koekoek 1.0
Bron:
Locaguapa
(
CC BY-SA 3.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een koekoek…
is een vogel; is een dier
- [Afmeting] is ongeveer 25 tot 30 centimeter lang
- [Geluid] roept, gorgelt; maakt een roepend of gorgelend geluid; laat, in geval van het mannetje, een roep horen die wordt aangeduid door de klanknabootsende naam koe-koek
- [Kleur] heeft bij het mannetje een blauwgrijze bovenzijde en bij het vrouwtje een blauwgrijze of bruine rug, terwijl de onderzijde vaalwit is en donkere dwarsbanden heeft; de staart is donker en wit gevlekt
- [Bouw] is gewerveld; heeft twee poten
- [Deel] heeft een staart en spitse vleugels
- [Voortplanting] legt eieren
- [Plaats] leeft in bossen en begroeid gebied
- [Woongebied] komt voor in gematigde streken in Europa en Azië en heeft zijn winterkwartier in Afrika
- [Leeftijd] kan 4 tot 6 jaar oud worden
- [Gedrag] is een vleeseter; legt eieren in het nest van een andere vogel en laat die de jongen verzorgen
Wetenschappelijke naam: Cuculus canorus
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Chordata; Chordadieren |
| Klasse | Aves; Vogels |
| Orde | Cuculiformes; Koekoekachtigen |
| Familie | Cuculidae; Koekoeken |
| Geslacht | Cuculus |
| Soort | Cuculus canorus |
Algemene voorbeelden
De koekoek is een schuwe vogel die zich zelden laat zien, maar veelvuldig de herkenbare roep koe-koek laat horen. Het mannetje heeft een grijze bovenzijde, maar bij het vrouwtje bestaan twee kleurvarianten: grijs en bruin. In de vlucht vallen de spitse vleugels op, die doen denken aan de vleugels van een valk. De koekoek is een broedparasiet en laat het broeden en grootbrengen van de jongen over aan andere vogels. De koekoek is hierin dermate gespecialiseerd dat de eieren lijken op de eieren van de gastvogels. Meestal komt het ei van de koekoek eerder uit dan de andere eieren in het nest. De jonge koekoek gooit vlak nadat het uit het ei is gekropen de andere eieren en eventuele jongen over de rand van het nest, zodat de vogel al het door de gastvogels aangevoerde voedsel op kan eisen.
De Koekoek (Cuculus canere) is een vrij grote zangvogel [...]. Een Koekoek wordt doorgaans 34 tot 36 centimeter lang en heeft een spanwijdte van 66 centimeter. Opvallend is de lange staart, waardoor hij in de vlucht vaak aan een Sperwer doet denken. Koekoeken treden in twee kleurvarianten op die zowel bij het vrouwtje als bij het mannetje kunnen optreden. Bij de blauwgrijze variant is het de buik vaak lichter gekleurd dan het overige verenkleed en lopen er dwarsbanden over de borst. De vleugels zijn vaak donkerder, enigszins zwartbruin. De roodbruine variant doet enigszins denken aan een vrouwtje torenvalk.
De Koekoek is in onze contreien een typische zomergast. De winter brengt hij diep in Afrika voor. Hij trekt dan tot Oost-Afrika, soms zelfs tot Zuid-Afrika en legt dan een afstand van 8.000 tot 12.000 kilometer af.
De Koekoek komt voor in bossen en bosgebieden, zowel loof- en naaldbossen, beboste steppe, struikgewas, heide, ook weiden. Heeft lange staart en vleugels en komt daardoor enigszins roofvogelachtig over. Kenmerkende zang, waarbij hij zijn eigen naam roept. Vrouwtje legt haar eieren in nesten van andere vogels, meestal veel kleiner dan zijzelf.
Koekoeken komen voor in open landschap, waar genoeg struiken en bomen zijn, en in bosgebieden. Ze eten insecten, en dan voornamelijk dikke rupsen van nachtvlinders [...]. Rond eind april/begin mei is voor het eerst weer zijn karakteristieke roep te horen. Juli/augustus trekt de Koekoek weer naar Afrika.
Soorten uit de vogelfamilie van de koekoeken komen overal in gematigde klimaatzones en tropische streken voor. Alle soorten hebben een slank lichaam, een lange staart, spitse vleugels en een naar beneden gebogen snavel. Men onderscheidt vijf onderfamilies. De in Europa voorkomende koekoeken zijn allen broedparasieten en behoren tot de onderfamilie Cuculinae. De familie van Koekoeken bestaat wereldwijd uit 127 soorten.
Niet alle soorten koekoeken zijn broed-parasieten. Bovendien komt dit gedrag ook bij vogels uit andere groepen voor, zelfs bij sommige soorten eenden.
Vaste verbindingen
het is koekoek één zang
-
Vormvariant: het is koekoek eenzang (
(vooral) in Nederland )het is telkens weer hetzelfde deuntje, het is steeds hetzelfde liedjeWaar zijn eerste bundel, een in 1989 verschenen reeks kwatrijnen, de geneugten van het fietsen beschreef, bezingt deze bundel sonnetten dood, drank, angst en twijfel. Kerkhof en kroeg zijn veelbezochte locaties. God die geen heer is, is in veel gedichten aanwezig en de kwaadste niet [...]. Toch is het wel een beetje veel koekoek één zang in deze bundel. Een enkel gedicht valt er wat buiten en valt dan ook meteen op, zoals het mooie 'de polder heeft z'n bedje wijd gespreid'.
Is er in de literatuur zelf per definitie sprake van een botsende en daardoor bevrijdende meerstemmigheid, voor de kritiek in ons land gaat dat niet op. Er is gewoon te weinig variëteit, er is te veel gedeelde achtergrond, er zijn te veel vergelijkbare persoonlijke omstandigheden. Het is kortom koekoek-eenzang. Individuele smaakverschillen of excentriciteiten kunnen dat niet ondervangen.
Elk jaar verschijnt een update van deze gids. Daarvoor moeten natuurlijk elk jaar gegevens worden aangeleverd. Dit jaar kon dat voor eerst gebeuren via een heuse web-applicatie. Prachtig, dacht ik. Totdat ik ontdekte dat deze applicatie ervan uit ging dat het koekoek eenzang was met al die gemeenten. Met geen mogelijkheid kon ik bij CGK Amsterdam de twee gemeenten (Amstelgemeente en Via Nova) er een plek in geven, met voor elk van beide gegevens over kerkgebouwen, voorgangers, contactadressen, gironummers en de hele mikmak.
Ik zou geen van de regionale typische uitspraken als probleem, laat staan als taalzonde, willen typeren. Koekoek eenzang vind ik ook zo saai.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
koekoek 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een koekoek…
is een voorstelling; is een stoffelijke zaak
Algemene voorbeelden
In het begin konden we niet in slaap komen van het harde getik van de hangklokken waarbij plotseling de deurtjes openklapten en de koekoeken, onafhankelijk van elkaar en in verschillende toonaarden, begonnen te roepen.
Hij zag de doodstil naar beneden hangende slingers en bij veel klokken hing de koekoek aan zijn veertje droevig uit het kapotte luikje neer.
koekoek 2.0
Bron:
Thomas Kriese
(
CC BY 2.0
)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een Mechelse koekoek…
is een kip; is een vogel; is een dier
- [Kleur] heeft een zwart of grijs en wit gespikkeld verenkleed, in kleur gelijkend op dat van een koekoek, een stevige witte snavel, een vurig rode kleine rechtopstaande kam en bepluimde poten
- [Functie] dient als voedsel en voor de eierproductie
Vaste verbindingen
koekoek 2.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 2.0 : 2.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een Mechelse koekoek…
is gevogelte
- [Deel] bestaat hoofdzakelijk uit het vlees, een deel van het skelet en vaak de huid van de vogel, en is voor de bereiding ontdaan van kop, poten, ingewanden en veren
Algemene voorbeelden
Al gehoord van een Wentelkriek of een Carolus triple? Geproefd van een Mechelse koekoek of van een vlierbloesemlikeur? Vlaanderen is rijk aan ontelbare streekproducten.
Ze waren in lijkbiddersstemming naar Delhaize gereden, waar Van In een Mechelse koekoek en wijn had gekocht.
koekoek 2.2
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 2.0 : 2.2 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Mechelse koekoek…
is vlees van gevogelte
Algemene voorbeelden
En vanavond aten we Mechelse koekoek! Wie nu denkt dat het Ministerie op vogeljacht is geweest heeft het mis! Een Mechelse koekoek is een kip. Een bijzondere soort, door ons nog nooit in Nederland in een winkel gezien, maar in Belgie gewoon te koop. Een hele smakelijke kip ook, niet helemaal biologisch, maar zeker geen fokbatterij plofkip.
Mechelse koekoek in frambozenbiersausje, verse rozemarijn en aardappeltaartje.
Kruid de stukken Mechelse koekoek langs alle kanten en bak de stukken mooi bruin aan langs beide kanten.
koekoek 3.0
Bron:
Kris Roderburg, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
(
CC BY-SA 3.0
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een koekoek…
is een bouwkundige constructie
- [Functie] dient om licht of lucht toe te laten in een ruimte
- [Positie] steekt uit tegenover de rest van de constructie
- [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een klein dakvenster, een glazen kap of lantaarn op een dak of op het dek van een vaartuig, of een uitgebouwde bak voor een kelderraam onder de begane grond
Algemene voorbeelden
Als jongen had hij zo dikwijls 's avonds de sterren bewonderd, ja zich vergaapt aan dat alles, liggend in het tuingras achter het ouderlijk huis, of zelfs schrijlings zittend op de nok van het dak, waar hij kon komen door uit de koekoek van zijn zolderkamertje te klimmen.
Ik deed de kajuitdeur open en drumde de tropische hitte binnen. Het was haast niet te harden. Ik opende de koekoek maar het hielp weinig.
Kelderbouw - raamsystemen en koekoeken. Maximale bescherming en optimale lichtopbrengst in uw kelder: dat kan met de raamsystemen en kelderkoekoeken.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
koekoek 4.0
(eufemistisch)
Vaste verbindingen
dat dank je de koekoek; dank je de koekoek; dank me de koekoek
-
(
(vooral) in Nederland; schertsend )de duivel mag je erom halen dat dit zo is; dat wil ik waarachtig wel geloven; dat spreekt nogal vanzelf; dat is nogal wiedesHet nieuwste onderzoek van het Ministerie van Sociale Zaken [...] toont aan dat jongeren met een afgebroken opleiding, door potentiële werkgevers afgewezen worden op grond van onvoldoende motivatie. Dat dank je de koekoek. Als je je opleiding niet afmaakt, geef je geen blijk van doorzettingsvermogen. De daaruit getrokken conclusie is niets meer of minder dan een open deur.
"Garantie spaargeld gaat omhoog". Dank je de koekoek! Ze zullen wel moeten. Indien geen 100% garantie gegeven wordt zullen de meeste zo niet allen, hun spaargeld wel op een Duitse of Ierse bank zetten.
Wat deden de Wageningers vervolgens? Zij verdeelden de periode van twaalf jaar tussen 1978 en 1990 in vier groepen van telkens drie jaar. In de laatste periode van drie jaar werden tweemaal zoveel meisjes als jongetjes geboren: 14 tegen 7. Ja, tekent De Boo uit de mond van een van de onderzoekers op, de waargenomen sekseverschuiving in de afgelopen drie jaar kan best op louter toeval berusten. Dank me de koekoek! Hoe kan het ook anders als je twee groepen die niet van elkaar verschillen koste wat kost toch verschillend wilt maken? !
-
(
(vooral) in Nederland; schertsend )daar bedank ik feestelijk voor; mij niet gezien2 Stomkoppen stonden 's nachts bij een rivier, waar geen brug over lag. Ze peinsden over een manier om er overheen te komen. "Weet je wat?", zei een van hen, "Ik schijn met de zaklantaarn over het water en jij loopt eroverheen." "Dank je de koekoek!", zei de ander, "Ik weet hoe jij bent. Als ik halverwege ben, doe jij het licht uit!"
Op het laatste stukje van het filmpje vloog er nog een vliegtuig over [...]. Het filmpje moest eigenlijk over, opperde mijn man en cameraman. Nou dank je de koekoek, dat heb ik dus geweigerd. Wie garandeert mij dat er de volgende 5 minuten weer niet net nog een vliegtuig overkomt, ja en dan moet het zeker nog een keer over!
dat haal je de koekoek
-
(
(vooral) in Nederland; schertsend )de duivel mag je erom halen dat dit zo is; dat wil ik waarachtig wel geloven; dat spreekt nogal vanzelf; dat is nogal wiedesEen F-16 is een gevaarlijk ding – ja, dat haal je de koekoek: die dingen zijn gemaakt om gevaarlijk te zijn. Volgepakt met bommen en granaten en hier en daar een raket razen ze met 2000 km per uur op de Grote Bozen Vijand af. Eat this!
'Innovatie is nodig', schrijf je. Ja, dat haal je de koekoek. In een visie had ik willen zien hoe deze grote Europese haven het hoofd gaat bieden aan concurrentie uit lage energieprijs-landen (Midden-Oosten) en lage lonen-landen (Azië). Hoe gaan we innoveren, hoe pakken we dat aan, wie schakelen we in?