opperman 1.0
(bouw, gebouwen en huisvesting; business, economie en financiën; (vooral) in Nederland)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een opperman…
is een assistent; is een persoon
- [Functie] helpt een metselaar of stratenmaker
- [Geslacht] is van het mannelijk geslacht
- [Activiteit of handeling] verricht lichamelijk zwaar werk, zoals het aandragen van stenen, kalk, zand e.d. en houdt zich verder bezig met verschillende voorbereidende of afrondende werkzaamheden
- [Belanghebbende of begunstigde] verricht werkzaamheden ten behoeve van een metselaar of stratenmaker
Algemene voorbeelden
Een handlanger is iemand die een ander helpt bij verdachte praktijken. Dit zowel in het Vlaams als in het Nederlands. Maar in het Vlaams is een handlanger ook iemand die stenen, mortel en zand aanbrengt voor een metser of kasseilegger, een ondergeschikte helper dus. In Nederland heet zo iemand een opperman. Dit is voor ons een merkwaardig woord. Door het "opper" zou men geneigd zijn te denken dat een opperman een werkman is die hiërarchisch boven een andere staat. Maar dit is niet het geval, een opperman is net zoals een handlanger, een ondergeschikte aan een metser of kasseilegger. Weze even daarbij gezegd dat een metser in het Nederlands een metselaar heet en een kasseilegger een straatwerker.
Om een verharding aan te leggen zijn er verschillende vakmensen nodig. De straatmaker maakt de verharding. Hij wordt geholpen door een opperman. De straatmaker en de opperman vormen samen een 'koppel'. Vaak wordt gewerkt met een ploeg van meerdere straatmakers en oppermannen. Een voorman geeft leiding aan zo'n ploeg.
Dakdekkers en opperlieden worden vaak lichamelijk belast door het werk. Tillen en bukken zijn belangrijke oorzaken van gezondheidsklachten bij dakdekkers. Maar ook het klimaat, en de stofbelasting bij slopen en zagen vormen gezondheidsrisico's.
Alois Stessens van de Algemene Bouwonderneming Stessens kent het bouwgebeuren als zijn binnenzak. Hij begon als opperman ("metserdiender"), groeide door tot metselaar en startte in '74 met zijn eigen bedrijf.
Als 12-jarige jongen trad hij in dienst bij de vishandel Roskam en Klaver. Daarna was hij drie jaar betrokken bij de drooglegging van de Noordoostpolder, was tijdens de oorlogsjaren bij de voedselvoorziening (aardappelen bezorgen bij de winkeliers), vervolgens opperman bij aannemersbedrijf Van der Meulen voordat hij in 1954 een vaste betrekking bij de rijkswaterstaat kreeg.
Combinatiemogelijkheden
met substantief erachter
- opperman stratenmaker (straatmaker)
De opperman straatmaker zorgt voor het sorteren en aanvoeren van materiaal voor de straatmaker. Hij werkt de bestrating af door met zand in te vegen en het werk aan te trillen. Andere taken zijn het opbreken en reinigen van de bestrating, het uitzetten en egaliseren van het zandbed en het op maat hakken, knippen of zagen van bestratingmaterialen. Ook stelt hij banden en kolken. Vaak wordt gebruikgemaakt van mechanische hulpmiddelen om delen van het zware opper- en straatwerk uit te voeren. Toch doet de opperman straatmaker een deel van het opperwerk nog met de hand.