tuimelaar 1.0
Bron:
H. Zell
(
CC BY-SA 3.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tuimelaar…
is een dolfijn; is een walvis; is een zoogdier; is een dier
- [Afmeting] is 1 tot 4 m lang
- [Kleur] is lichtgrijs van kleur met een lichtere buik
- [Vorm] heeft een langgerekt, gestroomlijnd lichaam met een driehoekige rugvin, spitse flippers en een lange snuit
- [Deel] heeft een spitse snuit met tanden in de bek, een klein laaggeplaatst oog waarmee zowel onder als ook boven water gekeken kan worden, een klein gaatje als oor en een blaasgat dat opengezet wordt om boven water adem te halen
- [Plaats] leeft in zee
- [Woongebied] komt voor in delen over de gehele wereld, maar is zeldzaam in kustwateren van de Lage Landen, en wordt daarnaast ook veel in gevangenschap gehouden
- [Leeftijd] kan 30 jaar oud worden
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is zeer intelligent; spoort zijn prooi op door middel van echolocatie en communiceert onder water ook met vele verschillende hoge tonen en klikjes
- [Deskundigheid of vaardigheid] kan prachtige sprongen vanuit het water in de lucht maken
- [Ongewone of afwijkende eigenschap of hoedanigheid] slaapt met een hersenhelft tegelijk, zodat de andere hersenhelft gebruikt wordt bij het blijven zwemmen en het blijven ademhalen aan de oppervlakte
- [Gedrag] is een sociaal dier dat in groepen van tussen de 5 en 20 dieren leeft
- [Verscheidenheid] wordt soms onderverdeeld in subsoorten, namelijk in de Indische tuimelaar (Tursiops aduncus) en de gewone tuimelaar (Tursiops truncatus), die op zijn beurt zelf onderverdeeld wordt in de Tursiops truncatus truncatus en de Tursiops truncatus ponticus of zwartezeetuimelaar
- [Voorstellingswijze] is zeer bekend geworden door de tuimelaardolfijn Flipper uit de gelijknamige films en televisieserie uit de jaren '60 en is daarom ook de dolfijnensoort waar de meeste mensen het eerst aan denken
Wetenschappelijke naam: Tursiops truncatus
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Chordata; Chordadieren |
| Klasse | Mammalia; Zoogdieren |
| Orde | Cetacea; Walvissen |
| Familie | Delphinidae; Dolfijnen |
| Geslacht | Tursiops |
| Soort | Tursiops truncatus |
Algemene voorbeelden
Tuimelaars kwamen vroeger veel voor in de Noordzee. Je kon ze zien springen vanaf de kust. Nu zijn er nog ongeveer 175 over. Ze leven in en rond de Schotse baai Moray Firth.
De dolfijn of tuimelaar. Hiermee spreken we over de dolfijn wiens kunstjes we bewonderen in Boudewijnpark, Dolfinarium Harderwijk, Parc Astérix, de Zoo van Anwerpen, Conny-land,... Deze dieren zijn ook in de vrije natuur terug te vinden wereldwijd in gematigde en tropische oceanen. Vooral dan de kustwateren. Tuimelaars leven in groepen van ten hoogste 15 dolfijnen, die zich tot grotere scholen verenigen en tussen de leden van de groep bestaat een hoge mate van samenwerking en nauw onderling contact.
Combinatiemogelijkheden
met ander, nevengeschikt substantief
- dolfijnen, tuimelaars, potvissen
- walvissen, dolfijnen, tuimelaars, orka's, narwallen en bultruggen
- witsnuitdolfijnen, butskoppen en tuimelaars
Hier maakt u kennis met de grote groep van de zeezoogdieren: behalve de tandwalvissen (dolfijnen, tuimelaars, potvissen…) en baardwalvissen, omvat deze ook: zeeroofdieren (34 soorten), zoals de zadelrob of de walrus; de zeekoeien (4 soorten), zoals de sympatieke doejong die de algenvelden langs de kusten afgraast.
In het boekje dat bij de tentoonstelling 'Extra Extra Large, Walvissen in Rotterdam' hoort kan je niet alleen over potvissen lezen, maar ook over walvissen, dolfijnen, tuimelaars, orka's, narwallen en bultruggen.
Vondsten van bruinvissen, dolfijnen en grotere walvissen komen vaker voor dan menigeen denkt. Het gaat om tientallen bruinvissen per jaar, daarnaast ook o.a. witsnuitdolfijnen, butskoppen en tuimelaars. De kadavers worden van het strand gehaald en naar Leiden gebracht voor onderzoek, of gaan uit hygiënische overwegingen direct naar de destructie.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tuimelaar 2.0
(dieren; sport en recreatie; biologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tuimelaar…
is een duif; is een vogel; is een dier
- [Kleur] is wit met zwart, rood, geel, zwartblauw en zilver
- [Bouw] heeft een compact lichaam
- [Deel] heeft een horizontale, gesloten, middellange snavel
- [Functie] wordt als hobby gefokt en gepresenteerd op wedstrijden en tentoonstellingen
- [Herkomst of oorsprong] wordt over de gehele wereld gefokt
- [Beweging] vliegt op bijzondere wijze, waarbij het hoofd in de nek gegooid wordt waardoor allerlei tuimelingen, buitelingen en salto's gemaakt worden, alhoewel deze eigenschap steeds meer eruit gefokt wordt
- [Waardering] is zeer geliefd bij duivenfokkers en wordt ook wel gehouden en gewaardeerd als sierduif
- [Verwezenlijking] wordt op tentoonstellingen beoordeeld op de criteria type en stand, kop en kap, oogkleur en oogrand, kleur en tekening en conditie
Wetenschappelijke naam: Columba livia domestica
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Chordata; Chordadieren |
| Klasse | Aves; Vogels |
| Orde | Columbiformes; Duifachtigen |
| Familie | Columbidae; Duiven en tortelduiven |
| Geslacht | Columba |
| Soort | Columba livia domestica |
Algemene voorbeelden
De tuimelaar heeft meer liefhebbers en bewonderaars over de hele wereld heen, dan welke duivensoort dan ook. Al meer dan 3000 jaar worden er tuimelaars gefokt en het ras is door de eeuwen heen dan ook danig geëvolueerd [...]. Dit sierduivenras dankt zijn naam omdat hij al vliegend door de lucht salto's in de lucht maakt. Er zijn heel wat verschillende soorten tuimelaars: zij die een salto maken, anderen maken er twee, soms wel drie achter elkaar, weer anderen maken zijwaartse salto's en weer anderen vliegen hoog in de lucht en maken hele series tuimelingen achter elkaar.
Duivenliefhebbers geloven dat de eerste luchtvaartacrobaten hun stunts, zoals opzij naar beneden duiken en loopings, hebben afgekeken van de tuimelaar. De tuimelaar en het vliegtuig maken de looping op dezelfde manier. Beiden steken hun neus omhoog en vliegen geleidelijk tot een verticale positie is bereikt. Is die bereikt dan stoppen ze met vliegen, spreiden hun vleugels geheel uit, draaien door naar achteren, vangen zichzelf op en beginnen aan de volgende looping.
Veel van die duiven werden ook geëxporteerd naar Zuideuropese landen. Ook werden er pogingen gedaan om witschilden te fokken in rood, geel en zwart, via de Weense witschild. Deze kruisingen gaven echter veel korte koppen en korte snavels in de nafok. Vele malen mislukte de fok van zwarte witschilden ook omdat de koppen te klein waren. Ze hadden witte ruggen en donkere snavels. Men vond het fokken van een tuimelaar met witte snavel net zo moeilijk als het fokken van een schaap met 5 poten.
Er zijn heel veel verschillende sierduivenrassen, toch weten we niet waar de carrier, de kropper of de tuimelaar nu echt vandaan komen.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een Amsterdamse tuimelaar
- een Keulse tuimelaar
- een Deense tuimelaar
- een Wener tuimelaar
Een kleine groep gerenommeerde tentoonstellingfokkers zetten hun wat "mindere" dieren af, voornamelijk op de Amsterdamse Noordermarkt, alwaar in die tijd veel duiven van eigenaar verwisselden. Daar kwamen ze dan in handen van vliegduivenmensen die er vervolgens het Engelsmannetje van maakten. Engelsmannetje, zo werd de Amsterdamse tuimelaar dan ook in het begin genoemd. Een prachtige duif met een karakteristiek baardje.
Een andere fokker vertelde me dat het ras ook door kruisingen medewerking verleend heeft voor het ontstaan van de Belgische Hoogvlieger, Memeler Stralsunder, Keulse en Deense tuimelaar.
De fraaiste sierduif was van H. Smilde met een Wener Tuimelaar kortsnavel.
Toch is het momenteel zo dat de fokkers van het ras die er nog over zijn, steeds de Engelse langvoorhoofd inkruisen. Men krijgt dan een te hoge en te lange kop en een afhellende stand. Ze lijken dan echt niet meer op de Amsterdamse tuimelaar, welke de vroegere fokkers voor ogen stond en die aan de huidige standaard voldoet.
In de catagorie duiven pakte R. Bork de wisselbeker met zijn Wener Tuimelaars en jeugdlid Harriët Steenbergen legde beslag op de wisselbeker met haar Hollanders.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tuimelaar 3.0
Bron:
File Upload Bot (Sarefo)
(
Publiek domein
)
(dieren; biologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tuimelaar…
is een kever; is een insect; is een dier
- [Afmeting] wordt 30 tot 37 mm lang
- [Kleur] heeft een donkergroene bovenkant met een metaalachtige glans en een lichte buik en heeft een gele rand langs het schild bij de hals lopen
- [Woongebied] komt voor in Europa, Noord-Afrika, het Midden-Oosten en Noord-, Centraal- en Oost-Azië
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is vraatzuchtig, ook als larve
- [Deskundigheid of vaardigheid] is een zeer goede zwemmer
- [Gedrag] is een vleeseter
- [Gelijkenis] lijkt zeer veel op de geelgerande watertor
- [Onderscheid of tegenstelling] is iets kleiner dan de geelgerande watertor en heeft een iets andere lichaamsvorm met een lichtere en gladdere buik
Wetenschappelijke naam: Cybister lateralimarginalis
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Arthropoda; Geleedpotigen |
| Klasse | Insecta; Insecten |
| Orde | Coleoptera; Kevers |
| Familie | Dytiscidae; Waterroofkevers |
| Geslacht | Cybister |
| Soort | Cybister lateralimarginalis |
Algemene voorbeelden
De tuimelaar (of breedrandwatertor) lijkt op de gewone geelrand, maar verschilt doordat hij achter het midden van het lichaam het breedst is en iets meer is afgeplat.
De bak van Koen wordt bevolkt door een keur aan ongewervelde diertjes. De meest tot de verbeelding sprekend zijn voor mij toch wel de kevers. De Geelgerande watertor is een geducht jager [...]. De tuimelaar of Cybister lateralimarginalis is een andere hoofdrolspeler in de bak van Koen. Deze gigant, die ook makkelijk 4 centimeter lang kan worden, is minder agressief en eet het liefst traag bewegende slakken.
De onderkant van de tuimelaar is gladder dan die van de geelgerande watertor, bleekgeel en doorschijnend. Ik heb gezien hoe de kever zich voor een rustpauze even klem zette tussen een waterplant en de bodem. Door zijn gladde onderkant lukte hem dat met weinig inspanning.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
tuimelaar 4.0
(bouw, gebouwen en huisvesting; techniek en technologie)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tuimelaar…
is een voorwerp
- [Geheel] is onderdeel van een mechanisme in een motor, slot, geweer of ander instrument
- [Functie] dient om iets te kunnen blokkeren en ontgrendelen of geeft een bepaalde beweging binnen een mechanisme door
- [Beweegbaarheid] kan bewogen worden naar verschillende standen
Algemene voorbeelden
Sommige pistolen zijn haanloos. Bij deze typen wordt de slagpin direct gelanceerd nadat de trekkerstang de tuimelaar heeft laten zakken, waardoor de slagpin vrijkomt om onder druk van de slagpinveer naar voren te slaan.
Voor elk register is er één knop. Op oude orgels is dit een grote, uitschuifbare knop (trekker of label), die vaak belegd is met ivoor. Op nieuwe orgels is het een elektrische schakelaar (wipper, tuimelaar of drukknop), die soms met inwendige verlichting is uitgerust.
Elk cilinderslot bestaat uit twee hoofddelen: een behuizing die vastzit aan het af te sluiten object en een cilinder die (met de juiste sleutel) in deze behuizing ronddraait om zo het slot te openen dan wel te sluiten. In de cilinder is over de gehele lengte een profiel gefreesd, waarin een sleutelprofiel met exact dezelfde vorm past; daarom wordt een cilinderslot ook wel profielcilinder genoemd. Achter de profielbaan zit de tuimelaar, waarmee het slot kan worden geopend of gesloten.
Schakelaar: Steek de bruine draad in de met P gemerkte klem. Steek de zwarte draad (of draden) in de tegenoverliggende klemmen (Elektrische schakelingen). Schroef de bevestigingsschroefjes losjes in de inbouwdoos. Haak het stopcontact of schakelaar in de schroefjes. Stel het horizontaal. Draai beide schroefjes gelijkmatig vast. Klem de tuimelaar van de schakelaar op zijn plaats. Klem of schroef de afdekplaat vast aan het binnenwerk.
In het bovenblad worden evenveel gaten geboord als er registers zijn. Onder de openingen in het onderblad wordt de windkast aangebracht, met daarin het speelventiel. Aan het speelventiel wordt een koperdraad bevestigd, die door de bodem van de windkast gaat; deze wordt door middel van een pulpeet (een soepel builtje van dun leder) winddicht afgesloten. Deze koperdraad staat via abstracten en tuimelaars - die samen komen op een wellenbord of wellenraam - in verbinding met de toets op het klavier.
De VTEC motor is voorzien van twee bovenliggende nokkenassen, aangedreven door een speciale distributieriem. Per cilinder zijn er twee inlaat- en twee uitlaatkleppen, die echter zowel aan inlaat- als uitlaatzijde door drie tuimelaars wordt bediend. De buitenste twee tuimelaars volgen elk een lage nokvorm en de middelste een hoge nokvorm. De kleppen worden door de twee buitenste tuimelaars rechtstreeks ingedrukt. Men noemt deze de primaire en de secundaire tuimelaars.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tuimelaar 5.0
Bron:
Wongx
(
Publiek domein
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tuimelaar…
is speelgoed; is een voorwerp
- [Geluid] maakt soms een geluidje bij het terug omhoog wippen
- [Vorm] ziet eruit als een mensfiguurtje of diertje met een ronde onderkant
- [Deel] heeft een ronde, verzwaarde onderkant
- [Materiaal] is meestal van harde kunststof, maar kan ook van pluche zijn
- [Functie] dient om mee te spelen
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] blijft altijd rechtop staan en veert dus weer terug omhoog wanneer er tegenaan geduwd wordt
- [Gebruiker] is geschikt voor zeer jonge kinderen
Algemene voorbeelden
Ken je hem nog uit de jaren 70? Hij is er nog, de tuimelaar met klingel-geluid. Probeer deze blauwe tuimelaar maar eens om te duwen, "dingel-dongel" doet-ie als hij weer rechtop komt.
Geschikt speelgoed is bijvoorbeeld: een tuimelaar. Die komt altijd weer overeind als je baby ertegen duwt of schopt.
En met de rammelaar en een tuimelaar spelen vindt ze geweldig. Ook heb ik van die knisperboekjes en op het kdv schijnt ze de babygym helemaal top te vinden.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
tuimelaar 6.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tuimelaar…
is een container; is een voorwerp
- [Transparantie] is vaak doorzichtig
- [Vorm] heeft een ronde vorm met een tuutje aan de bovenkant
- [Constructie] heeft onderaan een zwaartepunt en hangt in een staand houdertje of in een houdertje aan de muur
- [Materiaal] is oorspronkelijk van glas gemaakt met een metalen houdertje
- [Functie] dient om vloeibare zeep in op te slaan en er telkens kleine hoeveelheden uit te kunnen halen om te gebruiken bij het handen wassen
- [Plaats] bevindt zich meestal in de badkamer of in een toilet
- [Tijd] werd vanwege de eenvoud vroeger vaak gebruikt, maar kan ook juist heel modern zijn
- [Beweging] kan heen en weer gekiept worden, zodat de zeep eruit kan worden gehaald
- [Stoffelijke inhoud] bevat vloeibare zeep
Algemene voorbeelden
Gisteren hadden we echter een probleem met een glazen zeephouder, die we hadden gekocht voor in het toilet, om verlost te zijn van die losse flesjes met vloeibare zeep, die óf van het fonteintje vallen, óf waarvan het pompje niet werkt, of die er na verloop van tijd niet meer uitzien. Het is zo'n ouderwetse tuimelaar, die als je hem hebt gebruikt vanzelf weer terugvalt in de oude stand.
Wie kent ze nog van vroeger deze glazen bollen gevuld met een heerlijke zeep? U heeft de keuze uit een tuimelaar met een glad of geribbeld reservoir.