A - paard
ros 1.0
(poëtisch/literair; archaïsch)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een ros…
is een zoogdier; is een dier
Wetenschappelijke naam: Equus caballus
Rijk | Animalia; Dieren |
---|---|
Stam | Chordata; Chordadieren |
Klasse | Mammalia; Zoogdieren |
Orde | Perissodactyla; Onevenhoevigen |
Familie | Equidae; Paardachtigen |
Geslacht | Equus |
Soort | Equus caballus |
Algemene voorbeelden
Het was alsof er op een bepaalde vroege morgen op een hoorn geblazen werd en dan was het jachtseizoen weer geopend; op een snuivend ros ging hij op het wild af.
Bij normale temperaturen let geen reiziger dan ook op dit remmen. Maar nu waren wij allen alert als paardrijders die de billen van hun ros voelen samentrekken.
Voorafgegaan door de schallende trompetters, zwart met zilver, rij na rij, krijgshaftig, rectop, met het duizendvoudige hoefgekletter van vurige rossen!
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- zo'n oud ros
- mijn oude ros
Zozo, zei hij, en waarom hebt u geen klacht ingediend wegens diefstal? Het was al zo'n oud ros, antwoordde ik. De voorlaatste keer dat ik op de pedalen trapte, schoot ik door mijn zadel.
Ach, ik hou gewoon het meest van mijn oude ros, met de versnellingspalletjes nog tussen mijn benen.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
ros 1.1
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een ros…
is een voorstelling
Algemene voorbeelden
In Duitsland komt het ros op de vlag van de deelstaten Noordrijn-Westfalen (oorspronkelijk op de vlag van Westfalen) en Nedersaksen voor, maar ook op tientallen stads- en gemeentewapens zoals die van Herford en Schortens.
De vlag van Twente beeldt een steigerend wit ros af op een rode achtergrond. De vlag (ontworpen door J.J. van Deinse) geeft het zogenoemde Saksenros (Duits: Sachsenross) weer, en vertoont grote overeenkomst met de vlag van Nedersaksen en de vlag van Noordrijn-Westfalen, twee deelstaten in Duitsland, de vlag van het Britse Graafschap Kent en veel andere Engelse en Duitse gemeentes en steden met een (Angel-)Saksische oorsprong.
Vaste verbindingen
ros 2.0
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
---|
Algemene voorbeelden
Bovendien heeft Spek een kind, waar hij geheel van weg is. 'Het verblijft bij mijn eerste teef. Die ros heeft mij wat ingelaten!' beweert hij onomwonden, terwijl zijn doorgesneden kop verder wegschrompelt achter zijn lelijke snor.
Terwijl hij samen met zijn vrouw aan tafel zit, in een geluidloze keuken, merkt zij koud op: 'zijn wij wel getrouwd?'. Verslagen legt Guignard vork en mes neer. Paf! Zijn trek in eten is direkt over. Het voedsel verstijft in zijn mond. Verbaasd kijkt hij haar aan. Vreemd dat hij daar niet eerder aan gedacht had. In al die jaren zijn zij onbekenden voor elkaar gebleven. Raar! De ros eet onbewogen verder!
B - rosbief
ros 1.0
((vooral) in Nederland)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Ros…
is vlees; is een stof
Combinatiemogelijkheden
met substantief ervoor
- een broodje ros
In de keuken, tussen de broodjes ros en de frikadellen, werd er wel eens geplaagd en gestoeid.
C - roodachtige kleur
ros 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Ros…
is een kleur; is een eigenschap
- [Kleur] is roodachtig; is een kleur tussen rood en geel, al of niet met bijmenging van bruin
- [Voorbeeld of specimen] is al naar gelang van de overheersing van een van de kleuren roodbruin of bruinrood, roodgeel of geelrood, bruingeel of geelbruin enz.
Algemene voorbeelden
Een lapjeskat heeft grote vlekken op de vacht in de kleuren wit, zwart en ros.
Het behang moest eraf want de muren wou ze liever geschilderd zien in de kleuren ros en paars.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
ros 2.0
Combinatiemogelijkheden
met substantief
- een rosse gloed
- een rosse schijn
De straat kreeg een rosse gloed in de opkomende zon.
De houtblokken in de haard knetterden, het vuur wierp een rosse schijn over de vloer.
- ros haar
- een rosse baard
- rosse vlekken
'Er is ros haar en ros haar,' zegt mijn moeder. 'Er is oranjeros, blondros, bruinros, koperros, roodros. Theo's moeder behoorde tot de laatste groep. Roodros.'
Hij begon te schrijven omdat hij ros haar had en sproeten en door aanbeden bakvissen werd bespot, zei hij eens aan Fernand Auwera.
Hij wreef zijn vuile handen schoon in zijn rosse baard.
Kleintjes van die gekke zwarte poes met rosse vlekken die net een brilletje droeg.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
ros 2.1
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 2.0 : 2.1 |
---|
Algemene voorbeelden
Op straat zei papa gedempt: 'hebt ge die rosse meneer goed bezien die naast Peter zat en die de hele tijd won?' dat is meneer Tierenteyn. Ge zoudt het niet zeggen aan zijn figuur en aan zijn stom bakkes, maar hij is van de geheime diensten.
Achter mij, op de brede vensterbank, ligt gewoonlijk de luie, rosse kater te zonnen, maar nu is er geen zon, de regen klettert hard tegen de ruiten.
'Kunnen wij u helpen?'. Het boletenhoofd van een rosse verkoopster dook op van achter een collectie alpiene accessoires.
Ze hebben een grote, rosse loebas van een hond, die bijna uitsluitend uit gele, grimmige tanden bestaat.
Vaste verbindingen
rosse mier
-
(
(vooral) gesproken taal )rode mier (Formica rufa)Synoniem: rode bosmier; rode mier
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een rosse mier…
is een mier; is een insect; is een dier
Terwijl de man vertelt, zie ik een grote rosse mier over zijn rimpelig nekvel kruipen.
ros 2.2
Combinatiemogelijkheden
met substantief
- een rosse buurt
- een rosse straat
- een rosse wijk
- het rosse havenkwartier
- het rosse leven
- het rosse wereldje
Het gebeurt dikwijls dat vrouwen die in een rosse buurt wonen lastig gevallen worden door 'klanten'.
Ze hadden gisteravond door het rosse havenkwartier gelopen, en Bolle had het nodig gevonden zijn voyeurisme achter zijn zogenaamde belangstelling als maatschappelijk werker te verstoppen, terwijl hij er van stijfheid toch al moeilijk bij liep.
In De hoeren heerst de poëzie. Angst en walging voel je, deernis en droefenis. Die Italianen van het rosse leven komen heel dichtbij.
Moeilijk te beschrijven wat hij voelde in zo'n rosse straat.
Hij kende het rosse wereldje als geen ander.
Vaste verbindingen
D - return on sales
ROS 1.0
(business, economie en financiën)
Algemene voorbeelden
In de sector moet 25 procent 'return on sales' (ROS), dus zuivere winst, behaald worden.