toren


toren 1.0

bouwwerk van aanzienlijke hoogte in verhouding tot de doorsnede, dat op zichzelf staat of deel is van een groter bouwwerk, zoals een kasteel of een kerk

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een toren…

is een bouwwerk

  • [Afmeting] is van aanzienlijke hoogte in verhouding tot de doorsnede
  • [Vorm] heeft een ronde of regelmatig veelhoekige grondvorm
  • [Attribuut] kan voorzien zijn van een uurwerk en kan klokken of een carillon bevatten
  • [Deel] kan een spits of kantelen hebben
  • [Materiaal] is meestal gemaakt van steen of hout
  • [Geheel] kan een onderdeel zijn van een groter bouwwerk, zoals een kasteel, een kerk of een vestingwerk
  • [Functie] dient voor een bijzonder doel, zoals verdediging of versterking, met name vroeger als deel van kastelen of vestingwerken, of dient alleen ter versiering
  • [Tijd] is doorgaans een oud bouwwerk, of, wanneer het van recente datum is, vaak een bouwwerk in een historische stijl

Algemene voorbeelden


Ook toen beheersten de torens de stad; van de kleine huisjes, zonder verdieping, viel van op een afstand niets te zien.

De groene jager, Roger Pieters,

Die toren stond nu eenmaal in Pisa en niet in Parijs.

Het damesorkest en andere stadsverhalen, Herman Pieter de Boer,

Boven het geboomte in de verte zag hij een toren en een conglomeraat van daken.

Heeresma helemaal, Heere Heeresma,

Op de toren staat geen weerhaan, maar een bazuinengel.

http://www.rolderkerk.nl/Gebouw/exterieur.htm

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een bakstenen toren
  • een barokke toren
  • een gotische toren
  • een hoge toren
  • een houten toren
  • een middeleeuwse toren
  • een monumentale toren
  • een panoramische toren
  • een plompe toren
  • een rijzige toren
  • een ronde toren
  • een scheve toren
  • een slanke toren
  • een spitse toren
  • een stenen toren
  • een stompe toren
  • een vierkante toren
  • de scheve toren van Pisa
  • de hoogste toren

Veel Gorcumers zijn er daarentegen juist een beetje trots op dat hun middeleeuwse toren zó overhelt, wat aan zijn schoonheid ook niets afdoet.

NRC,

Het kerkje met scheve toren, waar we een minuutje mijmeren bij de zerk van pastoor Joseph Gezelle, broer van Guido.

Verbannen in het vaderland, Karel Jonckheere,

Het werd uiteindelijk een vrij imposante driebeukige neogotische kerk van het basilicale type, met vooraan een monumentale toren van vier geledingen, waarvan de hoeksteunberen uitlopen op een bekroning met hoektorentjes, verbonden met boogfriezen en een balustrade.

http://www.dendermonde.be/cult/monu/stgil6.htm

Het huidige koor, de dwarsbeuk en de bakstenen toren dateren volgens J. Coenen uit het tweede kwart tot de tweede helft van de 15de eeuw, en behoorden tot de gotische kerk (Kempense gotiek).

http://www.aron-online.be/Bladzijden%20website/page12.htm

In een paleis met op elke hoek een ronde toren, woonde een goede koning.

http://www.omawapsie.nl/kerstmis/kerstverhalen/kerstverhaal_5.html,

ledere avond klom hij naar de hoogste toren om naar de sterren te kijken.

http://www.omawapsie.nl/kerstmis/kerstverhalen/kerstverhaal_5.html,

Directeur P. Cornelissen legt uit dat elk golfteam een aantal drijvende golfballen krijgt. Verdwijnen de ballen in het water, dan moet voor straf een opdracht worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld abseilen van een hoge toren of het doorlopen van een militaire hindernisbaan.

Utrechts Nieuwsblad,

De 25-plusser zet op zijn wandeldag de stress van zich af en loopt met vrienden. Als de stompe toren van Goedereede in zicht komt, blijkt dat we twee soorten wandelaars in ons groepje hebben.

Reformatorisch Dagblad,

Op een lage heuvel boven de Volga ligt het Kremlin: vierkante torens, witte vestingmuren, en achter de muren hemelsblauwe uienkoepels.

de Volkskrant,

De houten en (later) stenen torens zijn bijna allemaal verdwenen; maar van de aarden mottes zijn er nog 83 over, terwijl restanten van 240 vermoedelijke exemplaren sluimeren in het Nederlandse landschap.

NRC,

Lang keek hij naar de witte kerkhofmuur en de plompe toren.

De lange geboorte, Lut Ureel,

Indrukwekkend is de rijzige toren met zes geledingen, afgebakend door waterlijsten in natuursteen.

http://www.vvvtessenderlo.be/index.htm

Korte neusverfrissende wandeling in Gerhagen met de panoramische toren.

http://www.vvvtessenderlo.be/index.htm

De nieuwste constructie binnen de Tempel van het Kwaad was een enorme, spitse toren.

De Openbaring, Tom De Cock,

Aristoteles blijkt even later opnieuw een bijzondere inspiratiebron, getuige de manier waarop diens fysica, of liever, zijn opvatting over beweging, wordt geïllustreerd. Dat gebeurt met een foto van de scheve toren van Pisa! Die gebruikte Galilei namelijk tweeduizend jaar later bij zijn experimenten om Aristoteles te weerleggen.

NRC,

Sinds 1987 heeft het romantische Donaustadje Dürnstein een (West)vlaamse pastoor. Rafael Hugo De Vlaminck leidde er de restauratie van de parochiekerk, die de mooiste barokke toren van Oostenrijk heeft.

De Standaard,

Gelet op de ligging en het beeld van de stad zijn slechts slanke torens met een aantrekkelijke gevelindeling en zorgvuldig gekozen materialen en kleuren aanvaardbaar.

http://www.stadsschoon.nl/

met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


  • een uitspringende toren

Het kasteel lag in het Hollands-Brabantse grensgebied en was voor die tijd zeer modern aangelegd met zwaar muurwerk en weinig uitspringende torens.

http://www.brabantskasteel.nl/

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een versterkte toren

Historisch heeft Walle iets te bieden: middeleeuwse kerken, versterkte torens, gotisch stadhuis, oud hospitaal, begijnhof.

Mise-en-scène, Axel Bouts,

met voorzetselgroep


Voorzetsel: van

  • de toren van de Sint-Baafskathedraal
  • de toren van Emmen
  • de toren van het Belfort
  • de toren van het stadhuis

Gisterochtend werd het beeld na drie jaar afwezigheid op de 95 meter hoge toren van het stadhuis gehesen.

De Standaard,

Het volk van Sleen werd knap jaloers toen ze zagen dat de toren van Emmen hoger dreigde te worden dan die van hun.

Meppeler Courant,

De torens van het Belfort en de Sint-Baafskathedraal staan er op een boogscheut van de modernistische boekentoren van Henry Van de Velde.

De Standaard,

in voorzetselgroep


  • de klok in de toren
  • de klokken in de toren
  • hoog in de toren

In een nis hoog in de toren van de kerk stond de hele dag de koster.

De steen der wijzen, J.M.A. Biesheuvel,

De klokken in de toren zijn telkens verkregen door particulier initiatief.

Meppeler Courant,

Het bericht dat de Haagse Oranjekerk in lichterlaaie stond, wierp onmiddellijk een prangende vraag op: 'Zal de bronzen klok in de toren de brand doorstaan?'

Meppeler Courant,

  • onder de toren

Het cultuurcentrum wil netwerken opzetten om er zo samen met de andere actoren uit de regio zorg voor te dragen dat kunst en cultuur niet onder de toren blijven hangen maar uitgedragen worden tot in de verste uithoeken van stad en streek, tot in de huiskamers van inwoners van alle mogelijke doelgroepen, culturen, gemeenschappen en leeftijden, zonder daarbij afbreuk te doen aan de hedendaagse artistieke maatstaven.

http://www.ccspinoy.be/overccm/index.cfm

Geen van de toeristen die onder de toren van de stoere Onze Lieve Vrouwe Kerk in Damme, eerbiedig danwel onverschillig, de muurplaquette gadeslaan die ons vertelt dat hier Jacob van Maerlant ligt, zal slechts een flauw vermoeden hebben van wat zich rondom de vermeende laatste rustplaats van de grote dichter allemaal heeft afgespeeld.

De Standaard,

Een van de hellereizigers is de dwerg die elke ochtend op het plein onder de toren staat, alsof hij daar al eeuwen gestaan heeft, de duivenstront van jaren op zijn jas.

Alle verhalen, Manon Uphoff,

Het is 18.55 uur en onder de toren hebben zich de dagelijkse drommen toeristen verzameld.

De Internet-sensatie, Francisco van Jole,

  • de haan op de toren
  • de wijzerplaat op de toren
  • de wijzers op de toren

Iedereen die langs de kerk komt kijkt even naar de haan op te toren om te zien hoe de wind waait.

Meppeler Courant,

Hij vroeg zich af hoe laat het was, liep tot onder de kabel naar het midden van de weg en keek naar de verlichte wijzerplaat op de toren van de katholieke kerk.

Weerloos, Jan Siebelink,

Na enige weken van stilstand geven de wijzers op de toren van de Hervormde kerk in Blokzijl weer de juiste tijd aan.

Meppeler Courant,

  • de galmgaten van de toren
  • de klokken van de toren
  • de spits van de toren
  • de trappen van de toren
  • het klokkenspel van de toren

Uit een voorlopig verslag van het parket van Brugge blijkt dat de brand in de kerk van Schore zo goed als zeker ontstond in de toren. Volgens de branddeskundige houdt dit niet noodzakelijk in dat de brand zou zijn ontstaan door de restauratiewerken die aan de gang waren. Hij onderzoekt momenteel ook nog andere oorzaken, zoals een kortsluiting in het klokkenspel van de toren.

De Standaard,

We kunnen nu al niemand meer de trappen van de toren opsturen.

Meppeler Courant,

Dinsdagavond rond half zeven werd de bevolking van Zwartsluis 'opgeschrikt' door het geluid van klokken van de toren in de Kerkstraat.

Meppeler Courant,

Ook ditmaal is het aan de inspanning van veel Meppelers te danken dat er binnenkort weer een glorieus geluid uit de galmgaten van de toren zal klinken.

Meppeler Courant,

Het beeld is van de hand van Maarten van Rode en werd in 1454 op de spits van de toren van het stadhuis geplaatst.

De Standaard,

met ander, nevengeschikt substantief


  • muren en torens
  • torens en koepels

De afgebladderde ruimte van een hal in Amsterdam is volgebouwd met balen geperst papier, een abstract landschap met een enorme diepte, begrensd door muren en torens.

http://www.loekzonneveld.nl/,

Door de eeuwen heen heeft deze stad, met zijn honderd torens en koepels, niets van zijn pracht verloren.

http://www.bohemia.nl

Vaste verbindingen


hoog van de toren blazen

een ivoren toren

Zie: ivoren toren

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende afleiding


toren 1.1

hoeveelheid van iets die hoog gestapeld is als een toren

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een toren…

is een hoeveelheid

      Algemene voorbeelden


      Een meisje met een toren van zwart, getoupeerd haar.

      De meisjes van de suikerwerkfabriek, Tessa de Loo,

      De oude silo werd volgepompt, de zakken werden op hoge torens in het magazijn en in de grote kamers van mijn huis gelegd.

      Sterk water, Marijke Libert,

      De kelner serveerde de vrouw koffie en zette voor de man zo'n hoog opgetaste toren ijs met slagroom neer.

      Welverdiende onrust, Simon Carmiggelt,

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • een menselijke toren

      Juni is bijna overal de maand van de bloemenstraattapijten, menselijke torens, vuurwerken en straatfeesten.

      http://www.clickxtravel.be/article.asp?id=237

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      toren 1.2

      gebouw dat hoog boven zijn omgeving uittorent en dat bestaat uit tientallen etages kantoorruimte of woonflats; wolkenkrabber

      Betekenisbetrekking


      generalisering
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een toren…

      is een gebouw

          Algemene voorbeelden


          Daar zag ik in de muur van de noordelijke toren van het World Trade Center, waar we op uitkeken, een groot gat en dikke rookwolken die naar buiten kwamen.

          Een jaar als (g)een ander, Kristien Hemmerechts,

          De 110 meter hoge woontoren die in de schetsplannen voor het nieuwe stadshart staat, levert ook de nodige discussie op. Zeker als projectleider Alex Jansen meldt dat de toren vanaf de A9 en vanuit Haarlem-Noord is te zien.

          Haarlems Dagblad,

          Combinatiemogelijkheden


          met adjectief ervoor


          • een glazen toren

          De indrukwekkende glazen torens, die een nieuw Wereldhandelscentrum moeten herbergen, weerspiegelen het vertrouwen in de economie van Sri Lanka.

          NRC,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


          toren 1.3

          hoog boven de begane grond verheven constructie die moet dienen voor een bepaalde voorziening of voor een bepaald werk en die naargelang van die functie in vorm kan variëren van een eenvoudig staketsel of een mast tot een echt bouwwerk
          Het woord dient als algemene aanduiding voor uiteenlopende zaken waarvoor meestal ook preciezere synoniemen bestaan, zoals bijvoorbeeld een vuurtoren, een watertoren, een verkeerstoren of controletoren op een luchthaven, een boortoren, een zendmast, een radarinstallatie, een observatiepost, de hoogste springplank in een zwembad enzovoort.

          Betekenisbetrekking


          generalisering
          Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een toren…

          is een constructie

              Algemene voorbeelden


              In Bombay wonen nog altijd aanhangers van deze Zarathoestra ('parsi's'). Zij leggen hun doden op hoge torens, om ze te laten opeten door de gieren.

              Klaas kwam niet, W.F. Hermans,

              Op het veldje waar van houten palen en touwen hutten en torens worden 'gepionierd', zoals dat in scoutingtermen heet, zitten Joneè (15), Yannique (14) en Jennifer (14) op een zelfgebouwde schommel.

              de Volkskrant,

              Fu Mingxia won het schoonspringen van de 3m-plank. Meteen het tweede goud voor de 17-jarige Chinese. Eerder al sprong ze het mooist van de toren.

              De Standaard,

              De watertoren is gebouwd om de toenmalige kolengestookte stoomketels te voorzien van voedingswater. In de 33 meter hoge toren kon zo'n vijfhonderd kubieke meter water worden opgeslagen. De watertoren werd overbodig omdat de ketels en installaties nu via een drukcircuit van water worden voorzien.

              http://www.industrieel-erfgoed.nl/,

              Boven het volgende eiland stak een stalen toren uit, een radarinstallatie van het Amerikaanse leger uit de Tweede Wereldoorlog.

              Voel maar, Jan Brokken,

              En toen viel mijn vader van de toren op het booreiland waar hij werkte, en verdronk.

              Alle verhalen, Manon Uphoff,

              TV- of fm-zenders die een toren gebruiken van 500 tot 600 meter te Brussel (of elders) kunnen geen dienst verzekeren over gans het Belgische grondgebied.

              De Standaard,

              De op band opgenomen gesprekken tussen cockpit en toren zijn vermoedelijk onbetekenend, omdat de landing tot het allerlaatste moment normaal verliep en de crash gebeurde binnen de seconde.

              De Standaard,

              Combinatiemogelijkheden


              met adjectief ervoor


              • een houten toren

              Er was het gewemel van de strandbevolking [...], er waren de stemmen achter naburige windschermen [...]. Laagvliegende reclamevliegtuigjes. De badmeester op zijn houten toren. Haar badtas die vanbinnen rook naar plastic en zacht geworden appels.

              Opwaaiende zomerjurken, Oek de Jong,

              Terra Futura, voor een duurzaam grondgebruik, heeft een nu al toegankelijke uitkijktoren waar te midden van het dichtbebouwde Floriadelandschap veel gebruik van wordt gemaakt. Vanaf de houten toren zie je onder meer de vorderingen in de nog gesloten Groene Stad, het al wel te beklimmen steigerwerk van Nederland Straks en het Tuinbouw Experience.

              Haarlems Dagblad,

              Woordfamilie


              Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


              Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


              toren 1.4

              opbergmeubeltje voor cd's, die in daartoe bestemde gleuven in een torentje boven elkaar geschikt worden

              Betekenisbetrekking


              metafoor
              Betrokken betekenissen 1.0 : 1.4

              Semagram (extra betekenisinformatie)


              Een toren…

              is een meubelstuk

              • [Functie] is bedoeld als opbergplek voor compact discs

                Algemene voorbeelden


                Ik heb nooit de handigheid kunnen ontwikkelen de doosjes voor en achter in één keer op dezelfde hoogte in te steken. De cd's hingen daarom steevast scheef óf ze kwamen op de stapel dubbel cd's naast de toren terecht.

                NRC,

                Ik heb geen toren, geen doosjes en geen in het rondvliegende zilveren plaatjes meer, omdat de slappe, plastic tandjes in het midden weer eens waren afgebroken.

                NRC,

                Woordfamilie


                Als deel van een afleiding


                Als deel van een afleiding


                Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                toren 1.5

                iemand die zeer groot is, vooral iemand uit het sportmilieu die door zijn grote gestalte boven de tegenstrevers uittorent

                Betekenisbetrekking


                metafoor
                Betrokken betekenissen 1.0 : 1.5

                Semagram (extra betekenisinformatie)


                Een toren…

                is een persoon

                    Algemene voorbeelden


                    Golden boy Hakkan kopte de bal richting doelmuit, waar toren Fernando Couto zijn Samson-hoofd nog net onder het leder kreeg.

                    De Standaard,

                    De verrassend sterke underdog boog in de vierde set voor de Roeselaarse torens maar ging er in de vijfde beurt extra-gemotiveerd tegenaan.

                    De Standaard,

                    toren 1.6

                    gedeelte van een duikboot dat in de vorm van een torentje haaks boven op de romp staat en waarlangs men in en uit het vaartuig kan stappen

                    Betekenisbetrekking


                    metafoor
                    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.6

                    Semagram (extra betekenisinformatie)


                    Een toren…

                    is een deel van een vaartuig

                        Algemene voorbeelden


                        Bij het varen op periscoopdiepte zat hij in de toren alwaar hij de periscopen kon gebruiken voor het bepalen van doelsafstand, veilige vaarrichting en het bepalen van de positie.

                        http://www.seafront.be/

                        Woordfamilie


                        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                        toren 1.7

                        verheven gedeelte op een gevechtsvoertuig waarin plaats is voor de schutter en zijn wapen; geschutskoepel

                        Betekenisbetrekking


                        metafoor
                        Betrokken betekenissen 1.0 : 1.7

                        Semagram (extra betekenisinformatie)


                        Een toren…

                        is een deel van een voertuig

                            Algemene voorbeelden


                            Het Bionix 25 infanteriegevechtsvoertuig is uitgerust met een toren die voorzien is van een 25 mm M242 'Bushmaster' kanon van de firma Boeing.

                            http://www.herkenning.nl/herk_nl/panher/doc2/ftext.htm

                            Op het dak van de toren kan een mitrailleur worden ingezet tegen mogelijke luchtdoelen, deze wordt bediend door de commandant.

                            http://www.herkenning.nl/herk_nl/panher/doc2/ftext.htm

                            Woordfamilie


                            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                            toren 2.0

                            (sport en recreatie)

                            schaakstuk in de vorm van een toren van een kasteel, dat horizontaal of verticaal zo ver men wil over niet-bezette velden verplaatst mag worden
                            Het stuk is sterker dan een loper of paard, maar minder sterk dan een dame. Vaak in een verpersoonlijkte voorstelling waarin het lijkt dat niet de speler maar het stuk de zetten doet.

                            Betekenisbetrekking


                            metonymie
                            Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

                            Semagram (extra betekenisinformatie)


                            Een toren…

                            is een schaakstuk

                            • [Kleur] is ofwel wit ofwel zwart
                            • [Vorm] heeft de vorm van een toren van een kasteel met kantelen
                            • [Geheel] is een onderdeel van een schaakspel
                            • [Positie] staat in de beginstelling in een van de vier hoeken van het bord; staat vanuit wit gezien in het geval van de witte torens op de eerste rij van het bord op het eerste of het achtste veld, die als a1 en h1 worden aangeduid, in het geval van de zwarte torens op de achtste rij op het eerste of het achtste veld, die als a8 en h8 worden aangeduid
                            • [Aantal of hoeveelheid] komt in paren voor, zodanig dat elke speler over twee stuks beschikt
                            • [Waarde] heeft traditioneel een waarde van vijfmaal die van een pion en is daarom vijf punten waard
                            • [Beweging] mag horizontaal of verticaal zo ver men wil over niet-bezette velden verplaatst worden

                            Algemene voorbeelden


                            Alle vlakjes tussen de koning en de toren dienen leeg te zijn.

                            http://www.kbz.be/schaken_spelregels.htm

                            Kamsky heeft met een dame tegen toren en twee pionnen redelijke winstkansen, al is het nog niet eenvoudig om de verdediging van Salov te breken.

                            NRC,

                            Het heeft hem altijd geamuseerd getrouwd te zijn met iemand die niet koud of warm wordt van 'in de put' of 'driemaal woordwaarde', iemand die nooit van haar leven op een dobbelsteen zal spugen om een zes af te dwingen, iemand die geen loper van een toren kan onderscheiden en die nog nooit haar duim heeft verstuikt in een poging Rubiks kubus op te lossen, dat mirakel van puzzelperfectie: miljoenen mogelijkheden, één juiste oplossing.

                            Zonder genade, Renate Dorrestein,

                            Combinatiemogelijkheden


                            met adjectief ervoor


                            • een witte toren
                            • een zwarte toren

                            De witte toren vormt een blok tegen de pionnen op c6 en d7 en kan zo nodig snel ingrijpen op zowel de damevleugel als de koningsvleugel.

                            Meppeler Courant,

                            Een zwarte toren moet het opnemen tegen twee witte lopers.

                            http://www.svunitas.nl/01nieuws/archief/20030523bekerverslag.html,

                            Woordfamilie


                            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen