nano-


nano- 1.0

(wetenschap. Afgeleid van Latijn nanus 'dwerg'.)

als eerste lid in samenstellingen: verkleinende vermenigvuldigingsfactor die aangeeft dat een meeteenheid moet worden vermenigvuldigd met 10-9; een miljardste van; ook: ter grootte van een nanodeeltje (1 tot 100 nanometer)
Wordt als voorvoegsel o.a. gecombineerd met een meeteenheid uit het metrieke stelsel, een systeem van uniforme standaardeenheden voor het meten van bijvoorbeeld afstand, gewicht en temperatuur. Komt dan neer op 1/109 deel (oftewel een miljardste) van de genoemde meeteenheid in de samenstelling. Heeft als vergrotende tegenhanger giga-, met symbool G.
See also : giga-

Algemene voorbeelden


Iedereen is bekend met de SI-voorvoegsels voor maten en gewichten die zijn gestandaardiseerd in het Système Internationale d'Unités. De bekendste en meest gebruikte zijn micro-, milli-, centi-, deci-, deka-, hekto-, kilo- en mega-. Verder naar boven worden minder bekende voorvoegsels gebruikt: giga-, tera-, peta- en exa-. Onder de micrometer strekken zich nog uit: nano-, pico-, femto-, atto- en zepto-. Vanaf exa- (10 tot de macht 18) neemt elke grootheid met drie nullen af tot zepto- (10 tot de macht min 21). Met het voortschrijden van wetenschap en techniek en het verder binnendringen van de micro- en de macrokosmos komen we daar nu aan te kort. In de literatuur duiken nieuwe extreme waarden op zoals: yocto- (10 tot de macht min 24), yotta- (10 tot de macht 24).

Algemeen Dagblad,

Aan de hand van voorvoegsels en basiseenheden kunt u doorgaans zelf de meeste eenheden samenstellen. Veelvoorkomende voorvoegsels zijn: c: centi (zoals in ca, centiare = 1 honderdste van een are) d: deci (zoals in dl, deciliter = 1 tiende van een liter) da: deca (zoals in dal, decaliter = 10 liter) G: giga (zoals in GB, gigabyte = 1 miljard bytes) h: hecto (zoals in hPa, hectopascal = 100 pascal) k: kilo (zoals in kcal, kilocalorie = 1000 calorieën) µ: micro (zoals in µm, micrometer = 1 miljoenste van een meter) m: milli (zoals in ms, milliseconde = 1 duizendste van een seconde) M: mega (zoals in MW, megawatt = 1 miljoen watt) n: nano (zoals in ns, nanoseconde = 1 miljardste van een seconde)

De Standaard,

Woordfamilie


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Etymologie


Samenhangende woorden (betekenis) atto-; centi-; deci-; femto-; micro-; milli-; pico-; quecto-; ronto-; yocto-; zepto-

nano- 2.0

(wetenschap. Afgeleid van Latijn nanus 'dwerg'.)

als eerste lid in samenstellingen: betrekking hebbend op of gebruikmakend van nanotechnologie e.d.
Zegt iets over het in het tweede lid van de samenstelling genoemde. Nano- wordt gebruikt voor kleinere formaten dan micro-, en pico- voor nog weer kleinere dan nano-.

Woordfamilie


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


nano- 3.0

(neologisme. Afgeleid van Latijn nanus 'dwerg'.)

als eerste lid in samenstellingen: van een (relatief gezien) zeer klein formaat, met een zeer kleine reikwijdte, etc.
Zegt iets over het in het tweede lid van de samenstelling genoemde. Nano- wordt gebruikt voor kleinere formaten dan micro-, en pico- voor nog weer kleinere dan nano-.

Woordfamilie


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Etymologie


Aard herkomst inheems woord
Vroegste datering ca. 2012