kelder


kelder 1.0

afbeelding

Bron: J.L. van Loon
( CC BY-SA 3.0 )

veelal gemetseld of betonnen vertrek in een huis of gebouw, dat beneden de begane grond ligt en daardoor meestal minder geschikt is voor bewoning of verblijf en vooral voor louter praktische doelen dient, als opslagruimte e.d.; vertrek onder een huis of gebouw

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een kelder…

is een vertrek; is een ruimte; is een plaats

  • [Constructie] is soms, vooral bij oudere gebouwen, van gewelven voorzien
  • [Materiaal] wordt opgetrokken uit baksteen, cementblokken, beton of ander zwaar bouwmateriaal
  • [Geheel] is een deel van een huis of gebouw
  • [Functie] wordt in huizen vaak als opslagruimte voor voedsel en drank gebruikt omwille van de vaak koelere temperatuur die er heerst, of, bij grotere kelderruimtes onder een groot gebouw, als opslagruimte voor een archief, als parkeergelegenheid enz.
  • [Positie] is gelegen beneden het niveau van de begane grond
  • [Temperatuur] is vaak koel en fris
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is bereikbaar via een trap of lift

Algemene voorbeelden


Veiligheidshalve werpt moeder in iedere kamer, zowel boven als op het gelijkvloers en in de kelder, een vluchtige blik.

Hete zeeprikkels, Andreas Roels,

Het bouwministerie stelt dat de wand niet tijdig is gedicht, waardoor de kelder van het complex bij hoog water van de langsstromende Rijn in december 1993 kon vollopen, wat de gehele bovenbouw ontzette.

NRC,

Onder het paleis liep een netwerk van gangen en kelders.

Donderdagmiddag. Halfvier, Kristien Hemmerechts,

Voor deze expositie zijn al die mooie schilderijen in de kelders opgesloten. Komt u alstublieft nog eens terug na de tentoonstelling. Ik wil u alles tonen. Ik zal u dan persoonlijk rondleiden.

NRC,

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • doorlopen

'Zo groot,' zei ze. 'Loopt die kelder onder het hele huis door?'

Sterk water, Marijke Libert,

  • onderlopen
  • onder water staan

Overal stonden straten blank en liepen kelders onder.

De Standaard,

Bij wassend water pleegt de kelder van het huis onder te lopen.

NRC,

Wie naar binnen wilde sluipen hoefde slechts het halfweggerotte karton voor het keukenraampje in te drukken. Binnen hing een reuk van haardbrand en vunzige schimmel. Er lagen takkebossen en de kelder stond onder water.

De lange geboorte, Lut Ureel,

als object bij een werkwoord


  • een kelder leegpompen

De brandweer had tot donderdagavond de handen vol om kelders leeg te pompen.

De Standaard,

met adjectief ervoor


  • een betonnen kelder
  • een bomvrije kelder

Een betonnen kelder wordt anders behandeld dan een gemetselde kelder. De afdichtingsproducten welke volgens advies geschikt zijn om de kelder waterdicht en droog te maken, dienen te allen tijde aangebracht te worden op een ondergrond welke geschikt is voor het aanbrengen van die producten.

http://www.alvernis.nl/Informatie/Technische_Informatie/Kelder_afdichten.html

Crisis Vier zou bijvoorbeeld ook kunnen worden gebruikt als er hierboven iets gebeurde - de president en de first lady zouden dan hier naar de beveiligde ruimtes worden gebracht. Het dient gelijk ook als bomvrije kelder.

Crisis four, Andy McNab,

  • een diepe kelder
  • een gewelfde kelder
  • een lage kelder
  • een ruime kelder

Zij stelt daarentegen meer belang in oude apparaten en een heuse sprekende supercomputer, weggeborgen in een diepe kelder.

De Standaard,

Het betreft een imposant monumentaal stadspand met o.a. een grote gewelfde kelder en een mooie tuin, gesitueerd op één van de betere woonlocaties in de historische binnenstad van Maastricht.

http://www.hypodomus.nl/maastricht/woningaanbod/overzicht/detail/v2/17198/grote-looiersstraat-26-maastricht

Een galmende houten brug lokte ons de vesting binnen en we volgden de bordjes naar een lage kelder.

NRC,

Bovendien beschikte het gebouw over een ruime kelder.

De Standaard,

  • een donkere kelder
  • een klamme kelder
  • een koele kelder
  • een koude kelder
  • een muffe kelder
  • een vochtige kelder

Later werd ik wakker in een donkere, vochtige kelder. Ik was vastgebonden, en had een prop in mijn mond.

Walvis, Tom Naegels,

Een klamme kelder van een vijftiger-jarenhuis, daarbij kan ik me wel schimmelgroei voorstellen.

http://www.hobbybrouwen.nl/forum/index.php?topic=18584.5;wap2,

Bewaar verse boerenkool enkele dagen in de koelkast of in een koele, donkere kelder.

http://www.degroentenman.nl/

Ook nuttig om te isoleren is de vloer boven een koude kelder en garage.

De Standaard,

Schade door ongedierte, schimmels en bacteriën. In vochtige kelders ligt schimmel op de loer.

http://www.uvh.nl/archief/doc.html

met adjectief erachter


  • een kelder vol spinnenwebben
  • een kelder vol met schilderijen

Het Nederlandse wijnrek heeft inmiddels het imago van de met exquise wijnen gevulde stoffige kelder vol spinnenwebben afgeschud. In steeds meer huishoudens ligt een huiswijntje van de supermarkt in het schap.

De Limburger,

Het was een oude vervallen villa die gesloopt ging worden om er 5 nieuwbouwwoningen voor terug te bouwen. Het huis was bijna leeg, toen ze een kelder vol met schilderijen ontdekten.

http://www.taxatieburodegoede.nl/WeblogdagboektaxateurJos%C3%A9/tabid/112/EntryId/230/Default.aspx,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een gemetselde kelder

Een betonnen kelder wordt anders behandeld dan een gemetselde kelder. De afdichtingsproducten welke volgens advies geschikt zijn om de kelder waterdicht en droog te maken, dienen te allen tijde aangebracht te worden op een ondergrond welke geschikt is voor het aanbrengen van die producten.

http://www.alvernis.nl/Informatie/Technische_Informatie/Kelder_afdichten.html

  • een ondergelopen kelder

De brandweer moest 55 maal uitrukken om ondergelopen kelders en andere ruimten leeg te pompen.

NRC,

De brandweer kreeg een vijftigtal oproepen voor ondergelopen kelders en garages.

De Standaard,

  • een overwelfde kelder

De overwelfde kelders geven een goed beeld van het oorspronkelijke middeleeuwse karakter van het kasteel.

http://www.brabantskasteel.nl/

Toen de Duitsers naderden, waren ze gevlucht naar een watermolen, in een grote overwelfde kelder.

Acacialaan, Koen Peeters,

met voorzetselgroep


  • de kelder onder het pand
  • de kelder van haar huis
  • een kelder van ons gebouw
  • een kelder van een universiteitsgebouw

Er was daar een trapje dat naar de kelder onder het pand leidde.

Meppeler Courant,

Nerkiza Tosic vertelt hoe haar huis in Mostar eerst door Servische soldaten werd geplunderd, en vervolgens in de oorlog met de Kroaten werd weggebomardeerd. "Je zag door drie verdiepingen de sterren." Maandenlang zat ze in de kelder van haar huis.

NRC,

Voor onderwijs wordt de verzameling niet meer gebruikt. Ze staat grotendeels in dozen in een kelder van een universiteitsgebouw.

NRC,

Zichtbaar vermoeid en met zachte stem vertelt Zlatko Dizdarevicacute, hoofdredacteur van Oslobodenje, hoe zijn redactie dagelijks de enige krant maakt in de belegerde Bosnische stad Sarajevo. "We werken bij kaarslicht in de kelders van ons verwoeste gebouw. De omstandigheden zijn moeilijk, maar we blijven hier tot het einde van de oorlog."

NRC,

  • een kelder in beton

Wij hebben een kelder in gegoten beton die speciaal bestand is tegen water.

http://www.livios.be/vragen-klanten/vraagmichiels.asp?vraagid=3073,

in voorzetselgroep


  • in de kelder
  • naar de kelder
  • uit de kelder
  • via de kelder

Vochtproblemen vallen het meest op in de kelder maar zijn een stuk moeilijker te detecteren in de woonruimte.

De Standaard,

Aan de andere kant vinden we de oude trap naar de kelder, die nog een oud tongewelf heeft.

De Standaard,

Toen hij uit de kelder kwam, zag hij kinderen op straat.

De Standaard,

Indien men via de kelder toegang kan krijgen tot het huis, moet deze toegang, zoals alle deuren en ramen op de gelijkvloerse verdieping, natuurlijk ook extra beveiligd worden.

http://www.axa-art.be/nl/verzamel/tips.cfm#2,

met ander, nevengeschikt substantief


  • kelders en zolders

Pas met de komst van audiovisuele leermiddelen en schooltelevisie, in de jaren vijftig, viel het doek voor de schoolplaten. De platen verdwenen naar kelders en zolders.

http://www.schoolmuseum.nl/pagina's/tentoonstellingen/tentoon1a.htm

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kelder 1.1

afbeelding

Bron: Che
( CC licensed )

kelder die dient om alcoholische drank in te bewaren en daartoe in principe voldoet aan een aantal eisen zoals een min of meer constante temperatuur, de juiste vochtigheid en de afwezigheid van ultraviolet licht, geuren en trillingen; kelder voor opslag van wijn, bier, cognac enz.

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Algemene voorbeelden


Zoete wijn kan ook ontstaan omdat de gisting stopt vanwege een te lage temperatuur in de kelder.

http://www.wijninfo.nl/site/?db,

De oorsprong en ontwikkeling van de drank worden uitgebeeld, evenals modellen van oude rumdistilleerderijen en apparaten voor de vervaardiging van rum door de geschiedenis heen. Voorts komt er een kelder voor het rijpen van oude rum en vanzelfsprekend een proeflokaal.

De Standaard,

De opslag van de portwijnen gebeurt in de eigen kelders van Delaforce in de plaats Vila Nova de Gaia, waar de wijn de tijd krijgt om tot rijping te komen. Vanuit deze kelders vindt de wereldwijde distributie plaats.

http://www.uto.nl/Nederlands/Interface/Producten_Interface/pUTOnl.htm

Bij de meeste Cognac-huizen bent u welkom. Het is een aparte ervaring om er door de kelders te worden geleid en de bijzondere sfeer op te snuiven.

http://www.delicatessenhuis.nl/

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


kelder 1.2

afbeelding

Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
( CC BY-SA 3.0 )

afzonderlijk bewoonde ruimte onder een huis, vaak met een eigen toegang aan de straat; kelderwoning

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

Algemene voorbeelden


Al sinds de zeventiende eeuw toen de grote immigratiestromen op gang waren gekomen, was het niet ongebruikelijk dat een huis werd opgedeeld in een voor- en achterhuis, in kelders en voor- en achterkamers [...]. De vrouw die haar woning uitliep om mishandelingen te ontvluchten, was snel gesignaleerd [...]. Maar andersom kon een echtelijke ruzie in een kelderwoning vlug een menigte mensen op de been brengen.

http://books.google.nl/books?id=CVZqm-IOWzYC&pg=PA327&lpg=PA327&dq=%22haar+woning+uitliep+om%22&source=bl&ots=-736RR5T46&sig=VyJbZSeX6EI9J_iNzWfCwINXnRs&hl=nl&sa=X&ei=LHgZVOuDD8fEPKm_gPAK&ved=0CCcQ6AEwAQ#v=onepage&q=%22haar%20woning%20uitliep%20om%22&f=false,

Ze woonde met haar man en vijf kinderen in een muffe kelder [...]. Voordat de echtgenoot besefte dat er samen met zijn vrouw nog iemand was binnengekomen, had Lieven al opgemerkt dat hij blijkbaar zijn kost verdiende met het schilderen van steeds identieke patronen op vazen. En dat er alleen door het kelderraam een spiertje daglicht kon binnendringen.

Na de siësta, Paul Koeck,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


kelder 1.3

afbeelding

Bron: Jeff Buck
( CC BY-SA 2.0 )

afzonderlijke, tot een uitgaansgelegenheid ingerichte ruimte onder een huis, vaak met een eigen toegang aan de straat; metonymisch ook: een dergelijke zaak uitgebaat in een kelder

Betekenisbetrekking


specialisering
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

Algemene voorbeelden


De existentialisten bevolkten er 's nachts de cafés en dan met name de kelders van die cafés. Men ging letterlijk underground. Vanwege hun nachtelijke activiteiten in de kelder werden de existentialisten ook "les rats", de ratten genoemd.

http://www.filosofiemagazine.nl/,

Hij rook anders dan vroeger. Naar kelders waar veel gedanst wordt en nooit gelucht.

Fantoompijn, Arnon Grunberg,

Het artistieke leven was voor hem een soort theater dat eindeloos doorging. In de lente van 1947 ging Le Tabou, de allereerste cave open. Juliette Gréco werd er meteen als een soort hogepriesteres beschouwd. In de daaropvolgende maanden openden nog zes andere kelders hun deuren. Vooral Le Vieux Colombier werd in de kortste keren berucht om zijn feestjes.

Verdwaalde post, Walter van den Broeck,

Combinatiemogelijkheden


met adjectief ervoor


  • een rokerige kelder

Daar komt bij dat ik weinig voelde voor overmatig bier drinken, samenzang in rokerige kelders en flauwe grappen.

Emmeke, Jan Lampo,

Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen