tong 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tong…
is een lichaamsdeel
- [Gevoelsindruk] is slijmerig of juist een beetje ruw
- [Kleur] is bij mensen roze of rood
- [Omvang concreet] past in een mond
- [Vorm] heeft bij mensen een hele typische ronde vorm, kan bij sommige reptielen en amfibieën ook heel langgerekt zijn en is bij de meeste slangen gespleten
- [Deel] bevat smaakpapillen waarmee basismaken als zoet, zuur, zout en bitter vastgesteld kunnen worden
- [Samenstelling] bestaat uit spierweefsel
- [Doel of bestemming] kan likken en proeven
- [Functie] wordt door dieren gebruikt om mee te slikken (drinken en te eten) en om zich mee te wassen en is voor mensen van belang bij het eten, proeven en spreken
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] kan door kleur en vochtigheid aangeven of een dier of persoon gezond is of niet
- [Beweegbaarheid] is vrij flexibel en beweeglijk
- [Handelende persoon] wordt door mensen gebruikt om mee te proeven, spreken en bv. zoenen
Algemene voorbeelden
Onze tong kan alleen vaststellen of iets zoet, zuur, zout of bitter, is: meer kan de tong niet waarnemen.
Hij voelde het schrijnen in zijn borststreek beginnen en stak een pilletje onder zijn tong.
Koeien grazen met de tong. Ze slaan de tong om een bosje en rukken dat los.
Matin trekt zich los uit zijn omarming en gaat een halve meter verder zitten. Haar tong plakt aan haar verhemelte.
De smaakzin is dan ook de derde, essentiële etappe in een degustatie, alhoewel onze tong in veel opzichten een minder verfijnd proefinstrument vormt dan bijvoorbeeld onze neus. Onze tong is eigenlijk een lappendeken van smaakpapillen, die vloeibare prikkels kunnen waarnemen.
Kameleons vangen hun prooi met hun lange kleverige tong, die net zo lang is als hun lichaam.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- likken
Omdat er niemand is om het mij te verbieden, proeven mijn lippen van het nummer op zijn arm, mijn tong likt het zout van de cijfers, alle cijfers.
Haar tong likte over het gebit vol kieren terwijl ze haar jas opende.
als object bij een werkwoord
- zijn tong uitsteken
Ruud stak zijn tong uit naar zijn antwoordapparaat.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- een beslagen tong
Roken is een kleurrijke bezigheid: bruine vingers, gele tanden, rooddoorlopen ogen, zwarte rochels, en je betaalt je blauw. Kortademig, een stinkende bek, beslagen tong.
Toen Raspe Louis zag, stak hij een lange, beslagen tong uit.
Hij zag de man weer voor zich, hoe die aan zijn keukentafel had gezeten en de stapel manuscripten, die twee anderen uit laden en bureaus te voorschijn hadden getrokken, een voor een beschreef, het puntje van zijn beslagen tong tussen zijn tanden.
in voorzetselgroep
- op je tong bijten
Bij hevige pijn of kramp kan het voorkomen dat je plotseling op je tong bijt.
Hij stond in de spiegel intens de binnenkant van zijn onderlip te bestuderen. 'Hebt ge u zeer gedaan?' 'Nee, nee,' zei hij haastig, ''k heb op mijn tong gebeten, 't is al.'
'Ze heeft geen polsslag,' zei een jongen met een klein rond brilletje. 'En er is bloed uit haar mond gelopen. Toen mijn oom een vrouw had aangereden, wist hij dat ze dood was omdat er bloed uit haar mond liep.' 'Misschien heeft ze op haar tong gebeten,' zei de directeur. Hassan keek de man minachtend aan.
Over het hoofd van de kleine keek hij om – het gezicht van Jenny's moeder was zo dichtbij dat haar neus zijn kaak bijna raakte. In paniek beet hij op zijn tong en zag even in het zwart. Hij proefde bloed, voelde een druppel op zijn kin.
- met je tong proeven
- op je tong proeven
Ik was er mij van bewust dat een eventuele voorbijganger ons voor stapelgek zou aanzien, maar durfde mijn mond niet te sluiten voor ik de kille nattigheid van een vlok op mijn tong proefde.
De kus die hij nog jarenlang zal proeven op zijn tong, als hij niet aan haar wil denken maar het niet kan laten.
De Japanse kok gaat ervan uit dat een maaltijd moet worden 'geproefd' met de tong, het hart en het oog om er ten volle van te kunnen genieten.
- met je tong klakken
Er komt een ezel uit die zonder aansporingen, zonder het klakken van een tong of zweep naar links begint te lopen en dan, zonder te aarzelen, de hoek om gaat.
Ik klakte zacht met mijn tong, alsof me juist de belangrijkste vraag van de hele ontmoeting te binnen was geschoten.
Boos had ze met haar tong geklakt.
Rosita stapte langs de mannen heen en klakte misprijzend met haar tong.
De oude meneer Iverson klakte met zijn tong en schudde zijn hoofd.
En staat u mij toe dat ik van meet af aan de vingers van mijn vader ter sprake breng, die dromerig het bijbelpapier streelden van de dikke boeken die hij las, zijn gewoonte om met zijn tong te klakken als hij de woordkeus bewonderde, die verwarrende eigenaardigheid van hem om een zin te proeven en erop te kauwen.
- met de tong likken
René Geukens stond met zijn lange tong demonstratief te likken aan een ijsje met drie bollen.
De koeien stonden in wolken hete adem, het was ijskoud in de stal [...]. Een voor een tikte ik ze zacht op hun vochtige neus, soms weken ze even schuw achteruit met rollende ogen, andere snoven de geur van mijn hand op, likten mijn handpalm met gekrulde tong.
Terwijl hij met zijn tong over zijn puntige tanden likte, glansden zijn pientere varkensoogjes vochtig.
Met haar tong likte ze traag over haar lippen.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: uit
- de tong uit de bek
- met de tong uit de bek
Het is een kleine, bibberende chihuahua die, de tong uit de bek, zijn baas smekend aankijkt.
Het kadaver lag woensdag nog op de lokatie en is door de vorst nog niet in ontbindende staat. De ogen zijn niet gesloten, de tong uit de bek, een poot afgesneden.
Een kleine loensende leeuw met een rode tong uit zijn bek.
Honden, aan lange leidsels, hijgend en met de tong uit de bek, kropen over de brokken steen, schoven door kelderraampjes, op zoek naar onontplofte bommen en granaten.
Vaste verbindingen
iemands hart ligt op zijn tong
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- addertong
- biltong
- blauwtong
- diftong
- dubbeltong
- fladdertong
- fleemtong
- frambozentong
- hondentong
- ijstong
- jongenstong
- kalfstong
- kattentong
- kwatong
- lamstong
- lastertong
- leeuwerikentong
- mensentong
- monstertong
- nijlpaardentong
- ossentong
- punttong
- rasptong
- roddeltong
- roltong
- rundertong
- rundstong
- slangentong
- vossentong
- vrouwentong
- wolvinnentong
- zuigtong
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- tongamandel
- tongbasis
- tongbeen
- tongbeet
- tongbeheersing
- tongbekleding
- tongbeslag
- tongbeweging
- tongblok
- tongbreker
- tongclips
- tongdiagnose
- tongdiscussie
- tongenkijker
- tongenstrijd
- tongentaal
- tonggebied
- tonggeklak
- tonggeluid
- tonggenot
- tonghelft
- tonghoogte
- tonghouding
- tong-keel-zenuwpijn
- tongkijker
- tongklakken
- tongkracht
- tongkus
- tongkussen
- tonglengte
- tonglichaam
- tongmechanisme
- tongoefening
- tongoppervlak
- tongpersen
- tongpiercing
- tongpunt
- tongrand
- tongreiniger
- tongriem
- tongschrapen
- tongschraper
- tongslag
- tongslagader
- tongsnurker
- tongspatel
- tongspelen
- tongspier
- tongtechniek
- tongval
- tongvibrator
- tongvormig
- tongwerk
- tongworstelen
- tongzoen
- tongzoenen
- tongzweer
Als deel van een samenstellende samenstelling
tong 1.1
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
---|
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- beweren
Boze tongen beweren dat Parietti zelf tijdens haar carrière plastische chirurgie aanwendde om in de buurt van de klassieke Mediterrane schoonheid te komen.
De acteur zelf zegt zijn hoofd te hebben geschoren, maar boze tongen beweren dat het een pruik is.
In tegenstelling tot hetgeen vele onwetende tongen beweren, duidt een huid met een vochttekort niet op een huidtype, maar een huidprobleem.
Kwade tongen beweren dat toenmalig minister Maij-Weggen persoonlijk voor dit slot op het kabinetsbesluit heeft gezorgd.
Kwade tongen beweren dat hij (39) zijn doorbraak in niet geringe mate te danken heeft aan zijn relatie met Linda Evans (51), voormalige ster van Dynasty.
met adjectief ervoor
- boze tongen
- kwade tongen
Volgens boze tongen komt dat mede doordat ambassadeur Van Daele een christen-democraat is, en de liberaal Michel hem ervan verdenkt dat hij de zaken aandikt.
Boze tongen fluisteren zelfs dat de juryleden de boeken niet eens lezen omdat ze het veel te druk hebben met al die dineetjes op kosten van de betrokken partijen.
Boze tongen spraken over een groep zigeuners die door de streek getrokken was in de zomer voordat hij werd geboren.
Omdat ze op alle vernissages, cocktails en premières aanwezig was, vonden kwade tongen haar overdreven mondain.
Naast Greenspan moest de president ook een opvolger zoeken voor vice-voorzitter Alan Blinder, die onlangs uit de Fed opstapte - volgens kwade tongen omdat hij de post van voorzitter niet te pakken kreeg.
Een andere - nuchtere - theorie zegt dat de Fransen een grote vloot in de haven hadden en dus bij de onderhandelingen enige druk op de Nederlanders konden uitoefenen. Maar dat zijn natuurlijk verhalen van kwade tongen.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tong 1.2
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.2 |
---|
Algemene voorbeelden
Daarna trok Genschers opvolger Kinkel in 1992 aandacht door met een inmiddels van hem bekende ronde tong te zeggen dat de Serviërs desnoods "naar de onderhandelingstafel gebombardeerd" zouden moeten worden - om vervolgens pijnlijk te zwijgen bij vragen of Duitsland dan wellicht zelf ook zou (kunnen) bijdragen aan uitvoering van dat advies.
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- een Antwerpse tong
- een Brabantse tong
- een Franse tong
- een Limburgse tong
Axl maakte een hedendaagse versie van een aantal vergeten volksliekes. Hij brengt ze met volle Antwerpse tong en zeskoppig orkest.
"Dat dachten wij ook", zei hij met zijn Brabantse tong. "Wij", dat waren Reker zelf, Jan Versleijen en Willy van der Kuijlen.
Nu hebben we waar ik woon niet echt een dialect en spreken we ook niet met die typisch Limburgse tong.
Het was vooral dankzij de charismatische hoofdrolspeler Adrian Paul dat Highlander tussen 1992 en 1998 meer dan aanvaardbare kijkcijfers wist te halen: Paul heeft niet te kampen met een Franse tong die moest worstelen met een Schots accent zoals die van Christophe 'Connor' Lambert.
- een scherpe tong
Met zijn scherpe tong lokte hij een woordenoorlog uit.
Pauli had een scherpe tong. 'So jung und schon unbekannt,' voegde hij een natuurkundige parvenu eens toe en wanneer hij in iemands ideeën of theorieën niets zag, was de reactie: 'Nicht einmal falsch'.
Paul van Keer, bekend om zijn scherpe tong, zweeg de voorbije weken als een graf.
in voorzetselgroep
- rad van tong
- rap van tong
- vlot van tong
Elegant gekleed, vlot van tong, hij lacht veel in de televisieuitzending, steeds een kort militair lachje dat altijd iets misprijzends heeft.
Zo weinig spraakzaam als ondernemer Ten Hoor is, zo rap van tong is burgemeester Cox als het plan Kalterbroeken ter sprake komt.
Ze was bijzonder rad van tong en wist zich goed te verdedigen.
Rad van tong verdedigde de auteur van Hitlers gewillige beulen zijn boek tegen de kritiek die professionele historici er in de voorbije maanden over spuiden.
Hester Macrander in Vledder: rap van tong, maar zonder uitschieters. Cabaretière Hester Macrander wenst het publiek in een redelijk gevulde grote zaal van De Tippe in Vledder een goede Goede Vrijdagavond.
Vaste verbindingen
tong 1.3
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.3 |
---|
Algemene voorbeelden
Voor het opdienen wordt de tong in 1 cm dikke plakken gesneden. Bij kalfstong geeft men liefst een fijne, zachtzure saus (bijvoorbeeld een citroen-, aurora-, kappertjes- of zure eiersaus), aardappelpuree en bij voorkeur verschillende jonge voorjaarsgroenten.
Het hoofdgerecht bestond uit speenvarken; balkenbrij, z'n gekookte tong, de filet op de rib bereid en het fijnste van de achterbout gebraisseerd met eigen jus.
Daarbij worden in rendiervleesbouillon gezouten of gerookt rendiervlees, tong, lever en merg samen met wortels, aardappelen en kool gekookt.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tong 1.4
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.4 |
---|
Algemene voorbeelden
Maar rotsen waren rotsen: gesloten, zwijgend als grafstenen. God weet wat ze bedekten. Geen plantje trof mijn geheugen er aan, geen sprietje gras, niets dat leefde of bewoog ... nog wat verder bergafwaarts begon op het puntje van een reusachtige tong het ijs te smelten.
De gletsjer is actief, wat inhoudt dat er voortdurend ijs naar het uiteinde stroomt, als een continue, zij het langzame (ongeveer één km per jaar) rivier. Het gevolg daarvan is dat de verhoudingsgewijze smalle tong zich steeds verder in zee uitstrekt (voor het afbreken was dat niet minder dan 70 km!).
De (veter)sluiting van de schoen moet ervoor zorgen dat de schoen goed vast zit, zonder dat deze druk uitoefent op de wreef, daarvoor moet de tong van de schoen zacht en buigzaam zijn en op zijn plaats zitten.
De tong van de schoen is voorgevormd. De binnenkant van de schoen bestaat uit Coolmax.
Meermalen werd ik zaterdagmiddag op het openingsconcert door drie Gaudeamus-prijswinnaars herinnerd aan Aziatische mondorgels zoals de meer dan vierduizend jaar oude Chinese sheng, de Japanse sho en de Thailandse khene, gebouwd volgens hetzelfde principe met metalen doorslaande tongen.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tong 2.0
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tong…
is een platvis; is een vis; is een dier
- [Afmeting] is gemiddeld 30 tot 40 cm lang en kan tot 70-75 cm lang worden en wordt bij een afmeting van rond de 20 cm sliptong genoemd
- [Kleur] heeft een roodbruine of bruine kleur met vlekken
- [Vorm] heeft een ovaalronde vorm met een horizontale ligging in het water of op de bodem
- [Deel] heeft tastdraadjes aan zijn bek die gebruikt worden bij het zoeken naar voedsel
- [Woongebied] komt voor in de Noordzee, de Middellandse Zee en in het oostelijke deel van de Atlantische Oceaan
- [Leeftijd] kan 27 jaar oud worden
- [Gedrag] bevindt zich bij of op de zeebodem (bij voorkeur zandbodems en modderbodems) waar hij overdag ingegraven ligt en 's nachts op zoek gaat naar voedsel
- [Belang] is van belang voor de visserij en daardoor ook overbevist
- [Gelijkenis] wordt waarschijnlijk zo genoemd, omdat deze vis door zijn vorm en misschien ook kleur aan een menselijke tong doen denken
- [Betrekking of relatie] is een andere vissoort dan tongschar of scharretong
Wetenschappelijke naam: Solea solea
Rijk | Animalia; Dieren |
---|---|
Stam | Chordata; Chordadieren |
Klasse | Actinopterygii; Straalvinnigen |
Orde | Pleuronectiformes; Platvissen |
Familie | Soleidae; Tongen |
Geslacht | Solea |
Soort | Solea solea |
Algemene voorbeelden
De bijvangst in de boomkorvisserij is volgens de heer Lindeboom tot 10 kilo dode vis voor elke kilo verkoopbare tong.
Tong (Solea solea). De tong is een platvis die tot de familie van de tongachtigen behoort. Tong komt veel voor in Europese kustwateren, vanaf Middellandse Zee tot aan de noordelijkste randen van de Noordzee en de Golf van Biskaje. Het is een makkelijk te herkennen vis: mooi ovaalrond met een ronde kop. Zijn huid is licht tot donkerroodbruin. Eigenlijk is dit een schutkleur, want de tong ligt overdag ingegraven in het zand en gaat 's nachts op zoek naar voedsel.
De vangst van schol en tong in de Noordzee moet volgend jaar worden beperkt.
"Door de quotumruil met Duitsland kreeg België honderd ton tong bij in de Noordzee en kan de regeling voor de tongvisserij in de Noordzee zelfs versoepeld worden", zegt Pinxten.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- tong vangen
Schol en tong bijvoorbeeld worden gevangen op volle zee.
Vissermannen vangen hier in de winter vaak enorme hoeveelheden tong.
Dit geeft een onvolledig en daardoor scheef beeld omdat door de boomkorvissers veel meer schol dan tong wordt gevangen.
Het snorrevodden zou bovendien de mogelijkheid bieden om meer vis in de netten te krijgen, vooral rondvis. Of dat een voordeel is voor de Belgische vissers, die vooral platvis bovenhalen, wordt openlijk betwijfeld. "Je vangt er geen tong mee."
De tijd dat de tong met de hengel redelijk te vangen is, ligt van eind mei tot ver in augustus.
in voorzetselgroep
- op tong vissen
De maatregel geldt onder meer voor de Noordzee tussen Nederland en Engeland, waar vooral de Zeeuwse en Zuid-Hollandse vloot op tong en schol vist.
Nederland telt circa 400 kotters die op tong en schol vissen.
Met kotters wordt gevist op schol, tong, kabeljauw, wijting, schelvis en garnalen.
Als een visser op tong gaat vissen, zal hij ook schol vangen.
De Nederlandse vissers worden door deze maatregel zwaar getroffen, omdat ze in deze gebieden nu ook niet op schol en tong, hun belangrijkste vissoorten, mogen vissen.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tong 2.1
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 2.0 : 2.1 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tong…
is een consumptievis; is voedsel
- [Afmeting] wordt bij kleine afmeting als sliptong opgediend
- [Kleur] heeft wit visvlees
- [Smaak] wordt gewaardeerd om zijn smaak
- [Deel] heeft nauwelijks graten
- [Structuur] heeft stevig visvlees dat tegelijkertijd zacht en sappig is
- [Functie] dient om te eten
- [Bereiding] kan op vele manieren worden bereid: gepocheerd, gestoofd of, bij voorkeur in boter, worden gebakken
- [Herkomst of oorsprong] wordt meestal gebruikt voor de smaakvolle tong uit de Noordzee, maar soms wordt ook de goedkopere, minder smaakvolle, Atlantische tong aangeboden
- [Plaats] wordt veel in de Lage Landen gegeten, wordt ook wel de basisvis van de Franse viskeuken genoemd en is geliefd in Aziatische landen
- [Stoffelijke eigenschap algemeen] is een magere vis
- [Behandeling of bewerking] wordt zowel als visfilet (soms ook ingevroren) verkocht als ook in zijn geheel aangeboden
- [Gebruikswijze] wordt vaak met een sausje opgediend of in een saus toegevoegd en wordt traditioneel door de bloem gehaald en in de boter gebakken, wat ook 'sole meunière' wordt genoemd
- [Waardering] is een zeer geliefde vis die op vele plekken in de wereld gegeten wordt
Algemene voorbeelden
Fijne bakvis, zoals tong of paling bakken we bij voorkeur in de echte boter.
Tong vormt de fundering van de Franse viskeuken en is de basis van vele overheerlijke gerechten.
De Kantonese keuken is fijn van smaak met originele Chinese saus en veel vis als tong en zeekreeft.
Vis die gepocheerd of gestoofd wordt in visbouillon waaraan een scheutje witbier is toegevoegd, krijgt een extra frisse smaak. Dit geldt vooral voor vissoorten als kabeljauw, wijting, verse zalm, tarbot, griet, tong en schaal- en schelpdieren zoals mosselen en St. Jakobsmosselen.
Denk ook eens aan kant en klare gebakken schol bij de viswinkel. Lekker met brood of als hoofdmaaltijd met frites en sla. Vervangers. Schol kan makkelijk vervangen worden door alle andere soorten platvis zoals schar, tongschar en tong.
Die tong herinnerde me trouwens aan een vroeger bezoek aan een restaurant in Harlingen, waar men kans had gezien mijn toen nog betaalbare tong totaal ongenietbaar klaar te maken door hem in een soort visolie te bakken.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tong 3.0
(geschiedenis)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tong…
is een gebied
- [Geheel] behoorde tot het land van de Orde van Malta
- [Groep] is één van de in totaal acht tongen
- [Functie] diende als bestuurlijk gebied in de Orde van Malta
- [Ontstaan] is ontstaan ten tijde van de kruistochten die het hospitaal in Jeruzalem gewijd aan Johannes de Doper zoveel goederen opleverden dat die goederen in gebieden beheerd moesten worden
- [Plaats] lag in Europa
Algemene voorbeelden
De beste architecten en kunstenaars werden naar Malta gehaald, en de toerist kan nog steeds hun prestaties bewonderen. De verschillende tongen (landstreken) waarin de orde verdeeld was, bouwden ieder hun eigen auberge (hoofdkwartier).
De Orde van Malta of de Hospitaalorde van Sint-Jan van Jerusalem of gewoon het hospitaal zijn allemaal synoniemen [...]. De orde was onderverdeeld in Tongen die nog eens onderverdeeld waren in priorijen. Onze gewesten behoorde tot de Priorij van Frankrijk met zetel in Parijs. De priorij was nog eens onderverdeeld in Balijes en Commanderijen.
De hospitaalridders ontwikkelden zich tot een rijke en machtige orde [...]. Na de val van Akka in 1291 moesten de ridders Palestina verlaten en vestigden zij zich tijdelijk op Cyprus tot zij in 1310 het eiland Rhodos veroverden. Inmiddels was de orde onderverdeeld in acht "tongen" of nationaliteiten: Provence, Auvergne, Frankrijk, Italië, Engeland, Duitsland, Aragon en Castilië. Iedere tong stond onder leiding van een Groot-Prior en woonde in een eigen auberge op Rhodos.
Zo beschikte het hospitaal al gauw over goederen in het Heilige Land, Klein-Azië en Europa. Al die goederen dienden uiteraard beheerd en uitgebaat te worden. Daartoe was Europa verdeeld in acht stukken, tongen of langues genoemd. Deze tongen bestonden uit één of meerdere groot-prioraten, die op hun beurt weer in commanderijen waren verdeeld.