sjekkie 1.0
((vooral) in Nederland; informeel)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een sjekkie…
is een sigaret; is een rookartikel; is een voorwerp
- [Afmeting] is kleiner en dunner dan een sigaar
- [Geur] verspreidt een typische geur die door niet-rokers als onaangenaam wordt ervaren
- [Kleur] heeft een wit omhulsel
- [Smaak] heeft een typische smaak, waaraan, in tegenstelling tot sommige sigaretten, geen smaakmiddelen als menthol, vanille of cacao zijn toegevoegd
- [Vorm] heeft de vorm van een kokertje
- [Deel] bestaat uit shag en een omhulsel van vloeipapier
- [Samenstelling] bevat nicotine en teer, maar minder nicotine dan een sigaret en meer teer dan een sigaret
- [Functie] dient om gerookt te worden
- [Grondstof] wordt gemaakt van shag en vloeipapier
- [Vervaardiging] wordt met de hand gedraaid door de shag in een vloeipapiertje te rollen
- [Gebruikswijze] wordt aan het ene uiteinde aangestoken en vervolgens wordt aan het andere uiteinde met de lippen de rook geïnhaleerd
- [Werking of functionering] werkt verslavend en is schadelijk voor de gezondheid
- [Onderscheid of tegenstelling] bevat minder nicotine maar meer teer dan een sigaret, wordt in tegenstelling tot de sigaret niet machinaal maar met de hand gemaakt en zit niet in een pakje
Algemene voorbeelden
Het treinverkeer in de Achterhoek was vanochtend ernstig ontregeld. De veroorzaker van de chaos bleek een 57-jarige automobilist uit het Gelderse Aalten te zijn. Vlak voor een spoorwegovergang in zijn woonplaats liet de man zijn sjekkie vallen en wilde deze oprapen. Hierbij kwam hij echter op de verkeerde weghelft terecht en botste bovenop een slagboom.
Het 'sjekkie', ook wel 'sjaffie', is niet meer wat het geweest is. Oorspronkelijk was de zelfgerolde sigaret exclusief voor de minder bedeelde man. Bij de buidel tabak hoort in het clichébeeld immers een schipper bij windkracht tien, een bouwvakker op de steiger, een arbeider in zijn kantine of een vrachtwagenchauffeur, die ze met één hand kan draaien.
Zijn rechterhand rust op mijn flank, zijn linker houdt een sjekkie vast.
'Maar in de De La Reystraat,' zei mijn vader, 'woont een godloochenaar die oude bijbeltjes opkoopt om de bladzijden ervan te gebruiken als vloeitjes voor z'n sjekkies, dan is-ie goedkoper uit, zegt-ie, dan als-ie Mascotte koopt.'
Een vrouw met een opgeschort nachthemd biedt een ongegeneerde blik op haar zeventigjarige flodderdijen. Ze prutst moeizaam aan een sjekkie.
'Je hebt wat gemist', zei Rog, die bezig was een voorraad sjekkies aan te leggen.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- branden
- opbranden
Het pijnt in mijn nek, mijn oude tenniselleboog speelt op, bekers koffie gaan omver, sjekkies branden onaangeroerd op, het tintelt in mijn vingers, maar ik ga door!
als object bij een werkwoord
- een sjekkie aansteken
- een sjekkie draaien
- een sjekkie opsteken
- een sjekkie rollen
- sjekkies draaien
- sjekkies rollen
- een sjekkie roken
- sjekkies roken
- een sjekkie bietsen
- zijn sjekkie aansteken
Hij dronk liever een biertje in het dorpscafé, in zijn halfdooie eentje. Terwijl hij dat zei rolde hij het treurigste sjekkie dat ik ooit heb zien rollen.
De waarheid was dat mijn vader een blauwe stofjas droeg en een sjekkie rookte terwijl hij tegen de wind in fietste.
"Vind je het erg als ik een sjekkie draai?" "Doe wat je niet laten kan."
Waar heden ten dage de motorsterren worden afgeschermd door overijverige persvoorlichters, paniekerige managers, of zelfs vierkante bodyguards kan het in de paddock van een klassieke race zomaar gebeuren dat een piloot bij de achteloze passant een sjekkie bietst.
Hij steekt zijn sjekkie aan. Neemt een forse teug. Blaast de rook richting plafond.
Vandaag of morgen draait hij een sjekkie en valt z'n oog, als hij 't vloeitje met een beetje jodenlijm dichtplakt, op de tekst: "Gaat in door de enge poort."
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- een brandend sjekkie
Hij nam de aansteker aan en bracht de sigaret weer naar zijn mond, dook weer in zijn jas en kwam tevoorschijn met een brandend sjekkie.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: tussen
- een sjekkie tussen de vingers
Aan een smal tafeltje zit een tandeloze vrouw van een jaar of veertig met betraande ogen voor zich uit te staren, een sjekkie tussen de vingers in haar schoot.
in voorzetselgroep
- met een sjekkie in de hand
- met een sjekkie in de mond
- met een sjekkie in de vuist
In het water dreven overal veelkleurige benzinevlekken en olieplakkaten. Ook de beesten hadden het moeilijk. Dat zag hij nou zelf eens, wat niet wegnam dat hij nog steeds met een loos sjekkie in de vuist zat.
Voor de contributie krijg je ook wel wat. Bij ons geen trainer met een sjekkie in de mond.