melk 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Melk…
is een vloeistof; is een stof
- [Kleur] is wit
- [Samenstelling] bestaat uit water, vetten, eiwitten, lactose en zouten
- [Functie] dient als eerste voedsel voor jongen en kinderen
- [Herkomst of oorsprong] komt uit de moederborst of uit de tepels van zoogdieren
Algemene voorbeelden
De melk van een zoogdier bevat al de voedingsstoffen die een jong zoogdier nodig heeft totdat het groot genoeg is geworden om het voedsel van volwassen zoogdieren te gebruiken.
Ik zal hem Jonas noemen en hij zal zich voeden met melk uit mijn borst.
Het jong van een walvis wordt geboren in het water en kan onmiddellijk met zijn moeder meezwemmen. Het zuigt melk uit tepels die zich in ondiepe huidplooien bevinden.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- melk aanmaken
- melk geven
- melk produceren
- veel melk hebben
Er wordt weer nieuwe melk aangemaakt zodra de baby drinkt.
Koeien zijn altijd voor de gek gehouden. Ze gaven vroeger geen melk als er geen kalf in de buurt was. Dus hielden boeren een ander kalfje bij de koe, molken haar en gaven melk aan het kalf.
Als de jongen op het punt staan geboren te worden begint het vrouwtje in de melkklieren melk te produceren.
Ik had toen zoveel melk dat als ik in de metro zat, de melk door de warmte en de nabijheid van andere lichamen vanzelf begon te vloeien, mijn bloese doorweekte onder mijn jas.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- afgekolfde melk
Door hygiënisch te werken kan afgekolfde melk 48 uur in de koeling worden bewaard.
in voorzetselgroep
- via de melk
Door het drinken van de eerste moedermelk krijgen de kittens antistoffen van de moederpoes via de melk tegen b.v. kattenziekte, niesziekte e.d.
met substantief ervoor
- een druppel melk
- een hoeveelheid melk
Met de andere borst heeft zij twee druppels melk op haar buik gemorst.
De gemiddelde hoeveelheid melk dat een lammetje drinkt (ongeveer rond de leeftijd van 2 maand) schommelt toch rond een liter per dag, soms een liter en een kwart.
met telwoord ervoor
- de eerste melk
- meer melk
- te weinig melk
Vooral de eerste melk na de geboorte is van groot belang. Deze melk noemt men biest.
Hoe meer je baby zuigt, hoe meer melk er wordt aangemaakt.
Indien u te weinig melk hebt, kun je je baby vaker aanleggen.
met onbepaald voornaamwoord
- genoeg melk
Terwijl de baby aan moeders borst zuigt, geven de hersenen allerlei signalen door die ervoor zorgen er onder andere voor dat de melk gaat stromen, de borsten genoeg melk aanmaken en dat de samenstelling van de melk helemaal afgestemd is op de baby.
Vaste verbindingen
van zijn melk zijn
-
(
(vooral) in België )van zijn stuk zijn; de kluts kwijt zijnSynoniem: de kluts kwijt zijn; van zijn stuk zijn
Toen ik haar van de tram zag afstappen op de Korenmarkt, was ik compleet van mijn melk door haar verschijning en was ik heel blij dat Theo al die moeite had gedaan.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
melk 2.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Melk…
is een drank; is een stof; is voedsel
- [Kleur] is wit
- [Samenstelling] bestaat uit water, vetten, eiwitten, lactose en zouten
- [Functie] dient als voedsel; dient als drank; dient als grondstof voor het maken van kaas, yoghurt, kwark, enz.
- [Herkomst of oorsprong] komt in de regel van koeien; komt ook wel van geiten of schapen
- [Behandeling of bewerking] wordt verkregen door koeien te melken en in de zuivelfabriek de melk te pasteuriseren of te steriliseren
Algemene voorbeelden
Heerlijk romige melk van vette Oostenrijkse koeien.
Zuivel van koeien, geiten en schapen. Melk kent reeds door de eeuwen heen een groot gamma van afgeleide producten met internationale allure.
Koeien leveren vlees, melk en huiden.
Vooral de geiten moesten we wegens de melk zolang mogelijk zien te houden.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- melk afromen
- melk drinken
- melk pasteuriseren
- melk steriliseren
Magere melk die is verkregen door de melk af te romen, haalt nog slechts 3 procent van zijn calorieën uit vet.
Toen hij zover was, dronk hij melk en sneed een stuk kaas af.
Dit in tegenstelling tot de kaasproductie in de fabriek, waarbij vrijwel altijd melk van verschillende boerderijen wordt gebruikt; die melk wordt bovendien afgeroomd en gepasteuriseerd voordat de kaas wordt gemaakt.
Rauwe melk wordt al snel zuur, vooral als ze niet koel wordt bewaard. In de melkfabriek wordt de melk daarom gepasteuriseerd. Slechts 20 seconden verhit men deze tot 72-73 °C en direct daarna koelt men de melk tot 4 °C. In op deze wijze gepasteuriseerde melk zitten geen schadelijke bacteriën meer, maar er zitten wel wat bacteriën in, waardoor gepasteuriseerde melk niet onbeperkt houdbaar is. Willen we dat wel, dan zal de melk moeten worden gesteriliseerd.
met adjectief ervoor
- biologische melk
- hete melk
- houdbare melk
- lauwe melk
- romige melk
- verse melk
- warme melk
Bij de bereiding van biologische zuivelproducten wordt gebruik gemaakt van biologische melk.
Hij morste hete melk over zijn hand en vloekte.
Houdbare melk wordt gesteriliseerd, waarbij alle bacteriën worden gedood bij een temperatuur van 116 graden gedurende tien minuten.
Doe de broodmix met de boter, eitje, vanillesuiker en de lauwe melk in een beslagkom en kneed er met koele handen een soepel deeg van.
Heerlijk romige melk van vette Oostenrijkse koeien.
Er is een borrel op gedronken, maar eerst en vooral een beker verse melk. Van eigen, onbesmette koe.
Neem een beker warme melk of een lekker warm bad of warme douche voor het slapen gaan.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- gestoomde melk
Ik vroeg om een dubbele espresso met een klein beetje gestoomde melk.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: met
- melk met honing
Van melk met honing werd je rustig.
in voorzetselgroep
- met melk
- zonder melk
Na het oplossen van de verwarring over het opdienen van een kop Nescafé - voor de Fransen altijd zonder melk, voor de Belgen soms met melk en hoe zit het met de Britten? - gaat het gezelschap weer de bus in.
met substantief ervoor
- een beker melk
- een fles melk
- een glas melk
- een hoeveelheid melk
- een liter melk
- een pak melk
- een plas melk
- een scheut melk
- een schoteltje melk
- een slok melk
Leo kwam midden in de nacht van een feestje thuis en trof zijn vader met een beker melk in de keuken aan, de plekken van het angstzweet nog in zijn pyjama.
Mirjam kocht badhanddoeken, zeep en lotions zoals een ander mens brood kocht of een fles melk.
Ik stond op en ging in de keuken aan tafel zitten met een glas melk.
Doordat de melkveehouders een verbetering van hun inkomen hebben gezien was er in die sector ruimte om fors meer te investeren in melkquota (het aankopen van door Brussel toebedeelde rechten op het produderen van een bepaalde hoeveelheid melk).
Wij hebben een liter melk en mijn moeder heeft nog wat cacaopoeder bewaard, dat wordt dus smullen met warme chocolademelk.
Een pak melk dat een uur buiten de koelkast heeft gestaan is één dag minder houdbaar.
Woedend gooide hij het verdomde melkkannetje tegen de grond en sprong in de plas melk de scherven verder stuk.
Een scheut melk bij het kookwater voorkomt dat de schorseneren tijdens het koken donkerder worden.
Zelfs de poes werd door haar listig met een schoteltje melk de tuin ingelokt waarna ze bliksemsnel de deur sloot.
Het lijstje hangt voor de neus van Erik de Zwart, een van de discjockeys van 'the station of a young generation'. "Het kan allemaal best nog strakker", vindt hij en spoelt een bruine boterham weg met een slok melk. Nog tien seconden.
- een karton melk
Zelf drink ik gulzig een half karton melk leeg, en voel mij langzaam weer mens worden.
met telwoord ervoor
- minder melk
- veel melk
- weinig melk
Toen de eerste stoomtreinen verschenen hebben boeren zowel als wetenschappers zich fel verzet omdat bewezen was dat de koeien minder melk gaven.
Deze koeien eten weinig en geven veel melk.
Vroeger hadden ze maar 8 koeien per bedrijf, die weinig melk leverden van slechte kwaliteit.
met onbepaald voornaamwoord
- wat melk
Hij schonk wat melk in zijn koffie.
met ander, nevengeschikt substantief
- melk en boter
- melk en eieren
- melk en honing
- melk en kaas
- melk en karnemelk
- melk en melkproducten
- melk en room
- melk en suiker
- melk en vlees
- melk en yoghurt
- melk en zuivelproducten
Mijn zuster zorgde via haar verzetsgroep voor extra bonnen om voor mijn vader melk en boter te kunnen kopen.
De Wit was een boerderijachtig huis waar melk en eieren verkocht werden.
Ik was gewend eitjes, melk en honing bij het ontbijt te krijgen.
Tandbederf tegengaan met melk en kaas. Zweedse biotechnologen zijn er in geslaagd, bacteriën uit zuivelproducten (melk, kaas, yoghurt) gentechnisch te veranderen en te gebruiken als antilichamen tegen tandbederf.
De leerlingen krijgen, indien de ouders dat willen, tijdens de lunch melk of karnemelk.
De melk en melkproducten die in de scholen worden geleverd worden geregeld aan een onderzoek onderworpen.
Om te karnen, d.i. de melk of de room zo schudden dat het vet van de vloeistof gescheiden wordt, moet men uiteraard voldoende melk of room hebben, en moet men ook laten zuren.
In de woonkamer laat Saskia koppen en lepeltjes rinkelen, vraagt of ik melk en suiker neem.
Het inbouwen van genen om de weerstand tegen ziekten te vergroten, of om de kwaliteit van bijvoorbeeld melk en vlees te verbeteren, behoort eveneens tot de mogelijkheden.
Zuivelproducten zoals melk en yoghurt bevatten eveneens eiwitten, zij het in mindere mate.
Veel vegetariërsgenootschappen blijven nog verwijzen naar veganisten als '... een kleine minderheid van de vegetariërs die ook melk en zuivelproducten mijden.'
overig
- geen melk
Bij de Schepers genoot de oudste koe van Nederland, de 20jarige Charlotte 1, een welverdiend pensioen. Sinds oktober 1992 produceerde ze geen melk meer.
Vaste verbindingen
afgeroomde melk
-
melk die afgeroomd is en daardoor minder melkvet bevat dan rauwe melk
Een stevig ontbijt is toegelaten, bijvoorbeeld, een snede gekookte ham of koud vlees, fruit, thee of koffie naar believen, met of zonder afgeroomde melk.
de room is van de melk
-
het beste is er af; het is geen vetpot meer; de inkomsten lopen terug
Synoniem: de room is van de melk; de room is er af
Met kunstenaars kun je financieel veel bereiken. Ze snakken naar roem en bekendheid en zijn bereid daarvoor hun ziel of zeg maar hun laatste hemd of jurk te verkopen. Ze lezen amper de contracten die je ze ter ondertekening voorlegt. Pas als ze eenmaal beroemd zijn en vaststellen dat de kunsthandel (in casu Isiedoor Quartier) met het grote geld gaat lopen, beginnen ze tegen te sputteren. Maar dan is het te laat; de room is van de melk.
een kilo melk; een kilogram melk
-
(
specialistisch )een liter melkIn de melkveesector.Je hebt een beest dat ongeveer 500 kilogram weegt, dat voor zichzelf, als zij één kalf grootbrengt in een jaar, duizend liter melk nodig heeft. De sector spreekt van kilo's melk.
Het klotsen van de 80 miljoen kilogram melk per jaar in de glimmende tanks is verleden tijd.
een land van melk en honing
-
een land of plaats waar alles in overvloed is; een land of plaats waar het goed toeven isOorspronkelijk in toepassing op Kanaän, het land waarheen Mozes het Israëlische volk na de uittocht uit Egypte leidde. Naar Exodus 3:8.
Mozes leidde het Israëlitische volk van Egypte naar het buurland "van melk en honing": Kanaän.
Ik denk niet meer aan gevaar maar aan een land van melk en honing, gebraden duiven die in je mond vliegen, aan huiselijkheid. De geur van de idylle, mooi en onwerkelijk, sprookjesland voor een ander, trager, vredelievender slag dan ik en door een dun maar ondoordringbaar vlies van me gescheiden.
een wolkje melk
-
een klein beetje melk
Myriam keek zwijgend toe hoe hij een wolkje melk in haar koffie deed.
gecondenseerde melk
-
melk waarbij, meestal onder toevoeging van suiker, een deel van het water aan de melk is onttrokken; condensmelk
Synoniem: condensmelk
Op een keer kwam de bultenaar de filmcabine binnen waar hij een blikje gecondenseerde melk had staan, en trof daar de radiotechnicus aan, bezig enige pasteitjes te eten.
gepasteuriseerde melk
-
melk die kort wordt verhit tot 72 graden Celsius en direct daarna wordt gekoeld, om schadelijke bacteriën te dodenNiet alle bacteriën worden bij pasteurisatie gedood, zodat de melk slechts een korte tijd in de koelkast kan worden bewaard.
In de melkfabriek wordt de melk daarom gepasteuriseerd. Slechts 20 seconden verhit men deze tot 72-73 °C en direct daarna koelt men de melk tot 4 °C. In op deze wijze gepasteuriseerde melk zitten geen schadelijke bacteriën meer, maar er zitten wel wat bacteriën in, waardoor gepasteuriseerde melk niet onbeperkt houdbaar is.
gesteriliseerde melk
-
melk die enige tijd boven de 100 graden Celsius wordt verhit, zodat alle micro-organismen gedood worden en de melk langer houdbaar blijft
Gesteriliseerde melk ondergaat 20 minuten lang een temperatuur van 120 °C. De voedingswaarde van dit melktype is eerder laag. Je vindt gesteriliseerde melk altijd in (hervulbaar) glas. Dat komt door de productiewijze: na de warmtebehandeling moet de hete melk onmiddellijk gebotteld worden en dat gaat het beste in glazen verpakking. De melk is minstens drie maanden houdbaar, zelfs ongekoeld. Maar ze heeft de smaak van echte melk verloren.
halfvolle melk
-
afgeroomde melk die 1,5 % melkvet bevat
Kies daarom voor minder vette of magere producten, bv. halfvolle melk en mager vlees.
iets in de melk te brokken hebben; iets in de melk te brokkelen hebben
-
invloed of zeggenschap hebben
Synoniem: iets in de pap te brokken hebben (
(vooral) in België )Pas als een onderneming enig volume heeft, heeft ze ook wat in de melk te brokkelen bij de klanten.
Mijn ouders verhuisden van Vierhouten naar Amsterdam. Ik was toen tien jaar. Dan heb je nog niet zoveel in de melk te brokkelen, je moet wel mee.
magere melk
-
afgeroomde melk die bijna geen vet meer bevat
Magere melk bevat vrijwel geen vet.
melk is goed voor elk
-
oude slogan ter promotie van het drinken van melk
De kreet 'melk is goed voor elk' is niet zozeer een moderne uitvinding van een reclamebureau, maar heeft zijn oorsprong in dieperliggende opvattingen en misverstanden over melk.
melk, de witte motor
-
slogan ter promotie van het drinken van melk
Bijna iedereen is wel bekend met de slogans 'Melk is goed voor elk', 'Melk Moet' en 'Melk de Witte Motor'. Dankzij die campagnes kregen hele generaties Nederlanders met de paplepel ingegoten dat melk goed is voor de jeugd en vooral voor onze botten. De laatste jaren klinken er echter steeds meer negatieve geluiden over dit witte drankje. Het verzadigde vet uit melk zou leiden tot hart- en vaatziekten en de eiwitten in melk zouden de opname van calcium juist afremmen. Het melkeiwit caseïne zou verder kankerverwekkend zijn, net als de hormonen die erin zitten en die boeren aan de koeien toedienen om de productie te verhogen.
melk moet
-
oude slogan ter promotie van het drinken van melk
Bijna iedereen is wel bekend met de slogans 'Melk is goed voor elk', 'Melk Moet' en 'Melk de Witte Motor'. Dankzij die campagnes kregen hele generaties Nederlanders met de paplepel ingegoten dat melk goed is voor de jeugd en vooral voor onze botten. De laatste jaren klinken er echter steeds meer negatieve geluiden over dit witte drankje. Het verzadigde vet uit melk zou leiden tot hart- en vaatziekten en de eiwitten in melk zouden de opname van calcium juist afremmen. Het melkeiwit caseïne zou verder kankerverwekkend zijn, net als de hormonen die erin zitten en die boeren aan de koeien toedienen om de productie te verhogen.
rauwe melk
-
melk die vers van de boerderij komt en nog niet gepaseuriseerd of gesteriliseerd is; boerderijmelk
Synoniem: boerderijmelk
Verse, rauwe melk komt zo van de koe en wordt wel 'boerderijmelk' genoemd. Van nature zitten daar nogal wat bacteriën in die maken, dat de melk niet lang houdbaar is. Rauwe melk wordt al snel zuur, vooral als ze niet koel wordt bewaard. In de melkfabriek wordt de melk daarom gepasteuriseerd. Slechts 20 seconden verhit men deze tot 72-73 °C en direct daarna koelt men de melk tot 4 °C.
volle melk
-
melk met 3,5 % vet
U kunt kiezen uit volle melk, halfvolle melk, chocolademelk en drinkyoghurt.
zoete melk
-
(
weinig gebruikt )gewone melk; zoetemelkSynoniem: zoetemelk
Vroeger waren er twee soorten veehouders: zoetboeren en kaas (en boter)boeren. Daarbij leverden de zoetboeren zoete melk: verse melk of consumptiemelk, terwijl de kaas- en boterboeren natuurlijk kaas en boter leverden met als bijproduct karnemelk, of anders gezegd zure melk. Vandaar de namen zoete en zure melk.
zure melk
-
melk die door zuurvorming bedorven is
Je kunt zure melk beter meteen weggooien, anders gaat alles stinken.
-
gekarnde melk; karnemelk
Synoniem: karnemelk
Daarbij leverden de zoetboeren zoete melk: verse melk of consumptiemelk, terwijl de kaas- en boterboeren natuurlijk kaas en boter leverden met als bijproduct karnemelk, of anders gezegd zure melk. Vandaar de namen zoete en zure melk.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- anijsmelk
- babymelk
- boerderijmelk
- botermelk
- chocolademelk
- chocomelk
- condensmelk
- consumptiemelk
- ecomelk
- exportmelk
- ezelinnenmelk
- flessenmelk
- fluitjesmelk
- geitenmelk
- kamelenmelk
- karnemelk
- koeienmelk
- koemelk
- koffiemelk
- krachtmelk
- ondermelk
- opvolgmelk
- paardenmelk
- poedermelk
- saliemelk
- schapenmelk
- scharrelmelk
- schoolmelk
- sloopmelk
- taptemelk
- waddenmelk
- weidemelk
- wintermelk
- zoetemelk
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- melkauto
- melkbank
- melkboer
- melkboerin
- melkbrood
- melkbus
- melkchocola
- melkchocolade
- melkconsumptie
- melkcontroleur
- melkdieet
- melkdrive
- melkeiwit
- melkemmer
- melkfabriek
- melkfles
- melkgebit
- melkgeit
- melkgevend
- melkgift
- melkglas
- melkhandelaar
- melkkameel
- melkkan
- melkkar
- melkkies
- melkkoe
- melkkoeler
- melkkoker
- melkkrat
- melkkwaliteit
- melklijst
- melkman
- melkmeisje
- melkmonster
- melkmuil
- melkontromer
- melkoorlog
- melkopbrengst
- melkoverschot
- melkpak
- melkpap
- melkplas
- melkpoeder
- melkprijs
- melkproducent
- melkproduct
- melkproductie
- melkquotering
- melkquotum
- melkrecht
- melkrijder
- melkronde
- melksalon
- melkschaap
- melkslijter
- melksteen
- melksuiker
- melktand
- melktank
- melktap
- melktekort
- melkunie
- melkvee
- melkvervanger
- melkvet
- melkvoorziening
- melkwacht
- melkwagen
- Melkweg
- melkweger
- melkwinkel
- melkwit
- melkwol
- melkzeep
- melkzuur
melk 3.0
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 2.0 : 3.0 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Melk…
is sap; is een vloeistof; is een stof
- [Kleur] is wit
- [Functie] dient vooral als bescherming tegen planteneters
- [Plaats] zit in de bladeren, stengels of vruchten van sommige planten
- [Gelijkenis] is een melkachtig vocht; lijkt op melk van koeien e.d.
Algemene voorbeelden
Laat afkoelen, zeef dan door een fijne zeef (liefst met kaasdoek) en knijp de melk uit de kokos.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
melk 4.0
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 2.0 : 4.0 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Melk…
is een vloeistof
- [Kleur] is wit
- [Functie] dient als drank of als cosmetisch product
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is een witte drank of een dunvloeibare, witte crème
- [Gelijkenis] lijkt op melk
- [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld sojamelk of zonnemelk
Algemene voorbeelden
Melk is vloeibaarder dan creme, het trekt sneller in je huid. De mate van bescherming tegen zonnestralen wordt bepaald door de factor. Ze bieden verder even goede bescherming. Het is gewoon wat jij het prettigst vindt om op te smeren.
Er is tegenwoordig ook melk van soja, haver of lupine. Wat zijn dat eigenlijk voor producten en kunnen ze koemelk volledig vervangen?
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
melk 5.0
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 2.0 : 5.0 |
---|
Combinatiemogelijkheden
met ander, nevengeschikt substantief
- melk, puur of wit
Zelfs chocoladefabrieken brengen het tot verschillende pralines. Zelfstandige meesters halen moeiteloos 100 variaties in melk, puur of wit.