tegen de betogers.

De Standaard,

Toni begint op paarden te wedden. Na het eten gaat hij de deur weer uit, naar een paardengokhal op de kade bij de haven.

De schaamte voorbij, Anja Meulenbelt,

met ander, nevengeschikt substantief


  • man en paard
  • ruiter en paard
  • paard en kar
  • paard en koets
  • paard en ruiter
  • paard en wagen
  • paarden en pony's

Verder is de buitenpiste voorzien van een grote tent, zodat de paarden en pony's daar ongestoord warm kunnen draaien.

Meppeler Courant,

Een paar huppelden er mee, maar ze gaven de achtervolging al gauw op. Nog een hele tijd stonden ze met droeve ogen te kijken in de richting waar paard en ruiter verdwenen waren.

De tandeloze tijd. Dl. 1: Vallende ouders, A.F.Th. van der Heijden,

De boeren brachten de honing met paard en wagen aan de markt.

Meppeler Courant,

De chauffeur reed blijkbaar uiterst traag en voorzichtig over het slechte pad, dat alleen door de boeren werd gebruikt als ze met hun tractor of met paard en kar naar de weilanden en velden reden om de koeien te melken of de oogst binnen te halen.

Iks, Johan Van Nijen,

met substantief ervoor


  • een kudde paarden
  • een span paarden

Een aanstormende kudde paarden misschien, de neusgaten trillend gesperd, damp uitblazend als apocalyptische monsters, dreunende grond onder hun hoeven, schuim en zweet dat alle kanten uit spatte, ten hemel schreiend gehinnik. Het was een gelukzalig visioen dat hem voor ogen zweefde.

Het overspelige gras, Louis Ferron,

Net op tijd merkte hij de chef op en als een Romein die staande op twee wagens een dubbel span paarden ment, trok hij de teugels van de locomotief strak aan, liet de stoom uit alle neusgaten tegelijk ontsnappen en bracht het ijzeren gevaarte juist op tijd tot stilstand.

Franklin, Thomas Lieske,

Vaste verbindingen


als een paard

  1. heel erg; zeer
    In uitdrukkingen als zweten als een paard, hijgen als een paard, zo sterk als een paard.

    De Duitser laadde zwetend als een paard de koffers in zijn auto, keek Velge even aan met zijn vissenoogjes, keek op zijn horloge en zei droog: "Bin fertig.' "Ausgezeichnet,' prees Velge. Hij had al op zijn stopwatch gekeken.

    De Coltmoorden, Jef Geeraerts,

    Annie Marie zwom even krachtig als haar dochter Eliane, die grote vrouw was zo sterk als een paard.

    Oprechter trouw, Henk Romijn Meijer,

  2. heel veel
    In uitdrukkingen als eten als een paard, honger hebben als een paard.

    Toen hij thuiskwam had hij honger als een paard en een humeur om op te schieten.

    De hangende man, Koos van Zomeren,

    Een sumo-worstelaar doet niets anders dan trainen, eten als een paard, drinken als een walvis en ... slapen.

    http://www.bop.vgc.be/tijdschriften/wablieft/wab359/Wa59spo1.txt

  3. heel hard
    In uitdrukkingen als werken als een paard, zwoegen als een paard.

    Om zo snel mogelijk klaar te zijn werkte ze als een paard. Ze sjouwde kratten, dweilde, poetste en waste zonder zeuren.

    't Is zo weer nacht, Joyce Roodnat,

de horzel op het luie paard van Athene

een hoer als een paard

een in de hand gesteld paard

  1. paard waarvan de hals bij het rijden meer of minder opgericht en gewelfd is door een licht en soepel contact met de teugels
    Zie verder het citaat.

    Bij al het werk, met inbegrip van het halthouden, moet het paard in de hand gesteld zijn. Een paard is in de hand gesteld, wanneer de hals, afhankelijk van de graad van africhting en van de mate van verzameling in de gang, meer of minder opgericht en gewelfd is. Het paard toont daarbij gehoorzaamheid met een licht en soepel contact van de teugel en een algehele ontspanning. Het draagt het hoofd daarbij recht met de neus - in het algemeen - iets voor de loodlijn. Het nekgewricht blijft daarbij soepel en de nek het hoogste punt van de hals. Het paard toont geen enkele weerstand ten opzichte van zijn ruiter.

    http://www.paardennieuws.be/index.html

gauw op zijn paard zitten; rap op zijn paard zitten; snel op zijn paard zitten

  1. ( (vooral) in België)
    snel boos worden; bij het minste verongelijkt zijn

    "Zit snel op zijn paard", kan razend worden, zelfs tot gewelddadig toe; wordt boos als je hem tegenspreekt.

    http://users.telenet.be/homeopathie_praktisch/nuxv.htm

het gevleugelde paard

het hinkende paard

het paard dat de haver verdient

iemand op zijn paard krijgen

iemand over het paard tillen

iemand te paard helpen

op het goede paard wedden

  1. iets goed inschatten

    De generaal liet er geen gras over groeien, hij vertrok naar Kamina zonder zijn komst aan te kondigen, hij betrapte zelfs enkele van die flikkers op heterdaad, hij schakelde hen op staande voet uit, zonder pardon. Ik had nog verzachtende omstandigheden aangevoerd. "Ze leven in een erg geïsoleerde gemeenschap', zei ik. "Er is een gebrek aan vrouwen [...]'. De aktie van de generaal was voor mij een opkikker. Ik dacht: "dan heb ik toch op het goede paard gewed'. Het leger kon een instrument zijn dat me behulpzaam was bij het zin geven aan mijn bestaan.

    Berthold 1200, Paul Koeck,

Spreekwoorden


het komt te paard en gaat te voet

het komt te voet en gaat te paard

je kunt het paard wel naar het water leiden, maar je kunt het niet dwingen te drinken

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende samenstelling


paard 1.1

paardenvlees

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Paard…

is vlees; is voedsel

      Algemene voorbeelden


      Er blijkt paard verwerkt te zijn in voedsel dat als rundvlees verkocht wordt en daar komt nogal wat commotie van. Op zich is dat niet nodig. Er is niks mis met paardenvlees, integendeel, het is gezond en smaakt prima. Of je nou paard of koe eet, maakt eigenlijk weinig uit. Het probleem is dat we iets anders te eten krijgen dan we denken.

      http://www.volkskrant.nl/vk/nl/6201/Sylvia-Witteman/article/detail/3392621/2013/02/12/Sylvia-Witteman-Eet-meer-paard.dhtml

      Het ene vlees is het andere ook niet. Hindoes vereren de koe, Britten eten geen paard, islamieten geen varken, Mongolen walgen van gevogelte en westerlingen eten kat noch hond.

      http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/585370/2001/03/27/Begeerlijk-vlees.dhtml

      Veel voedseltaboes hebben rationele gronden. Voor ruitervolken was paard taboe, omdat ze het dier nodig hadden. Hetzelfde geldt voor nomadische herdersvolken en hun runderen. Herders keken neer op boeren, die vaak varkens hielden. Dat is volgens Den Hartog de bron van de latere afkeer van varkensvlees in sommige van oorsprong pastorale religies.

      http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2844/Archief/archief/article/detail/585370/2001/03/27/Begeerlijk-vlees.dhtml

      paard 2.0

      afbeelding

      Bron: Ferdi de Gier
      ( CC BY-SA 2.0 )

      beeld of afbeelding van een paard, bijvoorbeeld in de kunst

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een paard…

      is een voorstelling

      • [Voorbeeld of specimen] is bv. een paardenbeeld of een schilderij van of met een paard

        Algemene voorbeelden


        Soms, als ze tegen Henri aan stond, had ze over zijn schouder naar dat schilderij gekeken. 'De paarden.' 'Ja.' 'Wil je dat weggeven?' 'Ja. Als je het mooi vindt.' 'Ik heb het altijd mooi gevonden.' Haastig knielde hij op de vloer en begon het schilderij in te pakken, het met kranten omwikkelend, daarna met pakpapier.

        Hokwerda's kind, Oek de Jong,

        Jan des Bouvries, de interieurspecialist van Nederland en goede vriend van Busy, wees de kunstenaar er op dat die paarden niet in ieder interieur pasten. Het bracht Busy er toe om paarden te schilderen met een grafische achtergrond, schilderijen die in meerdere interieurs hun opwachting konden maken.

        Meppeler Courant,

        De gazons lagen langs het enorme plein voor het Altona Rathaus, voor de voeten van de keizer, die daar te paard, in brons, met Pickelhaube op, zat te kijken.

        Nathalie, Ger Verrips,

        Combinatiemogelijkheden


        met adjectief ervoor


        • een bronzen paard
        • een houten paard

        Er volgde een korte, ingetogen stilte, waar Boenders gebruik van maakte om de verlichte bronzen paarden op het dak van het Museum voor Schone Kunsten te bewonderen.

        Cargo, Patrick Conrad,

        Ze beschrijven daarin hoe de vijand door het gebruik van overweldigend militair machtsvertoon kan worden gedemoraliseerd. Het gebruik van dit soort psychologische operaties (in militair jargon 'psy-ops') kent een lange geschiedenis. Zo gebruikten de Grieken een houten paard om de inwoners van Troje te misleiden, en ook Napoleon maakte er graag gebruik van.

        NOS Nieuws,

        Vaste verbindingen


        het gevleugelde paard

        het paard van Troje

        het paard van Troje binnenhalen

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        paard 3.0

        namaakpaard dat gebruikt wordt als speelgoed, bijvoorbeeld een hobbelpaard, stokpaard of draaimolenpaard; speelgoedpaard

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een paard…

        is een voorwerp

        • [Voorbeeld of specimen] is bv. een hobbelpaard, een stokpaard of een draaimolenpaard

          Algemene voorbeelden


          De molen met de witte paarden zou hièr komen staan, de molen met de fietsen en de auto's zou dààr verrijzen, het grote schietkraam ... Zij wisten alles nog van vorig jaar en zij leerden het plan van het plein uit het hoofd.

          Kermis, Gaston Durnez,

          Combinatiemogelijkheden


          met adjectief ervoor


          • een houten paard

          Met afhangende schouders sjokte het kind naar de carrousel met de krullerig beschilderde houten paarden die langs vergulde stokken langzaam stegen en daalden.

          Zonder genade, Renate Dorrestein,

          Stukken met een sentimentele waarde zoals de gouden aansteker van Jackie Kennedy of het houten paard waarop haar kinderen speelden in het Witte Huis, kunnen de gekste prijzen halen.

          De Standaard,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          paard 4.0

          afbeelding

          Bron: Michael Maggs
          ( CC BY-SA 3.0 )

          (sport en recreatie)

          schaakstuk met een bovengedeelte in de vorm van een paardenhoofd, dat per zet twee velden in horizontale en één in verticale richting, of twee velden in verticale en één in horizontale richting verplaatst mag worden, en dat daarbij over bezette velden heen mag springen
          Het stuk is in sterkte vergelijkbaar met een loper, sterker dan een pion en minder sterk dan een toren.

          Betekenisbetrekking


          metonymie
          Betrokken betekenissen 1.0 : 4.0

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een paard…

          is een schaakstuk; is een voorwerp

          • [Vorm] heeft een bovengedeelte in de vorm van een paardenhoofd
          • [Geheel] is een onderdeel van een schaakspel
          • [Positie] staat in de beginstelling tussen de toren en de loper, vanuit wit gezien in het geval van de witte paarden op de eerste rij van het bord op het tweede en zevende veld, die als b1 en g1 worden aangeduid, in het geval van de zwarte paarden op de achtste rij op het tweede en zevende veld, die als b8 en g8 worden aangeduid
          • [Aantal of hoeveelheid] is een van beide stukken die iedere speler heeft aan het begin van het spel
          • [Waarde] heeft traditioneel een waarde van driemaal die van een pion en is daarom drie punten waard
          • [Beweging] mag per zet twee velden in horizontale en één veld in verticale richting of twee velden in verticale en één veld in horizontale richting worden verplaatst, waarbij het over bezette velden heen mag springen

          Algemene voorbeelden


          Aan het begin van het spel hebben beide spelers 16 stukken: 1 koning, 1 dame, 2 torens, 2 lopers, 2 paarden en 8 pionnen.

          http://www.kbz.be/schaken_spelregels.htm

          Aan het begin van het spel ziet het bord er als volgt uit: gezien vanaf de kant van de witte speler is de 2de rij gevuld met witte pionnen, de 7e rij met zwarte pionnen, en de 1ste en 8e rij met van links naar rechts toren, paard, loper, koning, dame, loper, paard, en toren.

          http://www.kbz.be/schaken_spelregels.htm

          Het paard maakt een beweging die een combinatie is van 1 vlakje horizontaal of vertikaal, en 1 vlakje diagonaal. (een andere manier om de beweging te omschrijven is 2 vlakjes vertikaal + 1 horizontaal, danwel 2 vlakjes horizontaal + 1 vertikaal). Het paard is het enige stuk dat kan springen over andere stukken, dwz het paard mag over andere stukken bewegen om van het ene naar het andere vlakje te komen.

          http://www.kbz.be/schaken_spelregels.htm

          Combinatiemogelijkheden


          met adjectief ervoor


          • het witte paard
          • het zwarte paard

          Voorlopig dreigt Bouwe Boschma nog steeds het witte paard op c3 te winnen. Een vervelende dreiging aangezien het witte paard niet weg kan springen, omdat de witte dame dan verloren gaat.

          Meppeler Courant,

          Wit zal de komende zetten vooral het zwarte paard in de gaten moeten houden.

          Meppeler Courant,

          Woordfamilie


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          paard 5.0

          afbeelding

          Bron: Albert Meyer
          ( Publiek domein )

          (sport en recreatie)

          turntoestel dat bestaat uit een dik en stevig, langwerpig kussen op poten, dat in het damesturnen en herenturnen wordt gebruikt als springtoestel en in het herenturnen ook voor het zogenaamde voltigeren, waarbij men oefeningen doet met de handen steunend op het kussen en een paar handvatten; springpaard of voltigeerpaard
          Als springtoestel heeft het toestel geen handvatten of bogen; als voltigeertoestel heeft het toestel twee handvatten. Als springtoestel wordt nu steeds meer een moderner model, de pegases, gebruikt.

          Betekenisbetrekking


          metafoor
          Betrokken betekenissen 1.0 : 5.0

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een paard…

          is een toestel; is een voorwerp

          • [Afmeting] heeft meestal een lengte van 1,60 m en een breedte van 35 cm; heeft een variabele, instelbare hoogte
          • [Attribuut] wordt bij de paardsprong gebruikt in combinatie met een aanloopbaan, een springplank voor de afsprong en een mat voor de landing
          • [Deel] bestaat uit een dik en stevig, langwerpig kussen op poten; heeft als springtoestel geen handvatten; heeft als voltigetoestel twee handvatten
          • [Materiaal] heeft een stevig kussen dat bekleed is met leer of kunstleer
          • [Functie] wordt gebruikt als springtoestel in het damesturnen en herenturnen en als voltigeertoestel in het herenturnen
          • [Beweging] wordt als springtoestel gebruikt voor het maken van sprongen met bv. salto's; wordt als voltigeertoestel gebruikt voor oefeningen als flanken en scharen, waarbij de turner met de handen op de beugels of het paard steunt, zonder met de rest van zijn lichaam het toestel aan te raken
          • [Gebruikswijze] werd als springtoestel door de dames in de breedte gebruikt en door de heren in de lengte; wordt in de nieuwe versie 'Pegases' door dames en heren in de lengte gebruikt
          • [Gebruiker] wordt gebruikt door turners en turnsters
          • [Gelijkenis] lijkt min of meer op het gelijknamige dier zonder hoofd en hals

          Algemene voorbeelden


          De dertienjarige mist na de halve draai het paard en duikt de valkuil in. Ondanks valmatten komt ze uiterst ongelukkig neer. Trainster Katarina Sarisska, voormalig topturnster, ziet de ernst van de situatie in en zorgt ervoor dat haar pupil haar hoofd niet beweegt.

          http://www.parool.nl/parool/nl/11/SPORT/article/detail/268209/2009/11/17/Glas-na-dwarslaesie-weer-op-turntoestel.dhtml

          Omdat door de toenemende moeilijkheidsgraad van de sprongen het klassieke paard onveilig was geworden, is het paard in de hoogste niveaus van het turnen sinds 2002 vervangen door de Pegases. In de turntermen wordt nog vaak de term Paard genoemd. Het noemen van Paard voor Pegases is nog steeds correct.

          http://nl.wikipedia.org/wiki/Paardsprong

          Combinatiemogelijkheden


          in voorzetselgroep


          • over het paard
          • de sprong over het paard

          De sprong wordt uitgevoerd over het "paard" dat in de breedte staat opgesteld. De afsprong bestaat uit salto's of schroeven. 90 % van de gymnastes springt blootsvoets omwille van de grip bij de afzet.

          http://www.turnen.be/,

          Als laatste is er de sprong over het "paard". Er is een aanloopstrook van 25m en de snelheid is zeer belangrijk. De turner maakt salto's over het paard dat in de lengte staat.

          http://www.turnen.be/,

          met voorzetselgroep


          • het paard met bogen

          Het herenturnen bestaat uit oefeningen op zes verschillende toestellen: brug met gelijke leggers, grond, paard met bogen, rek, ringen en sprong.

          http://www.turnen.be/,

          Kracht is nodig voor een oefening aan het paard met bogen. Aan dit toestel worden schaarbewegingen met de benen uitgevoerd. Deze oefening moet een aaneenschakeling zijn van bewegingen. De afsprong bestaat uit een gestrekte handenstand.

          http://www.turnen.be/,

          Woordfamilie


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          paard 6.0

          (weinig gebruikt; verouderend)

          stoomlocomotief
          Alleen in de verbinding het ijzeren paard.

          Betekenisbetrekking


          metafoor
          Betrokken betekenissen 1.0 : 6.0

          Algemene voorbeelden


          Een stoomlocomotief roept bij velen een beeld op van een levende machine: het ijzeren paard.

          http://www.mskk.be/

          paard 7.0

          (agricultuur; planten)

          licht rupsvoertuig dat gebruikt wordt om hout te slepen of om materiaal te transporteren; lastpakker
          Alleen in de verbinding ijzeren paard.

          Betekenisbetrekking


          metafoor
          Betrokken betekenissen 1.0 : 7.0

          Algemene voorbeelden


          Een lastpakker of ijzeren paard is een kleine bosmachine op brede rupsen. Het toestel heeft een zeer lage bodemdruk en kan gebruikt worden om hout uit te slepen of om materiaal te transporteren.

          http://ecopedia.be/fiche/Lastpakker_of_ijzeren_paard

          Gedaan met zwoegen, sukkelen en in de modder ploeteren. Voor de natuurbeheerswerken in de Vlaamse Ardennen kunnen de vrijwilligers voortaan het 'ijzeren paard' inspannen. Deze machine op rupsbanden verlicht de handenarbeid aanzienlijk.

          http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=AS3CPJEL

          De belangrijkste aankoop is het ijzeren paard, een machine op rupsbanden. Tom Van den Steen, ploegbegeleider: 'Typisch voor de Vlaamse Ardennen zijn de steile en drassige terreinen. Daardoor is het met een terreinwagen en zelfs met een tractor onmogelijk om bepaalde locaties te bereiken. Het gebruik van een tractor heeft dan ook nog eens het nadeel dat de bodem en de vegetatie door de zware banden beschadigd en dichtgereden wordt. Het ijzeren paard is een handige machine die op maat van de vrijwilligers gekocht is en die aangepast is aan natuurbeheer op natte en hellende percelen.'

          http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=AS3CPJEL

          paard 8.0

          (astrologie)

          zevende dierenriemteken in de twaalfjaarlijkse cyclus van de Chinese dierenriem volgens de Chinese kalender

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Het paard…

          is een teken

          • [Geheel] is een teken van de Chinese dierenriem
          • [Rang of hiërarchische positie] is het zevende dier in de dierenriem

            Algemene voorbeelden


            Onderstaande jaren zijn jaren die in het teken van het paard staan. Let op: de Chinese maankalender loopt niet gelijk met de Gregoriaanse kalender - Chinees nieuwjaar valt in januari of februari. 1906 - 1918 - 1930 - 1942 - 1954 - 1966 - 1978 - 1990 - 2002 - 2014.

            http://nl.wikipedia.org/wiki/Paard_(astrologie)

            paard 8.1

            iemand die geboren is onder het teken van het paard

            Betekenisbetrekking


            metonymie
            Betrokken betekenissen 8.0 : 8.1

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Een paard…

            is een persoon

            • [Tijd] is geboren in een jaar van het paard
            • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is populair, vrolijk, intuïtief en scherpzinnig; praat soms te veel en heeft een onafhankelijke en avontuurlijke instelling; is getalenteerd en kan goed met de handen werken; heeft behoefte aan variatie en kan daardoor soms veranderlijk en onberekenbaar zijn; heeft veel energie, maar niet al te veel zelfvertrouwen

              Algemene voorbeelden


              Een paard laat zich door zijn/haar gevoel leiden en kan een veranderlijk humeur hebben. Paarden hebben veel bewegingsruimte en afwisseling nodig om hun kwaliteiten en talenten vorm te geven. Ook hebben ze een sterke behoefte om de ruimte te krijgen zich te uiten. Als ze die niet krijgen, kunnen ze in verzet komen en dwars gedrag vertonen. Paarden houden van vermaak en grote menigten.

              http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/astrologie/2019-chinese-astrologie-horoscoop-dierenteken-paard.html