kabouter


kabouter 1.0

afbeelding

Bron: Piano Piano!
( CC BY 2.0 )

zeer klein, vaak gedrongen mannetje, tegenwoordig doorgaans voorgesteld met een rode puntmuts en een witte baard, dat optreedt in fictieve vertellingen, zoals sprookjes en films; ook: goedaardig, dwergachtig mythologisch wezen dat een rol speelde in Duitse en Scandinavische volksverhalen; dwerg; gnoom
In samenstellingen met kabouter als eerste lid wordt vaak uiting gegeven aan de beperkte grootte van dat wat in het tweede lid genoemd wordt, zoals in kabouterkeuken.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kabouter…

is een wezen

  • [Omvang concreet] is veel kleiner dan een mens
  • [Uiterlijk] heeft de gedaante van een klein mannetje, dat doorgaans wordt afgebeeld met een rode puntmuts en een witte baard
  • [Waarneembaarheid] houdt zich vaak verborgen voor mensen
  • [Plaats] treedt op in (volks)verhalen, sprookjes, strips, tekenfilms, etc.
  • [Woongebied] woont soms in een paddenstoel
  • [Bestaansvorm of zijnsorde] is een fictief wezen
  • [Geslacht] is doorgaans van het mannelijk geslacht

Hoofdsemagram: wezen


Algemene voorbeelden


In de literatuur is de kabouter geëvolueerd tot een steeds vriendelijker, menselijker, grappiger, ontroerender en misschien ook braver wezen. Dit beeld van de hulpvaardige en nijvere kabouter wordt bevestigd in de tuinkabouters die vanaf 1880 in Duitsland geproduceerd worden en die ook nu nog populair zijn. De nadruk ligt op de nijverheid en hulpvaardigheid van de wezentjes. Bovendien maken kabouters door de verplaatsing naar de kinder- en boekenwereld, niet langer deel uit van de sagenwereld, die voornamelijk gebaseerd is op lokale verschijningen en orale overlevering, maar zeker ook van de sprookjeswereld, die een veel universeler karakter draagt.

http://www.verhalenbank.nl/lijst_lexicon.php?act=detail_type=SINSAG%200063

Een groot verschil tussen de elfen en de alf of kabouter is de lengte van het wezentje. Een kabouter is klein, terwijl een elf dezelfde lengte als een mens kan hebben.

http://www.verhalenbank.nl/lijst_lexicon.php?act=detail_type=SINSAG%200063

Toch wordt het fenomeen kabouter nog steeds doorgegeven, al is het maar in de stripliteratuur, door kabouterverhalen over Pinkeltje of Paulus de Boskabouter, door liedjes over kabouters, of door het plaatsen van tuinkabouters.

http://www.verhalenbank.nl/lijst_lexicon.php?act=detail_type=SINSAG%200063

De standaardbeschrijving van een kabouter is een mengeling van al het voorgaande: het is een klein mannetje, met een relatief groot hoofd, en een lange baard. De kabouter draagt een rode puntmuts, vertoont zich bij voorkeur alleen 's nachts of in de schemering, en is handvaardig.

http://www.verhalenbank.nl/lijst_lexicon.php?act=detail_type=SINSAG%200063

Kabouters herken je aan hun puntmuts en baard.

http://let.kub.nl/literair/tonvandermeer/tekstbiebtheol.htm,

Het zou toch makkelijk zijn. Kabouters die je tuin onderhouden en die je in bedden kunt kweken. Helaas, deze foto berust niet op de werkelijkheid. Kabouters bestaan niet. Zij onderhouden uw tuin helaas niet. Dus zult u dat zelf moeten doen.

http://www.avvn.nl/

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • de behulpzame kabouter

Het verhaal van de behulpzame kabouter is in bijna heel Nederland bekend. De kabouters worden in deze sagen als goede wezentjes afgebeeld. Er zijn echter ook sagentypen waarin de kabouter in wezen een goed mannetje is, maar wraak neemt als de mens hem tegenwerkt.

http://www.verhalenbank.nl/lijst_lexicon.php?act=detail_type=SINSAG%200063

met eigennaam


  • kabouter Piggelmee
  • kabouter Plop

Generaties groeiden op met de avonturen van kabouter Piggelmee, die samen met zijn vrouwtje in een omgekeerde pot aan het strand woonde.

NRC,

"In januari hadden we een Kabouter Plop-dag. We merkten op een gegeven moment dat dit programma heel erg leefde onder de kinderen. Ze vertelden erover, zongen enz. Wij kenden kabouter Plop ook al. Tijdens de Catalpadag van vorig jaar hadden we het dansje en het liedje geleerd. Dat kwam goed van pas toen we besloten om die dag te organiseren." Ouders kregen het verzoek om hun kind op die dag in januari als kabouter aan te kleden.

http://www.catalpa.nl/nieuws/catalpanieuws/01.pdf,

voorafgegaan door als


  • aankleden als kabouter
  • zich verkleden als kabouter

"In januari hadden we een Kabouter Plop-dag. We merkten op een gegeven moment dat dit programma heel erg leefde onder de kinderen. Ze vertelden erover, zongen enz. Wij kenden kabouter Plop ook al. Tijdens de Catalpadag van vorig jaar hadden we het dansje en het liedje geleerd. Dat kwam goed van pas toen we besloten om die dag te organiseren." Ouders kregen het verzoek om hun kind op die dag in januari als kabouter aan te kleden.

http://www.catalpa.nl/nieuws/catalpanieuws/01.pdf,

De carnavalsmuziek in de time-outs moet de spelers van Byte de oren uit zijn gekomen, aan de Bosschenaren was ze wel besteed. Zo speelde Frank Ardon de laatste minuut met een enorme bril op zijn neus. En verkleedde de 2.10 lange Vrind zich meteen na de wedstrijd als kabouter.

Meppeler Courant,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kabouter 1.1

afbeelding, voorstelling, beeldje van een kabouter

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kabouter…

is een voorstelling

  • [Uiterlijk] heeft doorgaans een rode puntmuts en een witte baard

    Algemene voorbeelden


    Twee kabouters met rode puntmutsen en rode wantjes en een slee in de sneeuw, de een trekt, de ander duwt, twee roodborstjes kijken toe, op de slee liggen pakjes met linten, een mand met appels, zo rood als de kabouterwangen. Op een ander plaatje zit een kabouter in de sneeuw en tuurt naar de vlam van een kaars op een boomstronk, op zijn schoot ligt een klein hert, aan de andere kant van de vlam een vos en een wit konijn met lange oren, op de tas van de kabouter een eekhoorn, op de tak boven hen een paar gele vogels.

    Liefdesdood, Oscar van den Boogaard,

    De man is vóór de bevalling verschillende malen in het babykamertje geweest. Hij is langs het plankje gelopen dat boven de commode hangt en heeft de spulletjes in zijn hand genomen en ze één voor één bekeken. Op de verpakkingen van al die baby-snuisterijtjes staan elfjes, kabouters en engeltjes.

    Een treurige afdronk, Levi Weemoedt,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    kabouter 2.0

    zeer klein persoon; dwerg

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een kabouter…

    is een persoon

    • [Omvang concreet] is zeer klein
    • [Geslacht] is een man of een vrouw

      Algemene voorbeelden


      'Fazio!' riep hij. 'Dat is lang geleden!' Ik ging aan de bar zitten. 'Dat is zo, kabouter,' zei ik, 'maar hier ben ik weer.' Iedereen noemt hem kabouter vanwege z'n belachelijke gestalte.

      De droogte, Herman Brusselmans,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      kabouter 3.0

      (sport en recreatie)

      kind dat behoort tot de jeugdafdeling kabouters bij scouting; jonge scout

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een kabouter…

      is een kind; is een persoon

      • [Groep] is lid van de jeugdafdeling kabouters bij de scouting
      • [Geslacht] is meestal een meisje

        Algemene voorbeelden


        Wanneer een kabouter? Je kunt bij de Kabouters komen vanaf je 7e tot je 11e. Daarna vlieg je over naar de Padvindsters, de volgende speltak voor meisjes van 11-14 jaar.

        http://dev.scoutingheinkenszand.nl/index.php?id=101

        De Schultegroep Diever krijgt eindelijk eigen groepsdassen. Deze worden geïntroduceerd tijdens de installatie van nieuwe welpen, kabouters en scouts op zaterdag 25 november.

        Meppeler Courant,

        Als je te oud bent voor de Kabouters ga je over naar de Gidsen. Elke woensdagavond komen zij bij elkaar en doen allerlei leuke dingen.

        http://www.scoutingudenhout.nl/site/index.php?page=Kabouter-info

        Kabouters leggen een platte knoop, jonggidsen sjorren hun eigen eethoek. De moeilijkheidsgraad en de uitdaging sluit aan bij het niveau van het kind of de jongere. Veiligheid is hierbij zeer belangrijk.

        http://www.scoutsshop.be/kos/index.asp

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        kabouter 4.0

        (politiek en bestuur)

        aanhanger van de Kabouterbeweging, een antiautoritaire politieke protestbeweging die begin jaren zeventig van de twintigste eeuw in Amsterdam actief was
        Doorgaans gespeld met een hoofdletter.

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een kabouter…

        is een aanhanger; is een persoon

        • [Groep] was een aanhanger van de Kabouterbeweging, een protestbeweging in de jaren zeventig van de twintigste eeuw

          Algemene voorbeelden


          Ondanks dat provo's en kabouters niet rechtstreeks iets met brommers te maken hadden, hier toch aandacht voor deze protestbewegingen. Veel 'eerste generatie' Puchrijders deden mee met akties of symphatiseerden ermee, vandaar.

          http://home.kpn.nl/rpn60/provo.htm

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          kabouter 5.0

          (voetbal; sport en recreatie)

          voetballer jonger dan 6 jaar die als lid van een voetbalvereniging op speelse wijze leert voetballen; jonge voetballer

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een kabouter…

          is een kind; is een persoon

          • [Plaats] is lid van een voetbalvereniging
          • [Leeftijd] is jonger dan zes jaar oud
          • [Geslacht] is een jongen of een meisje

            Algemene voorbeelden


            Het vierde doel is dat we door middel van het kaboutervoetbal een goede doorstroming krijgen van de kabouters naar de F-pupillen. Voor de vereniging is dit een ideale start om de jeugdopleiding binnen de pupillen in kwaliteit en kwantiteit verder uit de bouwen. De kabouters hebben dan een bepaalde basis gevormd met als gevolg dat de spelertjes al op een hoger niveau de F-pupillen binnen stappen. Hij/zij is namelijk al bekend met het wel en wee binnen de vereniging.

            http://www.westfrisia.nl/jeugd/kaboutervoetbal/

            In verband met verzekeringen is het noodzakelijk dat uw kind, indien hij/zij 'vast' bij de kabouters komt, lid wordt van Rolder Boys.

            http://www.rolderboys.nl/502/kaboutervoetbal/

            De kabouters zijn peuters (jongens en meisjes) van 3 en 4 jaar. Die energiek zijn en graag achter een bal aanhollen. De eerste kneepjes van het voetbalspel zullen stap voor stap worden bijgebracht.

            http://www.atc65.nl/nieuws/team/kaboutervoetbal

            Het zonnetje schijnt en de kabouters hadden er weer veel zin. Ze werden verdeeld in twee groepen de ene bij Paula en de andere bij Anouk. Om te beginnen de warming-up en uiteraard tikkertje wat oefeningen met de bal en als laatste een partijtje voetballen.

            http://www.atc65.nl/nieuws/team/kaboutervoetbal/detail/kabouters-lekker-het-zonnetje-aan-het-voetballen

            Woordfamilie


            Als deel van een afleiding


            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen