stadsleven


stadsleven 1.0

leven zoals dat in een grote stad geleid wordt; leven dat behoort bij of kenmerkend is voor bewoners van een stad; leven in een stad of steden; leven van bewoners van een stad of van steden

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een stadsleven…

is een leven

  • [Plaats] is het leven in een stad of in steden
  • [Betrokkene] is het leven van bewoners van een stad of van steden; is het leven van een stedeling of van stedelingen

    Hoofdsemagram: leven


    Algemene voorbeelden


    In 43 maanden oorlog kwamen, alleen al in Sarajevo, 12.000 mensen om het leven en vielen er 55.000 gewonden in een stad die vandaag nauwelijks nog 300.000 inwoners telt, de helft van voor de oorlog. Ondanks de tekens dat het stadsleven herneemt, althans aan de zichtbare oppervlakte, blijven de sporen van de oorlog nog zeer diep.

    De Standaard,

    Hij wilde in de steden het verkeersreglement afschaffen, de wegen verzachten in plaats van verharden, fruitlanen aanleggen, groentenbakken installeren in plaats van bloembakken, stadsboomgaarden aanplanten, weiden aanleggen met 'stadsvee', 'openbaar pluimvee' laten rondlopen, 'stadsmesthopen' creëren, stedelijke visvijvers inrichten en het onkruid beschermen. Uitvoering van deze voorstellen zou het stadsleven een meer landelijk karakter geven, het agrarische en het stedelijke zouden gaan dooreenlopen, zoals we dat kennen in de Derde Wereld.

    http://www.theartserver.be/theartserver/nlbe/02_detail_Q_id_E_d392287a057274f1.asp,

    Een "grote" stad als Athene, tesamen met het omringende platteland, telde niet meer dan 300.000 inwoners, waarvan één derde slaven, en een massa vrije, maar van politieke rechten verstoken metoiken (vreemdelingen, vooral actief in handel en nijverheid), die niet eens het recht hadden onroerend goed te bezitten te Athene. De eigenlijke burgers vormden een minderheid, verenigd in de polis, die het symbool was van hun waardigheid en hun kostbaarste bezit: alleen in de stad zelf hadden zij alle rechten. Dit patriottisme kwam ook tot uiting in godsdienst en kunst, en in hun opvatting van het stadsleven als de meest verheven "way of life" die een mens kan hebben.

    http://allserv.rug.ac.be/~frvandun/Texts/Rechtsfilosofie/RFgent-0.htm,

    Hij beschrijft knus hoe hij een koffie op een terras drinkt, of een ochtendwandeling rond de Kleine Zavel maakt. Elk van deze stukjes is gebaseerd op bewondering voor de mogelijkheden die het stadsleven biedt, en men zou Nimmegeers geen grotere straf kunnen opleggen dan hem te verbannen naar het Vlaamse platteland, waar hij ooit vandaan kwam.

    De Standaard,

    Veel winkels zijn tot tien uur of later open. Veel vrouwen die overdag een baan buitenshuis hebben zie je 's avonds inkopen doen. Het geeft het stadsleven iets ouderwets, iets van wat ik me van voor de oorlog herinner.

    Het principe van nieuwsgierigheid, Dick Hillenius,

    Jan Rok Achard vraagt steevast aan zijn leerlingen, bij hun inschrijving, om in het centrum van Montreal te komen wonen. "Ze moeten de stad voelen, er deel van uitmaken. Ik hou niet van campussen, dat zijn getto's. Het stadsleven is een essentieel onderdeel van de opleiding." Om te tonen hoezeer de circusschool met de stad vervlochten is, prezenteert het instituut zijn nieuwe programma's steeds in de straten van Montreal.

    De Standaard,

    Samensteller Sean Sexton (het boek is grotendeels gebaseerd op zijn meer dan 14.000 foto's omvattende collectie) voorzag het boek van een hoofdstukindeling die de chronologie vormt van die trieste geschiedenis: aristocratie, bestuur, platteland, stadsleven en politieke onrust.

    NRC,

    De opvoeding heeft als fundamentele premisse de natuurlijke goedheid van de mens. Deze wordt bedreigd door de beschaving, en dus moet de opvoeding het kind afschermen tegen de buitenwereld (het stadsleven vooral) en voor het overige inspelen op de spontane evolutie van zijn behoeften en vermogens. Het kind moet leren zich volledig te identificeren met zijn behoeften zoals ze zich van nature ontwikkelen.

    http://allserv.rug.ac.be/~frvandun/Texts/Rechtsfilosofie/RFgent-0.htm,

    Combinatiemogelijkheden


    als object bij een werkwoord


    • het stadsleven beheersen
    • het stadsleven beschrijven
    • het stadsleven haten
    • het stadsleven leven
    • het stadsleven aantrekkelijker maken
    • het stadsleven ontvluchten
    • het stadsleven regelen
    • het stadsleven (niet) romantiseren
    • het stadsleven schilderen
    • het stadsleven veraangenamen
    • het stadsleven weergeven

    Sneek heeft landelijke bekendheid gekregen door de organisatie van de jaarlijkse Sneekweek door de Koninklijke Watersportvereniging Sneek, waar vele duizenden mensen aan deelnemen. Het is uitgegroeid tot het grootste watersportevenement van het Nederlandse binnenwater. Iedere zomer wordt het hele stadsleven beheerst door watersport. Schepen varen af en aan door de stad en watersporttoeristen bevolken de overvolle terrassen.

    http://www.friesepoort.nl/

    In Blake vindt de lezer iets van uw vroegere wandeltochten terug. U laat hem als het ware aan Blakes hand door de stad wandelen en ondertussen beschrijft u de stad en het stadsleven, de sociale konflikten en de ekonomische perikelen, de oorlog tussen Engeland en Frankrijk, de armoe en de relletjes, alsof Londen niet zozeer een stad, dan wel een personage van vlees en bloed is, een tweede hoofdpersonage naast Blake.

    De Standaard,

    Linea wilde graag buiten wonen. Ze zei dat ze het stadsleven haatte. Ze was het verkeer beu, de mentaliteit van de mensen die niets voor elkaar over hadden, de hondendrollen die het park vervuilden.

    Alle vogels van de wereld, Daphne Buter,

    Tot aan de Eerste Wereldoorlog kenmerkte deze eeuw zich als een tijd van weinig geld en ook van relatief weinig eisen. Het kleine stadsleven werd geleefd en men was er niet ongelukkig mee. Na 1918 werd dit anders en er brak een storm van vernieuwingen los. De gehele maatschappij kwam in beweging.

    Meppeler Courant,

    De design-functie past natuurlijk bij de grote stad en omdat het aantal mensen dat zich daar mee bezig houdt alleen maar toeneemt, kan de grote stad best overleven zolang de creatieve types er zich maar thuis voelen. Dat maakt het stadsleven dan ook weer aantrekkelijker, en het Grand-Café weer spannender voor de bankiers en de advocaten.

    http://www.nijenrode.nl/nl/

    De vrijwel ongerepte natuur met eenvoudige boerenbevolking vormde een ideaal décor voor kunstenaars die het stadsleven wilden ontvluchten.

    http://www.euweb.nl/Blaricum/ateliers_info.html,

    Zoals vele van zijn helden het uitputtende stadsleven ontvluchten om in het dorp temidden van de natuur de echte levenswaarden terug te vinden, zo trekt ook Varlamov zich vaak terug op het platteland in het Russische Noorden.

    De Standaard,

    Belforten waren de bewaarplaatsen voor de stadsrechten. Ze deden ook dienst als wachttoren en boden onderdak aan tientallen klokken die het stadsleven regelden: brandklokken, beiaarden… Belforten symboliseren van de Middeleeuwen tot vandaag de diepmenselijke drang naar vrijheid en democratie.

    http://www.knack.be/cmarticles/ShowArticleKnackClub.asp?articleID=539=42,

    Edu romantiseerde het antieke stadsleven niet. Hij wist dat de oorspronkelijke inwoners van Pompeji waarschijnlijk net zo verhit en weinig fijnbesnaard waren geweest als veel van de hedendaagse bezoekers.

    Blauwbaard, Pauline Slot,

    Manet is thuis in Parijs en het stadsleven schildert hij graag.

    De Standaard,

    Lerner moet de hoofdprijs van 100.000 euro delen met de Braziliaanse organisatie Via Rio en met de Mexicaan Francisco Toledo, die er wegens vliegangst niet bij kon zijn in het Paleis op de Dam in Amsterdam. Alle drie hebben zij zich ingezet om het stadsleven te veraangenamen, onder meer door een groot huisvuilproject op te zetten.

    De Telegraaf,

    Simons koos van hun CD By the law of music enkele scherp contrasterende delen: warmbloedige pianomuziek en een desolate vioolsolo, percussie die het hectische stadsleven weergeeft, maar ook romantisch kabbelende klanken die je met natuur associeert.

    de Volkskrant,

    met adjectief ervoor


    ( In de combinatie het drukke stadsleven frequent aangetroffen.)
    • het antieke stadsleven
    • het culturele stadsleven
    • het drukke stadsleven
    • het dynamische stadsleven
    • het gemakkelijke stadsleven
    • het gewone stadsleven
    • het harde stadsleven
    • het hectische stadsleven
    • het hele stadsleven
    • het jachtige stadsleven
    • het kleine stadsleven
    • het moderne stadsleven
    • het multiculturele stadsleven
    • het zichtbare stadsleven

    Edu romantiseerde het antieke stadsleven niet. Hij wist dat de oorspronkelijke inwoners van Pompeji waarschijnlijk net zo verhit en weinig fijnbesnaard waren geweest als veel van de hedendaagse bezoekers.

    Blauwbaard, Pauline Slot,

    De uitgangspunten die voor het cultuurbeleid in de jaren 1997-2000 naar voren werden geschoven, waren er reeds voor een belangrijk deel op gericht die eenzijdigheid te doorbreken. Vooral de accenten die mijn ambtsvoorganger daarbij heeft geplaatst op thema's als interculturaliteit, cultuureducatie, het culturele stadsleven en verhoging van de kwaliteitsnorm in de wereld van de moderne media, geven daarvan blijk.

    http://www.minocw.nl/cultuurbeleid/nota1/1.html,

    De door Baudelaire voorgestane 'moderniteit' waar Rops en vele anderen zo vol van waren, markeerde - zeker in een oude, katholieke natie als het Frankrijk van de negentiende eeuw - een breuk met het romantische verleden en haar eeuwenoude bijbelse symboliek. De nieuwe werkelijkheid was die van het drukke stadsleven en vroeg om een andere benadering.

    Félicien Rops, Marc Schoorl,

    Zo'n dertig jaren geleden kwamen de eerste stadskinderen naar het platteland om op te knappen van de frisse buitenlucht. Het ging veelal om kinderen met allergie of ademhalingsproblemen. De 16 kinderen die zaterdag in Meppel arriveren, kunnen nu ook anderszins op adem komen. Even een weekje uit het drukke stadsleven, even weg uit de moeilijke gezinssituatie.

    Meppeler Courant,

    Binnen de Nederlandstalige literatuur geldt Van Ostaijen als de eerste vertegenwoordiger van de "grootstadlyriek". Hij verkende het drukke stadsleven met zijn music-halls, café-chantants, tingeltangels, bioskopen... en bracht dat alles opnieuw tot leven in zijn poëzie.

    De Standaard,

    De taxi's, de trams, de restaurants, de drinkende mensen achter de caféramen, het in neon gedrenkte dynamische stadsleven met zijn onuitputtelijke mogelijkheden en verwachtingen jaagt haar vrees aan.

    De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

    Het gemakkelijke stadsleven lokt boerenzonen naar de stad waar hogescholen de jongeren aansporen om verder te studeren.

    De Standaard,

    Amateurs en beroepsfotografen worden uitgenodigd om tot oktober 1995 foto's met hun visie op het gewone stadsleven in te zenden.

    NRC,

    Dit programma wilde aantonen dat de samenwerking tussen rijkswacht en politie, het veelbezongen eenheidsmodel, ter hoogte van Vilvoorde een feit was, maar eigenlijk zag ik iets heel anders: maatschappelijk schurft dat ook de dienders niet kunnen genezen. Of hoor ik nu met een verveelde zucht te zeggen: 'Ach, het hoort allemaal bij het harde stadsleven in de laatste jaren van de twintigste eeuw'?

    Dwarskijker, Rudy Vandendaele,

    Simons koos van hun CD By the law of music enkele scherp contrasterende delen: warmbloedige pianomuziek en een desolate vioolsolo, percussie die het hectische stadsleven weergeeft, maar ook romantisch kabbelende klanken die je met natuur associeert.

    de Volkskrant,

    Sneek heeft landelijke bekendheid gekregen door de organisatie van de jaarlijkse Sneekweek door de Koninklijke Watersportvereniging Sneek, waar vele duizenden mensen aan deelnemen. Het is uitgegroeid tot het grootste watersportevenement van het Nederlandse binnenwater. Iedere zomer wordt het hele stadsleven beheerst door watersport. Schepen varen af en aan door de stad en watersporttoeristen bevolken de overvolle terrassen.

    http://www.friesepoort.nl/

    De uitgestalde waar in de vitrine en de reflekties van het straatbeeld vermengen zich. Subtiel geschakeerd tekenen deze beelden indirekt het jachtige, gefragmenteerde stadsleven op.

    De Standaard,

    Tot aan de Eerste Wereldoorlog kenmerkte deze eeuw zich als een tijd van weinig geld en ook van relatief weinig eisen. Het kleine stadsleven werd geleefd en men was er niet ongelukkig mee. Na 1918 werd dit anders en er brak een storm van vernieuwingen los. De gehele maatschappij kwam in beweging.

    Meppeler Courant,

    Het Britse bestuur bracht de genoegens van het moderne stadsleven naar Jeruzalem en als gevolg daarvan kwamen veel Arabische en joodse immigranten naar de stad.

    http://www.cidi.nl/html/publijst/online/jer-00.html,

    In de amorfe theatermanifestatie [k]now your city waarmee de theaters aan de Nes in Amsterdam de relatie willen beschouwen tussen podiumkunstenaars en het multiculturele stadsleven, gaat een kleine, sterke voorstelling schuil: De nacht vlak voor de bossen, een grimmige monoloog van de Franse toneelschrijver Bernard-Marie Koltès.

    NRC,

    De meeste Aziatische stedelingen werken in de informele ekonomie. In Karachi zorgt die voor 75 procent van de tewerkstelling, in Jakarta voor zo'n 60 procent. Omdat de armen zoveel mogelijk uit het zichtbare stadsleven worden verbannen, bouwen ze krottenwijken buiten de stad, op grond die niet van hen is.

    De Standaard,

    • het Brusselse stadsleven
    • het Indische stadsleven
    • het Parijse stadsleven
    • het Romeinse stadsleven
    • het Utrechtse stadsleven

    Toegegeven, op de VUB-campus zit u niet echt midden in het Brusselse stadsleven.

    De Standaard,

    U kent de problematische situatie van de Chinezen in Indonesië, die als (meestal geschoolde) arbeidskrachten, handelaren, geldschieters, later bankiers, sinds eeuwen een cruciale rol spelen in de economie van het land en vanwege hun zakelijke instelling, hun ambitie en hun 'netwerken' telkens weer het doelwit worden van volkswoede. Hoe prominent zij aanwezig waren in het Indische stadsleven weet u natuurlijk beter dan wie ook.

    Sleuteloog, Hella S. Haasse,

    Tijdens de hoogdagen van het fauvisme behield Auguste Chabaud (1882-1955), een Provençaalse schilder die het Parijse stadsleven evoceerde, zijn oorspronkelijkheid.

    De Standaard,

    Schaamteloos hangt Juvenalis een beeld op van het Romeinse stadsleven ten tijde van Nero en Domitianus.

    De Standaard,

    Het Utrechtse stadsleven in beeld. Achtergrondreportages, meningen, cultuur en uitgaanstips, eigenzinnige jongerentelevisie. Dat zijn de ingrediënten van de programma's van TV Utrecht.

    http://www.omroep-utrecht.nl/

    met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


    • een bruisend stadsleven
    • het uitputtende stadsleven

    De één zal al tevreden zijn als hij rustig kan tuinieren in een hoekje, een ander zal meer behoefte hebben aan een bruisend stadsleven.

    http://www.denar.yucom.be/index2.htm

    Zoals vele van zijn helden het uitputtende stadsleven ontvluchten om in het dorp temidden van de natuur de echte levenswaarden terug te vinden, zo trekt ook Varlamov zich vaak terug op het platteland in het Russische Noorden.

    De Standaard,

    met voorzetselgroep


    Voorzetsel: in

    • het stadsleven in de laatste jaren van de twintigste eeuw

    Dit programma wilde aantonen dat de samenwerking tussen rijkswacht en politie, het veelbezongen eenheidsmodel, ter hoogte van Vilvoorde een feit was, maar eigenlijk zag ik iets heel anders: maatschappelijk schurft dat ook de dienders niet kunnen genezen. Of hoor ik nu met een verveelde zucht te zeggen: 'Ach, het hoort allemaal bij het harde stadsleven in de laatste jaren van de twintigste eeuw?'

    Dwarskijker, Rudy Vandendaele,

    Voorzetsel: te

    • het stadsleven ten tijde van Nero en Domitianus

    Schaamteloos hangt Juvenalis een beeld op van het Romeinse stadsleven ten tijde van Nero en Domitianus.

    De Standaard,

    in voorzetselgroep


    • aanpassen aan het stadsleven

    Vooral de dwergvleermuis heeft zich wonderwel aangepast aan het stadsleven.

    http://home.tiscali.be/dieren.kliniek/medische_info/vleermuis.htm

    • in het stadsleven aanwezig zijn
    • midden in het stadsleven zitten

    U kent de problematische situatie van de Chinezen in Indonesië, die als (meestal geschoolde) arbeidskrachten, handelaren, geldschieters, later bankiers, sinds eeuwen een cruciale rol spelen in de economie van het land en vanwege hun zakelijke instelling, hun ambitie en hun 'netwerken' telkens weer het doelwit worden van volkswoede. Hoe prominent zij aanwezig waren in het Indische stadsleven weet u natuurlijk beter dan wie ook.

    Sleuteloog, Hella S. Haasse,

    Toegegeven, op de VUB-campus zit u niet echt midden in het Brusselse stadsleven.

    De Standaard,

    • impact op het stadsleven

    Wars van alle (cultuur)politieke barrières nemen mensen initiatieven waarin plaats is voor al die elementen die samen het multiculturele palet van Brussel vormen. De manier waarop men met deze projecten dicht bij de mensen wil zijn, er standpunten worden ingenomen over de impact van de EU op het stadsleven, men omgaat met meertaligheid… is wat ons interesseert.

    http://www.vti.be/,

    • uit het stadsleven verbannen

    De meeste Aziatische stedelingen werken in de informele ekonomie. In Karachi zorgt die voor 75 procent van de tewerkstelling, in Jakarta voor zo'n 60 procent. Omdat de armen zoveel mogelijk uit het zichtbare stadsleven worden verbannen, bouwen ze krottenwijken buiten de stad, op grond die niet van hen is.

    De Standaard,

    • de anonimiteit van het stadsleven
    • aspecten van het stadsleven
    • een beeld van het stadsleven
    • de drukte van het stadsleven
    • de dynamiek van het stadsleven
    • (sociale) heterogeniteit van het stadsleven
    • de natuur van het stadsleven
    • de opwinding van het stadsleven
    • de schoonheid van het stadsleven
    • voordelen van het stadsleven
    • ver van het stadsleven verwijderd

    De groep dak- en thuislozen is de afgelopen jaren sterk in omvang toegenomen en is divers van samenstelling. Ex-gedetineerden die er niet in slagen een nieuwe start te maken, psychisch gestoorden, illegale vreemdelingen en keurig geklede daklozen bevolken deze groep. Vanwege de anonimiteit van het stadsleven en de makkelijke toegankelijkheid van publieke en private voorzieningen trekken juist grote steden deze groep aan.

    http://www.cpb.nl/nl/pub/werkdoc/118/wd118.pdf,

    De film volgt een dertienjarig meisje dat voor een schoolklas belandt. We zien 'de juf' worstelen met de orde in de klas, maar ze raakt pas goed in problemen als een jongetje de plattelandsschool inruilt voor werk in de stad. Ze besluit hem te zoeken, wat leidt tot een tocht waarbij Zhang meesterlijk de anonimiteit van het stadsleven uitspeelt.

    http://www.ou.nl/open/rma/spiegel/frames11.htm

    De bronzen medaille met een prijskaartje van 50.000 frank ging naar Tatyana Yassievich, die in 1968 in Sint-Petersburg geboren werd en vandaag in Amsterdam woont. Op een sobere manier registreert zij aspecten van het stadsleven.

    De Standaard,

    Na even onderhandelen stappen we in een bootje dat ons een uur lang door de woonkanalen (klong's) van Bangkok voert. Allemaal paalwoningen langs de kant, soms krotten, soms sjieke villa's, velden met kokospalmen, een drijvende markt, en nog heel wat Wats. Dat gaf ons toch weer een ander beeld van het stadsleven hier.

    http://www.wereldvlinders.be/diary/diary-full.html

    Ook ik had iets meer dit dal moeten verlaten, misschien een paar weken de drukte van het stadsleven ondergaan, vanuit een flatgebouw naar dit dal kijken, waar schijnbaar nooit iets gebeurt.

    Ach, mijn dal, Jan Veulemans,

    Steden zijn plekken bij uitstek waar mensen met verschillende achtergronden en leefwijzen samenleven en vormen daarmee 'het toneel voor de meest uiteenlopende varianten van het menselijk bestaan'. Deze sociale heterogeniteit van het stadsleven werd in 1938 door de socioloog Louis Wirth opgemerkt als een van de vier meest kenmerkende aspecten van steden.

    http://www.autonoomcentrum.nl/

    Anders dan Plato heeft Aristoteles geen boodschap aan "excessieve eenheid" in de stad: die zou het verschil tussen stad (cultuur: voorziening in de hogere behoeften) en familie (economie: voorziening in primaire levensbehoeften) vernietigen en in feite een despotisme impliceren dat strijdig is met de natuur van het stadsleven.

    http://allserv.rug.ac.be/~frvandun/Texts/Rechtsfilosofie/RFgent-0.htm,

    Ellen klinkt onrustig. Het is of de opwinding van het stadsleven door de telefoonlijn de stille keuken binnenstroomt.

    Het meesterstuk, Anna Enquist,

    Op haar doeken is de chaos van beelden teruggebracht tot evenwichtige composities met elkaar kruisende rechthoeken, balken en cirkels. De kleuren zijn gedempt: behalve zwart, wit en lichtblauw, overheersen okers. Soms herinneren de losse vormen vaag aan stoplichten, wielen of letters. Het gaat Rijnhout echter niet om hun symbolische betekenis, zij gebruikt deze elementen in de eerste plaats als beeldende middelen om de schoonheid en dynamiek van het stadsleven op te roepen.

    NRC,

    Maar de politieke gemeenschap bestaat juist om die hoogste waarden te behoeden. Zij doet dit door de distributieve rechtvaardigheid [...] te waarborgen. Deze wordt gerealiseerd door de "voordelen van het stadsleven" - dat wil zeggen, machtsposities, eerbewijzen en fiscale voordelen - te verdelen volgens de morele waarde van de bewoners.

    http://allserv.rug.ac.be/~frvandun/Texts/Rechtsfilosofie/RFgent-0.htm,

    Ver van het stadsleven verwijderd kon een honderdtal jongeren in een gezellige, tot concertzaal omgetoverde schuur genieten van een wervelend concert van de Britse groep Kitachi.

    De Standaard,

    met ander, nevengeschikt substantief


    • zowel het stadsleven als het dorpsleven
    • het dorpsleven of stadsleven

    Zwart Hart en zijn vreemde partij ijverden voor nieuwe kleinschaligheid. De fusioneringen overal te lande, daterend van 1976, waren volgens hem nefast voor zowel het stads- als het dorpsleven.

    De vos en de raaf, Bjarne Donderdag,

    Meedraaien in administratie, partij, politie en leger gebeurde meestal door Roma die vaak al een lange tijd gesedentariseerd waren en opgenomen in het gewone dorps- of stadsleven.

    http://home2.pi.be/tmachiel/economie.htm,

    • de stad en het stadsleven

    In Blake vindt de lezer iets van uw vroegere wandeltochten terug. U laat hem als het ware aan Blakes hand door de stad wandelen en ondertussen beschrijft u de stad en het stadsleven, de sociale konflikten en de ekonomische perikelen, de oorlog tussen Engeland en Frankrijk, de armoe en de relletjes, alsof Londen niet zozeer een stad, dan wel een personage van vlees en bloed is, een tweede hoofdpersonage naast Blake.

    De Standaard,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding