breuk


breuk 1.0

het breken van iets, waarbij de samenhang geheel of slechts gedeeltelijk verbroken wordt; het breken

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een breuk…

is een gebeurtenis

  • [Oorzaak] kan veroorzaakt worden door geweld van buitenaf, bijvoorbeeld een slag, door zwakte van het materiaal, door omgevingsomstandigheden, bijvoorbeeld temperatuurverschillen
  • [Gevolg of resultaat] is het verbreken van de samenhang van iets, bijvoorbeeld een voorwerp; leidt tot een barst, scheur of gat

    Algemene voorbeelden


    Draadglas behoort, in tegenstelling tot glas zonder draad, wel tot de veiligheidsglassoorten omdat bij breuk de stukken door het draadnet bijeen worden gehouden.

    http://www.glas.nl/

    De meeste geneesmiddelen moesten echter worden bezorgd bij klanten over de gehele wereld. Daartoe was een afdeling ingericht waar de bestelde geneesmiddelen in manden van verschillende afmetingen werden verpakt. Houtwol zorgde voor bescherming tegen breuk en het geheel werd afgedekt met een stuk jute dat met touw door de jute aan de rand van de mand werd vastgestikt.

    Meppeler Courant,

    Springmateriaal dat van de kar genomen wordt dient op dezelfde manier terug op de kar gelegd worden. Springbalken op de buitenpiste mogen niet op de grond blijven liggen. Bij breuk brengt men de uitbater hiervan op de hoogte en dient het gebroken materiaal vervangen of vergoed te worden.

    http://www.artevelderuiters.be/huisregelement.htm

    Voorzover bekend was alles aan boord normaal op het ogenblik van de kabelbreuk. De problemen kunnen niet de oorzaak van die breuk zijn, denken de ingenieurs.

    De Standaard,

    Breuk treedt op bij oppakken en verplaatsen van goederen, wat bij vervoer van goederen in containers of op auto's van huis tot huis niet gebeurt.

    NRC,

    Een LED-lampje is dus praktisch onverslijtbaar. De voeding bestaat uit twee penlite batterijen van 1,5 Volt, ruim genoeg voor een fietsseizoen veilige verlichting. Stroomdraden met kans op breuk en corrosie ontbreken.

    http://www.halfords.nl/

    Deze chamotte (reeds gebakken kleideeltjes) is nodig om het werkstuk te beschermen tegen breuk bij de temperatuurschokken die bij de Rakutechniek optreden - was het maar waar dat het altijd lukte, want vooral grote open vormen als schalen zijn berucht om de breuk! - . De laatste tijd wordt er ook met andere kleisamenstellingen gewerkt, een uitgebreid verslag vindt U onder Kleibereiding.

    http://www.alchemist.nl/indexnederlands.html

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    breuk 2.0

    zichtbare scheiding of opening in of op een gebroken voorwerp; barst; gat; spleet; scheur

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een breuk…

    is een opening

    • [Vorm] is een barst, scheur, gat, bres of spleet
    • [Waarneembaarheid] is de zichtbare scheiding die ontstaat na een breuk
    • [Oorzaak] ontstaat na het breken

      Algemene voorbeelden


      Fotografeer eerst, alvorens in te grijpen, de staat van de breuk in de vitrine, en geef dit document aan de restaurateur: hij kan er in de toekomst informatie uit halen.

      http://www.kikirpa.be/www2/Site_irpa/Nl/VM/Verre/VMVerres.htm,

      De olie kwam een week geleden door de breuk in een pijpleiding terecht in de Belaja, in de soevereine republiek Basjkortistan.

      De Standaard,

      Bij een wat langdurige proefvaart ontdekte men talrijke scheuren en breuken in het geraamte, waar door het schip tot half december in reparatie moest.

      http://users.skynet.be/verganeglorie/

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      breuk 2.1

      afbeelding

      Bron: USGS
      ( Publiek domein )

      (geologie en geofysica)

      onderbreking van de samenhang van gesteenten; scheur in de aardkorst waarlangs veelal een gebied is opgeheven of juist is weggezakt
      Zowel in toepassing op onderbrekingen zonder verplaatsing der delen langs het breukvlak als op onderbrekingen met verplaatsing, verschuiving van lagen.

      Betekenisbetrekking


      specialisering
      Betrokken betekenissen 2.0 : 2.1

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een breuk…

      is een scheur

      • [Oorzaak] ontstaat op de plaats waarlangs twee gesteentemassa's ten opzichte van elkaar verschoven zijn
      • [Plaats] is een scheur in gesteente; is een scheur in de aardkorst
      • [Richting] gaat vaak gepaard met afschuivingen, zijschuivingen en overschuivingen of opschuivingen van aardlagen
      • [Gevolg of resultaat] is een plaats waar aardbevingen vaak voorkomen

      Algemene voorbeelden


      Bij te grote spanningen tijdens de opheffingen of dalingen ontstaan breuken: horizontale lagen lopen niet door maar een gedeelte is verplaatst ten opzichte van de andere lagen. Bij breuken komen zowel opschuivingen als afschuivingen voor.

      http://users.telenet.be/geowisvlio/Aardrijkskunde/lithologie.htm

      Zo bewezen seismologen dus dat platen uit elkaar gingen in het midden van de oceaan; men kan immers aan de breuken afleiden in welke richting ze bewegen.

      http://www.geol.student.kuleuven.ac.be/geos/studie/ue.doc,

      Langs de door deze breuken gevormde randen van het plateau is op grootschalige wijze sprake van afschuivingen (dit is een door de zwaartekracht gestuurde vorm van massabeweging waarbij de interne cohesie van het bodemmateriaal intact blijft).

      http://www.kennislink.nl/web/show?id=107354=content=811=107333

      Woordfamilie


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      breuk 2.2

      (techniek en technologie)

      ( Met betrekking tot metalen en mineralen)
      oppervlak waarlangs een mineraal of een stuk metaal gebroken is

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 2.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een breuk…

      is een oppervlak

      • [Vorm] kan schilferig, schelpachtig, glasachtig, korrelig, craqueléachtig zijn

        Algemene voorbeelden


        Arabische gom: is lichtgeel tot geelbruin. De breuk van de brokken gom is craqueléachtig.

        http://www.hlenssen.nl/bindmiddelen.htm,

        breuk 3.0

        (gezondheid, geneeskunde en zorg)

        verbreking van de samenhang van een bot; botbreuk

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een breuk…

        is een aandoening

            Algemene voorbeelden


            Hij ligt in het ziekenhuis met een paar breuken. Hij was van zijn stelling gevallen.

            http://www.studiant.be/mopjes/detail.asp?lachen=3603

            Bij een gezonde jonge volwassene is een breuk na ongeveer 3 tot 6 weken weer zonder gips belastbaar, afhankelijk van de plaats van de breuk.

            http://www.vvsport.be/blessures/blessure/achillespees.htm

            Een gedetailleerd radiografisch onderzoek van de halswervels helpt om beenderige letsels, zoals breuken en ontwrichtingen, uit te sluiten.

            http://www.vzw-whiplash.net/index.htm

            Vaste verbindingen


            Woordfamilie


            Als deel van een afleiding


            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            breuk 4.0

            (gezondheid, geneeskunde en zorg)

            uitstulping van een inwendig orgaan of van weefsel uit de lichaamsholte waarin het besloten lag, bijvoorbeeld een liesbreuk of navelbreuk; hernia

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Een breuk…

            is een aandoening

            • [Oorzaak] kan aangeboren zijn; kan ontstaat als gevolg van zwakte van de buikwand, bijvoorbeeld door tillen, persen, vaak hoesten of overgewicht; kan ontstaan als gevolg van overbelasting van de wervelkolom
            • [Behandeling of bewerking] kan operatief behandeld worden
            • [Symptoom] is vaak te herkennen aan een uitstulping, bijvoorbeeld in de lies of buik; kan in het geval van een hernia van een tussenwervelschijf pijn en functieverlies veroorzaken
            • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een nekhernia, rughernia, liesbreuk, navelbreuk, middenrifbreuk of littekenbreuk

            Algemene voorbeelden


            Een arts kan aan de uiterlijke kenmerken vaststellen of er sprake is van een mediale dan wel een laterale liesbreuk. Klachten en verschijnselen. Een bobbel in de lies- of buikstreek, bij sommige mensen alleen zichtbaar bij staan en persen. In sommige gevallen kan de breuk zowel links als rechts voorkomen.

            https://www.medlook.nl/do/DetailDiseaseInit?pk=1006370805789

            De meest voorkomende breuken zijn navel- en buikwand- en liesbreuken. Ook bij een stoma is er sprake van een breuk.

            http://www.hulpmiddeleninformatiecentrum.nl/content/hulpmiddelen/hulpmiddel_details/breukbanden.html/URL,

            Vaste verbindingen


            Woordfamilie


            Als deel van een afleiding


            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            breuk 5.0

            het verbreken van betrekkingen tussen personen die door banden van liefde, vriendschap, eensgezindheid enz. verenigd waren; scheiding of relatiebreuk
            Bij uitbreiding ook met betrekking tot partijen, denkbeelden enz.

            Betekenisbetrekking


            metafoor
            Betrokken betekenissen 1.0 : 5.0

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Een breuk…

            is een gebeurtenis

                Algemene voorbeelden


                Een op de drie huwelijken eindigt tegenwoordig in een scheiding. Een aanzienlijk deel van deze gescheidenen begeeft zich, na het verwerken van de breuk, weer op vrijersvoeten en verstoort zo de 'relatiemarkt'. Want de gescheiden, oudere man zoekt vaak een jonge vrouw om een tweede jeugd en dito gezin mee te beginnen, terwijl zijn gescheiden eega nauwelijks een jongere man vindt die een relatie met haar wil.

                NRC,

                Combinatiemogelijkheden


                als object bij een werkwoord


                • de breuk herstellen
                • de breuk lijmen

                Je hebt me een keer over de Molukkers verteld, dat het kind de breuk met de ouders moet herstellen, want dat het anders een leven vol rampspoed tegemoet gaat.

                Morgenster, Jaap Scholten,

                Om de breuk met de bevolking te lijmen, willen Joachim Coens, Carl Decaluwé, Pieter De Crem en Mia De Schamphelaere een nieuwe regering.

                De Standaard,

                met adjectief ervoor


                • een definitieve breuk
                • een radicale breuk met het verleden

                'Wanneer kwam de definitieve breuk?' Ze antwoordde niet direct. Ze stak een verse sigaret op en inhaleerde diep. 'Ik heb Freddy de laatste dagen steeds gemeden,' zei ze door een wolk van rook. 'Ik ontmoette hem weer toevallig 's middags hier in Utrecht in een bar. Dat was eergisteren. Ik heb toen gewoon gezegd dat het uit was tussen ons, dat ik nu met Jan ging en dat hij niet meer terug behoefde te komen.'

                De Cock en de dode harlekijn, Appie Baantjer,

                Het gezin heeft duidelijk een moderniseringsproces ondergaan, dat zich uit in de rolverdeling tussen man en vrouw en in de denkbeelden die ouders koesteren over de opvoeding. Er is echter geen radicale breuk met het verleden opgetreden en van een grootscheepse ontwrichting van het gezin als gevolg van de snelle sociale veranderingen lijkt geen sprake.

                http://www.scp.nl/boeken/cahiers/cah143/nl/persbericht.htm,

                met voorzetselgroep


                Voorzetsel: binnen

                • een breuk binnen

                De breuk binnen de regering die zich dagenlang leek te zullen voltrekken, is dus afgewend.

                De Standaard,

                Voorzetsel: in

                • een breuk in

                De Mexicaanse kranten interpreteerden het nieuws over de arrestatie van Raúl Salinas gisteren vrijwel unaniem als een ongehoorde breuk in de betrekkingen tussen Carlos Salinas en de huidige president, Ernesto Zedillo.

                NRC,

                Voorzetsel: met

                • een breuk met

                Zijn berouw en verdriet om de breuk met zijn vrouw zijn naar het schijnt oprecht.

                Na de siësta, Paul Koeck,

                Ik wou afrekenen met mijn breuk met het katholicisme.

                De Standaard,

                Voorzetsel: tussen

                • een breuk tussen

                De aanvaarding van dit document waarin de oude vrijheden, teruggaande op het Magna Carta (1215), werden verdedigd tegen het koninklijke prerogatief, leidde tot een volledige breuk tussen koning en parlement.

                http://allserv.rug.ac.be/~frvandun/Texts/Rechtsfilosofie/RFgent-0.htm,

                in voorzetselgroep


                • het komt tot een breuk
                • iets leidt tot een breuk

                Binnen Centro Galego, de Galicische vereniging die er gevestigd is, kwam het tot een breuk tussen de voorzitter en de raad van bestuur aan de ene kant en de artistieke ploeg aan de andere kant.

                http://www.muziekpublique.be/html/About/AboutUs_press_n.html,

                De energiecrisis die op de oorlog volgde, resultaat van strafmaatregelen van de OPEC in de vorm van prijsverhogingen en boycots, leidde tot een breuk tussen Amerikanen en Europeanen.

                NRC,

                Woordfamilie


                Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                breuk 6.0

                onderbreking in of afbreking van de continuïteit van iets

                Betekenisbetrekking


                metafoor
                Betrokken betekenissen 2.0 : 6.0

                Algemene voorbeelden


                Enige reserve is ook gepast met betrekking tot Scheffers gedachte dat het 'proces van staatsvorming' in Nederland nauwelijks breuken kende. Dat is een idyllische progressief-liberale voorstelling die zoekt naar continuïteit, en geleidelijke 'processen' ziet waar anderen toeval constateren.

                NRC,

                Combinatiemogelijkheden


                met adjectief ervoor


                • een structurele breuk
                • een visuele breuk

                Naarmate de afwikkeling vordert, storen de zijsprongen van de auteur naar personages uit het eerste deel van de roman in toenemende mate. Zij blijken niet geschikt als klankbord voor het proces. De structurele breuk in de roman tast ook de continuïteit van het relaas aan.

                De Standaard,

                Tegenstanders van het tankergevaarte vrezen een visuele breuk tussen de historische stad en het water van het IJ, zelfs zó rigoureus, dat in het uitzicht vanaf de binnenstad het schitterende Scheepvaartmuseum gedeeltelijk achter het Science Centre zal verdwijnen.

                NRC,

                met voorzetselgroep


                Voorzetsel: in

                • een breuk in de continuïteit

                De specifieke aandacht gaat naar de kwaliteit van het leven van de patiënt. Dit vormt de aanzet tot de integrale kankerbehandeling. Het loskoppelen van de terminale fase uit dit geheel zou een onherstelbare breuk betekenen in de continuïteit van de zorgverlening.

                http://www.pienternet.be/projecten/middelheim/diensten.html#oncologie

                In elk geval maken de nieuwste technologieën het grootouders steeds moeilijker te communiceren met hun kleinkinderen - niet als gevolg van een verschil in kennis of belangstelling, maar doordat de moderne middelen van kennisoverdracht en hersenstimulering voor de meeste grootouders volstrekt terra incognita zijn. Hier lijkt wèl een breuk in de continuïteit te zijn.

                NRC,

                Woordfamilie


                Als deel van een afleiding


                Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                breuk 7.0

                het doorbreken van een barrière in figuurlijke zin

                Combinatiemogelijkheden


                met voorzetselgroep


                Voorzetsel: in

                • een breuk in de geluidsmuur

                Een vliegtuig gleed voorbij. Een slag. Een breuk in de geluidsmuur.

                Leven op het lemmet, Renee Van Hekken,

                breuk 8.0

                verandering van de jongensstem in de mannenstem bij het begin van de puberteit; stembreuk

                Algemene voorbeelden


                Ondanks het relatief kleine strottenhoofd en de korte stemplooien van de castraat is er in dit voorbeeld ook een registerovergang, een breuk in zijn stem te constateren, zoals men die ook in de kinderstem kan vinden.

                http://www.let.uu.nl/voice/History/CollegeReinders/Inleiding.html,

                Woordfamilie


                Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                breuk 9.0

                afbeelding

                Bron: Acdx, R. S. Shaw
                ( Publiek domein )

                (wiskunde)

                getal dat een gedeelte van een eenheid voorstelt en bestaat uit een teller en een noemer

                Semagram (extra betekenisinformatie)


                Een breuk…

                is een getal

                • [Deel] bestaat uit een teller die het aantal delen van de gebroken eenheid telt en een noemer of deler die het aantal delen noemt waarin de eenheid is verdeeld; heeft in de weergave een horizontale of schuine breukstreep of een deelteken
                • [Functie] noemt een gedeelte van een eenheid, bijvoorbeeld een tiende, twee derden

                  Algemene voorbeelden


                  Naast gehele en decimale getallen hebben we ook te maken met breuken. Een breuk bestaat uit twee getallen gescheiden door een breukstreep. Het getal boven de breukstreep noemen we de teller. Het getal onder de breukstreep noemen we de noemer.

                  http://www.calvijn-oudehoven.nl/index.php?cat=wiskunde=rekenen=reke0002,

                  'Rek'nen,' riep meester Norbert, 'hij zal wel rek'nen. Als hij uit mijn handen komt dan rek'nt 'ij gelijk een caissièreken. 's Morgens de tafels van vermenigvuldiging'n. 's Middags de breuk'n. Hij zal rek'nen met zijn ogen toe [...]'. Ik werd een kei in breuken.

                  Marcel, Erwin Mortier,

                  De schuine deelstreep of Duitse komma wordt gebruikt in breuken, of in samengestelde eenheden in de betekenis "per", keuzemogelijkheden bvb. schrappen wat niet past: man/vrouw en in enkele afkortingen bvb. km/h, en/of, c/o.

                  http://www.sebas.be/puntpunt/schuin.htm

                  Als u toch breuken in woorden schrijft, worden teller en noemer los geschreven: drie vierde, twee derde.

                  http://www.ppintaal.nl/getallen_schrijven.htm#_Toc335472889

                  Combinaties van een geheel getal en een breuk krijgen het voegwoord "en": drie en twee derde.

                  http://www.ppintaal.nl/getallen_schrijven.htm#_Toc335472889

                  Vaste verbindingen


                  Woordfamilie


                  Als deel van een afleiding


                  Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


                  Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen