boon 1.0
Bron:
Garitzko
(
Publiek domein
)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een boon…
is een groente; is een zaadje; is voedsel
- [Kleur] is wit, bruin, geel, groen of zwart
- [Vorm] is ovaal en vaak min of meer niervormig; is met de peul langwerpig
- [Geheel] is een zaad van een vlinderbloemige plant
- [Functie] wordt gegeten als groente
- [Gebruikswijze] wordt warm gegeten, bijvoorbeeld gekookt of gestoofd; laat men na het koken ook afkoelen om te verwerken in salades; wordt ook gebruikt in soepen
- [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een bruine boon, witte boon, tuinboon, sperzieboon of snijboon
Algemene voorbeelden
Verhit de 4 eetlepels olijfolie in een koekenpan. Doe er de sjalot en knoflook in en fruit die circa 5 minuten op een middelhoog vuur onder af en toe omscheppen. Voeg de bonen toe en breng op smaak met wat zout en peper.
Gemengde groentenkerrie. Het recept hieronder is uit nood geboren. In het Engels gebruikt men de uitdrukking 'fridge clean out' voor het verwerken van allerlei restjes in de koelkast. Ik had er wat wortel- en knolgroenten in liggen, maar u kunt voor dit recept ook groenten als aubergine, bonen, erwten, kool of bloemkool gebruiken.
Bij bonen worden de volgende producten ondergebracht: staakprincessen en struikbonen [...]. Sortering bonen gebeurt naar variëteit, kwaliteit en breedte van de peul (fijn: max 6mm breedte).
Mijn tantes en ooms beginnen de porseleinen schalen door te geven, biefstuk met uien, rijst en bonen, en de gasten bedienen zich met de grootste zorg, om geen korrel rijst, geen druppel saus op het smetteloos witte kleed te morsen.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- bruine bonen met spek
- witte bonen in tomatensaus
We moesten vaak witte bonen eten. Het kookfornuis kwam in de woonkamer te staan om brandstof te sparen. Als er uit Groningen een postpakket naar Rotterdam kwam, met spek en worst, dan was dat een rijkdom.
Tussen de middag wordt er gezamenlijk bruine bonen met spek gegeten.
Ik ontdekte dat Adam heerlijk Indiaas kon koken [...]. Dat hij van single malt whisky hield en goede rode wijn en witbier en een hekel had aan witte bonen in tomatensaus en vis met graten en puree.
met voorzetselgroep
- bonen in tomatensaus
Wij aten alleen conserven: bonen in tomatensaus en bonen met spek, of frankfurterworstjes.
met substantief ervoor
- een kilo bonen
- een portie bonen
Een week lang zullen ze eten van 1 kilo bonen, 2 kilo tarwemeel, 1,5 kilo pasta, 1 liter olie, gist, suiker en zout.
We werken allemaal, zei Rolando tegen haar, het leven is hard, een portie bonen of een liefdesnacht moet je verdienen, snap je?
Vaste verbindingen
Spreekwoorden
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- adukiboon
- akkerboon
- amandelboon
- azukiboon
- bioboon
- boerenboon
- boterboon
- cannelliniboon
- chiliboon
- duivenboon
- kidneyboon
- labboon
- molboon
- mollenboon
- mungboon
- nierboon
- oogboon
- paardenboon
- petaiboon
- peteboon
- petehboon
- prinsesboon
- prinsessenboon
- pronkboon
- reuzenboon
- rijstboon
- snijboon
- sojaboon
- spekboon
- sperzieboon
- tuinboon
- veldboon
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- bonenakker
- bonengerecht
- bonenhandel
- bonenkruid
- bonenkwekerij
- bonenmaaltijd
- bonenmengsel
- bonenmenu
- bonennat
- bonenoogst
- bonenpeul
- bonenplant
- bonenplantje
- bonenpluk
- bonenproduct
- bonenpuree
- bonensalade
- bonensaus
- bonenschotel
- bonensmaak
- bonensnijder
- bonensoep
- bonensoort
- bonenstaartje
- bonenteller
- bonenvel
- bonenveld
- bonenweger
- bonenzakje
- boonakker
- boonarbeider
- boonplant
- boonproduct
- boonsoort
- boonvorm
Als deel van een samenstellende afleiding
boon 2.0
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een boon…
is een plant
- [Geur] heeft vaak sterk geurende bloemen
- [Deel] draagt peulen waarin de bonen zitten die worden gegeten; draagt peulen die in hun geheel als boon gegeten worden
- [Soort] is een vlinderbloemige plant
- [Product of vrucht] levert bonen die gegeten worden als groente
Algemene voorbeelden
Bonen (Phaseolus), gezaaid in mei, steken voor het eerst het hoofd boven de grond eind mei [...]. De bloemen zijn wit tot roze. Ze staan in eenvoudige trossen en zijn heel typisch voor de vlinderbloemenfamilie. De snelle groeier heeft uiteraard een serieuze oppervlakte nodig om te groeien. Daarom is het voor kleinere tuintjes niet zo direct een aanrader. Wel kan je hem gebruiken als je een snelle heg wil vormen. Laat de boon gewoonweg een draad overgroeien. Zo houdt de bonenplant meteen de wind wat tegen en het geeft de tuin een fraai aanzien.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
boon 3.0
Bron:
potarou
(
CC BY-NC 2.0
)
Bron:
David Monniaux
(
CC BY-SA 3.0
)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 3.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een boon…
is een vrucht; is een plantendeel
- [Gelijkenis] lijkt op een boon die als groente gegeten wordt
- [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld een koffieboon of cacaoboon
Algemene voorbeelden
The Body Shop International, met ongeveer 1.300 vestigingen verspreid over de wereld, koopt voor de produktie van cacaoboter ongeveer 175 ton cacaobonen per jaar in. De bonen worden rechtstreeks, zonder tussenpersoon, ingekocht bij coöperaties van kleine cacaoboeren in Ghana en Equador.
Dat er solventresten zouden achterblijven in echte gedecafeïneerde koffie is totaal uitgesloten. Het roosten of branden aan de lucht, met voortdurend omroeren van de bonen, bij ongeveer tweehonderd graden staat hiervoor garant.
De rijpe, 15-25cm. grote cacaovruchten worden afgeschud en gespleten. Daarna verwijdert men de witte zaadpitten, de cacaobonen, en het vruchtvlees en gist men de bonen, door ze op te stapelen of af te dekken. Na het gistingsproces zijn de bonen 'chocoladebruin' en hebben ze het cacaoaroma ontwikkeld dat ze zo geliefd maakt.
De bonen worden even met rust gelaten, totdat ze gemalen worden of verpakt worden (als bonenkoffie).
Combinatiemogelijkheden
met adjectivisch voltooid deelwoord
- gebrande bonen
Gemalen koffie heeft extra zorg nodig omdat het aroma niet meer beschermd wordt door de koffieboon. Daarom vult Peeze de verpakking met koolzuurgas, een bijzonder koffievriendelijk gas dat gebrande bonen zelf ook produceren.
met substantief ervoor
- een kilo bonen
Bij dit gistingsproces komen de cacaobonen vrij die eerst gewassen worden en daarna te drogen gelegd, meestal in open lucht op droogmatten of op een betonnen vloer. Voor een kilo bonen zijn ongeveer twintig vruchten nodig.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
boon 4.0
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 4.0 |
|---|---|
| Betrokken betekenissen | 3.0 : 4.0 |
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een boon…
is een voorwerp; is een zaak
- [Vorm] heeft de vorm van een boon; is boonvormig
- [Gelijkenis] lijkt op een boon
Algemene voorbeelden
De doopsuiker zelf hebben we in Makro gehaald, en ik had twee soorten doosjes [...]. Ik heb ze zelf gevuld, samen met de meter, maar ik heb overal 20 bonen in gestopt, ik vond het anders zo weinig lijken.