school


school 1.0

instelling waar onderwijs verstrekt wordt, meestal een instelling waar aan jongeren basisonderwijs of middelbaar onderwijs wordt gegeven

Semagram (extra betekenisinformatie)


Een school…

is een instelling; is een organisatie

  • [Doel of bestemming] dient om onderwijs te geven en op te voeden
  • [Plaats] is gehuisvest in een schoolgebouw, meestal een groot gebouw dat beschikt over klaslokalen en een speelplein; verstrekt onderwijs in klaslokalen
  • [Tijd] geeft gewoonlijk onderwijs alle weekdagen volgens een vast tijdschema, meestal van ongeveer negen uur in de ochtend tot ongeveer vier uur in de middag; geeft onderwijs gedurende het schooljaar, dat loopt van vlak na de zomervakantie tot aan de zomervakantie van het volgende jaar
  • [Verloop] geeft onderwijs in een cyclus van opeenvolgende schooljaren of klassen die door de leerling helemaal moet worden doorlopen als hij of zij het einddiploma wil verwerven
  • [Overtuiging of levensbeschouwing] is vaak levensbeschouwelijk geïnspireerd door een religie of een filosofische leer, en onderwijst op basis van die levensbeschouwing
  • [Activiteit of handeling] biedt onderwijs, vorming, opvoeding
  • [Belanghebbende of begunstigde] is bestemd voor leerlingen of studenten, in de basisschool en in de middelbare school jongeren, in andere soorten scholen ook volwassenen
  • [Handelende persoon] beschikt over schoolmeesters, schooljuffen, docenten, leraren om onderwijs te verstrekken
  • [Instrument] werkt met schoolborden, schoolkrijt, handboeken, schoolschriften, schoolagenda's
  • [Middel] gebruikt een traditionele methode voor onderwijs en opvoeding, of een alternatieve, zoals die van Freinet, Montessori of Steiner
  • [Product of vrucht] bezorgt aan zijn leerlingen diploma's of getuigschriften
  • [Gevolg of resultaat] maakt dat de leerlingen kennis en vaardigheden verwerven of een beroep beheersen
  • [Waardering] wordt soms beschouwd als een plaats waar men slechts "wereldvreemde" kennis opdoet, die ver verwijderd staat van het "ware leven"
  • [Organisatie en organisatiewijze] staat onder het gezag van de overheid of van een privé-instelling, en wordt geleid door een (con)rector of een directeur met zijn medewerkers
  • [Recht] heeft een reglement en eist dat de schoolbevolking dat naleeft en orde en tucht bewaart; heeft het recht om sancties te treffen tegen wie het schoolreglement niet naleeft

Algemene voorbeelden


Ook wij zijn boos [...] omdat onze zoon de richting van zijn keuze, Grieks-Latijn in zijn vertrouwde school niet meer kan verderzetten.

De Standaard,

Combinatiemogelijkheden


als object bij een werkwoord


  • een school bezoeken
  • de school doorlopen
  • de school verlaten
  • school lopen
  • schooltje spelen

Al direct konden hij en ik het goed vinden – ook omdat we elkaar nog kenden uit de tijd dat onze dochters in Rotterdam dezelfde school bezochten.

Blinde ambitie, Eduard Bomhoff,

David leefde al maanden in de luwte van de werkelijkheid sinds hij de school had verlaten en zijn vader hem, op de huur na, niets meer betaalde omdat hij weigerde iets te gaan studeren.

Een soort Engeland, Robert Anker,

Deleu was van huis uit niet echt katholiek opgevoed [...]. Hij was nochtans naar een katholieke school gegaan. Voornamelijk omdat daar, vanwege hun geloof, bijna geen Noord-Afrikanen school liepen.

Naakte zielen, Luc Deflo,

Er had al lang gebeld moeten zijn, maar ook de meesters schenen er weinig voor te voelen om nog schooltje te spelen. De hitte hing al dagenlang in de klaslokalen en omdat er ook vandaag geen zuchtje waaide, zouden de opengezette deuren en ramen wel weer niet helpen.

Een lichtgevoelige jongen, Walter van den Broeck,

als subject bij een werkwoord


  • dicht blijven

In Frankrijk zijn de scholen maandag dicht gebleven.

De Standaard,

met adjectief ervoor


  • een alternatieve school
  • een betere school
  • een buitengewone school
  • een christelijk gereformeerde school
  • een deftige school
  • een drugsvrije school
  • een dure school
  • een gemeentelijke school
  • een gewone school
  • een grote school
  • een grotere school
  • een joodse school
  • een katholieke school
  • een kleine school
  • een lagere school
  • een middelbare school
  • een militaire school
  • een officiële school
  • een openbare school
  • een pestvrije school
  • een protestantse school
  • een provinciale school
  • een reguliere school
  • een religieuze school
  • een rooms-katholieke school
  • een secundaire school
  • een speciale school
  • een stedelijke school
  • een strenge school
  • een technische school
  • een traditionele school
  • een vrije school

De eerste keer dat tot mij doordrong dat een vertelling (iets wat toch uit het niets kwam) gehonoreerd kon worden, was in de eerste klas van de lagere school.

Engelenplaque, A.F.Th. van der Heijden,

De basis- en secundaire scholen hebben hun werk goed gedaan.

Het Iers: literatuur op de rand, Gréagóir O Dúill,

Omdat De Breul een overwegend 'blanke school' is, zoals Maaike het uitdrukt, en de gemiddelde leerling weinig allochtone leeftijdgenoten tegenkomt, hebben ze in de anti-racismegroep gezocht naar de juiste invalshoek voor de themaweek.

NRC,

Op mijn twaalfde stuurde mijn vader me dan ook naar Sint-Victor, een katholieke middelbare school in Turnhout.

Mijn jaren in Europa, Karel Van Miert,

Hij revalideerde op een speciale school voor blinden en slechtzienden en leerde er lezen en schrijven in braille en volgde er een opleiding tot telefonist.

De Standaard,

in voorzetselgroep


  • aan een school
  • aan een school verbonden zijn
  • een leraar aan een school
  • iemand inschrijven in een school
  • les geven in een school
  • naar school
  • naar school fietsen
  • naar school gaan
  • naar school hoeven
  • naar school kunnen
  • naar school moeten
  • naar school willen
  • naar school zijn
  • iemand naar school brengen
  • iemand naar een school sturen
  • op weg naar school
  • op school
  • op school komen
  • op school zitten
  • afhaken op school
  • falen op school
  • het goed doen op school
  • iets leren op school
  • mislukken op school
  • niet verschijnen op school
  • pesten op school
  • presteren op school
  • te laat komen op school
  • uit school komen
  • van school komen
  • van school spijbelen
  • van school thuiskomen
  • van school veranderen
  • van school weglopen
  • iemand van school halen
  • iemand van school ophalen
  • iemand van school sturen
  • iemand van school trappen
  • iemand van school wegsturen
  • de directeur van de school
  • het hoofd van de school
  • iemand van school

Mathilde bracht hem op het idee mij naar een school voor moeilijk opvoedbare kinderen te sturen.

Gstaad 95-98, Marek van der Jagt,

Al die soorten geheugen hebben hun eigen wetten en eigenschappen: de betekenis van een woord herinner je je op een andere manier dan de bewegingen van je voeten bij het autorijden, de stelling van Pythagoras weer anders dan de eerste keer dat je naar school ging.

Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt, Douwe Draaisma,

'Hoeveel mensen heb je uitgenodigd?' 'Erik, Johnny, nog een paar meisjes en jongens van school. Een stuk of acht. Niet meer.'

Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

Ook kunstenaars hebben meestal op school leren lezen en schrijven en hebben een algemene culturele opvoeding genoten die de facto – of zij dat willen of niet – bepalend is voor de richting waarin hun kunstenaarschap zich zal ontwikkelen.

Wereldvreemdheid, Patricia De Martelaere,

met voorzetselgroep


  • een school met de Bijbel
  • een school voor autistische kinderen
  • een school voor blinden en slechtzienden
  • een school voor buitengewoon onderwijs
  • een school voor de rijken
  • een school voor moeilijk lerende kinderen
  • een school voor toerisme
  • een school voor voortgezet onderwijs

'Ben je er wel zeker van dat dit de goede weg is?' had hij gevraagd, waarop Jaring had geantwoord: 'Ja hoor, kijk maar' - en hij had uit het raampje gewezen naar een School met de Bijbel die ze juist passeerden, met op de gevel het opschrift: Ik ben de weg.

Het bureau. Dl. 6: Afgang, J.J. Voskuil,

Het meisje Nadia dat zulke mooie paarden tekende leerde op een school voor autistische kinderen taal en rekenen, maar het spontane tekenen van vroeger is helemaal verdwenen.

Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt, Douwe Draaisma,

Vaste verbindingen


brede school

  1. ( neologisme)
    school in het basisonderwijs die leerlingen opvangt en begeleidt gedurende de zogenoemde kantoortijden, te weten van ca. acht uur 's morgens tot ca. zes uur 's avonds en ze de gelegenheid biedt om naast het reguliere onderwijsprogramma deel te nemen aan allerlei andere activiteiten, bijvoorbeeld op het gebied van sport en cultuur

    Synoniem: kantoortijdenschool; kantoorurenschool

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een brede school…

    is een school

    • [Functie] vangt en leidt leerlingen op gedurende de zogenoemde kantoortijden, te weten van ca. acht uur 's morgens tot ca. zes uur 's avonds
    • [Belanghebbende of begunstigde] biedt leerlingen de gelegenheid om de schooldag zoveel mogelijk op één locatie door te brengen en biedt een breed aanbod van activiteiten naast het reguliere onderwijsprogramma
    • [Waardering] wordt door ouders en leerlingen over het algemeen gunstig gewaardeerd omdat alle activiteiten zoveel mogelijk op of vanuit dezelfde locatie plaatsvinden

      Een Kantoortijdenschool is één van de vormen van een brede school.

      http://www.sopoh.nl/sopoh/actueel/File/soks/Pedagogisch%20beleidsplan.pdf,

      De ontwikkeling van brede scholen startte halverwege de jaren negentig in Groningen, Rotterdam en andere steden in ons land. In die steden ontstonden samenwerkingsverbanden tussen scholen, welzijnsorganisaties, gezondheidszorg en andere instellingen. In Rotterdam kreeg deze samenwerking de naam Brede School, in Groningen Vensterschool en in Haarlem Kantoortijdenschool. De gedachte erachter was echter overal hetzelfde. Het ging steeds om het effectiever aanpakken van onderwijsachterstanden en het bieden van betere ontwikkelingskansen aan kinderen. Inmiddels heeft de brede school zich over het hele land verspreid en is er ook een grote diversiteit in de uitwerking van het concept ontstaan. De verschillende namen die men voor deze samenwerking kiest, geven dat ook aan: Brede (buurt)scholen, open wijkscholen, plusscholen, wijkscholen, kantoortijdenscholen.

      http://www.gemeentefuncties.nl/pagina/1677-welzijn.html,

    de grote school

    1. de basisschool, gezien vanuit de kleuterklas

      Ik zou een viool krijgen als ik kon lezen en schrijven en op de grote school zat.

      Het meesterstuk, Anna Enquist,

    uit de school klappen

    1. iets vertrouwelijks verklappen

      Synoniem: uit de keuken klappen ( weinig gebruikt)

      Iedereen had tenslotte over iedereen uit de school geklapt.

      Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

    Woordfamilie


    Als deel van een afleiding


    Als deel van een afleiding


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    school 1.1

    gebouw waar een school gehuisvest is

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.1

    Algemene voorbeelden


    Met angst en beven liep hij naar de hal van de school waar de leerlingen en leraren opgewonden stonden te praten.

    Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt, Douwe Draaisma,

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    school 1.2

    groep der leerkrachten aan een school

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.2

    Algemene voorbeelden


    Balkenende beperkt zich in zijn boek tot twee uitspraken: een verwijzing dat criminaliteit en schooluitval veel voorkomen bij kinderen van immigranten, en een vreemd tussengevoegde zin in hoofdstuk twee dat het niet de bedoeling is dat scholen al te veel aandacht besteden aan de geschiedenis van Marokko: ze horen Nederlandse geschiedenis bovenaan te zetten.

    Blinde ambitie, Eduard Bomhoff,

    school 1.3

    bestuur van een school

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.3

    Algemene voorbeelden


    Kunnen scholen optreden tegen de paar kinderen die het lesgeven voor een hele klas onmogelijk maken? – ik heb er geen discussie over gehoord in het kabinet.

    Blinde ambitie, Eduard Bomhoff,

    De school had schaatswedstrijden georganiseerd op de uiterwaarden, aan de overkant van de Rijn.

    Engelen van het duister, Jan Siebelink,

    Gelieve elke adresverandering (ook gedeeltelijk, zoals verandering van huisnummer, telefoonnummer, e.d.) schriftelijk aan de school mee te delen.

    http://schoolweb.gemeenschapsonderwijs.be/bs/wommelgem/homeframe.html

    Woordfamilie


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    school 1.4

    geheel van activiteiten die normaal in een school door de leerlingen worden beoefend

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.4

    Algemene voorbeelden


    School en sport gaan volgens Dennis nog steeds prima samen.

    Meppeler Courant,

    Woordfamilie


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    school 1.5

    tijd die dagelijks op school wordt doorgebracht

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.5

    Combinatiemogelijkheden


    als subject bij een werkwoord


    • aan zijn
    • beginnen
    • uit zijn
    • zijn

    De school was al begonnen.

    Het bureau. Dl. 6: Afgang, J.J. Voskuil,

    Is de school al aan.

    De man op de Middenweg, Koos van Zomeren,

    Ze bezoekt hem de dagen dat er school is in zijn echtgenoteloze atelierwoning.

    Kriblijn, Barber van de Pol,

    als object bij een werkwoord


    • de school missen
    • school hebben

    Hij was bang dat hij de school zou missen, dat hij niet op tijd zou zijn en iedereen hem zou uitlachen om hem daarna een jaar lang links te laten liggen.

    De langverwachte, Abdelkader Benali,

    We hadden vanochtend maar een uurtje school.

    God's gym, Leon de Winter,

    in voorzetselgroep


    • na school
    • buiten school

    Hij was na school met een groepje leerlingen gaan oefenen op de schietbaan.

    Waarom het leven sneller gaat als je ouder wordt, Douwe Draaisma,

    Dat is zo'n beetje het enige wat ze de afgelopen dagen, buiten school, heeft gedaan.

    Westenwind, Simone Duwel,

    overig


    • geen school

    Als er geen school is, leidt ze onverminderd het bestaan van haar moeder, van de wasdag tot de poetsdag.

    Kriblijn, Barber van de Pol,

    school 1.6

    periode van het jaar waarin de scholen onderwijs geven

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.6

    Algemene voorbeelden


    Wanneer school na de zomer weer begon, hoorde je allemaal verhalen over wat anderen hadden meegemaakt.

    Gouden bergen, Herman Stevens,

    school 1.7

    opleiding die iemand aan een school volgt

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.7

    Combinatiemogelijkheden


    als object bij een werkwoord


    • de school achter de rug hebben
    • de school afmaken
    • de school doorlopen
    • de school doorkomen
    • de school verlaten
    • de school voltooien
    • zijn school achter de rug hebben
    • zijn school afmaken
    • zijn school doorkomen
    • zijn school voltooien

    'Ze willen toch zeker dat je je school afmaakt en zo?'

    Zonder genade, Renate Dorrestein,

    Meer dan de lagere school had hij niet doorlopen.

    Siegfried, Harry Mulisch,

    Het is toch oneindig veel interessanter dat een schrijver op z'n twintigste (net als de 'grote drie'), wanneer hij lagere en middelbare school achter de rug heeft (en eventueel aan een studie begonnen is) – wanneer hij, kortom, zijn leerjaren achter zich heeft – zijn eerste serieuze literaire pogingen doet?

    Engelenplaque, A.F.Th. van der Heijden,

    met adjectief ervoor


    • de lagere school
    • de middelbare school

    Na de middelbare school – die ik nu vlot afmaakte – wilde ik naar de universiteit.

    Mijn jaren in Europa, Karel Van Miert,

    in voorzetselgroep


    • van school komen
    • van school zijn
    • van school af willen

    'Als ik van school kom ga ik een wereldreis maken,' zei het meisje.

    Verbroken zwijgen, J. Bernlef,

    Vaste verbindingen


    lagere school hebben

    1. de lagere school voltooid hebben

      'Een meisje dat niet eens lagere school heeft!'

      Requiem voor een vriend, J.J. Voskuil,

    Woordfamilie


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    school 1.8

    periode die iemand in zijn jeugd op school heeft doorgebracht

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.8

    Algemene voorbeelden


    We kennen elkaar al van school: nooit met iemand anders geweest.

    Zuiderkruis, Pauline Slot,

    Combinatiemogelijkheden


    met adjectief ervoor


    • de lagere school
    • de middelbare school

    'Ik ken ze van de lagere school.'

    De asielzoeker, Arnon Grunberg,

    Woordfamilie


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    school 1.9

    gemeenschap van leerlingen aan een school, soms ook met inbegrip van de leerkrachten en de directie

    Betekenisbetrekking


    metonymie
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.9

    Algemene voorbeelden


    We zijn met de hele school, ruim driehonderd leerlingen, door Straat Soenda op weg naar het vulkaaneiland Krakatau.

    Sleuteloog, Hella S. Haasse,

    Woordfamilie


    Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    school 1.10

    omgeving buiten de school, waar men leert door ervaring

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 1.10

    Algemene voorbeelden


    Het leven is een school en je krijgt nooit een diploma. Je bent nooit klaar, je blijft altijd groeien.

    http://62.144.115.184/kruispunt/archief/2009/detail_objectID691357.html

    Combinatiemogelijkheden


    met voorzetselgroep


    • de school van de natuur
    • de school van het leven

    Ik ging niet zo vaak naar de les, maar ik leerde ook veel op de school van het leven.

    http://lho.lessius.eu/nieuwsbrief/nr_4/nb_tt_geerdens_inge.htm

    Een schubkarper die de hoge school van de natuur heeft doorlopen is een prima sportvis, moeilijker vangbaar en slanker van postuur.

    http://www.karperwereld.nl/board/viewtopic.php?f=48&t=4514

    Woordfamilie


    Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


    school 2.0

    groep mensen, meestal kunstenaars of wetenschapslui, die samen dezelfde doctrine huldigen, zich beroepen op een gemeenschappelijke leermeester of op dezelfde wijze werken

    Betekenisbetrekking


    metafoor
    Betrokken betekenissen 1.0 : 2.0

    Semagram (extra betekenisinformatie)


    Een school…

    is een groep

    • [Leden] bestaat uit mensen, meestal kunstenaars of wetenschapslui
    • [Overtuiging of levensbeschouwing] huldigt een gemeenschappelijke doctrine; beroept zich vaak op een gemeenschappelijke leermeester
    • [Wijze] werkt, als het om kunstenaars gaat, volgens dezelfde methode, in dezelfde stijl, soms de stijl van een bewonderde voorganger

      Algemene voorbeelden


      In de praktijk komt het vooral neer op het leren (en reproduceren!) van namen, scholen, stromingen en vooral begrippen, die hij steeds weer vergeet en opnieuw moet opzoeken, Kants categorische imperatief bijvoorbeeld – hij zou het nu verdomd alweer niet weten.

      Een soort Engeland, Robert Anker,

      Deze scholen worden geconfronteerd met het kapitalisme in volle crisis, met andere woorden, ze werden geconfronteerd met een Marxistische theorie die waar dreigde te zijn.

      www.zwelgjes.be/files/1lic/leerstelsels/ Geschiedenis%20van%20de%20economische%20leerstelsels.doc,

      Combinatiemogelijkheden


      met adjectief ervoor


      • de Amsterdamse school
      • de anthropologische school
      • de formalistische school
      • de Keynesiaanse school
      • de klassieke school
      • de Latemse school
      • de Weense school

      Het verhaal van hun lotgevallen in 1918 is bewaard gebleven in de roman Sentimentele Reis van Viktor Sjklovski, Russisch militair in Perzië, literair criticus van de formalistische school, auteur.

      In rook opgaan; Nestor, het mes van de profeet, August Thiry,

      met voorzetselgroep


      • de school van Chicago
      • de school van Harold Lloyd

      De vraag wordt wel opgeworpen of er nu echt behoefte is aan een door overheden gevoerd concurrentiebeleid. De fameuze extreem-liberale School van Chicago stelde dat men die zaken het beste aan de markt zélf kan overlaten.

      Mijn jaren in Europa, Karel Van Miert,

      Ik koester voorts het sterke vermoeden dat er een goed komiek in hem schuilt – een personage uit de school van Harold Lloyd, zo'n gebrilde kantoorpik met een aangeboren gevoel voor gekte en een neiging tot struikelen over denkbeeldige oneffenheden in het kamerbreed tapijt.

      Dwarskijker, Rudy Vandendaele,

      Vaste verbindingen


      school maken

      1. een groep navolgers krijgen van zijn opvattingen of van zijn werk

        André Denys had de mannelijke lachers op zijn hand gekregen door het woord melkquota in verband te brengen met de vrouwelijke biologie, alsof Geert Hoste al school heeft gemaakt in parlementaire kringen.

        Dwarskijker, Rudy Vandendaele,

      van de oude school

      1. met ouderwetse opvattingen

        Vanderhispaillie was een politieman van de oude school, die zelden of nooit zijn emoties blootgaf, dat hadden zijn oversten hem destijds ingeprent.

        Pandora, Pieter Aspe,

      Woordfamilie


      Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


      school 3.0

      grote groep samen zwemmende vissen of andere zeedieren van dezelfde soort

      Semagram (extra betekenisinformatie)


      Een school…

      is een groep

      • [Omvang concreet] is omvangrijk
      • [Leden] bestaat uit vissen of andere zeedieren, steeds van dezelfde soort
      • [Activiteit of handeling] verplaatst zich in groep door het water

        Algemene voorbeelden


        Naar de winter toe verzamelen de blankvoorns in grote scholen ergens in rustig, vrij diep water, bijvoorbeeld in talrijke haventjes.

        http://www.gsmeets.be/

        Combinatiemogelijkheden


        met substantief erachter


        • een school haring
        • een school makreel

        Enorme scholen makreel willen de baai inzwemmen tot de voorste zich realiseren dat daar geen uitweg naar open zee is, omkeren en zo op hun aanzwemmende soortgenoten botsen.

        Buiten is het maandag, J. Bernlef,

        Scholen makreel, platvissen of garnalen, krabben of kreeften en zelfs kleine of grote kwallen zijn prachtige ontmoetingen onder water.

        http://www.torpedo.be/ditjesendatjes.htm

        Woordfamilie


        Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen


        Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen