spek


spek 1.0

vast vet tussen de huid en het vlees bij grote zoogdieren en met name bij varkens, dat, al dan niet doorregen met vlees, gegeten wordt als vlees; varkensspek

Semagram (extra betekenisinformatie)


Spek…

is vlees; is vet; is voedsel

  • [Kleur] is wit of wit met rood vlees
  • [Vorm] wordt verkocht in een stuk of in plakken
  • [Samenstelling] bestaat uit vast vet of uit vet met vlees
  • [Functie] dient als voedsel; wordt gegeten
  • [Plaats] zit bij het varken op de rug en op de buik
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is vet voedsel
  • [Behandeling of bewerking] wordt gebakken of gerookt
  • [Gebruikswijze] wordt vaak gegeten in combinatie met gebakken eieren; wordt ook in blokjes gesneden, uitgebakken en verwerkt in gerechten, bijvoorbeeld in salades; wordt gebruikt om vlees te barderen (met spek omwikkelen) of te larderen (ergens dunne reepjes spek door steken), waardoor het vlees minder droog wordt

Algemene voorbeelden


Een bord werd op een hard oppervlak gezet en de geur van spek drong door tot onder de donsdeken.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

Voeg, als de uitjes gaar zijn, de spekblokjes toe. Doe de paddestoelen met een soeplepel azijn in een pan met kokend water. Schep ze er na 10 minuten uit en voeg ze, als ze goed zijn uitgelekt, bij de uien en het spek.

http://users.raketnet.nl/jan-ten-kate/3/8/1672.htm

Omring elk geitenkaasje met een fijn sneetje spek. Zet ze 3 minuten onder de grill: het spek moet goudbruin gebakken zijn.

http://users.telenet.be/ronanvanlaere/voorgerechten.htm

De Zopf, vers uit de oven, bruine broodjes, kwarktaart, appeltaart, Emmentaler kaas, nootachtig zoet, worst en spek, in de boerderij boven houtvuur gerookt, kweeperenconfituur, die je eet met Ziger, een soort cottagecheese.

NRC,

Kies daarom magere ham, gevogelte en rundvlees in plaats van vette vleessoorten zoals worst en spek.

http://www.tennisdeleyhorst.nl/home1.htm

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • mager spek
  • vers spek
  • vet spek

Die zuurkool zou ik wel eens kunnen maken, stoven met moezelwijn, mager spek, paar uien, een wortel en wat zei ze ook weer, o ja, tijm.

Het pistool van de rekening, Jan Willem Holsbergen,

Op de overloop rook hij een ontbijt van vers spek en eieren.

Leven op het lemmet, Renee Van Hekken,

Meer dan brood, aardappels en een reep vet spek kregen ze niet te eten.

NRC,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • gebakken spek
  • gerookt spek
  • gezouten spek
  • uitgebakken spek

Taverne De Grenssteen en Labyrint Drielandenpunt serveert voor uw groepen: Ontbijtbuffet - Gebakken spek - Worstjes - Roerei - Diverse soorten brood en minibroodjes - Diverse soorten beleg zoals ham, kaas, paté, jam en hagelslag - Jus d'orange, koffie, thee en melk - fruitsalade.

http://www.drielandenpunt.nl/index_2.html

Soepen o.a. met bruine bonen, linzen, overige peulvruchten en stevige wildbouillons krijgen een extra geurig karakter door een scheutje door de warme soep te roeren, al of niet aangevuld met rookworst, mager gerookt spek, pittige chorizo of geconfijte eenden- of ganzenborst.

http://www.biercuisine.nl/

Er was rundvlees, kalfsnek, schaapsschouder, spiering, staart van een varken en mager gezouten spek.

Het verdriet van België, Hugo Claus,

Meest gekend is de spekboekweitkoek, met twee plakken goed uitgebakken spek, of de hespboekweitkoek met ham in het beslag.

http://www.kelchterhoef.be/historie/Historie.htm

met voorzetselgroep


  • spek met eieren

Van Ostaijen moet de somberling geweest zijn die vaak bij de draaibrug en de aanlegsteiger rondhing en van wie verteld werd dat hij niet werkte, nooit naar de kerk ging, elke dag spek met eieren at en veel melk dronk.

De Standaard,

in voorzetselgroep


( (vooral) in Nederland)
  • bruine bonen met spek

  • eieren met spek

Bruine bonen met spek kennen de meeste mensen wel.

Meppeler Courant,

Ze aten de verse broodjes, eieren met spek, en waren zwijgzaam.

Hokwerda's kind, Oek de Jong,

met substantief ervoor


  • een lap spek
  • een plak spek
  • een reep spek
  • een stuk spek
  • een zijde spek
  • reepjes spek
  • stukjes spek

Samen met de dokter trokken ze weer de krakende trap op, terwijl ik alleen in de keuken moest blijven en tevergeefs op zoek ging naar een lap spek of enig ander eten om scheef te slaan.

De wekker, André Janssens,

Met hongerige blikken, knorrende magen en onze lippen likkend, hadden we toegekeken hoe de soldaten op een uitgespreide deken zorgvuldig dikke plakken spek op de sneden brood legden.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

'Heb je nog een stukje katenspek?' vroeg ik aan Eva. Ik sneed mezelf een flinke reep spek met rood vlees af en schonk een glas vol met bier.

De verpletterende werkelijkheid en andere verhalen, J.M.A. Biesheuvel,

Die riskeerden hun leven en bezit voor de onderduikers, die stuurden ze met 'n stuk spek en brood en 'n kan melk het bos in als het mooi weer was, die onderduikers werden met de dag dikker.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

Een worstenmakerij waar bijvoorbeeld ook hammen en zijden spek worden gerookt.

Meppeler Courant,

1: fijngesneden chesterkaas, vermeng met boter en uitgebakken reepjes spek.

http://home.wanadoo.nl/spyder/nelly/lente.htm

Wat ook lekker is; kleine stukjes spek uitbakken of sojascheuten door de ijsbergsalade mengen.

http://www.denhulster.nl/kokenmetherber6.html

met ander, nevengeschikt substantief


  • spek en eieren

Ze schepte een kolossale portie spek en eieren op zo'n bord en schoof dat naar me toe.

De Standaard,

Vaste verbindingen


doorregen spek

  1. spek doorregen met vlees; spek met afwisselend vet en vlees

    Antoniem: vet spek

    Spek is een lekkernij voor de karper en barbeel. Gebruik het zachte gedeelte van doorregen spek en plaats een blokje op de haak.

    http://www.visserslatijn.nl/index.htm

een zij spek

  1. ( verouderend)
    een stuk spek van een van de flanken van een varken

    Stadsen, vreemden uit de stad, in donkere kleren, meestal vrouwen, lopend of op fietsen met houten banden, zelfs op bakfietsen, met kinderwagens en karretjes, met tassen en zakken, die bij de boeren een mud aardappelen, een zij spek wilden kopen.

    De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

het spek aan zijn been hebben

  1. ( (vooral) in België)
    met iets vervelends zitten; een probleem hebben

    "Daar zie! Madame is daar!" Hij heeft gelijk. Ik zie nog net de Volvo tot stilstand komen. Val nu dood. Nicole. Als die hier binnenkomt heb ik het spek aan mijn been. Dan lekt het uit dat ik getelefoneerd heb. Vontje zou niet eens aarzelen om te vertellen hoe zij gebruskeerd is geworden. Dat ik het kengetal van Antwerpen niet gedraaid heb.

    Gras, Clem Schouwenaars,

met spek schieten

  1. liegen, overdrijven of opscheppen

    De Reporter van de Vorige Generatie krijgt dus nog altijd hartkriebels als hij merkt dat er met nieuwsfeiten wordt gespeeld en met spek geschoten.

    De Standaard,

spek voor iemands bek

  1. ( (vooral) in België)
    iets wat echt iets voor iemand is

    Synoniem: een spekje voor iemands bekje; een spekkie voor iemands bekkie

    Met Aerosleep krijgen de gehate beestjes dan ook flink wat tegenwind te verwerken, want het vocht en de warmte waar ze zo op kicken, worden door de Aerosleep matrasopleg snel en efficiënt de wereld uit geholpen. Spek voor de bek van slapers die worden geplaagd door allergieën, astma, huidirritaties.

    http://www.spiers.be/default.asp

    De Tirreno-Adriatico is wel geen spek voor mijn bek, maar niet slecht als voorbereiding op Vlaams werk.

    De Standaard,

veel spek eten

  1. gezegd tegen opgroeiende kinderen die later sterk willen worden

    'Zou ik 't kunnen?' 'Later misschien, als je veel spek eet.' 'Geen groenten, of appelsienen?' 'Wijsneus,' grinnikt Pieter.

    Het klokhuis van een zondag, Stefan Boonen,

vet spek

  1. spek dat alleen uit wit vet bestaat en niet doorregen is met vlees

    Antoniem: doorregen spek

    Barderen is het omwikkelen van wild met lapjes vers, vet spek om te vermijden dat het vlees uitdroogt tijdens het bakken.

    http://www.xquis.com/_scripts/search_products.pl?query=16

voor spek en bonen meedoen; er voor spek en bonen bij zitten

  1. niet echt meetellen; niet echt meedoen

    Volgens de internationale renvoorschriften mag de schofthoogte van een reu niet hoger zijn dan vijftig centimeter. Deze was na een jaar al eenenvijftig centimeter. Het dier zal voor zijn leven een hond blijven die voor spek en bonen meedoet, buiten mededinging, een hors-laloi, hoe hard hij ook rent.

    Engelen van het duister, Jan Siebelink,

    Casper zat er voor spek en bonen bij, verdroeg het niet langer buitengesloten te worden en nam vroegtijdig afscheid.

    Engelen van het duister, Jan Siebelink,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


spek 1.1

spek van walvissen; walvisspek

Algemene voorbeelden


In de resolutie wordt Noorwegen gevraagd het IWC-moratorium uit 1982 op de walvisjacht na te leven, op te treden tegen smokkel van walvisvlees, en informatie te geven over zijn voorraad walvisvlees en walvisspek. Dat spek wordt vooral in Japan gegeerd.

De Standaard,

Onder het toeziend oog van enkele oud-walvisvaarders en een ervaren preparateur werd de reusachtige potvis op het strand van Ameland ontdaan van ingewanden, spek en vlees.

Meppeler Courant,

spek 1.2

onderhuids vetweefsel bij mensen

Algemene voorbeelden


Er is niet één ander snel dier dat zo haarloos is en bovendien is de mens de enige primaat die aanleg heeft voor onderhuids vetweefsel (spek), wat juist de functie heeft lichaamswarmte vast te houden.

Het principe van nieuwsgierigheid, Dick Hillenius,

spek 2.0

luchtig, elastisch suikerwerk van onder andere suiker en opgeklopt eiwit, dat vaak roze en wit is en enigszins aan een lapje varkensspek doet denken; luchtig suikerwerk

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Spek…

is snoep; is een lekkernij; is voedsel

  • [Gevoelsindruk] is zacht; is sponsachtig
  • [Kleur] is vaak roze en/of wit
  • [Smaak] smaakt zoet
  • [Ingrediënt] wordt gemaakt van onder andere eiwit, suiker en smaakstoffen
  • [Gelijkenis] lijkt enigszins op varkensspek

Algemene voorbeelden


Spek is een opgekookte en opgeklopte suiker/stroopmassa waarin als opklop- en bindmiddel. Middel om een dunne vloeibare stof dik te maken. Laten indikken - bijvoorbeeld maizena (bindmiddel) voor sauzen [...]. Het suikerglucosestroop mengsel wordt gekookt tot een bepaald drogestofgehalte. Dan wordt een gelatineoplossing toegevoegd.

http://www.zoetwaren-online.nl/site/main.php?p=snoep&h=8&g=1

Via leidingen wordt de suiker en stroop naar de 'kokerij' gebracht, waar het wordt gewogen en gemengd. Na het mengen wordt de lucht uit het mengsel gehaald. Daarna wordt het mengsel door machines geklopt, waardoor er hele kleine luchtbelletjes in komen. Deze luchtbelletjes zorgen er voor dat het spek niet taai wordt en dat je het uit kunt rekken. Daarna worden kleur- en smaakstoffen aan het mengsel toegevoegd.

http://www.lekkerszenzo.nl/c-2018907/snoep-spreekbeurt/

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


spek 2.1

afbeelding

Bron: John Morgan
( CC BY 2.0 )

zacht stuk snoep van spek 2.0
Vaker in de verkleiningsvorm spekkie. Soms ook marshmallow genoemd, maar marshmallows zijn doorgaans halve ronde bolletjes spek.

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 2.0 : 3.0

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een spek…

is een snoep; is een lekkernij; is voedsel

      Algemene voorbeelden


      Spekken en Marshmellows in allerlei soorten en maten, zoals ruitspek, kabelspek, spekbollen enz.

      http://www.annekeszoetwaren.nl/index.php?item=spekken&action=page&group_id=21&lang=NL

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      spek 3.0

      ((vooral) in België; (vooral) gesproken taal)

      stuk snoep in het algemeen; spekkie, toffee of dropje
      Vaak in het meervoud in de betekenis 'snoepgoed'.

      Betekenisbetrekking


      specialisering
      Betrokken betekenissen 3.0 : 4.0

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een spek…

      is een snoep; is een lekkernij

      • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een spekkie, dropje of toffee

        Algemene voorbeelden


        In West-Vlaanderen zeggen ze 'spekken' tegen sneukelgoed. Voor twee frank had je een heel zakje vol. Ik koos dan altijd resoluut voor 'negerinnentetten' en 'nunnenbillen', enkele 'muilentrekkers' en een sliert zwarte nestels. Die snoepveters kon je ook kopen in het rood maar ik at liefst de zwarte.

        http://www.gentblogt.be/2010/12/01/nostalgie-in-glazen-bokalen

        Woordfamilie


        Als deel van een afleiding