zwaluw


zwaluw 1.0

afbeelding

Bron: Mdf
( CC BY-SA 3.0 )

kleine, veelal donkergevederde trekvogel met een witte buik en een diep gevorkte staart, die zeer wendbaar en vaak in groep door de lucht scheert om insecten te vangen, en de seizoenswisselingen in onze streken aankondigt door zijn vertrek in de herfst en terugkeer in de lente

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een zwaluw…

is een vogel; is een dier

  • [Afmeting] is, afhankelijk van de soort, 12 tot 23 cm lang
  • [Geluid] kwettert, piept; produceert een hoog, gierend, piepend of kwetterend geluid
  • [Kleur] is op de rug donkerblauw zoals de boerenzwaluw, zwart zoals de huiszwaluw, grijsbruin zoals de oeverzwaluw, en heeft een lichtere of witachtige buikzijde
  • [Bouw] is gewerveld; heeft twee poten
  • [Deel] heeft een diep gevorkte staart
  • [Voortplanting] legt eieren
  • [Woongebied] komt vrijwel overal ter wereld voor in tal van soorten waarvan in onze streken meer bepaald worden aangetroffen, de boerenzwaluw, de huiszwaluw en de oeverzwaluw
  • [Leeftijd] kan, afhankelijk van de soort, 1 tot ruim 11 jaar oud worden
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft de naam om aan de hand van zijn vlieghoogte weersvoorspellingen toe te laten, hetgeen samenhangt met de hogere vlieghoogte van insecten bij goed weer
  • [Gedrag] is meestal een vleeseter en soms een alleseter; is een trekvogel die in de herfst, door voedselschaarste gedwongen, naar zuidelijker streken trekt en in de lente terugkeert; leeft en broedt vaak in kolonies; maakt, vaak tegen huisgevels, onder dakpannen of tegen rotsen, een komvormig nest door middel van aarde die met speeksel wordt gekneed en vermengd met grashalmen, of broedt, zoals de oeverzwaluw in steile oevers; zit voor de grote trek vaak in groep op dakgoten, gespannen kabels en lijnen; jaagt met een snelle, dartele vlucht op insecten
  • [Gelijkenis] lijkt op een gierzwaluw
  • [Onderscheid of tegenstelling] klinkt minder schel en heeft kortere vleugels en een langere staart dan een gierzwaluw en heeft, in tegenstelling tot een gierzwaluw, een lichtgekleurde buik
  • [Voorstellingswijze] brengt volgens het bijgeloof geluk

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Aves; Vogels
Orde Passeriformes; Zangvogels
Familie Hirundinidae

Algemene voorbeelden


Alphonse weet me te vertellen dat ze hier onlangs een geringde zwaluw hebben gevangen die uit België kwam.

Miniaturen, Karel Jonckheere,

In de Kempen van mijn jeugd was de zwaluw een heilig dier. En dat niet alleen omdat hij schadelijke insecten (vliegen, muggen, kevers) ving of omdat hij een betrouwbare weerprofeet was.

De Standaard,

In mei worden de zwaluwen [...] terug verwacht vanuit hun 7000 kilometer verderop gelegen overwinteringsplaats, achter de Sahara-woestijn.

Meppeler Courant,

Ze bouwen hun bolvormige nesten het liefst onder dakranden en dakgoten [...]. Een zwaluwpaar brengt twee of drie broedsels groot. In deze periode vangt een zwaluw wel 9000 insekten per dag. Muggen, vliegen en bladluizen vormen 75 procent van hun voedsel.

Meppeler Courant,

De toenemende hygiëne in en rond de stallen, industriële fokkerij, moderne gebouwen en het gebruik van pesticiden maken hedendaagse boerderijen minder geschikt voor onze zwaluwen. De achteruitgang van de zwaluwen heeft dus een dubbele oorzaak: het klimaat in broed- en overwinteringsgebieden en de verdwijning van het biotoop.

De Standaard,

Onder het raam, dat nu weer vlak bij je is, het hoge voorbij gierende gepiep van zwaluwen.

Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

Vanuit het raam zag hij zwaluwen [...]. Ze vlogen hoog, wat erop wees dat het mooi weer zou blijven.

Vliegen in een spinnenweb, Fernand Auwera,

Het beeld van grote groepen zwaluwen die zich verzamelen in september vooraleer ze de tocht aanvatten naar het zuiden is in onze streek verleden tijd.

http://users.pandora.be/de_buizerd/algemene_werking.htm

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • scheren, zwieren

Ze deed het voor mij, die daar plotseling door het beeld schiet, van links naar rechts, en wat later weer, in een flits, als een zwaluw die over een landweg scheert.

Sluitertijd, Erwin Mortier,

Zwaluwen scheerden links en rechts vlak boven het trottoir langs haar heen om dan met een bliksemsnelle opwaartse zwenking over de geelbruine pannendaken uit zicht te verdwijnen.

Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

Even hoog zwiert een zwaluw, waarvan de bovenaardse vlucht alle onweer tegenspreekt.

Verbannen in het vaderland, Karel Jonckheere,

  • kwetteren

De zwaluwen vrolijken de boel op als ze op de leilinden zitten te kwetteren.

http://www.appartementdeboerenzwaluw.nl/gastenboek/,

In deze oude schuur wonen heel wat zwaluwen bij elkaar. Dikwijls vliegen ze met een hels kabaal over onze hoofden heen en kwetteren ze tegen de sterren op.

http://www.columbusmagazine.nl/europa/belgie/limburg/reisreporter/fotos/258297.html,

met substantief ervoor


  • een kolonie zwaluwen

Het infobord zegt dat de Zuidwal de mogelijke vestigingsplaats voor een kolonie zwaluwen zal zijn.

http://www.groene.nl/1997/30/jn_maasvlakte.html,

Spreekwoorden


Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen