schotel


schotel 1.0

ondiepe schaal waarop spijzen worden opgediend of waarop zaken van allerlei aard worden bewaard of neergezet

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een schotel…

is een voorwerp; is een zaak

  • [Uiterlijk] is een ondiepe schaal
  • [Vorm] is vaak ovaal of rond
  • [Materiaal] is van metaal, bijvoorbeeld van aluminium, of is van aardewerk, porselein, glas of kunststof
  • [Geheel] maakt deel uit van een servies
  • [Functie] dient om gerechten in op te dienen; dient voor het bewaren van zaken of dient ter decoratie voor het uitstallen van zaken
  • [Plaats] wordt bij een maaltijd op tafel gezet

Algemene voorbeelden


Maar altijd als het huis is geschrobd, de boodschappen zijn gedaan, de truien gebreid, de kleren genaaid, versteld, gewassen en gestreken; de aardappelen opgehaald, geschild, gekookt, opgegeten; de kopjes en schotels en glazen en borden omgewassen en in de kast weggezet, ploft de moeder neer op een stoel en vertelt met een diepe stem.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

De lege schotels maakten plaats voor schalen met rijstsalade, tajine en gebraden levertjes.

Minnares van de duivel, Naima el Bezaz,

Flessen met witte en rode wijn uit de streek van Agadir steken met omfloerste contouren boven de potten en pannen, schotels en borden op de tafel uit en zweven in de dansende vlammen van de lampen.

De Standaard,

Men dronk uit één en dezelfde beker, at uit één en dezelfde schotel en smakte, boerde en slurpte erop los.

http://www.hollandsepot.dordt.nl/artikelen/artikelen.htm

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een aarden schotel
  • een porseleinen schotel
  • een tinnen schotel
  • een zilveren schotel

Tot de geliefde doorgeefcadeau's behoren verder: een Spaans bestek, uit hout gesneden [...]; een donkerbruine aarden schotel met gele bloemmotieven; een zwart ijzeren keteltje vol gedroogde bloemen.

De Standaard,

Er zou een grote, lichte keuken met blauwe tegeltjes, versierd met wapens, zijn, en met gele arabesken gedecoreerde porseleinen schotels met een metalige glans, overal kasten, een mooie blankhouten tafel in het midden, krukken en banken.

http://www.digischool.nl/ckv1/literatuur/roman/georges_perec_les_choses.htm,

Wat kan iemand van negenennegenteg nog doen behalve in een fauteuil zitten wachten tot hij eindelijk honderd is geworden en de burgemeester een tinnen schotel of een even lelijke gravure met stadsgezicht in de zeventiende eeuw komt afgeven?

Vliegen in een spinnenweb, Fernand Auwera,

Een oester gepresenteerd op rozenblaadjes in een zilveren schotel.

Een burgerlijke vakantie in het zuiden, Piet Sterckx,

met voorzetselgroep


  • een schotel met

Een ober zette een schotel met oesters op de bar en wenste de commissaris smakelijk eten toe.

De vijfde macht, Pieter Aspe,

Moeder had de tafel in de voorkamer, de salon zoals ze zei, met een wit laken bedekt en daarop enkele schotels met gesmeerde boterhammen, kaas en ham klaargezet.

Kermis, Gaston Durnez,

in voorzetselgroep


  • op een schotel

Verpakt in aluminiumfolie, afgedekt op een schotel of in een goed sluitende doos van kunststof, is vis in de koelkast (temperatuur 2 tot 4° C.) zo nog ongeveer 24 uur goed te houden.

http://members.home.nl/vismarkt/gezond.htm

De boterhammen werden schuin doorgesneden. Nathan mocht geen stapels maken op een schotel. Hij moest naar bed.

Nathan Sid, Adriaan van Dis,

Het absolute hoogtepunt van het festijn was het serveren van de pauw. Die werd eerst helemaal versneden. De verschillende stukken werden klaargemaakt en gebakken. Was het vlees gaar, dan werd het geheel terug in elkaar gepuzzeld. Zelfs de veren werden er terug opgeplaatst. Op een grote schotel werd de 'trotse' pauw naar de tafels gedragen.

http://users.skynet.be/klastitularis/klassewerk/voeding/voeding_geschiedenis.htm

met substantief ervoor


  • een schotel melk
  • een schotel vlees

Rat en kat delen schotel melk. Gewoon twee maatjes die hun lunch delen.

http://www.zie.nl/video/opmerkelijk/Rat-en-kat-delen-schotel-melk/m1fz785f9hpw

Zalen vol lange tafels met enorme schotels vlees erop en slaatjes waar de mayonaise van afdroop.

Nathalie, Ger Verrips,

met ander, nevengeschikt substantief


  • een kop en schotel
  • schotels en borden

Ze stak haar hand in het water en spoelde de kop en schotel zorgvuldig af.

De jongste pop, Rosario Ferré,

Er kwam een serveerster aan met een blad dat veel te vol geladen was met schotels en borden, kopjes en glazen.

Keefman, Jan Arends,

Vaste verbindingen


iets op een gouden schotel aanbieden; iets op een gouden schotel opdienen; iets op een zilveren schotel aanbieden; iets op een zilveren schotel opdienen; iets op een gouden schotel aangeboden krijgen; iets op een gouden schotel opgediend krijgen; iets op een zilveren schotel aangeboden krijgen; iets op een zilveren schotel opgediend krijgen

  1. iets op een gemakkelijke manier, zonder dat er moeite voor moet worden gedaan (laten) verkrijgen

    Voortgekomen uit de linies van sociale strijd en emancipatie kregen zij bijna alle macht op een gouden schotel opgediend.

    De Standaard,

ogen als schotels

  1. grote ogen van verbazing

    Dat haar ogen van opperste verbazing als schotels waren opgezet, ergerde hem.

    Oprechter trouw, Henk Romijn Meijer,

    Wat men vanop de tribune ook vond of riep, het deed er niet toe, want zowel Jambers als Goedele halen hoge kijkcijfers, wat betekent dat het publiek zich niet afvraagt of sommige mensen door de programmamakers tegen zichzelf moeten worden beschermd. Neen, het kijkt met ogen als schoteltjes.

    Dwarskijker, Rudy Vandendaele,

schotels wassen

  1. ( (vooral) in België; informeel; (vooral) gesproken taal)
    de vaat doen; de afwas doen; afwassen

    Synoniem: afwassen

    Tante Berenice sprong overeind en trok haar jas uit. 'Goed,' zei zij. 'Zijn er hier schotels te wassen?' en liep naar de achterkeuken.

    Het verdriet van België, Hugo Claus,

vliegende schotel

  1. niet-geïdentificeerd vliegend voorwerp in de atmosfeer dat min of meer de vorm heeft van een schotel; ufo

    Synoniem: ufo

    Het wordt een Unidentified Flying Object genoemd, want daar staat de afkorting UFO voor. Een niet geïdentificeerd vliegend voorwerp dus, meestal een vliegende schotel. Ze worden overal in de wereld waargenomen en niemand heeft ooit kunnen aantonen wat dat nu precies voor dingen zijn.

    Meppeler Courant,

vuurvaste schotel

  1. schotel die bestand is tegen hoge temperturen en die in de oven kan

    Een goed ingevette, vuurvaste schotel laag om laag vullen met plakjes aubergine, geraspte kaas en schijfjes tomaat.

    http://ftp.castel.nl/~boomf03/aubergines%20%20bordelaises.htm

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als deel van een samenstellende afleiding


schotel 2.0

afbeelding

Source: British Embassy Lebanon
( CC BY-NC 2.0 )

gerecht met of zonder de schotel waarop of waarin het wordt opgediend

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een schotel…

is een gerecht; is voedsel

      Algemene voorbeelden


      Meest in het oog springende schotel: spaghetti met kaviaar en wodka.

      De Standaard,

      Italië voerde de jongste jaren wat meer Britse "Angus steak" in omdat dit de goede sappigheid heeft voor bepaalde schotels.

      De Standaard,

      Bruine rijst, matig gekruid en met kruiden en limoen, afgewerkt met gehakte noten of zonnebloemzaden, vormt een prefecte schotel.

      http://users.pandora.be/myprojects/gezondevoeding/menu/tips.html

      Het meisje, lang als Van Vlooten zelf, had de blinde verteld dat er voor de hele achterwand, rechts van hem, een schitterend buffet was opgesteld, ze had de schotels voor zover ze dat van een afstand kon zien beschreven en ze had aangeboden hem te helpen met opscheppen.

      Kreutzersonate, Margriet de Moor,

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • een vegetarische schotel

      De VUB biedt in haar studentenrestaurant 2 dagschotels, een vegetarische schotel, vier gegrilde gerechten en een 30-tal warme snacks aan.

      http://www.schamper.rug.ac.be/schamper355/355-resto-vgl.html,

      met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


      • een dampende schotel

      Hij krijgt honger, maar het is geen weldoende honger meer die hem zal vellen, het is alleen maar een honger die hem razend doet verlangen naar een tafel waarop dampende schotels staan.

      Tussen tuin en wereld, Paul De Wispelaere,

      met adjectivisch voltooid deelwoord


      • een bereide schotel
      • gevarieerde schotels
      • vers bereide schotels

      Aan tafel bedienen de vakantiegangers zichzelf uit een ruime keuze van gevarieerde en vers bereide schotels (vis, vlees, pasta's, sausen, nagerecht... ).

      De Standaard,

      Bij Cora vindt u alles wat u nodig hebt: grote verpakkingen, vlees of gevogelte in kistjes tegen verlaagde prijzen, een ongeëvenaarde keuze aan bereide schotels (diepgevroren of aan de traiteurafdeling), kwaliteitsproducten, de beste merken, streekproducten, een bio-assortiment,...: het is er allemaal.

      http://www.cora.be/nl/files/commercial_center/anderlecht/index.cfm

      met ander, nevengeschikt substantief


      • een warme of koude schotel
      • warme of koude schotels

      In ons aanbod is er keuze tussen een warme of een koude schotel.

      http://www.klasse.be/archieven/archieven.taf?actie=detail=1322

      De school beschikt over 9 klaslokalen, een eetzaal (met warme of koude schotels), en een informaticazaal met toegang tot internet.

      http://www.wep-edu.be/nl/p1204.html#B1

      Vaste verbindingen


      koude schotel

      1. gerecht dat bestaat uit koude groenten, koud vlees en/of koude vis

        Semagram (extra betekenisinformatie)


        Een koude schotel…

        is een schotel; is een gerecht; is voedsel

        • [Ingrediënt] bestaat uit koude groenten, koud vlees en/of koude vis

          Chef-kok Björn Peeters en zijn kookploeg waren telkens sinds donderdag in de weer om een paar culinaire hoogstandjes uit de potten en pannen te toveren. Geen gevulde eieren of asperges in hamrolletjes zoals bij de klassieke koude schotels, maar wel zalm bellevue, terrine van heilbot, kalkoenpastei met uienconfituur, gebraden kwartels, huisgemaakte sushi, witlof met tonijnmousse en nog veel meer.

          http://www.urania.be/php-txt/upload/jaar2002.pdf,

        warme schotel

        1. warm gerecht; warme maaltijd

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een warme schotel…

          is een schotel; is een gerecht; is voedsel

              De school beschikt over 9 klaslokalen, een eetzaal (met warme of koude schotels), en een informaticazaal met toegang tot internet.

              http://www.wep-edu.be/nl/p1204.html#B1

            Woordfamilie


            Als deel van een afleiding


            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            schotel 3.0

            afbeelding

            Source: Hannes De Geest
            ( CC BY-NC 2.0 )

            schotelvormige antenne voor het ontvangen van beeld en geluid dat uitgezonden wordt door satellieten; schotelantenne

            Betekenisbetrekking


            metafoor
            Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Een schotel…

            is een antenne; is een voorwerp; is een zaak

            • [Uiterlijk] is een cirkelvormige of ovale reflector in de vorm van een parabolische schotel met daarvoor een ontvangstkop die de eigenlijke antenne bevat
            • [Vorm] heeft de vorm van een schotel; is schotelvormig
            • [Functie] dient om signalen van een satelliet te ontvangen; dient voor het ontvangen van beeld en geluid op radio en televisie; dient in technische en wetenschappelijke toepassingen soms ook om signalen naar satellieten te zenden
            • [Plaats] wordt aan een muur bevestigd
            • [Werking of functionering] bundelt de radiogolven en concentreert deze op de ontvangstkop
            • [Middel] ontvangt beeld en geluidsgolven van communicatiesatellieten

            Algemene voorbeelden


            De zojuist in gebruik genomen satelliet Astra 1d, waarheen nu ook de Nederlandstalige RTL 4 en RTL 5 zijn verhuisd, maakt gebruik van lagere frequenties dan waarop de meeste schotels staan afgestemd.

            NRC,

            In het meest ideale geval worden de positioneringsgegevens gekoppeld aan de overige gegevens van betreffende zender, zodat bij een zenderwissel de schotel zich automatisch naar de goede satelliet draait.

            http://users.pandora.be/satelliet/algemeen.pdf,

            Combinatiemogelijkheden


            met adjectief ervoor


            • een draaibare schotel
            • een vaste schotel

            Wanneer u een draaibare schotel heeft kunt u, in België, satellieten ontvangen die gepositioneerd zijn vanaf 68 graden oost tot 50 graden west.

            http://users.skynet.be/hammer/HamSat/whatyouneed.html

            Het gaat hierbij om een vaste schotel met een diameter van zestig centimeter, die vlak tegen de muur kan worden geplaatst.

            Haarlems Dagblad,

            met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


            • een roterende schotel

            Wie momenteel over een roterende schotel met een zogenaamde 'satellite finder' beschikt, kan maar liefst zesduizend zenders in zijn huiskamer ontvangen.

            Haarlems Dagblad,

            in voorzetselgroep


            • met een schotel
            • via de schotel

            Kan ik met een schotel de hele wereld ontvangen? Dat wordt vaak gedacht, maar is helaas niet waar.

            http://www.oukacha-satelliet.nl/webwinkel/N_frame.html?http://www.oukacha-satelliet.nl/webwinkel/N_xp_11.html

            Het enige probleem van tv-ontvangst via de schotel is dat er geen regionale zenders mee kunnen worden 'gevangen'.

            Haarlems Dagblad,

            Woordfamilie


            Als deel van een afleiding


            Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


            Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen