Nederlander 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een Nederlander…
is een persoon
- [Plaats] woont doorgaans in Nederland
- [Plaats van herkomst] is afkomstig uit Nederland; is geboren in Nederland
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft de Nederlandse nationaliteit; is Nederlands staatsburger
Algemene voorbeelden
Als je spreekt over België, beginnen de oogjes van de grens-Nederlanders te tintelen. Vooral het aanbod bieren, de antiekmarkten, de modeboetieks, de restaurants en de kunststeden doen hen naar ons land afzakken. Met overtuiging geven ze toe dat België aantrekkelijker is voor de Nederlanders dan omgekeerd. Elke Nederlander afkomstig uit de grensregio heeft trouwens wel een of andere verwant die zijn biezen pakte en naar België verhuisde. Reden? De lagere woonprijzen, het grotere woonaanbod en vooral de fiscale voordelen die hier voor Nederlanders aan verbonden zijn.
In de Europese Unie is Nederlands een middelgrote taal. De Britten en de Amerikanen, hoor je wel eens, worden gescheiden door dezelfde taal. Zo ver laten de Vlamingen en de Nederlanders het niet komen. Om ervoor te zorgen dat het Nederlands in de twee landen één blijft, werd in 1980 de Nederlandse Taalunie opgericht. Die moet ook de positie van het Nederlands in Europa verstevigen.
Indonesiërs en Surinamers tateren er maar op los in hun sappig Nederlands. Exotische geuren en klanken à volonté. In het algemeen stellen de Nederlanders zich veel toleranter op tegenover de vreemdelingen dan wij.
Ook uit het onderzoek bij de eerder genoemde vier etnische groepen blijken de Nederlanders onverschillig en afstandelijk te zijn waardoor het moeilijk is "spontane en intieme vriendschappen met hen op te bouwen". Ook de eerder geciteerde Portugese schrijver vindt dat de Nederlandse manier van leven zich niet laat verenigen met zaken als hoffelijkheid en attenties. "Wie attent is wekt argwaan [...]. Want het valt buiten het bevattingsvermogen dat iemand iets zou doen zonder er enig voordeel uit te peuren ...", aldus de schrijver. Ook emoties zouden volgens één Marokkaanse schrijver absoluut geen rol spelen bij vriendschap of relatie, en "zeker mogen zij niet getoond worden, zelfs niet bij overlijden ..." In verband met dergelijke eigenschappen zou men verwachten dat de Nederlander ook individualistisch is. Het tegendeel is echter het geval. Sommige auteurs zijn van mening dat hij juist meer collectivistisch is ingesteld, hetgeen zou blijken uit [...] de sterke nadruk die gelegd wordt op conformisme aan regels en wetten, aldus de Amerikaanse hoogleraar. Volgens hem is de Nederlander "burgerlijk" en "een slaaf van de conventie".
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- de gemiddelde Nederlander
Onderzoekers van TNO Voeding hebben berekend dat de 2½ kop thee die de gemiddelde Nederlander drinkt, voor 17% bijdraagt aan de hoeveelheid fluoride die we elke dag binnenkrijgen.
- een zuinige Nederlander
- zuinige Nederlanders
De zuinige Nederlanders staan des te wantrouwiger tegenover Europese uitgaven sinds ze tot de vaststelling zijn gekomen dat ze tegen het einde van de eeuw per hoofd van de bevolking de grootste netto-betalers worden in de Europese Unie.
Ik heb meer dan één medeburger horen zeggen dat hij beschaamd is om in het buitenland met een B-nummerbord te moeten rondrijden en dat hij in contacten met buitenlanders liever als een "zuinige Nederlander" dan als een "Belg" doorgaat.
met ander, nevengeschikt substantief
- Nederlanders en medelanders
Eens per week wordt een maaltijd georganiseerd voor en door vluchtelingen, asielzoekers en andere Nederlanders. De doelstelling hierbij is de integratie van Nederlanders en medelanders door samen te koken en te eten.
Vaste verbindingen
nieuwe Nederlander
-
(
(vooral) in Nederland )iemand van buitenlandse afkomst die zich gevestigd heeft in Nederland en daar samenleeft met de mensen die tot de autochtone bevolking behoren; medelanderSynoniem: medelander
Blanken van buiten Nederland noemen wij geen allochtonen en sommigen zullen zelfs aarzelen om hen buitenlanders te noemen, want ook aan dat woord is inmiddels een luchtje komen te hangen. Van Dale spreekt in zijn toelichting van buitenlandse werknemer, en daarmee hebben we een oudere aanduiding voor 'allochtoon' te pakken. Andere zijn gastarbeider, buitenlandse arbeider, rijksgenoot, Nederlander van Marokkaanse (of Turkse) afkomst en het bespottelijke gekleurde medemens. Helemaal synoniem zijn deze aanduidingen niet, maar het zijn allemaal begrippen die op een gegeven moment zijn geïntroduceerd omdat een ander, ouder woord als stigmatiserend werd ervaren. Tegenwoordig is medelander in opkomst, hoewel sommigen dit wel erg soft en politiek correct vinden. Je leest ook wel over nieuwe Nederlander en etnische Nederlander (dat ik volkomen onduidelijk vind, want het zou ook goed 'inheemse Nederlander' kunnen betekenen). Doorgaans worden dit soort aanduidingen verzonnen door ambtenaren of commissies.