rund


rund 1.0

groot herkauwend zoogdier dat op grote schaal als hoevedier wordt gehouden voor de productie van melk en vlees

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een rund…

is een zoogdier; is een dier

  • [Afmeting] heeft een schofthoogte van ongeveer 1,4 m
  • [Geluid] loeit; maakt een loeiend geluid dat we nabootsen met een laag, langgerekt 'boe'
  • [Kleur] is vaak zwart-wit gevlekt, maar ook bruin-wit, helemaal zwart, bruin of wit
  • [Attribuut] heeft vaak een oormerk
  • [Bouw] is gewerveld; heeft vier poten; is vaak log van bouw
  • [Deel] heeft een kortharige vacht; heeft horens; heeft een lange staart met een kwast onderaan; heeft als vrouwtje een uier; heeft vier magen: pens, netmaag, boekmaag, lebmaag
  • [Functie] wordt gehouden voor de productie van melk en vlees
  • [Herkomst of oorsprong] stamt af van de oeros (Bos primigenius)
  • [Voortplanting] brengt de jongen levend ter wereld
  • [Plaats] wordt gehouden in boerderijen en grote veeteeltbedrijven
  • [Leeftijd] kan 20 jaar oud worden, maar wordt meestal slechts 5 jaar als melkkoe en 10 jaar als vleeskoe; wordt als het nog niet volwassen is kalf genoemd
  • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft een wat dommige blik; geldt als een dom beest dat niet geschikt is om iets aan te leren
  • [Behandeling of bewerking] wordt gemolken; wordt geslacht
  • [Beweging] heeft vaak een plompe, waggelende wijze van lopen; kan soms wild rennen, waarbij het niets in zijn loop ontziet en gevaarlijk is
  • [Gedrag] is een planteneter; graast; is een herkauwer
  • [Product of vrucht] levert melk (het vrouwtje) en vlees
  • [Waardering] wordt als nuttig gewaardeerd
  • [Gelijkenis] lijkt op een zeboe
  • [Onderscheid of tegenstelling] heeft, in tegenstelling tot een zeeboe, geen vetbult, geen halskwab, geen hangende oren en minder zweetklieren; is, in tegenstelling tot een zeboe, minder resistent tegen een leven in warme en vochtige gebieden; levert, in tegenstelling tot het zeboe, meer melk en ook op vroegere leeftijd
  • [Betrekking of relatie] wordt samen met het rund ook wel gezien als ondersoort van de oeros (Bos primigenius)

Wetenschappelijke naam: Bos taurus

Rijk Animalia; Dieren
Stam Chordata; Chordadieren
Klasse Mammalia; Zoogdieren
Orde Artiodactyla; Evenhoevigen
Familie Bovidae; Holhoornigen
Geslacht Bos
Soort Bos taurus

Algemene voorbeelden


De quarantaineperiode van 30 dagen is voor een opfokbedrijf niet van toepassing, indien op een opfokbedrijf slechts runderen worden gehouden die op ten hoogste drie verschillende bedrijven zijn geboren.

http://www.minlnv.nl/mkz/

De mest van de runderen verrijkte de grond. Veeteelt en akkerbouw vulden elkaar perfect aan.

http://www.kelchterhoef.be/historie/Historie.htm

Van al de atleten over wie in de Griekse literatuur wordt verteld, is Milo van Kroton de meest beroemde [...]. Hij werd beroemd door zijn vleesdieet. Van hem wordt gezegd dat hij elke dag een rund opat.

http://users.pandora.be/hans.d.hollander1/homepage/

Combinatiemogelijkheden


als subject bij een werkwoord


  • grazen
  • loeien

Hij informeerde naar het leven op een Vlaamse hofstede, over de rijkdom van onze boerenstallen, hoeveel runderen er op een weide van zo groot konden grazen en hoeveel paarden per hectare bebouwd veld te onzent de ploeg trokken, de eg en de oogstwagens.

Miniaturen, Karel Jonckheere,

Ik loop en loop, prachtige route. Om het begrazingsgebied heen. Ik hoor wel runderen loeien, maar ik zie ze niet. De zon laat zich ook nauwelijks zien, ze zit lekker verstopt achter de wolken.

http://diannegoes.nl/?page_id=336

als object bij een werkwoord


  • een rund slachten
  • runderen slachten

Bij het rituele slachten moeten de runderen voordat zij worden geslacht, evenwel worden gefixeerd volgens een mechanisch procédé teneinde alle pijn, lijden en opwinding, alsmede alle verwondingen of kneuzingen te voorkomen.

http://cmlag.fgov.be/nl/dos/dg5/Veterinaire_Wetgeving/2-Dierenbescherming/1998-01-16_DV_KB.htm,

De druk om massaal runderen te slachten, neemt ook af naarmate de gekke-koeienziekte het wereldnieuws niet meer beheerst.

De Standaard,

Omdat runderen enkel in erkende slachthuizen geslacht mogen worden en daar tijdens de slachtingen een permanente aanwezigheid is van de dierenartsen van de controlerende overheid, kan gegarandeerd worden dat de nodige tests op noodslachtingen en dieren met verdachte symptomen uitgevoerd worden.

http://www.ivkiev.fgov.be/xdata/publicaties/bse/bse.pdf

met substantief ervoor


  • een kudde runderen

Herder-nomaden die de wereld verschrikten en overrompelden met maar één doel: het vinden van graasgronden voor hun kudden runderen, ezels en schapen.

De Hunnen. Dl. 2: Bevrijding, Jan Cremer,

met adjectief ervoor


  • het brandrode rund
  • brandrode runderen
  • het Friese roodbonte rund
  • het Schotse rund

Brandrode runderen zijn egaal diep donkerrood of bruinrood van kleur met witte aftekeningen: een witte kol, een witte buik, witte staartpunt en witte sokken. Op sommige plaatsen van het lichaam, met name aan de kop en de poten neigt de kleur meer naar zwartachtig rood. Vanwege deze geblakerde kleur is de naam "brandrood" ontstaan.

http://www.szh.nl/index.php?brandrood

Pa weet altijd alles beter, en verschaft graag, ongevraagd en ruimschoots, informatie over hoe het Schotse rund zo mals komt of over de bereiding van lamsleverworst bij de Foeniciërs.

Zonder genade, Renate Dorrestein,

Friese roodbonte rund. De Friese roodbonte koe is een kleurslag van het vermaarde zwartbonte Fries-Hollandse vee. Dit vee vormde de basis voor het in de VS gevormde Holstein-Friesian vee, dat ontstond door 'verbetering' van dit Friese vee.

http://www.slowfood.nl/biodiversiteit-ark-van-de-smaak/kandidaten/landbouwhuisdieren/

in voorzetselgroep


  • karkassen van runderen
  • krengen van runderen
  • slachtafval van runderen

Ter vervollediging van deze informatie moet ik u verduidelijken dat: - momenteel alle krengen van runderen ouder dan 12 maand en van alle schapen en geiten verast worden; - RENDAC een speciaal systeem installeert om het hoofd en de ruggengraat van krengen van runderen ouder dan 12 maand te verwijderen.

http://www.wasedierenbescherming.be/,

Sindsdien wordt ook in Duitsland slachtafval van runderen waarin de BSE-ziekmakers zitten, zoals de hersenen en het ruggemerg, apart gehouden en vernietigd.

de Volkskrant,

'Nu we dagelijks duizenden runderen op BSE testen, zullen we mogelijk meer BSE-koeien vinden dan we gewend waren.'

Het Financieele Dagblad,

met ander, nevengeschikt substantief


  • runderen en paarden

Hun voorkeur gaat uit naar een landelijke omgeving met boerderijen en stallingen, waarbij de aanwezigheid van grazers, zoals runderen en paarden belangrijk is.

http://users.pandora.be/de_buizerd/algemene_werking.htm

voorafgegaan door als


  • bloeden als een rund
  • tekeergaan als een rund
  • zweten als een rund

De vrouw die in de gedistingeerde weelde van haar appartement een indruk van onbereikbaarheid geeft, kan nog altijd niet zonder een vorm van gêne praten over de wijze waarop ze 'juffrouw is geworden'. Elke maand bloedde ze als een rund. Het bloed was met geen mogelijkheid op een fatsoenlijke manier te stelpen. Ze was zo dik dat er tussen haar dijen geen plaats was voor alle afgedankte dweilen die haar moeder in het dorp bij elkaar ging bedelen.

Na de siësta, Paul Koeck,

Hij moest zeggen dat hij 'achjoer' had gezegd. Het was er zomaar uitgeschoten. Hij had het meer dan vijftien jaar niet gehoord. Achjoer, ezel. Tegen hem? Het waren de zenuwen. Nee, het was iets anders. Maar wat? Hij zei: 'Ik zei "koe", omdat ik als een rund tekeerging, zo stom.'

De langverwachte, Abdelkader Benali,

Opeens kwam er dan toch iets uitzonderlijks uit hem voort, want hij sneed zichzelf zomaar de strot af. Hij bloedde als een rund en dat duurde heel lang. Maar hij was wel dood toen ze hem vonden.

De hemelvaart van Massimo en Lui oog, Oek de Jong,

Hij had zijn onderhemd over zijn schouder geslagen en zweette als een rund.

Mijn tweede huid, Erwin Mortier,

Vaste verbindingen


Woordfamilie


Als deel van een afleiding


Als deel van een afleiding


Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


rund 1.1

vlees dat van runderen afkomstig is; rundsvlees

Betekenisbetrekking


metonymie
Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

Semagram (extra betekenisinformatie)


Rund…

is vlees

  • [Herkomst of oorsprong] is afkomstig van runderen

    Algemene voorbeelden


    Een smet die nog jaren later geroken zal kunnen worden, behalve als je je hoofd, net als Driss dat doet, verstopt tussen de geitendarmen, de lamshoofden, de kalfsnieren, de kippenlevertjes en het ruwe rauwe gehakt van rund.

    De langverwachte, Abdelkader Benali,

    De meest verkochte vleesproducten van de Islamitische Slagerijen zijn lam, rund, kip en schaap.

    http://www.halalfood.nl/slager.htm

    In de magerste delen van rund, komen ongeveer 30 % van de calorieën van vet.

    http://users.telenet.be/myprojects/gezondevoeding/index.html,

    Bij de Nederlandse McDonald's-vestigingen wordt wel Engels rund voor hamburgers gebruikt.

    De Standaard,

    rund 2.0

    iemand die dom is of zich dom gedraagt en die weinig blijk geeft van tact of gevoelens

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een rund…

    is een persoon

    • [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is dom
    • [Geslacht] is meestal een man
    • [Gedrag] gedraagt zich op een domme, onbehouwen, tactloze, gevoelloze wijze
    • [Waardering] wordt vanwege zijn gedrag verwijtend bejegend

    Algemene voorbeelden


    Als we het hadden over de schoonheid van het obscene, hoe kleinburgerlijk reageerde je dan, hoe dicht ook staat je gevoeligheid bij die van de modale filistijn, die troost zoekt in de kunst, en geen gevaar. "Denn das Schöne ist nichts Als des Schrecklichen Anfang." Versta je die regels, rund? Nee, hoe zou je ze verstaan. Voor jou geen Rilke, hè, het hoogste van het hoogste is Larkin.

    Een valse nicht, Guus Vleugel,

    Vanzelfsprekend wees zuster Imelda Byttebier aan die zij als een rund beschouwde dat zo snel mogelijk uit het gesticht verwijderd moest worden, en Louis omdat zij merkte dat die er helemaal geen zin in had.

    Het verdriet van België, Hugo Claus,

    SIRE heeft de stichting HALT en Consument Veiligheid officieel toestemming verleend het thema "Je bent een rund als je met vuurwerk stunt" te gebruiken.

    http://www.sire.nl/

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • een ondankbaar rund
    • stom rund

    En met zijn ouwelijkste stem zei hij toen: 'Emma, ik ben een ondankbaar rund.'

    Verdwaalde post, Walter van den Broeck,

    De verwatenheid droop eraf toen hij zo verveeld mogelijk zei dat onopgeloste moordzaken toch vaker voorkomen. 'Wéét u dat dan niet, stom rund?' hoorde je hem erachteraan denken.

    Dwarskijker, Rudy Vandendaele,