vlees


vlees 1.0

spierweefsel van mensen en gewervelde dieren; ook: het spierweefsel met de huid er overheen

Semagram (extra betekenisinformatie)


Vlees…

is weefsel; is een stof

  • [Kleur] is rood, roze of wit
  • [Uiterlijk] is alleen spierweefsel of spierweefsel bedekt met huid
  • [Samenstelling] bestaat uit spiervezels, al dan niet bedekt met huid
  • [Bezitter of eigenaar] is weefsel van mensen en gewervelde dieren

Algemene voorbeelden


Memeeke was zo krom als een wis. Ze kon nog aan twee dingen ten onder gaan: de ziekte van het vel of die van het been. In wat daartussen zat, het vlees, had de tijd zijn tanden gezet.

Sterk water, Marijke Libert,

Toen hij weer overeind was, bleken al de pezen van de muis van zijn hand te zijn overgesneden door de messcherpe ski's. Het roze van het warme, opengehaalde vlees, zegt Rik.

Volgend jaar in Berchem, Leo Pleysier,

Maar niemand hoorde hem, niemand kon hem horen, want alles wat deze zee van mensenvlees nog was, was geduw, getrek, geschreeuw, nagels die zich in je vlees boorden, voeten die tegen je schenen aan trapten, gasmaskers die ook iets leken te willen zeggen, maar je alleen aanstaarden met grote uitpuilende, expressieloze ogen, omdat de ruitjes de ogen vervormden.

De asielzoeker, Arnon Grunberg,

De man vertrok geen spier, hij bewoog zich zelfs niet terwijl haar tanden in zijn vlees drongen, hij hield alleen zijn adem vast.

Hokwerda's kind, Oek de Jong,

Hij sloeg haar harder dan daarvoor. Zijn vingers stonden in haar witte vlees.

Het goddelijke monster, Tom Lanoye,

Ook deze dieren worden in één keer doorgeslikt, gewoonlijk eerst de kop zodat kieuwen en stekels niet het gevoelige vlees in de keel van de krokodil beschadigen.

http://www.dessie.be/wildlife/krokodil.htm

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • blank vlees
  • bleek vlees
  • dik vlees
  • naakt vlees
  • roze vlees
  • slap vlees
  • week vlees
  • wit vlees
  • zacht vlees

Hij zag haar nylons en toen het blanke vlees, zo fris en soepel nog, van haar dijen.

Een hete ijssalon, Heere Heeresma,

Zijn hand raakt direct het naakte vlees boven de nylons.

Enkele reis moeder, Bram Vermeulen,

Uit zijn materiaalgordel steeg een timide gerinkel op. Tussen de schroevendraaiers die voor zijn onderbuik bengelden werd een stukje roze vlees zichtbaar.

Blauw, Jos De Wit,

Haar slappe vlees hing als gordijnen van haar billen en buik naar beneden.

Een hete ijssalon, Heere Heeresma,

Ze keek om zich heen, schoof haar jurk omhoog, over de rand van haar kousen, het dikke weke vlees, de blote dijen, tot op haar heupen.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Wit vlees boven de zwarte rand van haar nylons.

Enkele reis moeder, Bram Vermeulen,

Bestaat er een verleidelijker toeval dan het huis van je minnaar te passeren terwijl zijn kandidaat-opvolger naast je zit en met zijn grote werkmanshand het zachte vlees van je dijen kneedt?

De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


  • rottend vlees

Dadelijk zag ik de vuistgrote vlek rottend vlees op zijn scheen, een plek paarsvoos vel waar grauwe korsten opstonden, denkelijk van de een of andere zalf.

Verzameld proza, Jotie T'Hooft,

met telwoord ervoor


  • veel vlees

Fijn meisje. Veel vlees, lekkere billen.

Hij zegt dat ik niet dansen kan, Manon Uphoff,

met ander, nevengeschikt substantief


  • vlees en bloed
  • vlees en botten

Het lichaam van vlees en bloed. Dit fysieke lichaam is voor ons als Ziel het voertuig om de aardse levensweg te kunnen bewandelen, het instrument om aan het aardse leven te kunnen deelnemen.

http://www.stervensbegeleiding.nl/boek/index.html,

We benutten toch alleen nog maar onze hersenen en ons zenuwstelsel? En steeds minder ons vlees en botten?

http://www.nextmagazine.nl/mpraktijkentekstben%20warner.html,

Vaste verbindingen


een doorn in het vlees

een mens van vlees en bloed

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende afleiding


vlees 2.0

afbeelding

Bron: Lars Hilscher
( CC BY-NC-SA 2.0 )

al dan niet bereid spierweefsel van gewervelde dieren dat gebruikt wordt als voedsel
In ruimere zin ook wel in toepassing op andere dierlijke weefsels gebruikt als voedsel, bijvoorbeeld dat van organen zoals lever of nieren. Soms wordt vlees alleen gebruikt voor vlees van grote slachtdieren, bijvoorbeeld runderen of varkens, en dan wordt het apart genoemd naast wild, kip en gevogelte.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Vlees…

is voedsel

  • [Kleur] is rood, roze of wit; is in bereide toestand bruin of grauw
  • [Vorm] wordt in lappen of stukken gesneden
  • [Samenstelling] is al dan niet bereid spierweefsel of orgaanweefsel van dieren
  • [Functie] wordt gegeten; dient als voedsel
  • [Herkomst of oorsprong] is voornamelijk afkomstig van slachtdieren, bijvoorbeeld runderen, schapen, varkens
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een bron van eiwitten
  • [Behandeling of bewerking] wordt soms rauw gegeten; wordt voornamelijk gebakken, gebraden, gekookt, geroosterd, gestoomd, gegrild of gestoofd
  • [Gebruikswijze] wordt vaak gegeten met een saus
  • [Gebruiker] wordt gegeten door mensen; wordt gegeten door dieren, met name door vleeseters
  • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een biefstuk, filetlapje of draadjesvlees

Algemene voorbeelden


Eiwit zit in vlees, vis, gevogelte, kaas, melk, eieren, peulvruchten en sojaproducten.

http://www.bop.vgc.be/didmat/gvo/vobinho.html

De zoete aardappel of bataat is een van die groenten die je bij blijven als je ze ooit gegeten hebt. De smaak is zoet, dat zegt de naam al, maar ook ietwat kruidig. Juist daarom past hij zo prima in allerlei pikante gerechten, vooral in combinatie met vlees dat het beste tot zijn recht komt met een zoet accent, zoals kalkoen of varkensvlees.

http://home2.pi.be/eb349940/product1/algemeen/zaardappelalg.html

Een lam is lief en dartel, gevoelig en in hoge mate aaibaar. En daarbij een beproefd symbool van de lente. Maar het is ook vlees om te eten: schouder, haas, filet, spareribs en tournedos. Om van de organen (nieren, lever, zwezerik) maar te zwijgen.

NRC,

"Elke dag zalm met een bieslooksausje kan dus niet", zegt Ambach. "Ze moeten 'echt' eten krijgen, soep met gesneden groenten, patatten en vlees."

De Standaard,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • vlees eten
  • het vlees snijden

Hij at vlees, hoewel de smaak en de substantie ervan hem vaak bijna deden kokhalzen.

De wolvenlus, Nicholas Evans,

De vraag of ze dinsdag, de verjaardag van de moord op Van Noppen, meedoet aan de aktie "vleesloze dag", omzeilde ze: "Ik eet zeer weinig vlees. Ik eet meestal vis".

De Standaard,

Tien vóór twaalf naar de keuken om het vlees te snijden.

Liliane, of De spiegelingen van leugen en liefde, Clem Schouwenaars,

met adjectief ervoor


  • biologisch vlees
  • gaar vlees
  • hormonenvrij vlees
  • licht vlees
  • mager vlees
  • mals vlees
  • rauw vlees
  • rood vlees
  • smakelijk vlees
  • taai vlees
  • vers vlees
  • vet vlees
  • wit vlees
  • zacht vlees

Kies voor scharrelvlees of biologisch vlees; deze dieren hebben wel een dierwaardig bestaan gehad.

http://www.a1.nl/homepages/dbalmelo/boekje_dec_2000.htm,

Goed gaar vlees laat gemakkelijk los van het bot.

http://www.ronvanhal.nl/

Sinds de hetze rond de hormonen, zit hormonenvrij vlees in de lift, hoewel dit op en af gaat.

http://www.wereldwijd.be/archief/ww296-08.htm,

Mager vlees en magere vis: rundvlees, kalfsvlees, kip, kalkoen, konijn, mager gehakt, kabeljauw, tonijn (uit blik: op eigen nat).

http://home.tiscali.be/mardejonghe/body/vragen.htm

De kok haalt snel zijn mes door het malse vlees.

Vertezucht, Jef Aerts,

De hamburgerziekte ontstaat door een bepaalde vorm van de darmbacterie E-colie. Die leidt bij mensen tot onherstelbare leverschade, in sommige gevallen met dodelijke afloop. De bacterie komt geregeld voor in rauw vlees.

Brabants Dagblad,

Zorg dat rood vlees, zoals biefstuk en tartaar goed doorbakken is.

http://www.ouder-kindzorg.nl/

Damherten hebben roodbruin, licht, mals en smakelijk vlees.

http://www.delicatessenhuis.nl/

Taai vlees vereist tot 2 uur sudderen.

http://www.xquis.com/_scripts/search_products.pl?query=17

De Vos heeft vanaf 1988 zijn slagerij in een deel van de supermarkt gevestigd en verkoopt daarin vers vlees en verse vleeswaren.

Meppeler Courant,

Bovendien bevat mager vlees meer eiwit dan vet vlees.

http://www.scharrelslager.nl/

Jonge duiven hebben zacht, wit vlees zoals bij een kip.

http://www.xquis.com/_scripts/search_products.pl?query=17

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • bedorven vlees
  • bereid vlees
  • besmet vlees
  • diepgevroren vlees
  • gebakken vlees
  • gebraden vlees
  • gedroogd vlees
  • gegrild vlees
  • gehakt vlees
  • gekookt vlees
  • gekruid vlees
  • gemalen vlees
  • gerookt vlees
  • geroosterd vlees
  • gestoofd vlees
  • gezouten vlees
  • verbrand vlees

Vliegmaden worden op bedorven vlees of vis gekweekt (een onsmakelijke bezigheid) die echter zeer lonend is.

http://users.skynet.be/r.bruneel/page15.html

Leg [...] gaar vlees nooit terug op een bord waarop rauw vlees heeft gelegen, en gebruik voor het snijden van bereid vlees een schoon mes.

http://www.voedingscentrum.nl/

Vele consumenten vrezen besmet vlees op hun bord te krijgen en kopen geen rundvlees meer.

De Standaard,

Laat diepgevroren vlees niet ontdooien bij kamertemperatuur, maar wel in de koelkast of in de magnetron, tenzij het dezelfde dag nog geconsumeerd wordt.

http://www.ecoline.org/verde/publicaties/50vragen/index.shtml,

In de keuken waren twee koks in de weer en het begon er te ruiken naar soep, kruiden en gebraden vlees.

Hokwerda's kind, Oek de Jong,

Deze gekruide aardappelkoekjes (Maakouda) worden gegeten bij gebakken vis of bij gegrild vlees van de barbecue.

NRC,

Bonzo was vergeten te zeggen dat zij ook nog gerookt vlees moest hebben, vijftig gram, dun gesneden.

Danny, Clem Schouwenaars,

Het is een gewoon Argentijns verjaarsfeestje, met enorme lappen geroosterd vlees, veel flessen rode wijn en een geanimeerd gezelschap.

NRC,

Men neme bijvoorbeeld Choucroute garnie, een berg zuurkool en drie aardappelen, die aan het oog onttrokken zijn door de vijf soorten worsten en lappen gezouten vlees die het hele bord bedekken.

NRC,

'Ik denk dat je weinig zin hebt in verbrand vlees met verkoolde aardappelen en groentepulp.'

Ritueel des doods, Willem Zebregs,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: van

Volgens de nieuwe gegevens zou het eten van vlees van zieke koeien voldoende zijn om de dodelijke hersenziekte op te lopen.

De Standaard,

Het vlees van het wilde zwijn heeft weliswaar in vergelijking met dat van het ree of het hert een hoger vetgehalte, maar dat maakt het extra mals.

http://www.delicatessenhuis.nl/

Maar ook wijst ze naar de consument die, ondanks alle afschuw over gedode dieren, keer op keer niet bereid blijkt om meer te betalen voor een stukje vlees van dieren die op de boerderij hun natuurlijk gedrag weer mogen vertonen.

Trouw,

Is varkenspest gevaarlijk voor de mens? Dit is een besmettelijke ziekte onder varkens. Het is niet schadelijk voor mensen, als je vlees van een varken met varkenspest zou eten krijg je daar niets van.

http://www.studentenkeuken.nl/index2.html

met substantief ervoor


  • een brok vlees
  • een homp vlees
  • een kilo vlees
  • een kilogram vlees
  • een plak vlees
  • een lap vlees
  • een lapje vlees
  • een stuk vlees
  • een stukje vlees
  • honderd gram vlees

Johan en Lisa kauwden op een brok vlees en keken hem met ronde ogen aan.

De meisjes van de suikerwerkfabriek, Tessa de Loo,

Daar roerden de boerinnen rogge door het bloed voor de bloedworst, hakten hart en nieren stuk, schraapten de darmen schoon en sneden hompen vlees in kleine stukjes voor de metworst.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

'Ik zit vol,' zei hij, 'ik heb daarjuist een kilo vlees met saus gegeten.'

Mank, Herman Brusselmans,

Wanneer hij komt eten haal ik taart in huis met slagroom en nootjes en leg forse lappen vlees op zijn bord.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

"De vis wordt duur betaald", zo zegt het spreekwoord en helaas is dat maar al te vaak waar. Maar dat zou u niet moeten weerhouden om toch af en toe het lapje vlees te vervangen voor een heerlijk stukje vis.

http://www.hollandsepot.dordt.nl/artikelen/artikelen.htm

Schik de plakken vlees overlappend op een groot bord.

NRC,

Willemien gaf iedereen een paar aardappelen, een stuk vlees en wat groente.

Een nacht, Kader Abdolah,

Een vrouw die wat verder sateetjes aan het roosteren was, lachte naar me. Ze gaf me een paar stukjes vlees. Vet en van onbekende oorsprong.

De antropoloog die geen mensen wilde bestuderen, Peter Mondalo Diaz,

Honderd gram vlees of vis per dag is voldoende, samen met een portie kaas, en twee porties melk of yoghurt per dag.

http://home.tiscali.be/mardejonghe/body/vragen.htm

met telwoord ervoor


  • geen vlees
  • meer vlees
  • minder vlees
  • veel vlees
  • weinig vlees

Door de keuze geen vlees te eten draagt de vegetariër een boodschap uit, laat hij of zij zien een humane levenswijze te hebben.

http://www.kun.nl/quetzalcoatl/cultus/,

Weer een andere wou meer vlees en minder aardappelen.

Een lichtgevoelige jongen, Walter van den Broeck,

Minder vlees eten is gezonder. Wat is er eigenlijk op tegen om eens wat vaker het vlees te laten staan?

http://www.animalfreedom.org/index.htm

Goed eten en vooral veel vlees.

De Standaard,

Ik heb altijd sober geleefd, weinig vlees gegeten, veel sport gedaan.

De Standaard,

met onbepaald voornaamwoord


  • alle vlees
  • wat vlees

Wel ontraadden minister Jozias van Aartsen van Landbouw en staatssekretaris Erica Terpstra van Volksgezondheid de konsument Brits rundvlees te eten en besloten ze alle vlees en dieren uit Groot-Brittannië vast te houden in de eerste opslagplaats.

De Standaard,

Zo af en toe wat vlees eten kan geen kwaad, maar we moeten er wel voor oppassen dat we alleen nog maar van deze dieren houden als zij dood op ons bord liggen.

http://www.stervensbegeleiding.nl/boek/index.html,

met ander, nevengeschikt substantief


  • vlees en eieren
  • vlees en gevogelte
  • vlees en groente
  • vlees en groenten
  • vlees en kip
  • vlees en melk
  • vlees en vet
  • vlees en vis
  • vlees en vleesproducten
  • vlees en vleeswaren
  • vlees en wild
  • vlees en zuivel
  • vis, vlees, kaas en eieren
  • groenten, vlees en aardappelen

De productieketen van vlees en eieren, ofwel de weg van boerderij naar winkel wordt steeds langer en steeds complexer.

http://www.veevleesei.nl/

Vandaag het recept voor het antieke, kleurige bietengerecht dat bij vlees en gevogelte past.

NRC,

Ook de Antilliaanse keuken kenmerkt zich door een overvloedig gebruik van koolhydraten en relatief kleine hoeveelheden vlees en groente; vis en kip vormen de voornaamste eiwitbronnen.

http://www.google.nl/search?q=cache:jk3PAKOC8XMJ:www.efa.nl/opleidingen/pabo/voeding.doc+dankgebeden+site:.nl=nl

De tafel stond vol met dampende schalen, met aardappels en vlees en groenten en alles zag er heel smakelijk uit.

Keefman, Jan Arends,

Eet alleen vlees en kip van de biologische slagerij en niet vaker dan een keer per week.

Dringende vragen, Anne van de Goor,

Vlees en melk moeten altijd apart gehouden en ook apart gegeten worden.

http://www.student.kuleuven.ac.be/~m9919504/oorsprongjodendom.htm

Het kan ook: lekker zonder vlees en vet.

Werk, Josse De Pauw,

Er was ook een lijstje van enkele goede restaurants gespecialiseerd in vlees en vis.

Een burgerlijke vakantie in het zuiden, Piet Sterckx,

Vlees en vleesproducten leveren ook vet, en dan voornamelijk verzadigde vetten.

http://www.wvc.vlaanderen.be/gezondsporten/voeding/

Vooral vlees en vleeswaren, kaas en groenten wisten hun marktaandelen nog uit te breiden.

http://www.obcebdbh.be/export/centre-information/publications/revues-ce/2001_nl/bh19/anuga2001_nl.html,

De warme marinade wordt gebruikt om vlees en wild lange tijd, bijvoorbeeld enkele dagen, te marineren.

http://www.couvert.nl/techniek/fr_bakken.htm

De belangrijkste exportproducten zijn sierteeltproducten, vlees en zuivel.

http://www.vinex-locaties.nl/Infocorner/VijfdeNotaH1.PDF,

Eiwitten zitten in produkten als vis, vlees, kaas en eieren.

http://www.diabetesfonds.nl/

Tante zette ons inderdaad een maaltijd voor met groenten, vlees en aardappelen die echter allemaal even flauw smaakten omdat ze er waarschijnlijk zelf nooit van proefde.

Dix heures et demie du matin en hiver; Voorleesverhaal; Over parelvliegers en doodshoofdvlinders, Hilde De Smedt,

Vaste verbindingen


doorregen vlees

  1. vlees dat doorregen is met vet zodat het deels vet en deels mager is

    Synoniem: dooraderd vlees; doorwassen vlees

    Een dikbil betekent voor hen doorregen vlees dat zijn heerlijke smaak ontleent aan het malse natuurlijke gras.

    http://www.maine-anjou.be/TKwalNL.html

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


vlees 2.1

(weinig gebruikt)

soort vlees; vleessoort

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

Algemene voorbeelden


De commissaris van Nickerie, een hindoe, niet vies van bijna alle andere vlezen en zelf een verwoed jager, wilde geen aap.

Het principe van nieuwsgierigheid, Dick Hillenius,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


vlees 3.0

zacht weefsel van ongewervelde dieren dat gegeten wordt als voedsel, bijvoorbeeld van weekdieren, zoals mossels of oesters, of van schaaldieren, zoals krabben of kreeften

Betekenisbetrekking


generalisering
Betrokken betekenissen 2.0 : 3.0

Algemene voorbeelden


Gebruikt aas: makreel, ingewanden van vissen en het vlees van verse mosselen.

http://users.skynet.be/scangling/rosendal.htm

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • week vlees

Het zilte vocht en het weke vlees gleden naar binnen, ze beet en voor het eerst raakte haar mondholte bedwelmd door de vettige, wilde smaak van een oester.

Hokwerda's kind, Oek de Jong,

Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


vlees 4.0

zacht weefsel van het vruchtlichaam van vruchten, vruchtgroenten, zwammen of schimmels; vruchtvlees

Betekenisbetrekking


generalisering
Betrokken betekenissen 2.0 : 4.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Vlees…

  • [Gevoelsindruk] is zacht
  • [Herkomst of oorsprong] is weefsel van het vruchtlichaam van vruchten, vruchtgroenten en schimmels
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is bij vruchten en groenten vaak sappig

    Algemene voorbeelden


    O nee, het is niet mijn voorhoofd dat opensplijt. Het is vvvwt! de zucht van de pijl en het is pets! het vlees van de appel die uiteenspat.

    Volgend jaar in Berchem, Leo Pleysier,

    Ook het publiek liet zich niet kennen: de toeschouwers deden de watermeloen alle eer aan en verwerkten vijf ton vlees van deze vrucht uit de komkommerfamilie.

    De Standaard,

    Oranjerode grauwsteelrussula (Russula decolorans) De hoed (5 tot 12 cm) is eerst halfbolvormig en in later stadium iets ingedeukt [...]. De kleur is oranje tot steenrood. Later verkleurt hij tot bleekgeel. De lamellen zijn bleek en later botergeel. In de eindfase lopen ze zwart aan. De steel is vrij lang en meest wit van kleur. In later stadium verkleurt hij tot grijs en tenslotte tot zwartachtig. Dat is vooral inwendig het geval. Het vlees is wit maar vrij vlug verkleurend naar grauw.

    http://www.bouman102.nl/paddestoelen.htm /URL

    De honingzwam ruikt niet naar honing, maar heeft er wel de bleekbruine kleur van. Ze verspreidt een zwakke, aangename geur. Gedroogd ruiken ze naar bittere amandelen. Het vlees is lichtgelig, vezelig, taai en waterachtig.

    De Standaard,

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    vlees 5.0

    het menselijk lichaam; de mens als lichamelijk, zinnelijk wezen
    Vaak genoemd in tegenstelling met de geest of het geestelijke.

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 5.0

    Algemene voorbeelden


    De angst voor sociale deklassering vindt haar wetenschappelijke tegenhanger in de verontrustende ontdekking dat de mens slechts een toevalstreffer in de evolutie is. Tussen aap en Adam, dier en mens, vlees en geest ligt maar een haarbreedte verschil.

    De Standaard,

    Ik heb uit het voorhanden zijnde materiaal de conclusie getrokken dat in China het seksueel leven op hoog peil staat en altijd heeft gestaan. De verachting van het vlees heeft men er nooit gekend.

    De doosjesvuller en andere vondsten, Janwillem van de Wetering,

    Vaste verbindingen


    de weg van alle vlees gaan

    het Woord is vlees geworden

    iemands eigen vlees en bloed

    Spreekwoorden


    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen