maan


maan 1.0

het hemellichaam dat in een baan om de aarde draait en dat vooral 's nachts aan de hemel te zien is in de vorm van een verlichte schijf, een halve schijf, of een sikkel; ook: een afbeelding daarvan

Semagram (extra betekenisinformatie)


De maan…

is een hemellichaam; is een voorwerp; is een zaak

  • [Kleur] is voor het oog min of meer wit of grijs
  • [Lichtreflectie] is min of meer helder, geeft zelf geen licht, maar schijnt door het weerkaatsen van het zonlicht
  • [Omvang concreet] heeft een diameter van 3476 km
  • [Uiterlijk] heeft grote kraters en bergen, maar ook uitgestrekte vlakten die vanop de aarde te zien zijn als donkere vlekken waarin men een gezicht kan herkennen, het mannetje in de maan
  • [Vorm] is rond, maar is vanop de aarde te zien in verschillende schijngestalten of fasen naargelang van de positie ten opzichte van de aarde en de zon; is bij volle maan een schijf, is tijdens het eerste en laatste kwartier een halve schijf en is bij wassende maan en afnemende maan, een sikkel
  • [Waarneembaarheid] is bij nieuwe maan onzichtbaar en in de andere fasen gedeeltelijk zichtbaar; is ook onzichtbaar of gedeeltelijk onzichtbaar tijdens een maansverduistering, als zij zich bevindt in de schaduwkegel van het zonlicht achter de aarde
  • [Deel] heeft geen atmosfeer
  • [Samenstelling] bestaat hoofdzakelijk uit gesteente, heeft een poreuze bodem en is bedekt met een stoflaag
  • [Geheel] maakt deel uit van ons zonnestelsel
  • [Ontstaan] is vermoedelijk ontstaan uit een samenklontering van brokstukken nadat een zeer grote meteoriet de aarde schampte
  • [Pad of traject] beschrijft een ellipsvormige baan rond de aarde; komt op in het oosten en gaat onder in het westen
  • [Plaats] bevindt zich in ons zonnestelsel op een gemiddelde afstand tot de aarde van 384400 km
  • [Positie] heeft altijd dezelfde kant naar de aarde gekeerd
  • [Duur] draait om de aarde en haar eigen as in 27,32 dagen
  • [Snelheid of tempo] draait om de aarde met een snelheid van 1km/sec
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een natuurlijke satelliet
  • [Beweging] draait om de aarde en om haar eigen as
  • [Werking of functionering] oefent aantrekkingskracht uit op de aarde en veroorzaakt zo eb en vloed

Algemene voorbeelden


De zon stond overdag aan de hemel, de maan 's nachts.

Poes poes poes, Paul Mennes,

Het oppervlak van de maan is bedekt met een dikke laag gruis en voorts bezaaid met talloze kraters die veroorzaakt zijn door meteorietinslagen.

http://www.astro.uva.nl/encyclopedie/

De schijngestalten die de maan achtereenvolgens aan het firmament inneemt zijn nieuwe maan, wassende maan, volle maan en afnemende maan.

http://www.leopoldlaarmans.be/column/col13x.htm,

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • ondergaan
  • opkomen
  • schijnen

De maan was ondergegaan, en er heerste opnieuw totale duisternis.

Zuiderkruis, Pauline Slot,

De maan kwam op en de berg glinsterde en glansde.

NRC,

Hoog in de heldere nacht scheen de maan.

Blanco, Peter Terrin,

met adjectief ervoor


  • een heldere maan
  • een witte maan

In de brandende zon, de stille nacht met een heldere maan, zeeslagen, stormen, het galjoen vaart voort en bezorgt u rust op het scherm.

http://www.thedodo.info/Netties%20dagelijks%20nieuws.htm,

Ik ben de schoonheid van de groene aarde, de witte maan aan de hemel, de mysteriën van de wateren.

http://users.skynet.be/smurfin/relgionshock/teksten.htm

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een verduisterde maan

De preciese tint en helderheid van de verduisterde maan hangen af van de omstandigheden in de dampkring van de aarde.

http://www.astro.uu.nl/~strous/AA/nl/antwoorden/verduisteringen.html,

in voorzetselgroep


  • naar de maan
  • een baan om de maan
  • op de maan
  • de landing op de maan

Om tien uur 's avonds vlogen we naar het westen van Texas omdat er daar geen grondlichten zijn. Zo kreeg Hanks een idee van wat het betekent in volle duisternis naar de maan te vliegen.

De Standaard,

Om 14.32 Belgische tijd op 16 juli 1969 stijgt de grote Saturnus V raket op met aan boord de ruimtesloep: Apollo 11. Aan boord waren 3 bemanningsleden: Neil Armstrong, Edwin Buzz Aldrin en Michael Collins. Na 3 dagen komen ze in een baan om de maan.

http://home2.pi.be/missi12/zonnestelsel/recenteontdekkingen/recenteontdekkingen.htm

Mensen dachten honderd jaar geleden nog, dat mensen nooit op de maan zouden landen.

http://www.transcedo.org/

Er staat een man op de maan, maar wat hebben wij eraan?

De Standaard,

De top drie van meest beklijvende tv-momenten bestaat uit de landing op de maan, de begrafenis van koning Boudewijn en de Golfoorlog.

De Standaard,

met ander, nevengeschikt substantief


  • maan en sterren
  • zon en maan
  • zon, maan en sterren
  • zon, maan en planeten

Ze zaten gedrieën in het duinzand, in het licht van maan en sterren.

Lisa's adem, Karel Glastra van Loon,

Vaak staan zon en maan beide zichtbaar aan de hemel, zodat je je kunt oefenen in het beoordelen van de onderlinge stand.

http://www.impeesa.nl/

Zon, maan en sterren, de kosmische machten en de zee geraken in chaotische verschrikking.

http://www.preekvandeweek.be/1advent.htm,

De zon, maan en planeten symboliseren verschillende energieën die inzicht kunnen geven in je karakterpotentieel, gaven en talenten.

http://users.pandora.be/massageschool/

Vaste verbindingen


(eruitzien) alsof men van de maan komt

  1. (eruitzien) als een astronaut

    Dan trekt hij de bril die rond zijn helm zit tot over zijn ogen. Hij ziet er nu uit alsof hij van de maan komt.

    De handschoen, Michel Dedain,

  2. (eruitzien) als een vreemd, buitenaards wezen

    Synoniem: (eruitzien) alsof men van Mars komt

    Een paar honderd township-scholieren staren me aan alsof ik van de maan kom.

    http://www.heideroosjes.com/southafrica/verslag_revu.html,

loop naar de maan

  1. ga toch weg
    Als verwensing.

    Synoniem: donder op; hoepel op; loop naar de bliksem

    En dan dacht ik ineens: waarom zou mama niet meespelen in de rol van een van die vissersvrouwen, zij kan èn triestig én charmant zijn, ik spreek ervan in de groep en iedereen is akkoord, behalve wie? Uw moeder. Ik zeg: "'t gaat u deugd doen, als ge speelt wordt ge iemand anders en vergeet ge uw eigen." "Loop naar de maan," zegt ze.

    Het verdriet van België, Hugo Claus,

naar de maan gaan; naar de maan zijn

  1. kapotgaan; kapot zijn; verloren gaan; verloren zijn

    Synoniem: naar de bliksem gaan; naar de bliksem zijn

    Je reputatie gaat helemaal naar de maan als je onbetrouwbaar blijkt te zijn door bijvoorbeeld af te bellen of niet op te komen dagen om welke redenen dan ook.

    http://members.home.nl/studio51/page3.html

    Deze keer stond het water één meter tien hoog in huis. Dat betekent dat de inbouwkeuken naar de maan is, de deuren niet meer sluiten en de plankenvloer bol staat.

    NRC,

zilveren maan

  1. zilverkleurige afbeelding van een maan

    Eieren beplakt met goudpapier en zilveren manen en sterren of vice versa.

    Een weekend in Oostende, Willem Brakman,

  2. zeldzame parelmoervlinder

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een zilveren maan…

    is een vlinder; is een insect; is een dier

    • [Afmeting] heeft vleugels met een spanwijdte van ongeveer 2,8 tot 3,8 cm
    • [Kleur] heeft een grote zwarte vlek op de onderzijde van de achtervleugel bij de wortelbasis
    • [Voortplanting] legt eieren op het moerasviooltje, het hondsviooltje en het duinviooltje
    • [Woongebied] komt voor in Europa, Azië en Noord-Amerika
    • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een dagvlinder

    Hoofdsemagram: vlinder


    Wetenschappelijke naam: Boloria selene

    Rijk Animalia; Dieren
    Stam Arthropoda; Geleedpotigen
    Klasse Insecta; Insecten
    Orde Lepidoptera; Vlinders
    Familie Nymphalidae; Vossen, parelmoervlinders en weerschijnvlinders
    Geslacht Boloria
    Soort Boloria selene

    De grote vuurvlinder en ook de parelmoervlinder met de prachtige naam zilveren maan zijn gebonden aan typische moerasplanten.

    Meppeler Courant,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


maan 2.0

hemellichaam dat in een baan om een planeet draait

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een maan…

is een hemellichaam; is een voorwerp; is een zaak

  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een natuurlijke satelliet
  • [Beweging] draait om een planeet, planetoïde of dwergplaneet
  • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld de maan die om onze aarde draait

    Algemene voorbeelden


    De onderzoekers zijn, behalve in de planeet zelf, vooral geïnteresseerd in de vier grootste van Jupiters zestien bekende manen: Io, Europa, Ganymedes en Callisto.

    De Standaard,

    Ook heeft de ruimtevaart ons de mogelijkheid geschapen om planeten en hun manen van dichtbij te bestuderen met behulp van sondes.

    http://users.skynet.be/fa010008/spacenet-ruimtevaart/regio/schoolpaper1.htm

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een grote maan
    • een kleine maan

    Ook op twee andere grote manen van Jupiter, op Ganymedes en Callisto, komt ijs voor.

    NRC,

    Bobby, deze stad van God heeft de omvang van een kleine maan.

    Het licht van vroeger dagen, Arthur C. Clarke & Stephen Baxter,

    met voorzetselgroep


    • een maan van

    Europa is de op drie na grootste maan van Jupiter.

    De Standaard,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen