koopman 1.0
(Als meervoudsvormen zijn ook de pluralia tantum kooplieden en kooplui gebruikelijk.)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een koopman…
is een persoon
- [Tijd] wordt doorgaans in de vroegere eeuwen gesitueerd
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is vaak zeer kapitaalkrachtig
- [Activiteit of handeling] koopt goederen aan om ze met winst door te verkopen
- [Wijze] werkt vaak op grote schaal en legt zich dan vaak toe op import, export of andere vormen van groothandel
- [Betrokkene] verkoopt meestal aan kleinere handelaars
Algemene voorbeelden
Veel van de rijkdommen die Etruskische kooplieden in deze tijd verwierven, is teruggevonden in hun graven.
Ze bouwen een versterking rond de stad en – wat belangrijker is – de stad krijgt het recht zichzelf te besturen. Dit bestuur wordt gevormd door een raad van schepenen die door de graaf werden gekozen. Deze schepenen zijn allen kooplieden en zij krijgen alle economische, administratieve en rechterlijke macht. De ambachtslui zijn helemaal niet vertegenwoordigd in dit bestuur en dat leidt dan ook tot wrijvingen.
Jaques Coeur is de zoon van een, door de aanwezigheid van het hof, rijk geworden koopman. Hij creëert een vloot in de Languedoc en handelt in zijde, kruiden, tapijten en bont, tussen het Midden Oosten en Noord Europa.
Met uitzondering van enkele schilders weerspiegelt de 17e-eeuwse schilderkunst in de Verenigde Provinciën een uitgesproken burgerlijke sfeer. Het zijn de rijke burgers-kooplieden die portretten laten schilderen, die zedentaferelen, binnenhuisjes en eenvoudige landschapjes kopen om hun huis te versieren.
In de achttiende eeuw zijn de pakhuizen Moskou en Vologda op de Prinsengracht 537 eigendom van de steenrijke lutherse koopman Christoffel Van Brants. Van Brants heeft een grote handelsonderneming met verschillende vestigingen in Rusland.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een gewiekst koopman
- gewiekste kooplieden
De levensloop van beide snaken wordt in parallelle verhalen verteld tegen de achtergrond van de grote gebeurtenissen van de twintigste eeuw. Lubji ontpopt zich al zeer jong tot een gewiekst koopman.
Handige en gewiekste kooplieden die overal handel in dreven - textiel, lakens, garen en band vooral - en onderweg het zelfgeweven linnen opkochten uit de huisindustrie van de rijke boerenwevers in Twente.
- een rijke koopman
- rijke kooplui
De welvaart van Vlaamse steden als Brugge en Gent trok ook kunstenaars aan: Jan Van Eyck, Hans Memling, Dirk Bouts, Hugo Van der Goes. Ze werkten er in opdracht van de vorsten, van rijke kooplui of kerkelijke overheden.
Het paleis van Jacques Coeur in Bourges, is ook zeer de moeite waard. Deze rijke koopman werd de minister van financien van Karel VII.
Er was eens een rijke koopman, maar hij was lelijk en onbemind.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: in
- koopman in boter
- koopman in granen
- koopman in koffie
- koopman in oude metalen
Grootvader Adriaan Pauw sr. vestigde zich vanuit Gouda, waar hij schepen en burgemeester was geweest, in Amsterdam als koopman in granen. Vader Reinier Pauw was één van de negen kooplieden die in 1594 de Compagnie van Verre oprichtten.
Toen Johan van der Veeken [...] zich in Rotterdam vestigde, was hij een jonge dertiger en bepaald niet een berooide vluchteling. Als zoon van de grootste handelaar in haring van Mechelen, had hij zich vanuit die handel ontwikkeld tot grootschalig koopman in allerlei producten. Voor zijn heel Europa bestrijkende ondernemingen lag Mechelen echter veel te ver landinwaarts.
Vader Salomon was koopman in oude metalen. Hij had een kring van vaste klanten, vooral in Brabant en Limburg, waar hij dagelijks met de trein heen ging. De koopwaar werd dan per bode naar zijn woonhuis, of per vrachtboot naar de Rijnkade gebracht.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- beestenkoopman
- bloemenkoopman
- gelegenheidskoopman
- ijswafelkoopman
- krentenkoopman
- lakenkoopman
- marktkoopman
- paardenkoopman
- plantenkoopman
- pottenkoopman
- sigarenkoopman
- sinaasappelenkoopman
- slavenkoopman
- spekkoopman
- stoffenkoopman
- tapijtenkoopman
- tapijtkoopman
- veekoopman
- vleeskoopman
- voddenkoopman
- vogelkoopman
- wijnkoopman
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- koopliedenstand
- koopmansbedrog
- koopmansbestaan
- koopmansbeurs
- koopmansdochter
- koopmansfamilie
- koopmansgeest
- koopmansgeslacht
- koopmanshuis
- koopmansideologie
- koopmansinstinct
- koopmansmentaliteit
- koopmansmilieu
- koopmansstad
- koopmanstraditie
- koopmanstruc
- koopmansvrouw
- koopmanswoning
- koopmansziel
- koopmanszoon
koopman 2.0
(Als meervoudsvormen zijn ook de pluralia tantum kooplieden en kooplui gebruikelijk.)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een koopman…
is een persoon
- [Plaats] verkoopt op markten of langs de openbare weg in een kraam, stalletje of verkoopwagen, of huis-aan-huis
- [Activiteit of handeling] verkoopt waren van een bepaald assortiment
- [Wijze] trekt rond
- [Betrokkene] verkoopt aan de particuliere klant
- [Bevoegdheid] dient in Nederland te beschikken over een marktpas of Bewijs van Registratie, afgegeven door het Hoofdbedrijfschap Detailhandel, of de gemeentelijke vertegenwoordiging ervan en in België over een persoonlijke leurkaart van een ondernemingsloket
Algemene voorbeelden
'We hebben 56 aanmeldingen voor de braderie en er zijn zo'n 20 mensen voor de rommelmarkt', wist marktmeester Goos Bovendeur te melden. Hij was al vroeg in touw om alle kooplieden hun plek te wijzen.
Een vaste marktplaats wordt toegewezen door de marktmeester en is in beginsel voor een periode van drie jaar geldig. De beginnende koopman kan zich op een per elke markt afzonderlijk opgestelde 'wachtlijst voor gegadigden' laten inschrijven.
De jaarmarkt is één van de oudste markten in Nederland. De stichting houdt de markt in de Kruisstraat en in de Achterstraat. Naar de markt komen ruim zestig kooplieden om hun waar aan de man te brengen.
Ik strek m'n arm met het boek naar de koopman uit en hij strekt van zijn kant een arm uit om het aan te pakken. De kraam met boeken is nogal breed. We moeten flink ons best doen om elkaar te bereiken.
Ook op een markt in Kinshasa vielen verscheidene doden, toen kooplui weigerden de bankbiljetten te aanvaarden waarmee soldaten wilden betalen.