vlieg


vlieg 1.0

afbeelding

Bron: Amada44
( Publiek domein )

klein tweevleugelig insect met, in zijn meest bekende gedaante, een vrij dik zwart lichaam, dat vooral in warmere periodes in vaak hinderlijk grote aantallen aanwezig is op plaatsen waar mensen leven

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een vlieg…

is een insect; is een dier

  • [Afmeting] is, als het een huisvlieg is, minder dan 1 cm lang; is in het geval van de meeste soorten veel kleiner
  • [Geluid] zoemt; bromt bij de bromvlieg; maakt een zoemend of brommend geluid
  • [Kleur] heeft een zwart lichaam; heeft grote vermiljoenrode facetogen
  • [Bouw] is ongewerveld; heeft zes poten
  • [Deel] is vooral bekend in de gedaante van de huisvlieg; heeft twee doorschijnende vleugels; heeft sterk gereduceerde antennes
  • [Voortplanting] legt eieren of is eierlevendbarend
  • [Plaats] wordt aangetroffen in en in de buurt van woningen, rondom dieren en mensen
  • [Woongebied] komt overal voor, behalve op Antarctica, maar leeft toch het liefst in warme, droge streken
  • [Leeftijd] wordt, afhankelijk van de soort, minder dan 1 dag tot enkele maanden oud
  • [Deskundigheid of vaardigheid] is een behendige en wendbare vlieger
  • [Behandeling of bewerking] wordt door mensen verjaagd of doodgeslagen met vliegenmeppers, opgerolde kranten of met de blote hand; wordt bestreden met insecticide in de vorm van spuitbussen of vliegenstrips; wordt gevangen met vliegenvangers
  • [Gedrag] is een alleseter; is een cultuurvolger; houdt zich vooral op waar mensen wonen; kan vervelend rondom mensen of dieren cirkelen; gaat op de huid van mensen zitten en veroorzaakt daar een jeukend gevoel; belandt soms in voedsel of drank; draagt soms ziekten over op datgene waarop ze gaat neerzitten
  • [Waardering] wordt als een vervelend, hinderlijk insect beschouwd

Rijk Animalia; Dieren
Stam Arthropoda; Geleedpotigen
Klasse Insecta; Insecten
Orde Diptera; Tweevleugeligen
Familie Muscidae; Echte vliegen

Algemene voorbeelden


En hoe mooi zo'n doodgewoon insekt is, weet ze dank zij een reclamefoto voor spuitbussen tegen muggen, vliegen en andere gevleugelden.

Het zomeruur, Lucienne Stassaert,

Ongedierte. Ze zijn er weer de vliegen, de muggen, de kevertjes, insekten die ik nog nooit eerder gezien heb, en vooral: de spinnen.

Die kleine dingen, Helene Hemelaers,

En de god van de geneeskunst Imhotep bleek onmachtig de zesde plaag, de door de vliegen op mensen overgebrachte builenpest, af te wenden.

http://www.nihs.nl/nihs/nieuws_pub/hakehilla/index.html,

In duivennesten huizen vaak motten, vliegen en kevers, die vanuit de nesten ook de woningen kunnen binnendringen.

http://www.baarsjes.amsterdam.nl/asp/page.asp?id=i000018=baarsjes

'Ober, er zwemt een vlieg in mijn soep!' 'Niet voor lang, meneer. Ziet u die spin aan de rand van het bord?'

http://www.fortunecity.com/campus/economics/35/algmop.htm

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • cirkelen
  • fladderen
  • gonzen
  • krioelen
  • neerstrijken
  • op iets zitten
  • opzwermen
  • over iets kruipen
  • vliegen
  • zoemen
  • zwermen

De vliegen gonsden woedend.

Opwaaiende zomerjurken, Oek de Jong,

Vliegen zwermden op, zoals wier beweegt in zeewater.

Acacialaan, Koen Peeters,

Een beetje verder zwemt er een snoek. Die denkt: "Als die vlieg nu wat lager gaat vliegen dan springt dat stekelbaarsje er naar en terwijl ze daarmee bezig is, kan ik het rustig te grazen nemen."

http://user.online.be/~oll05141/varia/verhaaltjes.html

Aan mijn ene wimper hangt een druppel zweet [...]. Hij valt van mijn wimper op mijn wang. Van mijn wang glijdt hij naar mijn kaak, van mijn kaak naar mijn kin, wat aanvoelt of er een vlieg over mijn gezicht kruipt, die ik niet zijn gang kan laten gaan. Ik sla hem weg, waarbij ik voel dat mijn baardhaar is gegroeid.

Zonsopgangen boven zee, Jeroen Brouwers,

Ik vond de in stukken gesneden lijken van de twee zoontjes en van Georges, de vliegen krioelden in en over de bloederige klompen.

De stoelendans, Paul Koeck,

Geen vogelgekrijs, geen ritselende wind, alleen een vlieg zoemde oorverdovend vlak voor bij tegen de autoruit.

Quissama, F. Springer,

Opgewonden door de zoete drankwalm die ik verspreid, strijkt een vlieg brutaal neer in een van mijn mondhoeken.

De laatste woorden van Leo Wekeman, Yves Petry,

'Er zitten maden in die kaas,' zegt ze rustig. 'Ik zie ze bewegen. Misschien hebben er vliegen op gezeten.'

Zadelpijn en ander damesleed, Liza van Sambeek,

De vlieg cirkelt brommend naar buiten.

Zonder genade, Renate Dorrestein,

als object bij een werkwoord


  • een vlieg dooddrukken
  • een vlieg doodmeppen
  • een vlieg doodslaan
  • een vlieg meppen
  • een vlieg platslaan
  • een vlieg vangen
  • een vlieg verjagen
  • een vlieg wegslaan

De oude vrouw gaf ons allebei een hand; ze raakte mij trouwens nooit aan als ze het enigszins kon vermijden; als ik haar wilde aanraken, wuifde ze mijn hand weg alsof ze een vlieg verjoeg.

Hongarije, Lieve de Boeck (ed.),

Het aantal gevallen van 'witte-boordenmisdaad' was vorig jaar 35.000, 65 procent meer dan in 1993, maar de meeste gevallen zijn op middenhoog en lager niveau. In Chinese beeldspraak heet dat 'vliegen worden gemept, maar tijgers - de hoogste leiders en prinsen - mogen vrij in het wild blijven'.

NRC,

Hij [...] hief de knuppel en liet die meteen met alle kracht neerkomen op het krakende hoofd van de soldaat [...]. De klauhamer gaf hem nogmaals een harde tik, meteen tegen de slaap, het geluid alsof een vlieg op tafel platgeslagen werd, en voelde of de soldaat stil lag.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Ik leg het potlood neer: de tekening wil niet lukken, ik heb er drie vliegen op doodgemept, in een van de drie bloedspatten blijven de lichaamsdeeltjes stuiptrekken.

Zonder trommels en trompetten, Jeroen Brouwers,

Ze ging in de vensterbank zitten, precies op de plek waar hij die vlieg had doodgedrukt.

Een hete ijssalon, Heere Heeresma,

Papa slaat met zijn armen de vliegen weg.

De vuilnisbelt, Beate Grimsrud,

De behoefte om een vlieg te vangen of een ander klein insekt doet hem zich even oprichten naar de geweldige rommel op vloer en tafel.

Heeresma helemaal, Heere Heeresma,

Toen ik een vlieg wilde doodslaan, raakte ik een lantaarnpaal.

Oeps!, Patrick Arink,

met adjectief ervoor


  • een dikke vlieg
  • een dode vlieg
  • een lastige vlieg
  • een vervelende vlieg
  • een vette vlieg
  • een vratige vlieg

Iedere keer dachten we dat hij vergeten was het vlees schoon te maken, want zodra de stukken vette darm in de pan belandden, en kisten en sisten, sloeg er een walm uit de keuken waar dikke vliegen op afkwamen.

Broere, Bart Moeyaert,

Laatst riep Anneke in paniek om David en toen hij in de kleine winkelruimte misschien wel zes zigeunerinnen ontwaarde [...], omhelsde David het onbetamelijke vooroordeel dat alle zigeuners stelen, elleboogde naar de deur, rukte hem open, brulde [...] tot de vrouwen: 'Eruit, allemaal eruit!' Hij begon aan de dichtstbijzijnde te sjorren maar die reageerde daar nauwelijks meer op dan op een lastige vlieg.

Een soort Engeland, Robert Anker,

Corstius sloeg die klaagzang van zich af, als een vervelende vlieg rond zijn kop.

Het beleg van Brussel, Frans Verleyen,

En die schoft van Slauerhoff komt op bezoek en Du Perron laat hem zijn laatste aanwinst zien, Slauerhoff doet het boek open, er vliegt een vette vlieg langs, zo'n gore poepvlieg, wát, vlieg verpletterd in het boek.

De doosjesvuller en andere vondsten, Janwillem van de Wetering,

Een dode vlieg van de muur krabben.

Werk, Josse De Pauw,

in voorzetselgroep


  • door vliegen geplaagd worden
  • naar vliegen slaan

In de kamer [...], begon Annette als een paard dat in de zomer door vliegen wordt geplaagd haar hoofd heen en weer te schuren over het kussen in de hoop de zwarte halsdoek waarmee Karel haar had geblinddoekt over haar hoofd te schuiven.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Inge sloeg voortdurend om zich heen naar vliegen en muggen.

Quissama, F. Springer,

met substantief ervoor


  • een wolk vliegen
  • een zwerm vliegen

Als zijn hoofd niet bloedde en door een wolk dolle vliegen werd bestormd, zou je kunnen denken dat hij bezig is klaar te komen.

De laatste woorden van Leo Wekeman, Yves Petry,

Vaste verbindingen


Spreekwoorden


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


vlieg 2.0

(sport en recreatie)

nabootsing van een vlieg die aan de hengel van sportvissers wordt bevestigd en dienst doet als aas; namaakvlieg als kunstaas

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een vlieg…

is een nabootsing

  • [Uiterlijk] ziet er uit als een vlieg
  • [Functie] dient als aas om de vissen te lokken
  • [Handelende persoon] wordt gebruikt door sportvissers

    Algemene voorbeelden


    Zonder een vlieg vang je geen vis.

    http://www.hsvhetmeuntje.nl/Techniek.html

    Ik zal een paar soorten noemen: de Nimf, de Midge, de Sedge, de Streamer, de droge vlieg, de natte vlieg, de Spent…. al deze vliegen zijn imitaties van vliegen, muggen, larven enz enz… De meeste beginnende vliegvissers kopen hun vliegen in de winkel en de wat meer gevorderden maken hun vliegen zelf en verzinnen vaak de meest uiteenlopende creaties.

    http://www.hsvhetmeuntje.nl/Techniek.html

    De meeste belangstelling kregen de 'werpers' met het meterslange hengeltuig en de makers van de 'vliegen', vishaakjes verpakt in een geraffineerd nagebootst insect.

    Meppeler Courant,

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen