leenman 1.0
(geschiedenis)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een leenman…
is een persoon
- [Rang of hiërarchische positie] staat in een ondergeschikte positie tegenover de leenheer of suzerein en kan in het piramidale leenstelsel zelf weer leenheer zijn tegenover lager geplaatste leenmannen
- [Tijd] kwam voor in de middeleeuwen en nog in de zestiende eeuw
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] was vaak van adel
- [Geslacht] is een man
- [Activiteit of handeling] bewees in het ritueel van de hulde zijn afhankelijkheid van en trouw aan de leenheer
- [Behandeling of bewerking] wordt in bescherming genomen door de leenheer
- [Houding] dient een houding aan te nemen gebaseerd op trouw, zowel door het nakomen van prestaties, het bijstaan met raad en daad van de leenheer, en door militaire ondersteuning van de leenheer
- [Wederzijdsheid] gaat een verbinding aan met de leenheer
- [Bezitter of eigenaar] is de houder van een grondgebied of ambt e.d. dat in gebruik wordt gegeven door de leenheer
- [Organisatie en organisatiewijze] heeft een functie in het feodale leenstelsel
Algemene voorbeelden
Boeren moesten een deel van de opbrengst van hun eigen stukje grond afstaan aan hun directe heer, en tijdens een deel van het jaar diens land bewerken. Die heren waren meestal leenmannen (vazallen) van een hogere heer, die zelf weer vazal was van een andere leenheer of van de suzerein (leenheer die zelf geen leenman is). De leenmannen hadden de plicht met zoveel ruiters en voetvolk gedurende zoveel dagen per jaar hun heer militair te dienen, of andere taken te vervullen. Als vergoeding kregen zij vaak een of ander beneficium, meestal een leengoed, of het recht een deel van de opbrengst van een goed, een ambt of een economische activiteit voor zich op te eisen.
Dit was een van de donkerste jaren uit het leven van Willem van Oranje. Hij was tweemaal verslagen door Alva en zijn financiële middelen waren niet toereikend om een derde maal een leger op te been te brengen. De zaak van de bevrijding der Nederlanden leek voorgoed verloren. Het Wilhelmus is bedoeld als bemoediging en als verontschuldiging. De prins werd n.l. beschuldigd van een van de zwaarste misdrijven, die een edelman kon begaan, felonie, ontrouw van de leenman aan de leenheer. Vandaar dat, zowel in het eerste als in het laatste couplet, de trouw aan de koning van Spanje wordt beleden. Willem van Oranje streed niet tegen de koning, maar tegen zijn onwaardige dienaar Alva.
Terwijl hij in zijn paleis in Ingelheim verblijft, krijgt Karel de Grote in een droom tot driemaal toe van een engel het bevel om uit stelen te gaan. Hij gehoorzaamt en in een bos ontmoet hij Elegast, een van zijn leenmannen, die hij indertijd om een luttel vergrijp van zijn hof had verbannen.