voedsel


voedsel 1.0

al wat door organismen wordt opgenomen om leven en groei, weefsels en organen in stand te houden; al wat tot voeding dient
Meestal in toepassing op wat mensen en dieren eten, maar ook in toepassing op stoffen die planten nodig hebben en uit de grond halen om te leven.

Semagram (extra betekenisinformatie)


Voedsel…

is een geheel

  • [Samenstelling] bestaat uit stoffen of etenswaren die nodig zijn om te overleven
  • [Functie] dient om leven en groei, weefsels en organen in stand te houden; dient tot voeding
  • [Gebruiker] wordt opgenomen door mensen, dieren, planten en andere organismen
  • [Belang] is een basisvoorziening
  • [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld eten voor mensen en dieren; bestaat bijvoorbeeld uit voedingsstoffen die planten uit de bodem halen

Algemene voorbeelden


De mens heeft allereerst brandstof nodig in de vorm van voedsel, dat hij verbrandt om aan zijn energie te geraken.

http://users.skynet.be/fa010008/spacenet-ruimtevaart/encyc/index.htm,

De cellulaire brandstof wordt ontleend aan het voedsel en in de meeste cellen worden aan het voedsel ontleende moleculen gebruikt als grondstof en als brandstof.

http://www.wrr.nl/ne/werkdocumenten_tekst.php?id=103

Economische groei moet tot menselijke ontwikkeling leiden, wat niet zo vanzelfsprekend is. Hiervoor zijn investeringen in basisvoorzieningen als voedsel, kleding, huisvesting en onderwijs absoluut noodzakelijk.

De Standaard,

De doorsnee Belg krijgt met zijn dagelijkse voedsel meer dan voldoende vitaminen binnen.

De Standaard,

Voor sommige bepalingen is het nodig dat de patiënt nuchter geprikt wordt, d.w.z. dat hij een groot aantal uren vóór het prikken niets mag eten en alleen water mag drinken. Dat komt omdat sommige stoffen direct na het eten van voedsel in verhoogde concentratie in het bloed voorkomen.

http://biologisch-medisch.laboratorium.nl/biomed/klinischechemie/?open=frames

Alle groene planten nemen hun voedsel op in anorganische vorm. Dit is een langzaam en ingewikkeld proces waarbij factoren als licht, warmte, kooldioxide en water komen kijken. Bij planten die in aarde staan, wordt een deel van dit proces verwerkt door micro-organismen, die organische stoffen omzetten in anorganische stoffen. De voedingsstoffen worden in het grondwater opgelost en in de vorm van ionen door de wortels van de plant opgenomen.

De Standaard,

In tegenstelling tot planten kunnen schimmels geen eigen voedsel aanmaken. In plaats daarvan nemen ze voedsel op uit levende of dode organismen via een netwerk van draden.

http://www.zwam.net/

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • voedsel bereiden
  • voedsel binnenhouden
  • voedsel droppen
  • voedsel eten
  • voedsel halen
  • voedsel hamsteren
  • voedsel hebben
  • voedsel importeren
  • voedsel kauwen
  • voedsel kopen
  • voedsel nuttigen
  • voedsel opnemen
  • voedsel produceren
  • voedsel tot zich nemen
  • voedsel verbouwen
  • voedsel vergaren
  • voedsel verteren
  • voedsel verzamelen
  • voedsel weigeren
  • voedsel zoeken

Voorzie voldoende werkvlakken, om voedsel te bereiden, maar ook om gerechten te laten wachten bij de bereiding, om de keukenrobot, de weegschaal en dergelijke te zetten.

http://www.easy.be/immo/grotewerken/immo_keuken.asp

Ze eet maar kan geen voedsel binnenhouden.

Alle verhalen, Kristien Hemmerechts,

De elektriciteitsmaatschappij overweegt met helikopters voedsel te droppen.

De Standaard,

De Hindoes geloven dat ze door leden van een lagere kaste onrein gemaakt kunnen worden, bijvoorbeeld door te dicht in de buurt van een lid van een lagere kaste te zijn, door voedsel te eten dat door iemand van een lagere kaste is bereid, of door water te drinken uit dezelfde bron.

http://www.ping.be/~sintlod/explorian/godsdienst/wereldgodsdienst4.htm,

De overige bijen gaan op de aangeduide plek bloemen bezoeken om voedsel te halen.

http://www.ppo.dlo.nl/ppo/pub_bes/downloads/bestuiving_bedekteteelt.pdf,

Als een vlinder genoeg voedsel heeft in een gebied, gaat hij zich daar voortplanten.

Meppeler Courant,

Het gebit is immers niet alleen nodig om voedsel te kauwen, maar is ook belangrijk voor de ontwikkeling van het gezicht en bepalend voor het uiterlijk.

http://www.gezondheidsnet.nl/

De overheid deelt nog altijd voedselbonnen uit, maar ze zijn gemiddeld maar honderdzestig dollar per maand waard, wat niet voldoende is voor een gezin zonder enig ander inkomen om voedsel te kopen.

De Standaard,

In een brochure beveelt de gezondheidsorganisatie aan alleen goed gekookt voedsel te nuttigen, dat nog warm is als het wordt opgediend.

NRC,

Het lichaam had geen voedsel meer willen opnemen.

Van de redding die rechtstreeks uit de hemel zou komen, Karel Sandor,

Alle partijen die betrokken zijn bij de totstandkoming van voedingsmiddelen raken op deze manier doordrongen van de noodzaak om op een verantwoorde manier voedsel te produceren.

http://www.cebeco.nl/2000jv.pdf,

Vrouwen nemen voorzichtig voedsel tot zich. Het is alsof hun tong, die verstopte spier met erotische talenten, geheel met slijmvlies en smaakpapillen overdekt, zich eerst de vorm van het kalfslapje en de aubergine en de zalmmoot poogt te herinneren, voor zij hun tanden toestaan om de structuur van het eten te vernielen.

Nachten in Granada; Playa de Aro; Ze eten alleen de punten van de asperges, Jean Pierre Dumoulin,

Daarbij maakt het niet uit of men geen toegang heeft tot voedsel vanwege te weinig geld, te weinig relaties of te weinig grond om zelf voedsel te verbouwen.

http://www.gcw.nl/

De maag produceert veel zuur om het voedsel te verteren.

http://home.tiscali.be/jantje/index.html

Elk individu of groep van individuen, zijn speciaal toegerust om wel bepaalde functies te vervullen: de moer of koningin legt enkel eitjes en is niet in staat een nest te bouwen, broed te verzorgen of voedsel te verzamelen; de darren dragen alleen bij tot de voortzetting van de soort; de werksters staan in voor de nestbouw, het verzamelen van voedsel, het verzorgen van het broed, het verdedigen van de groep.

http://www.ping.be/honingbijen/index3.htm

Ook kleine kinderen weigeren voedsel als ze ziek zijn.

http://home.worldonline.nl/~rkleipoo/frames.htm

In het voor- en najaar verblijven er zeer grote aantallen trekvogels op het wad, in de polder en bij hoog water, ook in het duin. Zij zijn hier om voedsel te zoeken, te rusten en om hun vetvoorraad aan te vullen om weer verder te kunnen trekken.

http://www.idk.nl/terschelling.html

met adjectief ervoor


  • dierlijk voedsel
  • eiwitrijk voedsel
  • gentechvrij voedsel
  • gezond voedsel
  • glutenvrij voedsel
  • ongezond voedsel
  • onverteerd voedsel
  • plantaardig voedsel
  • rauw voedsel
  • veilig voedsel
  • vers voedsel
  • vezelrijk voedsel
  • vloeibaar voedsel

Vossen voeden zich dan ook voornamelijk met dierlijk voedsel, al wordt dat in sommige streken en tijden aangevuld met flinke hoeveelheden plantaardig materiaal: bessen en afgevallen fruit bijvoorbeeld.

http://www.vzz.nl/

Bij de oudere kat gaan de nieren, die door het eiwitrijke voedsel altijd hard hebben moeten werken, langzaam achteruit.

http://www.absmid.demon.nl/mainpage.htm

"Als er bij het publiek geen vraag naar gentechvrij voedsel is, zal de overheid die niet tot stand brengen", zei minister Brinkhorst (landbouw) gisteren tijdens het debat over biotechnologie.

Haagsche Courant,

Zodra zij ook maar iets eet waarin suiker verwerkt is krijgt zij diarree. Inmiddels hebben haar ouders de indruk dat zij voor meer voedsel overgevoelig is geworden. De specialist adviseerde hen glutenvrij voedsel en daar verbeterde zij zo'n 40% op.

http://home.wish.net/~homeopat/inhoud-2.htm

Gezond eten is goed, te gezond eten is gevaarlijk. Het tijdschrift Gezondheidsnieuws waarschuwt in zijn februarinummer voor orthorexia. Lijders aan deze aandoening zijn obsessief bezig met gezond eten. Doordat zij in hun ogen ongezond voedsel weigeren te eten, kunnen ze in een sociaal isolement raken.

Algemeen Dagblad,

Een autonome neuropathie ter hoogte van de maag gaat gepaard met een vertraagde lediging van de maag. We noemen dit gastroparese (gastro maag, parese = verlamming) Klachten als volheidgevoel, branderig gevoel van de slokdarm, zure oprispingen, misselijkheid en braken van onverteerd voedsel tot meerdere uren na de maaltijd moeten steeds doen denken aan deze verwikkeling.

http://www.diabetes-vdv.be/Diabetes-Info-Magazine/Diabetes-Info-Magazine-2002/Maart-April-2002/maag-en-darmklachten.htm,

En je weet, plantaardig voedsel is voor veel soorten vissen onontbeerlijk.

http://dees.fol.nl/Infusie.html

Rauw voedsel bevat namelijk meer (schadelijke) bacteriën dan verhitte gerechten en die ziekmakers hebben de neiging om 'over te lopen'.

http://www.voedingscentrum.nl/

We willen veilig voedsel, een goede behandeling van de dieren en aandacht voor onze natuur.

http://www.e-stem.nl/

Ik moest me bedwingen om haar geen oplawaai te verkopen wanneer ze me minutenlang met haar trouwe hondeogen zat aan te staren, gereed om aan elke van mijn nog niet eens uitgesproken wensen te voldoen, terwijl ik at bijvoorbeeld, at wat zij voor mij had gekookt omdat ze vreesde dat ik te weinig vers voedsel gebruikte, Allah in de hemel, vond ze mijn manier van eten dan zo bovenaards?

De stoelendans, Paul Koeck,

Vezelrijk voedsel is een heel belangrijke voorwaarde voor een regelmatige ontlasting en daarom een doeltreffende preventie tegen talrijke darmaandoeningen.

http://www.dr-baumann.nl/basiskennis.htm

De eerste maanden heeft je kind alleen maar vloeibaar voedsel gekregen, leren happen van een lepel is dan ook een hele verandering.

http://www.ouder-kindzorg.nl/

met adjectivisch voltooid deelwoord


  • bedorven voedsel
  • bereid voedsel
  • besmet voedsel
  • gedroogd voedsel
  • gekookt voedsel
  • gekruid voedsel
  • gemodificeerd voedsel

Jaarlijks wordt ongeveer een miljoen mensen in meer of mindere mate ziek van bedorven voedsel.

Algemeen Dagblad,

Kom zo min mogelijk met uw handen aan bereid voedsel.

http://www.voedingscentrum.nl/

De ziekteverschijnselen zijn diarree en braken en treden bijna altijd binnen acht uur na het eten van het besmette voedsel op.

http://www.voedingscentrum.nl/

Viruswaarschuwingen behoren tot het genre van de urban legend, waarin de angst voor allerhande moderne technologie regelmatig terugkeert: wantrouwen tegenover magnetrons, angst voor straling, genetische manipulatie en gemodificeerd voedsel.

http://www.meertens.nl/

met voorzetselgroep


  • voedsel voor de armen
  • voedsel voor de dieren
  • voedsel voor de planten
  • voedsel voor de vogels
  • voedsel voor mens of dier
  • het voedsel van bijen
  • het voedsel van de dieren
  • het voedsel van de mens

Heerlijk is koolsla met verse kruiden. Vroeger was het voedsel voor de armen.

http://www.degroentenman.nl/

Immers in deze tijd van het jaar is er in de natuur weinig voedsel voor de dieren te vinden.

Meppeler Courant,

Heeft u een siertuin dan kunt u jaarlijks per 100 m² ongeveer 3,5 kruiwagen stalmest of compost (0,25 m³) toevoegen. Doe dat bij voorkeur in het voorjaar.Dan hebben de bodemdiertjes de tijd om de mest in goed voedsel voor de planten om te zetten.

http://www.avvn.nl/

Botswana kende een bijzonder droge periode. Dit betekende minder voedsel voor de vogels en minder zwaluwen om te vangen voor onderzoek.

Meppeler Courant,

Maar ook het zaaien of poten van planten, het verzorgen ervan en uiteindelijk het oogsten van de gewassen met als eindresultaat voedsel: voedsel voor mens of dier.

http://home.consunet.nl/~cb010260/

De samenstelling van het voedsel van bijen is een beetje te vergelijken met de samenstelling van het voedsel van de mens.

http://home.hccnet.nl/f.rutten/,

Het voedsel van al die dieren kost mij heel wat geld per jaar en mijn vrouw besteedt meer aandacht aan de dieren dan aan mij, ik zeg er weleens wat van en dan zegt ze: jij hebt de aandacht van de studenten en je collega's toch?

De steen der wijzen, J.M.A. Biesheuvel,

in voorzetselgroep


  • aan voedsel komen
  • behoefte aan voedsel
  • gebrek aan voedsel
  • tekort aan voedsel
  • in (het) voedsel
  • met (het) voedsel
  • op zoek naar voedsel
  • uit (het) voedsel
  • van (het) voedsel
  • via (het) voedsel
  • zonder voedsel

Een wilde kat moet moeite doen om aan voedsel te komen.

http://users.pandora.be/ggjv/Honden/kInfo.htm

Veel woestijndieren zijn 's nachts actief, het stokstaartje echter overdag. De hitte overdag kunnen ze weerstaan door een veel kleinere behoefte aan voedsel dan vergelijkbare dieren die niet in woestijnen leven.

http://www.ecologiebibliotheek.nl/stokstaartjes.htm

Of zou ze licht in haar hoofd worden door het gebrek aan voedsel?

http://home.tiscali.be/be077857/medische/cfs/verhalen/dagboek1.html,

Een andere vorm van voedselvergiftiging treedt op na het eten van voedsel met giftige stoffen die door de bacteriën in het voedsel zijn uitgescheiden.

http://www.voedingscentrum.nl/

In hoeverre vormen bestrijdingsmiddelen aanwezig in voedsel en drinkwater een risico voor de volksgezondheid?

http://www.stichting-han.nl/organisatie.html

Er lagen zakjes met voedsel, energierepen.

Bezeten van mij, Nicci French,

Eten en drinken doen we elke dag. Omdat het lekker en gezellig is. Maar ook omdat met het voedsel de stoffen worden aangevoerd die ons lichaam nodig heeft om goed te kunnen functioneren.

http://members.home.nl/vismarkt/gezond.htm

Omdat de gier een snelle vleugelslag niet over lang afstanden kan volhouden, maakt hij gebruik van opstijgende luchtstromen om hoogte te winnen. In groepsverband legt hij vaak grote afstanden af op zoek naar voedsel, want honger heeft hij altijd.

http://www.dessie.be/vogels/lijst.htm

Van sulfiet krijgen sommige mensen hoofdpijn en EDTA vermindert de opname van calcium en ijzer uit het voedsel.

http://www.demolenaar.nl/artikelen/show.asp?id=213,

Dieren verkrijgen hun koolwaterstoffen uit voedsel.

http://www.laboratorium.nl/?nav=biomedisch

Geelzucht wordt overgedragen via voedsel, drank of voorwerpen die in aanraking gekomen zijn met stoelgang.

De Standaard,

Olijfolie was een belangrijk product voor de bereiding van voedsel en medicijnen én voor verlichting van de huizen.

http://www.bijbelsmuseum.nl/

Daar komt bij dat voedingsketens steeds technologischer en internationaler worden en daardoor aan transparantie inboeten. We weten niet meer precies wat we eten. De consument neemt met deze ontwikkeling echter geen genoegen en stelt steeds hogere eisen aan de productie en de kwaliteit van het voedsel.

http://www.rathenau.nl/nl/profiel/index.html

Licht oefent niet alleen rechtstreeks invloed uit op ons lichaam, maar ook indirect, via het voedsel dat we eten.

http://www.bosrank.be/frameset.html

Een mens kan veel langer zonder voedsel dan zonder drinken.

http://www.stervensbegeleiding.nl/boek/index.html,

met substantief ervoor


  • een hoeveelheid voedsel
  • een kilogram voedsel
  • een soort voedsel
  • een ton voedsel

Het kopen van grote hoeveelheden voedsel kan voor sommigen ernstige financiële problemen met zich meebrengen.

http://www.eetstoornis.be/

Zo hebben we iedere dag een aantal kilogram voedsel en drank nodig om te blijven leven en klopt ons hart ongeveer één maal per seconde.

http://www.fys.kuleuven.ac.be/iks/lisol/science/algemeen/algemeen.html

Overigens zijn er ook geneesmiddelen die beslist niet met bepaalde soorten voedsel kunnen worden ingenomen.

http://www.uwapotheker.be/apokrant/apokrant01/pagina1.html#tekst1_1_1,

Maandelijks zijn tweeduizend ton voedsel nodig voor de ruim zevenhonderdduizend ontheemden en vluchtelingen in kampen op Burundees grondgebied, stellen de VN.

De Standaard,

met telwoord ervoor


  • geen voedsel
  • meer voedsel
  • minder voedsel
  • veel voedsel
  • weinig voedsel

Laat in een stedelijke omgeving geen voedsel slingeren in de tuin.

http://www.ibgebim.be/GROENERUIMTEN/faune/especes_et_questions_classiques/de_vos.htm

Er is meer voedsel voor meer mensen.

De Standaard,

De rode vos (vulpes vulpes) is algemeen verspreid in Europa [...]. In België is de soort overal algemeen aanwezig, hoewel dat in Vlaanderen niet altijd zo was omwille van de bestrijding van hondsdolheid. Jaarcyclus [...]: Juli: Jongen worden meer en meer zelfstandig, ouders brengen steeds minder voedsel voor de jongen.

http://web.wanadoo.be/webvos/pages/kenmerken.htm

Veel zon betekent veel voedsel en dan gedijt de haring.

http://members.home.nl/vismarkt/haring2.htm

Er was zo weinig voedsel dat onze magen nooit echt voldaan waren.

Zij kwamen uit het Oosten, Chris De Stoop,

met onbepaald voornaamwoord


  • alle voedsel
  • genoeg voedsel
  • onvoldoende voedsel
  • voldoende voedsel
  • wat voedsel

Hij weigerde alle voedsel en drinken behalve dat wat hij met het exclusieve gebruik van tong en tanden uit een schaaltje op de vloer naar binnen kon werken.

De vrouw die alles had, Kees van Beijnum,

Er is genoeg voedsel en water voor iedereen op de wereld.

http://www.antenna.nl/atalanta/anarchie_tisdat.html

UNDP kreeg onmiddellijk steun van de Nederlandse minister Herfkens (Ontwikkelingssamenwerking), die eveneens stelde dat de bezorgdheid over voedselveiligheid in het Westen er niet toe mag leiden dat er onvoldoende voedsel in ontwikkelingslanden zou zijn.

NRC,

Het afbakenen van een eigen gebied is nodig om het hele jaar door voldoende voedsel te kunnen vinden.

http://www.vzz.nl/

De meisjes hadden geen jongens om mee te dansen en te vrijen, ze moesten op gammele fietsen de boer op voor wat voedsel, ze hadden geen leuke kleren, allemaal armoe.

De nymfentrein en andere verhalen, Herman Pieter de Boer,

met ander, nevengeschikt substantief


  • voedsel en brandstof
  • voedsel en dekens
  • voedsel en drank
  • voedsel en drinken
  • voedsel en drinkwater
  • voedsel en geneesmiddelen
  • voedsel en kleding
  • voedsel en medicijnen
  • voedsel en onderdak
  • voedsel en zuurstof

Al drie jaar hebben ze gebrek aan voedsel en brandstof.

NRC,

Hulp bestaat onder meer uit financiële steun en het ter beschikking stellen van goederen zoals medicijnen, voedsel en dekens, maar ook auto's.

http://www.rodekruis.nl/htdocs/index.html

Onze spijsvertering zet voedsel en drank om in de bouwstenen van ons organisme.

http://www.fedichem.be/NL/CHEMlife/1lifenl.htm

De bevoorrading met voedsel en drinken verloopt nu goed.

NRC,

Volgens de overheid en hulporganisaties worden de vluchtelingen bedreigd met een tekort aan voedsel en drinkwater.

De Standaard,

Gebrek aan voedsel en geneesmiddelen bedreigen het leven van duizenden inwoners van Oost-Zaïre, aldus Monsengwo.

De Standaard,

Het is ook belangrijk dat ze goed weten wat ze mee moeten nemen op het gebied van voedsel en kleding en hoe ze hun rugzak moeten inpakken.

Meppeler Courant,

De autoriteiten zijn begonnen via de lucht voedsel en medicijnen aan te voeren voor de naar schatting honderdduizend gezinnen die van de buitenwereld zijn afgesloten.

De Standaard,

Slaven werkten enkel voor voedsel en onderdak; lijfeigenen werkten een deel van de week op de landgoederen van de landheer of gaven een deel van hun oogst aan hem (of beide).

http://www.lsp-mas.be/lsp/bib/inlmarx/econom.html

Voedsel en zuurstof wordt aangevoerd via de bloedvaten, die in tumoren jonger en anders zijn dan in normaal weefsel.

http://www.natuurinformatie.nl/ndb.mcp/natuurdatabase.nl/i000155.html

Vaste verbindingen


olie voor voedsel

  1. programma van 1995 tot 2003 dat door de Verenigde Naties werd opgestart na de Golfoorlog, waarbij Irak, ondanks economische sancties tegen dat land, aardolie mocht verkopen op de internationale markt in ruil voor voedsel, geneesmiddelen en andere basisproducten

    Geprobeerd wordt om de eerste overlegronde over een ruil van Iraakse olie voor voedsel deze week af te ronden.

    De Standaard,

Woordfamilie


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


voedsel 2.0

iets wat de geest, de ziel of de zinnen voedt; iets wat een oordeel, gezindheid of gevoel aanwakkert, ontwikkelt of onderhoudt

Betekenisbetrekking


metafoor
Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • iets voedsel geven
  • voedsel geven aan iets

De manier waarop het Amerikaanse bedrijfsleven functioneert, kan onze vooroordelen tegen de Angelsaksische variante van het kapitalisme alleen maar voedsel geven.

De Standaard,

De commissie rept van marteling van verdachten en geeft voedsel aan de twijfel of de ware schuldigen worden berecht.

NRC,

met adjectief ervoor


  • geestelijk voedsel

Het ontvangen van de eucharistie of communie betekent dat de gelovige regelmatig gezegend brood (het lichaam van Christus) en wijn (het bloed van Christus) tot zich neemt als een vorm van geestelijk voedsel.

http://www.student.kuleuven.ac.be/~m9919504/christendom.htm

Het verlangen naar voedsel is ons bekend. We reageren hierop door te eten. We herkennen gemakkelijk de noodzaak voor gezelschap en roepen dan een vriend of kennis. Maar aan onze nood voor geestelijk voedsel gaan wij vaak voorbij en ontkennen deze, want wij weten niet goed hoe wij deze moeten voeden.

http://www.nihs.nl/nihs/nieuws_pub/hakehilla/index.html,

Het Filmmuseum biedt ons deze maand het allergezondste geestelijk voedsel.

NRC,

met voorzetselgroep


  • voedsel voor de geest
  • voedsel voor de ziel

Buiten het hoofdprogramma van de 43ste Berlinale zijn met enige moeite heel wat aardige films te zien. In het beste geval bieden ze niet alleen esthetisch genot en amusement, maar ook voedsel voor de geest of zelfs een intellectuele reddingsboei om je aan vast te klampen in zo'n audiovisuele stortregen.

NRC,

In de eredienst is er voorts muziek ("voedsel voor de ziel"), er worden gebeden voorgelezen, er zijn momenten van stilte.

De Standaard,

Woordfamilie


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen