eend 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een eend…
is een vogel; is een dier
- [Afmeting] is, afhankelijk van de soort, 35 tot 86 cm lang
- [Geluid] kwaakt, snatert; maakt een kwakend of snaterend geluid
- [Kleur] heeft meestal een kleurig verenkleed in het geval van een mannetje en een schutkleur als wijfje
- [Bouw] is gewerveld; heeft twee poten
- [Deel] heeft zwemvliezen, waterafstotende veren en een brede, platte snavel
- [Voortbrenging] wordt veel in het wild aangetroffen maar komt ook vaak in tamme, gefokte varianten voor
- [Voortplanting] legt eieren
- [Plaats] leeft vooral in waterrijke gebieden en, afhankelijk van de soort, in zout en zoet water
- [Woongebied] komt wereldwijd voor
- [Leeftijd] kan tot 20 jaar worden; wordt 2 jaar in het wild en 10 tot 12 jaar in gevangenschap; wordt als jong kuiken of piel genoemd
- [Behandeling of bewerking] wordt in sommige streken nog bejaagd en in onze streken ook vaak gevoerd op sloten en vijvers als tijdverdrijf
- [Beweging] beweegt zich voort met een waggelpas
- [Gedrag] is meestal een planteneter en soms een alleseter
- [Product of vrucht] legt eieren (voor de consumptie); levert vlees; levert veren voor donsdekbedden, kussens e.d.
- [Onderscheid of tegenstelling] is kleiner dan een zwaan of gans; heeft een kortere nek dan een zwaan of gans
| Rijk | Animalia; Dieren |
|---|---|
| Stam | Chordata; Chordadieren |
| Klasse | Aves; Vogels |
| Orde | Anseriformes; Eendvogels |
| Familie | Anatidae |
Algemene voorbeelden
De eend is een watervogel. Hij kan zwemmen maar ook vliegen. Een gewone eend kan wel 12.000 veren hebben. Tussen de veren zit lucht zodat het werkt als een soort zwemvest. De veren zijn er ook om het dier warm te houden. De veren van de eend worden niet nat omdat ze vettig zijn. Bij de staart van de eend zit een vetklier. De eend gebruikt zijn snavel om zijn veren glad te strijken en met vet in te smeren. Door het vetlaagje blijven de veren dus lekker droog [...]. Hij eet zaden en delen van planten. De eend duikt ook wel eens onder water om een hapje te nemen. Dit duiken, waarbij de eend zijn kop onder water steekt en alleen zijn achterlijf nog te zien is wordt grondelen genoemd.
In het najaar gebruiken duizenden trekvogels De Peel als verzamelplaats. Verschillende steltlopers zorgen dat ze hier weer kracht krijgen om de trek naar het zuiden te maken. Dit doen de ganzen, eenden en Kraanvogels ook.
De jacht op watervogels, zoals eenden, blauwe reigers, ijsvogels, ganzen en meerkoeten, is normaal open van 15 oktober tot 31 januari.
De winterleg van de eenden was dermate goed dat men zeer vroeg met deze dieren kon kweken en dat tegen Pasen de eerste gemeste jonge eenden op het menu konden gezet worden.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- eenden houden
- eenden vangen
- eenden voeren
- eenden voederen
Eenden houden is in Egypte vrouwenwerk, karpers vangen is mannenwerk.
De kooiker vangt de eenden nu echter niet meer voor consumptie, maar ringt ze voor onderzoek.
Met engelengeduld legt hij aan buurtbewoners [...] uit waarom het gras niet elke week gemaaid wordt [...], waarom dood hout hier niet opgeruimd wordt of waarom het verkeerd is om de eenden te voederen.
Toen raapte hij het brood op en ging de eenden voeren.
als subject bij een werkwoord
- dobberen
- kwaken
- kwekken
- snateren
- waggelen
- zwemmen
Knoestige bomen laten voorzichtig nieuwe blaadjes zien. Een jogger doet zijn wekelijkse rondje. En eenden dobberen loom op het water, zich lavend aan de lentezon. Er zijn slechtere plekken te bedenken dan Het Park bij de Euromast in Rotterdam.
Niet veel later kwam de zon over ons op. Een eend kwaakte.
Er is een vijver met allerhande vogels: ganzen snateren, eenden kwekken.
De natuur hult zich in diep stilzwijgen, slechts hier en daar snatert een eend of laat een vogel zijn aanwezigheid horen.
De eend waggelt door de tuin en wordt daarbij gevolgd door een groep donzige wezentjes. Sommige zijn bruin, of bruin met gele stipjes en een paar zijn helemaal geel.
In de sloot zwommen wat eenden, twee vrouwtjes en vijf mannetjes.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- broedende eend
- kwakende eend
Laat het broedsel met rust. De broedende eend veroorzaakt geen enkele overlast. Maak een afspraak met de dierenambulances, dat de hele familie, zodra de jongen geboren zijn, zo snel mogelijk naar de dichtstbijzijnde vijver geëvacueerd kunnen worden.
Mehdi zag zichzelf zitten aan de rand van de sloot, het brood brekend voor kwakende eenden, terwijl ik vergeefs probeerde uit de kinderwagen te komen.
Blaffende honden, kwakende eenden, wandelende mensen en spelende kinderen: de muzikanten werden er niet door afgeleid.
met substantief ervoor
- een vlucht eenden
Met hun adem in dezelfde maat staarden ze samen naar een vlucht eenden die de stad binnenviel. In een wapperende V trokken de vogels langs.
'Hij heeft nooit van me gehouden', zegt ze terwijl ze met haar ogen een vlucht eenden volgt die laag over de weilanden vliegt.
in voorzetselgroep
- jacht op eenden
- jagen op eenden
Jacht op eenden en fazanten. De AID heeft in 2000 proces-verbaal opgemaakt voor het jagen met niet geoorloofde middelen en vangen c.q. jagen zonder vergunning.
Om het jachttableau te vergroten worden er op diverse plaatsen fazanten uitgezet en wordt er op eenden gejaagd dichtbij putten en sloten waar (lok)voer wordt verstrekt.
met ander, nevengeschikt substantief
- eenden en ganzen
- eenden en zwanen
- kippen en eenden
Op het ijs stonden plassen. Bij het brugje was het water open gehouden. De eenden en ganzen zwommen er dicht bij elkaar rond.
Er zijn in alle landen waar duiven werden gehouden legio regels en bepalingen op schrift gesteld die misbruik en onrecht moesten tegengaan en die het houden van duiven aan banden moesten leggen. Ook ten aanzien van eenden en zwanen bestonden dergelijke voorschriften.
Voor het eten is afgelopen, zegt Machance tegen me: 'Vind je niet dat we nog even naar de kippen en eenden moeten gaan kijken?' Ze trekt aan de rugleuning van mijn stoel: 'Kom, dan gaan we.' Buiten is het donker. We lopen langzaam naar het kippenhok, bekijken de afrastering.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- badeend
- barbarie-eend
- bergeend
- binneneend
- blokeend
- boomeend
- brileend
- buiteneend
- carolieneend
- carolina-eend
- casarca-eend
- duikeend
- eidereend
- flesseneend
- hobbeleend
- kooi-eend
- krakeend
- krooneend
- kuifeend
- kwakereend
- landeend
- lokeend
- mandarijneend
- mannetjeseend
- moedereend
- mulardeend
- muskuseend
- nanteseend
- parkeend
- pekingeend
- pijlstaarteend
- roueneend
- scharreleend
- siereend
- slachteend
- slobeend
- soepeend
- speelgoedeend
- stadseend
- staleend
- stekelstaarteend
- tafeleend
- toppereend
- trekeend
- vadereend
- vrouwtjeseend
- witkopeend
- witoogeend
- zee-eend
- zwemeend
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- eendenbak
- eendenbeeld
- eendenbek
- eendenborst
- eendenbout
- eendenbrood
- eendenclub
- eendendons
- eendenduik
- eendenei
- eendenfamilie
- eendenfilet
- eendengedrag
- eendengekwaak
- eendengekwebbel
- eendenhoeder
- eendenhok
- eendenhouder
- eendenhouderij
- eendenjacht
- eendenjager
- eendenkolonie
- eendenkooi
- eendenkop
- eendenkorf
- eendenkroos
- eendenkroost
- eendenkuiken
- eendenlever
- eendenmaag
- eendenmasker
- eendenmest
- eendenmossel
- eendenmousse
- eendennest
- eendenplas
- eendenpoel
- eendenpoep
- eendenpoot
- eendenpopulatie
- eendenschijt
- eendenslachterij
- eendensnavel
- eendensoort
- eendenstal
- eendentrap
- eendenuitwerpselen
- eendenveer
- eendenvet
- eendenvijver
- eendenvlees
- eendenvlies
- eendenvoer
- eendenwak
- eendenwiek
- eendmodel
- eendvogel
- eendwoerd
Als deel van een samenstellende afleiding
eend 1.1
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.1 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een eend…
is een vogel; is een dier
- [Geslacht] is een vrouwtje
Algemene voorbeelden
Diersoort. Eend. Mannetje, woerd. Vrouwtje, eend. Jong, kuiken/piel.
Koekoekseend. Deze eenden hebben een relatief lang lichaam met een kleine kop en lange snavel [...]. De woerd heeft een dofzwarte kop en hals [...]. De eend heeft een doffe donkerbruine tot zwart neigende kruin, nek en bovendelen.
De eend en woerd zien er hetzelfde uit. Gele fluiteenden zijn goede ouders en bebroeden vaak afwisselend de eieren, ook zorgen ze samen voor de jongen.
eend 1.2
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.2 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een eend…
is gevogelte
- [Deel] bestaat hoofdzakelijk uit het vlees, een deel van het skelet en vaak de huid van de vogel, en is voor de bereiding ontdaan van kop, poten, ingewanden en veren
Algemene voorbeelden
Gember en prei in de buikopening van de eend stoppen. In een oven lichtbruin bakken. Ongeveer 45 minuten. Dan op een schaal de nog warme eend insmeren met honing.
Van de wilde eend worden enkel de bouten en de filets gegeten. Daarom rekent men 1 eend voor 2 personen.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een eend bakken
- een eend blancheren
- een eend glaceren
Leg de eend met de borstkant naar boven op een rooster, zet dat op een afdruipbak (zonder water) en bak de eend 55 minuten.
Breng een pan met ruim water aan de kook, blancheer de eend enkele seconden en droog de eend met keukenpapier af.
Glaceer de eend zowel vanbinnen als vanbuiten met de honingsiroop en laat de eend 5 uur drogen (de beste manier om dit te doen, is de eend aan een haak in een droge, goed geventileerde ruimte op te hangen).
met adjectivisch voltooid deelwoord
- gebraden eend
- gevulde eend
New York Smells is een kollektie van 21 postkaarten met daarop een klever, waaronder typische Newyorkse stadsdampen verborgen zitten. Je ruikt het gras van Central Park, de kabeljauw van de Fulton Fish Market [...]. Natuurlijk ontbreekt ook de gebraden eend uit Chinatown niet, evenmin als het aroma van forenzenoksels tijdens de metrospits.
Gevulde eend. Lunch/Brunch uit de Internationale keuken. Ingrediënten: 1 pekingeend gewassen en uitgelekt. 1 blik ananas.
Vaste verbindingen
iemand vliegen de gebraden eenden in de mond
Zie: iemand vliegen de gebraden duiven in de mond
eend 1.3
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 1.3 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Eend…
is vlees van gevogelte
Algemene voorbeelden
Voor het hoofdgerecht is er keuze uit eend en lamsvlees.
Eend, gebraden aan het spit, smaakt heerlijk, maar kan ook worden gebakken in de pan of in de oven.
Andere wildbereidingen: haas bereiden, konijn bereiden, fazant bereiden, gans bereiden, ree bereiden, hert bereiden, duif bereiden, eend bereiden.
Vroeger was eend vooral diepgevroren verkrijgbaar.
Recept: Eend met Sinaasappelsaus.
Combinatiemogelijkheden
met adjectivisch voltooid deelwoord
- gerookte eend
- geroosterde eend
Koud buffet: Lasagnerollade van gerookte zalm en pesto in kaviaarsaus, Japanse sushi gevuld met krab en gerookte paling in lichte sojasaus [...], gerookte eend en cranberry's [...]. Gegrilde parelhoen met oosterse miesalade.
Stukjes geroosterde eend, die je in pruimensaus dipt, op een pannekoekje legt.
met substantief ervoor
- een plakje eend
- een stukje eend
Verhit de olie in de wok, doe de helft van de plakjes eend erin en bak ze al omscheppend aan alle kanten bruin.
Breng de saus op smaak met wat zout en rijkelijk versgemalen peper en leg de stukjes eend in de saus.
Vaste verbindingen
eend 1.4
Vaste verbindingen
eend 2.0
Bron:
Rama
(
CC BY-SA 2.0
)
(verouderend)
Betekenisbetrekking
| Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
|---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een eend…
is een auto; is een voertuig
- [Vorm] heeft een bol gevormd dak en een bolle motorkap en spatborden
- [Functie] dient om zich te verplaatsen
- [Vervaardiging] werd gebouwd door de Franse autofabrikant Citroën
- [Tijd] werd gebouwd in de periode tussen 1948 en 1990
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is klein, goedkoop en niet-luxueus, en heeft een licht motorvermogen van 2 (fiscale) pk
- [Onderscheid of tegenstelling] onderscheidt zich door zijn bollere dak en motorkap van de opvolger Dyane met zijn plattere en rechthoekige vormen
Algemene voorbeelden
De Citroën 2PK spreekt nog steeds tot de verbeelding en kan rekenen op een schare fans voor het leven. Rond het autootje, dat op het Parijse Autosalon van 1948 door André Citroën aan het publiek werd voorgesteld als "de auto die volgeladen met eieren door een veld kan rijden zonder er één te breken" is in de loop der jaren een echte mythe ontstaan. De "eend" of de "geit", zoals de 2PK ook wel bekend staat, was (en is in zekere mate nog steeds) het vervoermiddel van de alternatieve student of van het keuterboertje dat ermee naar de markt rijdt.
Geschiedenis van de Eend. De Citroën 2cv is ontwikkeld om het Franse platteland te bevrijden van paard en wagen. Het programma van eisen was simpel; bouw een auto die 2 boeren en een zak aardappelen of een schaap naar de markt brengt, een mand eieren ongeschonden kan vervoeren en welke zuinig, betrouwbaar en goedkoop is. Het uiterlijk van de 2cv was onbelangrijk. Voor de oorlog werd al aangevangen met het ontwerp, in 1948 stond het resultaat op de Parijse Autosalon [...]. Een Nederlandse verslaggever noemde haar, naast de ander sierlijke Citroën-modellen, een "Lelijk Eendje". Onbedoeld heeft hij daarmee gevleugelde woorden geschreven.
De eend zoals wij hem nu het meest tegenkomen is ontstaan in 1970, toen een iets hogere eis werd gesteld aan de te ontwikkelen snelheid, Vanaf toen was er keuze uit twee modellen. De 2cv4 had een 435cc-motor en is verantwoordelijk voor de verhalen van mensen die met tegenwind fietsend een rijdende eend inhaalden. De 2cv6 was uitgerust met een 602cc-motor en leverde een dusdanig vermogen dat een voor het huidige verkeer acceptabele snelheid gehaald kon worden.
Een goede zoekmachine wéét dat een site die is gewijd aan 'oude auto's' ook informatie bevat over kevers en eenden - maar dat, omgekeerd, een site over kevers en eenden ook kan gaan over dieren.