schaap


schaap 1.0

zoogdier met een dikke wollen vacht, dat wordt gehouden als landbouwhuisdier, en dat behalve voor de wol ook voor de melk en het vlees wordt gehouden

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een schaap…

is een zoogdier; is een dier

  • [Afmeting] heeft een schofthoogte van ongeveer 70 cm
  • [Geluid] blaat; maakt een blatend geluid
  • [Kleur] heeft een vacht die witachtig is bij de rassen die bij ons het meest verspreid zijn, maar bij andere rassen bruin of zwart
  • [Attribuut] heeft vaak een oormerk
  • [Bouw] is gewerveld; heeft vier poten
  • [Deel] heeft een dikke, wollige, kroezende en in elkaar klittende vacht; heeft onderbenen die niet zo sterk behaard zijn; heeft hoeven; heeft vaak horens, grote, naar achter gekromde bij de rammen en kleine of helemaal geen horens bij de ooien
  • [Functie] geeft melk, wordt geschoren voor de productie van wol en wordt soms gefokt voor het vlees
  • [Herkomst of oorsprong] stamt af van wilde schapen uit het geslacht OVIS
  • [Voortplanting] brengt de jongen levend ter wereld
  • [Plaats] wordt op weilanden van een boerderij gehouden of, onder de hoede van een herder, in natuurlijk graasgebied
  • [Leeftijd] kan 15 tot 20 jaar oud worden; wordt als jong lam genoemd
  • [Behandeling of bewerking] wordt geschoren; wordt gemolken; wordt geslacht
  • [Gedrag] is een planteneter; graast; is een herkauwer
  • [Product of vrucht] levert wol, melk en vlees
  • [Waardering] wekt medelijden op door zijn weerloosheid; wordt ook door sommigen beschouwd als een dom kuddedier
  • [Voorstellingswijze] geldt in christelijke mythologie als het symbool van onschuld, als iets wat zich schuldeloos en zonder verweer laat slachtofferen

Wetenschappelijke naam: Ovis aries

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Mammalia; Zoogdieren
Orde Artiodactyla; Evenhoevigen
Familie Bovidae; Holhoornigen
Geslacht Ovis; Schapen
Soort Ovis aries

Algemene voorbeelden


Darmsnaren. Darm van een schaap is het traditionele materiaal voor snaren [...]. De kern van darmsnaren bestaat uit een of meer geprepareerde, in elkaar gedraaide dunne repen schapedarm.

http://www.bbviolins.nl/

De schapen grazen het gras kort en leveren wol.

http://www.dekleineaarde.nl/

Als er een schaap wegschiet zal de hond automatisch het dier weer terug brengen zonder dat hem daartoe een commando is gegeven.

http://home.planet.nl/~abbin017/schapent.htm

Schapen en geiten kunnen lijden aan de ziekte scrapie.

http://www.dlv.nl/,

Wales telt dubbel zoveel schapen als mensen, en in de lente neemt dit aantal nog toe.

De Standaard,

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • blaten
  • grazen
  • mekkeren

Een schaap dat graast maakt alleen maar deel uit van het landschap, een buizerd die jaagt maakt van het landschap een plaats waar geleefd wordt omdat er ook wordt gedood.

Calvados, Elvis Peeters,

De stier loeide, de leeuwen brulden, de beer gromde, het schaap blaatte, de panter huilde, de anka weende, de kat miauwde, de pauw krijste.

http://ufo.be/rubrieken/geschiedenis/ufo-history/salomon-ufo.html

Op het talud van de dijk grazen schapen, waarvoor op verspreide afstanden voederplaatsen zijn ingericht.

http://www.homepages.hetnet.nl/~ridmrt55/Inlnew.htm

Schapen mekkerden en schrokken op als wij naderden.

De lange geboorte, Lut Ureel,

als object bij een werkwoord


  • een schaap klonen
  • een schaap kloneren
  • een schaap scheren
  • een schaap slachten
  • schapen drijven
  • schapen fokken
  • schapen hoeden
  • schapen houden
  • schapen kweken
  • schapen scheren
  • schapen weiden

Daarna begon de mens schapen te fokken om te voldoen aan de eis van zoveel mogelijk wol per schaap.

http://www.wereldveganismedag.nl/wvd_n/wvd_n_broc_2002.htm,

Uiteindelijk vroeg God aan Abraham dat hij zijn zoon zou sparen en zond hem een engel met een schaap als offer. Op het offerfeest slacht elke familie een schaap of de voorgeschreven manier.

http://www.student.kuleuven.ac.be/~m9919504/islam.htm

De Bedoeïenen laten anderen voor hun zaak praten omdat ze hebben geleerd dat er naar hen niet wordt geluisterd [...]. Bijna een kwart eeuw werden ze met rust gelaten en konden ze hun schapen en geiten weiden over de uitgestrekte heuvels, waar in de winter zware regens vallen die de woestijn kortstondig groen verven en water door de wadi's, rivierbeddingen, jaagt.

De Standaard,

Een buitengewoon dominerende, autoritaire man die zijn leven lang gebukt ging onder schuld en angst, die uiteindelijk te herleiden waren tot een gebeurtenis op zijn 11e jaar, toen hij tijdens slecht weer op het platteland waar hij de schapen hoedde, op een steen klom, de vuist naar de hemel balde en in een opwelling God vervloekte vanwege de kou en de honger.

http://home.wxs.nl/~srw/,

De geboorte van het gekloonde schaap Dolly in 1997 maakte een golf van reacties los: als het lukt om uit een volgroeide uiercel een schaap te kloneren, dan zal het niet lang duren of ook de mens kan worden gekloneerd, was de teneur van de berichtgeving.

http://www.rathenau.nl/nl/profiel/index.html

Waarom konden wetenschappers wel een schaap klonen maar waren ze niet bereid om mensen te helpen?

http://www.skepsis.nl/raelianen.html,

Laat u dus heel goed voorlichten bij een fokker of liefhebber van Border Collies en bedenk dat die Border Collie die zo mooi dat eye vertoont bij het schapen drijven dat ook doet bij het verkeer in uw huiselijke omgeving.

http://home.planet.nl/~abbin017/aankoop.htm

Ik ben nog niet oud genoeg om schapen te gaan kweken in de Kempen.

Het beleg van Brussel, Frans Verleyen,

Ze was nu twee jaar dood en hij had sindsdien nog geen schaap geslacht.

Werk, Josse De Pauw,

De schapen worden handmatig geschoren door onze vaste schaapscheerder Gertjan, en er zijn talloze festiviteiten omheen: schminken voor kinderen [...]; line-dancing, knutselen bij de stand van Berbar's winkeltje en weven.

http://hklinken.www.cistron.nl/kinderboerderij.htm,

Van schrik waren de mensen het slachthuisterrein afgerend, het schaap achterlatend. Diezelfde avond nam Smokkelgraads het dier mee, met samengebonden poten achter op zijn fiets en schonk het aan een bevriende boer die schapen hield om het land te onderhouden.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Als regel hoeden herdershonden schapen.

Poot: verhalen over de hond, Midas Dekkers,

met adjectief ervoor


  • makke schapen

Het is belangrijk makke schapen te gebruiken, nooit geen rammen of ooien met lammeren, zij kunnen een jonge hond door een onverwachte stoot voor zijn leven verpesten.

http://home.planet.nl/~abbin017/schapent.htm

met adjectivisch tegenwoordig deelwoord


  • blatende schapen

Ze lachte als een blatend schaap.

Ook zot zijn doet zeer, Julia Peraldi,

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • een gekloneerd schaap
  • een gekloond schaap
  • een geschoren schaap
  • een verloren schaap

Naar aanleiding van publieke reacties op het gekloonde schaap Dolly, vond de overheid het opnieuw tijd voor een publiek debat.

http://www.minocw.nl/genomics/notabiotech.pdf,

Zo begin ik langzaam te lijken op de Goede Herder op zoek naar een verloren schaap.

Onrust, J.M.A. Biesheuvel,

De komst van het gekloneerde schaap Dolly.

http://www.healthlaw.nl/index.html,

Bovendien zijn geschoren schapen schoner, wat de hygiëne bij het melken ten goede komt.

http://www.schapenkaas.nl/

met substantief ervoor


  • een kudde schapen

Voor de trappen van de nationale Bank Markazi-Iran liep een boer met een kudde schapen dwars door het verkeer, dat over een uurtje voor het absoluutste spitsuur ter wereld zou zorgen.

Het beleg van Brussel, Frans Verleyen,

Toen hij weer eens zijn kudde schapen wilde laten drinken en daartoe een emmer water uit de put omhooghaalde, zag hij in die emmer een Lieve Vrouwe-beeldje liggen.

http://www.redemptoristen.nl/Roermond/geschiedenis/historie.htm

voorafgegaan door als


  • zo mak als schapen
  • mak als schapen

Daar worden de wilde zwijnen en herten doorheen gestuurd, die zijn zo mak als schapen want die worden gevoerd door de jachtopzieners daar.

De Hunnen. Dl. 3: Vrede, Jan Cremer,

Hij stond naast zijn auto in de berm aan de kant van een snelweg, waarover het verkeer, mak als schapen, in slow-motion, want het mistte, langs hem heen voorbij schoof.

Winterlicht. Een vergeetboek, Jeroen Brouwers,

Vaste verbindingen


Spreekwoorden


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


schaap 1.1

voorstelling van een schaap op een schilderij, als knuffelbeest of als beeldje

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een schaap…

is een voorstelling

      Algemene voorbeelden


      Boven het bed hangt een schilderij van een herdertje met een schaap, die in schaapachtigheid niet voor elkaar onderdoen.

      Morgenster, Jaap Scholten,

      Iedereen had gejoeld en geapplaudisseerd toen, als besluit van de maaltijd, de ijstaart door de kelner was binnengebracht op een ronde aluminium schaal. De taart had, naar oud gebruik, de vorm van het Lam Gods. Een liggend schaap dat in zijn gekruiste voorpoten een stok omklemd hield met een gouden vaantje. Over het hele schaap liep de naad van de ijsmatrijs, een litteken van bevroren room, alsof het beest uit twee aaneengekoekte helften bestond.

      Het goddelijke monster, Tom Lanoye,

      Zij heeft onder meer levensgrote schapen gemaakt van rendiermos.

      Meppeler Courant,

      Jack Giacaman, die met zijn familie bij Betlehem een fabriekje leidt dat engeltjes, schapen en pasgeboren Jezus-figuurtjes maakt uit olijfhout.

      De Standaard,

      Woordfamilie


      Als deel van een afleiding


      schaap 1.2

      vlees van schapen, gebruikt als voedsel

      Betekenisbetrekking


      metonymie
      Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Schaap…

      is vlees

          Algemene voorbeelden


          Er was niets zo troostend als een flink stuk koe of schaap, daar kon geen chocola of fruit tegenop.

          Mensen met een hobby, Désanne van Brederode,

          Voor de Texelaar is het niet zo erg, "die lust geen schaap, vroeger móesten we het eten, nu willen we niet meer."

          NRC,

          We kunnen enkel vaststellen dat de koeien plots ziek werden op hetzelfde ogenblik dat de Britten begonnen met minder goed gesteriliseerd gemalen schaap aan hun koeien te voederen.

          De Standaard,

          schaap 2.0

          iemand in ongunstige omstandigheden, voor wie men medeleven voelt; beklagenswaardig persoon
          Meestal gezegd van vrouwen of kinderen.

          Betekenisbetrekking


          metafoor
          Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een schaap…

          is een persoon

          • [Leeftijd] is vaak een kind
          • [Toestand algemeen] verkeert in een ongunstige situatie
          • [Geslacht] is vaak een vrouw
          • [Gevolg of resultaat] wekt medeleven op

          Algemene voorbeelden


          Ik was zo begaan met haar, trouwens wij allemaal, mijn man ook, die zei maar steeds: 'Moet je dat toch zien, geen vader en geen moeder.' We hebben haar samen met de jongste laten slapen, die heeft zo'n afgetimmerd kamertje op zolder. Op kerstochtend hebben we altijd met elkaar een kerstontbijt. Dan sta ik heel vroeg op met mijn oudste dochter en dan bakken we kleine bruine en witte broodjes. De lucht trekt dan door het huis, helemaal tot de zolder. Dat vinden de kinderen heerlijk, weten dat het Kerstmis is en dan die lekkere baklucht ruiken. Maar dat schaap wist natuurlijk helemaal niet wat haar overkwam. In haar nachtpon kwam ze de trap af en ineens zie ik haar staan in de open keukendeur.

          Het verrotte leven van Floortje Bloem, Yvonne Keuls,

          De tantes weten nu eenmaal; hij is niet sterk, hij is niet slim, er zal wel niet veel uit hem groeien, maar heb geduld met hem, het schaap heeft zichzelf ook niet gemaakt.

          Wie ik tegen kwam, C.J. Kelk,

          Combinatiemogelijkheden


          met adjectief ervoor


          • een arm schaap

          Vernielen en schenden moest hij dit onbezoedelde jonge wicht en het tekenen voor het leven! 'Geilen... Heerlijk neuken!' fluisterde hij dringend. 'Lekker met mijn pik spelen!... Je kutje laten openrukken... Wil je dat?... Nou, wil je dat?' Het arme schaap kon zelf ook amper meer een woord uitbrengen. 'Vooruit! Spreek op!' drong hij aan. 'Ja oom...' kermde ze.

          Een hete ijssalon, Heere Heeresma,

          De oorlogsmisdadiger is ziek, ach gut, dat arme schaap. Gauw vrijlaten die fascist, want wij zijn geen fascisten.

          De aanslag, Harry Mulisch,

          Juist is er weer een kind bij gekomen, misschien gelukkig voor het arme schaap, is het een uur na de geboorte gestorven, omdat volgens Barselier de dokter niet wou komen.

          Het pistool van de rekening, Jan Willem Holsbergen,

          Woordfamilie


          Als deel van een afleiding


          schaap 3.0

          iemand die men onder zijn hoede heeft en voor wie men moet zorgen; beschermeling
          Vaak in een religieuze context, gezegd van mensen die onder de hoede van God of van een zielenherder vallen.

          Betekenisbetrekking


          metafoor
          Betrokken betekenissen 1.0 : 3.0

          Semagram (extra betekenisinformatie)


          Een schaap…

          is een persoon

          • [Toestand algemeen] staat onder de hoede van iemand anders; wordt geleid en beschermd door iemand anders

            Algemene voorbeelden


            Tijdens de dag kan ik Christine haast vergeten, er zijn andere schapen die aandacht waard zijn, Arnaud bijvoorbeeld, die een beetje uit zijn zonderlinge zwijgzaamheid is teruggekeerd, duidelijk weer laat blijken dat hij blij is met mijn bezoek.

            Ach, mijn dal, Jan Veulemans,

            Een pastoor moet onder en met zijn schapen leven.

            Requiem voor de geitenmelker, Robin Hannelore,

            Maar dat staat allemaal niet in Tomsons boek; daarin schildert hij Jezus alleen als de intens joodse man die eerst en vooral de schapen van Israël op het juiste pad wil brengen, terug naar de halacha.

            http://www.xs4all.nl/~folkerts/open.html

            Vaste verbindingen


            Woordfamilie


            Als deel van een afleiding


            schaap 4.0

            iemand die zich gedraagt als een domme, gedweeë meeloper zonder eigen inzichten of initiatieven
            Meestal voorafgegaan door een adjectief dat domheid, gedweeheid of een aanverwante eigenschap uitdrukt.

            Betekenisbetrekking


            metafoor
            Betrokken betekenissen 1.0 : 4.0

            Semagram (extra betekenisinformatie)


            Een schaap…

            is een persoon

            • [Gedrag] gedraagt zich als een domme, gedweeë, kritiekloze meeloper die geen eigen inzichten of initiatieven vertoont
            • [Waardering] wordt neerbuigend bejegend

              Algemene voorbeelden


              Wat sta ik er te doen? Een ezel aanbidden. Geen gouden kalf, geen geestelijke leider, geen goeroe die een duistere greep op mij heeft. Een ezel. Een doodgewone muisgrijze ezel die toevallig de Heilige Appeltaart van Drempel heeft opgeschrokt [...]. Wat gaan we doen als dat beest straks gaat schijten? Gaan we dan de Heilige Drol van Drempel aanbidden? Idioten. Leeghoofden. Schapen. Bedriegers. Ik heb het hier wel gezien, denk ik.

              Poes poes poes, Paul Mennes,

              Combinatiemogelijkheden


              met adjectief ervoor


              • een achterlijk schaap
              • een dom schaap
              • makke schapen
              • onnozele schapen
              • verdwaasde schapen
              • volgzame schapen

              Werner had ooit gezegd dat dit soort vernederingsproces één van de wapens van het verdrukkingsapparaat was, dat de Belgen nu als onnozele schapen tolereerden.

              Drugs, Jef Geeraerts,

              Uiteraard is de individuele positiebepaling van iedere universitaire medewerker, vast of tijdelijk, van groot belang. Van een verzameling makke schapen is immers geen veranderingsimpuls te verwachten.

              http://www.postdocplatform.nl/,

              Consumenten zijn geen volgzame schapen maar kieskeurige wolven die alleen datgene nastreven wat ze echt willen.

              Pleidooi voor individualisme, Dirk Verhofstadt,

              Wat je ook zeggen kon van Barend, hij behoorde niet tot de menigte verdwaasde schapen die bij stoplichten op de voetgangersknop drukken in een blind vertrouwen dat daardoor het grote licht prompt op rood zal springen om het snelverkeer ten gunste van hen lam te leggen.

              Oprechter trouw, Henk Romijn Meijer,

              En daarbij, ik ben heel wat meer dan het achterlijke schaap dat jullie in mij zien!

              De Openbaring, Tom De Cock,

              In dat soort dingen ben ik zo'n dom schaap, Ted.

              Alle families zijn psychotisch, Douglas Coupland,

              En makke schapen als we zijn, we hebben de leerkracht geloofd, en niet onze ogen.

              De Standaard,