patat 1.0
((vooral) in Nederland)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Patat…
is een gerecht; is voedsel
Algemene voorbeelden
Wat ze in de vijf maanden in Zuid-Afrika het meest gemist hebben, is koffie. En na even denken volgen een gehaktbal, frikandel speciaal en patat. 'Met mayonaise. Daar doen ze allemaal ketchup op de patat. En zout en azijn.' De patat was er bovendien niet altijd je van het. Slappe was.
Chocola, (slagroom)taartjes, koekjes en patat vallen dankzij hun hoge vetgehalte bij veel mensen dan ook goed in de smaak.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- patat bakken
- patat eten
Verder geeft de plaatselijke slager vlees voor in de soep en de kapper komt hier als we 's avonds aan het werk zijn patat en zo bakken.
Soms aten we gewoon patat en wat je nog meer kunt kopen in de koffieshops bij ons in de buurt.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- diepgevroren patat
- voorgebakken patat
Waar sprake is van fritesindustrie, gaat het om de producenten van voorgebakken of diepgevroren patat: bij elkaar zestien bedrijven, die samen per jaar circa 1,6 miljoen ton aardappelen verwerken en zich hoofdzakelijk richten op de export.
met voorzetselgroep
- frikadel
- frikandel
- kip
- kroket
- mayonaise
- mayo
Patat met frikadel! Lekker!
Dartvereniging Rakegooier uit Urk houdt op zaterdag 6 oktober vanaf 13 uur een open jeugdtoernooi. Voor de deelnemers is er gratis patat met frikandel.
Patat met mayo is lekker. Patat met kip is ook lekker.
Ook voor de kinderen hebben we wel iets anders in petto dan de geijkte patat met kroket.
Zij zien hun kind, dat een jaar geleden nog met een sonde over straat ging, voor het eerst patat met mayonaise verorberen.
in voorzetselgroep
- met patat
Hij had cordon bleu met patat.
met substantief erachter
- een patat curry
- een patat mayo
- een patat stoofvlees
Doe maar 2 patat met mayo, een patatje oorlog, een patat speciaal en een patat curry.
Bestel eens een patat mayo, weet zeker dat je frietsaus krijgt en geen mayo. Volgens de tv strafbaar.
Patat specialiteiten [...]. Patat stoofvlees. Patat bedekt met stoofvlees.
met substantief ervoor
- een bakje patat
- een zakje patat
- een portie patat
Twee fraaie blonde dames gehuld in strakke zwarte jurken, lopen met een bakje patat voorbij.
Een dubbele portie patat plus kroket, een spekpannekoek van zestig cent en, ter afsluiting, een plombière met fruit en een cola.
Op de natte keien stond hij met een zakje patat in de hand tussen de dronkenlappen.
met telwoord ervoor
- een patat
- twee patat
In een wegrestaurant loopt een klein mannetje een bar binnen en bestelt een patat en een bier.
Mag ik twee patat?
met ander, nevengeschikt substantief
- patat en frikadellen
- patat en frikandellen
Meneer Meijer, had de man gezegd, als u vanavond uw bed verlaat en patat en frikadellen wilt gaan eten aan de overkant, dan moet u dat weten.
Ik droom van patat en frikandellen.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
patat 2.0
((vooral) in België; informeel; (vooral) gesproken taal)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een patat…
is een knol; is een groente; is voedsel
Algemene voorbeelden
Er lag inderdaad een plasje bloed op de vloer. Maar dat verontrustte mij toen nog niet zo. De kelder lag vol met patatten, en ik dacht zoiets stoms als: 'Misschien verveelde hij zich en heeft hij patatten geschild en zich gesneden.'
"Dit is Sterke Peer, de Wezelse krachtpatser, die ooit tot ver buiten het dorp bekend was om zijn spierkracht. Nadat de paarden gefaald hadden, trok hij ooit helemaal alleen een kar met patatten, bieten of keien - ik weet het niet juist - door een modderig karrespoor."
Papa koopt een ligstoel voor mama die ze beneden in de woonkamer plaatst zodat ze even kan rusten terwijl de patatten op het vuur staan of wij in de keuken de afwas doen.
Gauw met een fikse zwaai de handdoek eruit en de pot terug op het vuur om de aardappelen op te bloemen. Het deksel terug op de pot maar zo dat de damp kan ontsnappen, anders slaat die tegen de aardappelen en maakt ze vochtig. 'Kinderen, ligt er een onderleggertje op tafel voor de patatten?' En hop, de pot staat op de tafel in de woonkamer.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- patatten jassen
- patatten rooien
- patatten schillen
- patatten steken
- de patatten afgieten
- de patatten opzetten
En we zijn van de klas en we drinken bier met emmertjes, terwijl die arme schachten aan 't patatten jassen zijn...!'
Het leven, dat is nog wat anders dan appelen plukken en patatten rooien.
Gelukkig had ik in mijn jeugd bij mijn grootmoeder nog "patatten gestoken" en het zelfs met vreugde gedaan. Wij namen dus de twee beschikbare rieken en als broeders naast mekaar zetten Michel en ik zich aan het werk [...]. Ellen en Yolande kwamen de aardappelen rapen maar we beschikten slechts over enkele balen zodat het gros van de opbrengst voorzichtig, los uit emmers, in het karretje werd gegoten.
Er lag inderdaad een plasje bloed op de vloer. Maar dat verontrustte mij toen nog niet zo. De kelder lag vol met patatten, en ik dacht zoiets stoms als: 'Misschien verveelde hij zich en heeft hij patatten geschild en zich gesneden.'
"Mama, kom naar beneden. Waarom kom je toch niet?" "Ik moet mijn patatten afgieten; ik kan toch mijn eten niet laten aanbranden!"
Opeens hoorde ik een raar en toch vertrouwd dubbelgeluid. De sirene van Tnieffabriek en de stoomfluit van Toudfabriek die tegelijkertijd het einde van de vroege ochtend en het begin van de late middagshift uitgilden. Blazen, noemden we dat in de Cité. Het blaast twee uur! Heeft het al geblazen? Ik moet mijn patatten gaan opzetten want het gaat blazen!
met adjectivisch voltooid deelwoord
- geschilde patatten
De geschilde patatten worden opnieuw gewogen. Wie het meest overhoudt, is de zuinigste schiller.
met substantief ervoor
- een zak patatten
Ik heb ooit nog een schilderij gekocht van De Saedeleer van mensen die dat gewisseld hadden voor een zak patatten.
Vaste verbindingen
ga patatten planten!
Zie: ga patatten planten
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
patat 3.0
((vooral) in België; informeel; (vooral) gesproken taal)
Algemene voorbeelden
Kort voordien was hij met zijn zatte botten vlak voor zijn eigen huis in de goot gereden, en had toen, tot groot jolijt van het jonge volkje, wel een kwartier lang tegen zijn verwrongen fiets staan schoppen. En dat werd hem twee weken lang door Erik ingepeperd met poëmen als: Boenk! Patat! Abbeloos valt op zijn gat want hij is weer zat.
Karin krijgt nóg een paar meppen en laat zich languit op de grond vallen. "Au!" schreeuwt Karel. "Hou jij je maar kalm!" gilt Gerda. En de kleine: "Waarom?" Patat. Een klop op zijn reeds gebogen hoofd.
Vaste verbindingen
patat 4.0
((vooral) in België; informeel; (vooral) gesproken taal)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een patat…
is een klap
Algemene voorbeelden
MIEKE: Geeft hem maar ne goeie stamp! (PATRICK komt efkes aan haar. Krijgt hij daar nu toch een patat. Af). MIEKE: Goed!
Vaste verbindingen
patat 5.0
((vooral) in België; informeel; (vooral) gesproken taal)
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 6.0 : 7.0 |
---|
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- serieuze patatten krijgen
Mensen met variabele leningen zullen serieuze patatten krijgen en de bouw zal zo goed als stilvallen.
Het is logisch dat ik als adjunct veel dichter bij de spelers stond dan Van Himst. Als hoofdcoach zal ook ik wellicht iets meer afstand moeten nemen, maar de relatie met de spelers lijkt me geen probleem. Paul heeft serieuze patatten gekregen in al die disputen met spelers, maar zulke toestanden verdwijnen automatisch als de resultaten meevallen.