tijd 1.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
De tijd…
is een grootheid
- [Duur] wordt uitgedrukt in tijdseenheden als seconden, minuten, uren, dagen, weken, maanden, jaren, eeuwen en millennia
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] is kwantificeerbaar
- [Onstoffelijke eigenschap algemeen] is waarneembaar in de ononderbroken en onomkeerbare voortgang en opeenvolging van gebeurtenissen en verschijnselen
- [Middel] wordt gemeten met instrumenten voor tijdsaanduiding zoals uurwerken, zonnewijzers, zandlopers enz.
Algemene voorbeelden
Omdat de eerste nauwkeurige tijdmetingen gebeurden door observatie van de passage van sterren door de meridiaan, werden de tijd en de afgeleide producten onderzoeksonderwerpen van de Sterrenwacht.
De houten gaanderij werd weggevreten door de tijd en de zoute zeewind.
Ze gaan kijken waar de kerstboom dit jaar wordt gezet, als het een boom zal zijn [...]. Elk jaar moesten we zeggen dat we het anders zouden doen dan verleden jaar. Geen kalkoen. Geen taart toe. Geen boom waarin de ballen die door de tijd dof gemaakt waren uit het zicht moesten hangen.
Er was zo een evenredige relatie tussen het verloop van de tijd en de beweging van de wijzers. De wijzers bewogen analoog aan de tijd.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- verlopen
- verstrijken
- voorbijgaan
De tijd verloopt cyclisch want is natuurgebonden.
Naarmate de tijd verstreek nam het aantal mensen dat een complottheorie aanhing toe (ruim tweederde van de Amerikanen gelooft in een complot tegen Kennedy).
De tijd ging voorbij zonder wijzigingen te brengen.
- in het voordeel werken van
- in het nadeel werken van
Toch zijn veel verdedigers van de lekenstaat er niet gerust in omdat ze vrezen dat Erbakans partij erop rekent dat de tijd in haar voordeel werkt.
Een beslissing forceren en thans snel een voorbesluit nemen, omdat de tijd in het nadeel van SoW werkt, pakt verkeerd uit.
als object bij een werkwoord
- de tijd bijhouden
- de tijd meten
Atoomklokken hielden de tijd veel nauwkeuriger bij dan de wispelturige Aarde.
Al sinds de oudheid heeft de mensheid willen beschikken over middelen om de tijd te meten. Allereerst werden de, volgens vaste perioden verlopende, natuurverschijnselen gebruikt, zoals de maan- en zonnestanden. De behoefte aan een fijnere tijdmeting, in het bijzonder voor de uren tussen zonsopgang en zonsondergang, bleef echter bestaan. Deze behoefte werd tot de uitvinding van het mechanische uurwerk voornamelijk vervuld door zonnewijzers en wateruurwerken.
in voorzetselgroep
- boven de tijd
En als wij het al moeilijk vinden te begrijpen wat het inhoudt dat God boven de tijd staat, hoeveel moeilijker is het dan niet voor ons te bevatten hoe de eeuwige God zich aan ons kan openbaren in de tijd.
- buiten de tijd
Zij leeft buiten de tijd: "Ik leef zonder de dimensie van de werkelijke tijd. Alleen met stukken verleden. Die ik echter zelf kan uitzoeken. En die me vaak ongewenst op mijn dak vallen. Dan duik ik weer in het heden. En van de grauwheid daarvan ga ik dood."
Merlin: bedankt dat je je hebt kunnen vrijmaken voor dit gesprek. Als jij hier bent, wil dat dan zeggen dat er nu niemand dood gaat? Dood: zo eenvoudig is het niet. Ik sta buiten de tijd. Ik ben op dit moment zowel hier als in de toekomst. Je kan mij vergelijken met sinterklaas. Die staat ook buiten de tijd. Het is ook daarom dat hij miljoenen kinderen op 1 avond kan bezoeken.
- onaangeroerd door de tijd
Als onaangeroerd door de tijd ligt het Sint-Jansbergklooster in zijn goddelijke omgeving.
- in de tijd
Hij kan eveneens de spreiding van de lessen in de tijd bepalen.
Zo is er in ons land geen echte beperking in de tijd voor de werkloosheidsuitkering. In Nederland en Duitsland krijgen langdurig werklozen na een tijd geen werkloosheidsuitkering meer; als ze behoeftig zijn komen ze dan wel in aanmerking voor bijstandsuitkeringen.
Hij berekende de posities terug in de tijd en zijn berekeningen kwamen precies overeen met de eerdere waarnemingen tijdens de voorgaande 4 verschijningen.
Deze situering in de tijd is essentieel omdat hieruit duidelijk blijkt dat de eigenlijke periode voor de omschakeling veel korter is dan meestal wordt aangenomen.
Om een spoor van dergelijke prestatie terug te vinden, moeten we ver teruggaan in de tijd, toen de condities erg verschillend waren van nu.
We keren terug in de tijd, naar het moment waarop Phaedra Spaanse vriend en vijand verbaast met de mededeling dat ze op de CVP-lijst gaat staan.
Via een vergelijkende analyse van beleidsteksten en onderzoek probeerden we ook te achterhalen hoe de benadering van onderwijs en tewerkstelling geëvolueerd is in de tijd.
met ander, nevengeschikt substantief
- tijd en ruimte
Het was of ons bewustzijn slipte en tijd en ruimte vielen om ons weg zoals de schuttorens rondom een raket.
Na enig aandringen van mijn kant sprak hij zijn vermoeden uit: de ziekte van Alzheimer. De geestelijke aftakeling verliep snel. Twee jaar na haar laatste optreden was ze alle besef van tijd en ruimte kwijt.
Wie leest - en dat geldt bij uitstek voor een romanlezer - beweegt zich in een imaginaire ruimte waarin de normale wetten van tijd en ruimte opgeheven lijken.
Vaste verbindingen
bijwoordelijke bepaling van tijd
-
(
taal en taalkunde )bijwoordelijke bepaling die aanduidt wanneer datgene wat in de zin wordt uitgedrukt plaatsvindt of hoelang dit duurtNa al die jaren nog altijd geen zin kunnen nalezen zonder te denken: bijwoordelijke bepaling van tijd, nevenschikking, bijstelling, voorzetselvoorwerp, gezegde, bepaling van gesteldheid.
beperkt zijn in de tijd
-
een tijdelijke duur hebben
De financiële tussenkomst zal beperkt zijn in de tijd (4 jaar) en wordt gegeven aan die gemeenten die uitdrukkelijk de intentie hebben geuit om te evolueren [...] naar de kwaliteitsstandaard door het decreet voorgeschreven.
de tand des tijds
-
de destructieve werking die het verloop van de tijd uiteindelijk teweegbrengt; het verval en de teloorgang waaraan alles door tijdsverloop onderhevig isVaak in de verbindingen de tand des tijds doorstaan, bestand zijn tegen de tand des tijds.
De delen van het netwerk die overmatig lekgevoelig zijn, werden vele jaren geleden aangelegd en daarbij werden buizen en leidingen aangewend bestaande uit gietijzeren en soms ook cementsteen ('Eternit') die de tand des tijds (verwering, oxydatie, …) en bvb. de trillingen van toenemend zwaar wegverkeer niet zo goed doorstaan.
Anders dan Generations of Winter zullen Aksjonovs oudere verhalen en romans, denk ik, de tand des tijds niet doorstaan.
Zo begon een discussie die wekenlang duurde. Aanvankelijk gunde Carla mij het initiatief. Als buigzaam riet plooide ze onder mijn argumenten... Dat hedendaagse kunst verworden was tot een casino voor speculatieve beleggers [...]. Dat niets tegen de tand des tijds zou bestand zijn omdat emotie en schoonheid uit den boze waren; dat vindingrijkheid en lelijkheid nu de plak zwaaiden.
de tijd dringt
-
het genoemde duldt geen uitstel
Ondertussen zijn we weer een stap verder verwijderd van een eventueel vaccin tegen HIV en begint de tijd zo stilaan te dringen om nieuwe medicijnen tegen de ziekte te ontwikkelen.
In elk geval begint de tijd te dringen: per 1 september moet de nieuwe indeling rond zijn.
de tijd gaat snel; de tijd vliegt
-
de tijd gaat zeer snel voorbij
Als je plezier hebt gaat de tijd echter heel snel.
De tijd vliegt en mensen veranderen van job, dus het is niet altijd gemakkelijk om 'ex-chefs' op te sporen.
de tijd staat niet stil
-
het verloop van de tijd gaat gepaard met veel veranderingen; er wijzigt zich veel naarmate de tijd verstrijkt
De tijd staat niet stil en ook wetten veranderen soms. Dan is het goed daarop te anticiperen.
De tijd staat niet stil en de ontwikkelingen volgen elkaar in een razend tempo op. Hier liggen kansen voor nieuwe initiatieven, nieuwe producten en diensten.
De tijd staat niet stil. Nieuwe technologie schept nieuwe mogelijkheden. Dat biedt ruimte voor innovatieve oplossingen en nieuwe ideeën.
de tijd vergeten
-
uit het oog verliezen hoeveel tijd verstrijkt of hoe laat het is
Je gaat helemaal op in wat je doet, je vergeet de tijd en haalt het beste uit jezelf.
Er wordt een boortje omgewisseld, gespoeld, een vulling ingezet. Dit gebeurt koel en zacht en ik vergeet de tijd.
de tijd zal het leren
-
het verloop van de tijd zal inzicht of zekerheid over iets doen ontstaan; dat kan nu nog niet met zekerheid worden gesteld en zal pas later duidelijk worden
Hoe de toekomst voor de lokale merken eruit ziet? Tja, de tijd zal het leren.
Ondanks de zorgen, zijn de medewerkers van de kabinefabriek nu nog positief gezind. Maar wat gaat er gebeuren als het Zweedse concern niet wil afzien van de ingrijpende reorganisatie. De tijd zal het leren.
Wat is mediakunst? Het voorportaal van de kunsten van de toekomst. Of een fatale vergissing die zo snel mogelijk ongedaan dient te worden? Zoals men wel zegt: de tijd zal het leren.
door de tijd (heen); doorheen de tijd
-
in de loop van de tijd; naarmate de tijd verstrijkt
Synoniem: in de loop van de tijd; in de loop der tijd
Door de tijd is de verdeling van het gemeentefonds steeds verder verfijnd (herijking van het fonds) en zoveel mogelijk aangepast aan de lokale omstandigheden van de individuele gemeenten.
De veranderingen door de tijd zijn zichtbaar te maken met het computerprogramma Millenium.
De verschillende manieren waarop door de tijd heen het cijfermateriaal tot stand kwam, maakt een exacte vergelijking echter onmogelijk.
Bovendien treden door de tijd heen veranderingen op in de aard en de inhoud van de benodigde kennis binnen dezelfde organisatie.
Desalniettemin werd ook hier de clementie doorheen de tijd groter.
door de tijd reizen
-
de tijdsdimensie doorbreken en zich vanuit het heden verplaatsen naar een gewenst jaar in het verleden of de toekomst
Ze gaat ervan uit dat door de tijd reizen over afzienbare tijd een fluitje van een cent wordt.
een kwestie van tijd zijn
-
afhangen, bepaald worden door het verstrijken van tijd
M'n knie is helemaal in orde en dokter Wilfrieds zegt dat het voor m'n rug een kwestie van tijd is.
Met de crisis die zich over de hele wereld verspreidt - na de ineenstorting in Zuidoost-Azië, Rusland en nu Latijns-Amerika is het slechts een kwestie van tijd vooraleer ook de VS en Europa erdoor worden aangetast - zal de strijd voor winsten en afzetmarkten nog worden opgevoerd.
een race tegen de tijd
-
wedstrijd voor de beste tijdsprestatie, en vervolgens figuurlijk in toepassing op iets wat men onder zeer hoge tijdsdruk moet realiseren
Synoniem: een race tegen de klok
De ruiters legden telkens een rit af die drie tussenstations passeerde waar van paard werd gewisseld. Het was een race tegen de tijd en William reed als één van de snelste.
Voor de toponderhandelaars wordt het nu echt een race tegen de tijd. Wil al het technische werk rond de goedkeuring van de grondwet af zijn, dan rest er ze nog maar enkele uren.
in de loop van de tijd; in de loop der tijd
-
naarmate de tijd verstrijkt; overeenkomstig de voortgang van de tijd
Synoniem: door de tijd (heen); doorheen de tijd
Deze marge wordt in de loop van de tijd verlaagd, zodat de grenswaarde uiterlijk aan het einde van de vooropgestelde termijn effectief wordt behaald.
Vooral Spinoza's ideeën hebben in de loop der tijd veel invloed uitgeoefend in Europa, ook al zijn ze nergens helemaal overgenomen.
met de tijd
-
gaandeweg; geleidelijk
Hoewel de virusconcentraties met de tijd afnemen in de keel, de bindweefsels en de urine, kan het virus tijdens de convalescentie gemakkelijk worden geïsoleerd in de korsten.
na verloop van tijd
-
nadat de tijd verder was verstreken, zonder nadere bepaling van de hoeveelheid
Hoe verder we reden, hoe armzaliger het werd. Na verloop van tijd werd het landschap glooiender en zagen we waarvoor we kwamen: wijnvelden!
Na verloop van tijd, beginnen deeltjes af te koelen waardoor zij energie afgeven, die hen in staat stelt zich te verenigen en daardoor het eerste en meest eenvoudige ion (elektrisch geladen atoom) te scheppen, waterdamp, en ook een paar meer massieve atomen.
De vissers in de dorpen haalden na verloop van tijd zo goed als geen vissen meer boven - de dam bemoeilijkt de trek van vissen uit de Mekong rivier, waarin de Mun uitkomt - en ook de flora op de oevers van de Mun raakte danig verstoord door de afdamming.
slijten met de tijd
-
( Gezegd van negatieve gevoelens en ervaringen)na verloop van tijd gaandeweg draaglijker worden voor iemands gevoel
Eigenlijk ben ik erg verdrietig en zit ik mezelf behoorlijk in de weg. Ik denk dat het de naweeën zijn van de ruzie met MR. Ik probeer er zo min mogelijk aan te denken, en vooral zijn gezicht toen hij me sloeg, en het plezier erop, wil ik me niet meer voor de geest halen. Ik word lichtelijk misselijk als ik er een gedachte aan wijd. Het zal wel slijten met de tijd.
Ik zal mijn leven leiden zonder jullie hier maar in mijn hart zullen jullie altijd blijven. Het gemis zal met de tijd slijten.
Het is echter helemaal niet zeker dat de rechtsbedeling, als ze zo intens gemediatiseerd wordt als in de vermelde affaires, nog in staat is te voldoen aan de vraag naar waarheid, rechtvaardigheid en juiste straf. Die vraag zal waarschijnlijk niet ten gevolge van de rechtsbedeling bekoelen, maar gewoon slijten met de tijd.
waar blijft de tijd; waar is de tijd; waar is de tijd gebleven
-
ter uitdrukking dat de tijd snel voorbijgaat, hetzij onder verwijzing naar een ver verleden, hetzij naar de recent verstreken tijd waardoor tijdnood ontstaat
Waar is de tijd? Tot voor kort was dat een retorische vraag, een openingszin die oude mensen toeliet herinneringen aan lang verleden dagen op te halen. Vandaag wordt de vraag ook op een andere manier gesteld. Hij komt na de vaststelling dat mensen in almaar toenemende tijdnood verkeren. Hij is dan niet langer een stijlfiguur, maar een vraag die wel degelijk een antwoord verwacht. Als er geen tijd meer is, waar is die dan naartoe?
Waar blijft de tijd, de tijd die uiteindelijk verdwijnt in de eeuwigheid, en daarin mensen meeneemt waar je iets mee had.
Op een normale werkdag vinden veel onderbrekingen in je werkroutine plaats. Je ontvangt een bericht dat er weer een nieuwe email is, je collega loopt binnen met een relatief simpele taak die je zo af hebt. Dat doe je gewoon 'tussendoor'. Uiteindelijk is de dag voorbij en zijn er urgente en belangrijke taken blijven liggen. Is het nu al vijf uur? Pffff…waar blijft de tijd. De minder belangrijke taken die vaak weinig tijd kosten zijn wel af.
Ja echt, waar blijft de tijd?! De vorige keer dat ik een update gaf, had ik hier nog twee weken. Nu nog maar twee dagen, sterker nog geen eens meer! Gelukkig heb ik de afgelopen twee weken weer genoeg mee gemaakt om misschien wel mijn laatste blog mee te vullen!
Help! Waar is de tijd gebleven? Hebben jullie daar ook wel eens last van? Dat je op een willekeurig moment tot het grote besef komt dat het allemaal veel te snel gaat!
waar de tijd stilstaat; waar de tijd heeft stilgestaan
-
waar het verstrijken van de tijd niet gepaard gaat met verandering of vernieuwing
De hoofdrol is voorbehouden voor een al zes jaar niet meer gevangen adembenemende spiegelkarper van monsterlijke proporties die samen met slechts een handvol soortgenoten leeft in een omgeving waar de tijd heeft stil gestaan, waar de mens nooit voet aan wal kreeg.
Paraguay heeft nog iets van een klein paradijs waar de tijd reeds eeuwen stilstaat.
Spreekwoorden
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- tijdafhankelijk
- tijdas
- tijdbalk
- tijdband
- tijdbegrip
- tijdbeleving
- tijdbesef
- tijdconcurrent
- tijdconstante
- tijdcyclus
- tijddiepte
- tijddimensie
- tijddomein
- tijdeenheid
- tijdfactor
- tijdfase
- tijdfractie
- tijdgebonden
- tijdgevoel
- tijdhorizon
- tijdindeling
- tijdinterval
- tijdknelpunt
- tijdkunst
- tijdlaag
- tijdlijn
- tijdlimiet
- tijdmachine
- tijdmeetkunde
- tijdmeter
- tijdmeting
- tijdniveau
- tijdonafhankelijk
- tijdpatroon
- tijdperceptie
- tijdperiode
- tijdperk
- tijdperspectief
- tijdregel
- tijdreis
- tijdreiziger
- tijdritme
- tijdruimte
- tijdsaanduiding
- tijdsafgeleide
- tijdsas
- tijdsaspect
- tijdsbalk
- tijdsband
- tijdsbegrip
- tijdsbeleving
- tijdsbesef
- tijdschaal
- tijdscirkel
- tijdscompressie
- tijdsconcept
- tijdsconstante
- tijdscoördinaat
- tijdscorrelatie
- tijdsdimensie
- tijdsdomein
- tijdseenheid
- tijdseffect
- tijdsegment
- tijdselement
- tijdservaring
- tijdsevolutie
- tijdsfactor
- tijdsfase
- tijdsfractie
- tijdsfragment
- tijdsgebied
- tijdsgebonden
- tijdsgevoel
- tijdshiaat
- tijdshorizon
- tijdsindeling
- tijdsindex
- tijdsintegratie
- tijdsinterval
- tijdsinvloed
- tijdsklem
- tijdskloof
- tijdslaag
- tijdsleer
- tijdslijn
- tijdslimiet
- tijdsmanipulatie
- tijdsmeting
- tijdsmoment
- tijdsnede
- tijdsniveau
- tijdsnotie
- tijdsonafhankelijk
- tijdsopvatting
- tijdsordening
- tijdsoriëntatie
- tijdspanne
- tijdspatroon
- tijdspeling
- tijdsperiode
- tijdsperspectief
- tijdsproces
- tijdsprofiel
- tijdsprong
- tijdsrelatie
- tijdsresolutie
- tijdsruimte
- tijdsschaal
- tijdsspanne
- tijdstelling
- tijdstip
- tijdstraf
- tijdstroom
- tijdstructuur
- tijdsvenster
- tijdsverband
- tijdsverhouding
- tijdsverloop
- tijdsverschil
- tijdsvolgorde
- tijdsvoortgang
- tijdswaarde
- tijdszekerheid
- tijdterm
- tijdtheorie
- tijdtoerisme
- tijdtunnel
- tijdvak
- tijdvenster
- tijdverdichting
- tijdverloop
- tijdverschijnsel
- tijdverschil
- tijdverschuiving
- tijdvertraging
- tijdzin
tijd 2.0
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 2.0 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een systeem; is een wijze
- [Doel of bestemming] is bestemd voor praktisch gebruik en maatschappelijk nut
- [Functie] dient om het verlopen van tijdseenheden te bepalen
- [Duur] wordt uitgedrukt in tijdseenheden als seconden, minuten, uren en dagen
- [Waarde] wordt wat de uren betreft berekend volgens een waarde van 0 tot 24 dan wel van 1 tot 12 volgens een telling die op middernacht, respectievelijk op de middag begint
- [Wijze] vindt plaats bij nationale of internationale conventie of naar plaatselijk gebruik
Algemene voorbeelden
Een uniforme tijdsaanduiding bleek nog meer nodig door de opkomst van de trein. Afgeleid van de middelbare tijd van Amsterdam kozen de spoorwegen voor een eigen tijd: de spoortijd.
Op een Europese conferentie in 1890 in Dresden werd een systeem ingevoerd waarbij de aarde in vierentwintig zones werd verdeeld. Elk zon-zone bestond uit vijftien lengtegraden of meridianen. Zo zouden er over de hele wereld maar vierentwintig verschillende tijden bestaan van elk een uur verschil.
Vaste verbindingen
burgerlijke tijd
-
wijze van tijdrekening die voor praktisch maatschappelijk gebruik uitgaat van een uurtelling die om middernacht begint en 24 uren later eindigt bij het begin van de volgende dag; ook: de voortgang van tijdseenheden zoals die door een klok of uurwerk wordt weergegeven
Bij de middelbare zonnetijd, die op de gebruikelijke uurwerken kan afgelezen worden, moet de berekende tijdsvereffening bijgeteld worden om de ware zonnetijd te bekomen. Het is ware middag om 0h ware zonnetijd. Het is (middelbare) middag om 0h middelbare zonnetijd. Om maatschappelijke redenen wordt bij de middelbare zonnetijd nog twaalf uur bijgeteld, wat dan de burgerlijke tijd (BT) oplevert. Nul uur burgerlijke tijd valt dan samen met middernacht, 12 uur burgerlijke tijd met de middag.
De afhankelijkheid van de geografische lengte is een van de redenen waarom de ware lokale zonnetijd niet als maatschappelijke tijdrekening wordt gebruikt. Een tweede reden is het feit dat de Ware Lokale Zonnetijd niet constant verloopt. De ellipsvorm van de aardbaan en de scheve stand van de rotatieas van de aarde zijn daar de oorzaken van. Heel goed is te merken dat het in februari al heel snel langer licht is in de avonduren. De zon loopt dan een beetje achter. In november (tijdens de donkere dagen voor Kerst) is het juist extra vroeg donker doordat dan de zon voor is op haar schema. Al met al is er een aantal kunstgrepen nodig om de Ware Lokale Zonnetijd om te zetten in een meer praktische en bruikbare tijd, zoals we die van onze klokken kennen, de burgerlijke tijd.
Daar de meridiaandoorgang van de tweede fictieve zon het middaguur is van de middelbare zonnetijd, is de burgelijke tijd niets anders dan de middelbare tijd plus 12 uur. We beginnen onze uurtelling immers om middernacht en niet 's middags.
De burgerlijke tijd kan afhankelijk van de meridiaan waarop ze betrekking heeft als locale of als Greenwich tijd worden aangegeven. De tijd van de zone, normale tijd, zomer- of wintertijd zijn eveneens vormen van een burgerlijke tijd.
De blauwe wijzer geeft de burgerlijke tijd naar de keuze zomertijd of wintertijd. Deze burgerlijke tijd wijkt in het algemeen iets af van de ware zonnetijd en hangt samen met de verdeling van de aarde in 24 tijdzones.
Voor de huidige tijdrekening is de aarde verdeeld in 24 zones, waarin UT (Universal Time of wereldtijd) als standaardtijd geldt. Men gebruikt UTC (Coordinated Universal Time), een op de atoomklok gebaseerde tijdschaal die zo goed mogelijk de Universal Time volgt. Deze tijd wordt ook gebruikt in de meteorologische berichtgeving en is in de meeste landen de bais van de wettelijke/burgerlijke tijd. Nederland en het grootste deel van Europa liggen in de zone waarin het een uur later is dan in Greenwich, de Middeneuropese Tijd (MET).
de ware tijd
-
wijze van tijdrekening waarbij men de tijd bepaalt aan de hand van de zonnestand, en tijdsverschil optreedt tussen verschillende locaties doordat het referentiemoment waarop de zon 's middags haar hoogste positie bereikt, verschilt naargelang van de geografische ligging van de plaats; ook: de voortgang van tijdseenheden zoals een zonnewijzer die plaatselijk aangeeft; zonnetijd
Synoniem: (de) plaatselijke tijd; zonnetijd
Zonnewijzers geven meestal de ware plaatselijke tijd of zonnetijd aan. In Nederland en Vlaanderen loopt de officiële kloktijd voor op de zonnetijd, de ene dag al meer dan de andere. Daarvoor zijn drie oorzaken: - Onze officiële kloktijd is afgestemd op de zonnetijd van de 15e oostelijke lengtegraad (Berlijn). Per lengtegraad naar het westen loopt de officiële tijd 4 minuten voor op de zonnetijd ter plaatse. - Omdat de aardas schuin staat en omdat de aarde in een elliptische baan rond de zon draait, is een correctie nodig, die tijdsvereffening heet. Deze varieert van dag tot dag, in de lente en de zomer tussen +6 en -6 minuten, in de herfst en de winter tussen +14 en -16 minuten. - Als de zomertijd geldt komen daar nog 60 minuten bij.
De tijd die is gebaseerd op de ware zonnedag noemt men de ware zonnetijd of ware tijd.
de wettelijke tijd
-
wijze van tijdrekening die volgens de wet geldt; officiële tijdrekening
De wettelijke tijd in Nederland is de Midden-Europese tijd.
België heeft de 'Gecoördineerde Universele Tijd' als officiële tijd erkend [...]. In België was de wettelijke tijd tot nog toe de 'Greenwich Mean Time', de universele tijd op basis van de omwentelingen van de aarde. Zij wordt nu vervangen door de UTC, het gemiddelde van driehonderd atoomklokken in de hele wereld, waarvan er vijf zich bevinden op de Koninklijke Sterrenwacht van België.
(de) middelbare tijd
-
wijze van tijdrekening waarbij men de tijd berekent aan de hand van een fictieve zon die, altijd even snel (schijnbaar) voortbeweegt en waarbij de afwijkingen eigen aan de ware zonnetijd zijn verrekend en de zonnedagen een constante duur hebben; ook: de voortgang van tijdseenheden die na de nodige correcties op de ongelijkmatige zonnetijd kan worden weergegeven door uren en dagen met een constante duur
Het probleem met zonnewijzers is dat de etmalen niet allemaal 24 'klokuren' lang zijn. De ene keer loopt onze zonnewijzer een paar seconden voor, de andere keer wat achter (vergeleken met een klok). Die paar seconden afwijking per dag maken dat de Zon begin november een half uur vroeger door het zuiden gaat dan begin februari. De oorzaken van dit wispelturig gedrag van de Zon zijn tweeërlei: - de aardbaan om de Zon is geen cirkel maar een ellips. - de Aard-as staat schuin t.o.v. van het baanvlak van de Aarde om de Zon [...]. Een mechanische klok is niet in staat om dat wispelturige gedrag van de Zon te volgen. Daarom is de middelbare tijd bedacht, waarbij de afwijkingen zijn uitgevlakt en alle etmalen even lang duren. Er is geen verschil met de middelbare tijd (mean time) en de tijd van een zonnewijzer op de dagen: 15 april, 13 juni, 1 september, 25 december. Deze klok is voldoende nauwkeurig om de middelbare tijd (mean-time) te kunnen aangeven, maar het is merkwaardig dat deze klok juist de tijd van een zonnewijzer aangeeft! Men had namelijk in die periode nog weinig vertrouwen in de regelmatige mechanische klok-uren, zoals we die nu kennen. Dat deze klok telkens gecorrigeerd werd, blijkt uit het narekenen van de gegevens die in het venster in de jaarwijzer zijn af te lezen.
De middelbare tijd is over een jaar gemiddeld gelijk aan de zonnetijd, maar elk etmaal duurt 24 uur. Dankzij de vereffening van de variatie van de zonnetijd kan de middelbare tijd worden weergegeven door gelijkmatig lopende uurwerken.
Omdat de middelbare tijd betrekking heeft op een meridiaandoorgang, is hij automatisch afhankelijk van de plaats waar je je bevindt. Daar men behoefte had aan een tijd die voor het ganse aardoppervlak dezelfde is, heeft men de wereldtijd ingevoerd. Dit is eenvoudig de burgerlijke tijd van Greenwich.
Middelbare en ware zonnetijd (MZTen WZT) [...]. Van half december tot half april en van half juni tot begin september loopt de MZT dus voor op de WZT. De ware middag valt dus na 12 uur middelbare tijd op de middag. Van half april tot half juni en van begin september tot half december valt de ware middag dan weer vóór 12 uur middelbare tijd.
(de) plaatselijke tijd
-
wijze van tijdrekening waarbij men de tijd bepaalt aan de hand van de zonnestand, en tijdsverschil optreedt tussen verschillende locaties doordat het referentiemoment waarop de zon 's middags haar hoogste positie bereikt, verschilt naargelang van de geografische ligging van de plaats; ook: de voortgang van tijdseenheden zoals een zonnewijzer die plaatselijk aangeeft; zonnetijd
Synoniem: de ware tijd; zonnetijd
De astronomen beginnen de dagtelling 's middags als de zon op zijn hoogste punt staat, dus boven de meridiaan, de zogenoemde zonnetijd of plaatselijke tijd.
In heel Nederland kennen we één en dezelfde afgesproken tijd: het is overal even laat. Toch verschilt de eigenlijke tijd per plek, gemeten naar de feitelijke zonnestand. Dit is de zogenaamde plaatselijke tijd. Doordat de zon van oost naar west reist met zo'n zeventien kilometer per minuut is het in het oosten van het land bijvoorbeeld zo'n twintig minuten later dan in het westen.
-
wijze van tijdrekening waarbij men de tijd voor een plaats bepaalt overeenkomstig de specifieke tijdzone waarin deze plaats is gesitueerd, vooral op grond van de verdeling van de aarde in 24 tijdzones van elk 15 lengtegraden waarin de tijd telkens een uur verspringt
Het door Peru aangeboden bestand - dat moet ingaan om twaalf uur 's middags plaatselijke tijd (17.00 GMT) - komt volgens Ecuador overeen met een "eerder aanbod" van Ecuadoraanse zijde.
Enkel volledig ingevulde antwoordcoupons (of fotokopieën van antwoordcoupons) die vóór 15 november, vóór middernacht (plaatselijke tijd) worden ingestuurd komen in aanmerking voor de nationale selectie (poststempel geldt als bewijs).
Finse tijd; Nederlandse tijd
-
wijze van tijdrekening die geldt in het genoemde land
Maandagochtend om 11.00 uur Finse tijd (10.00 uur NL/BE tijd) werd de eerste waarneming gedaan.
Openingstijden beurzen (Nederlandse tijd).
Midden-Europese tijd
-
wijze van tijdrekening die hoort bij de tijdzone gelegen bij de meridiaan van 15 graden oosterlengte, waar de klok één uur voorloopt op de tijdzone bij de nulmeridiaan van Greenwich
Pas op 1 mei 1909 kreeg Nederland overal dezelfde klokkentijd. Met name de Spoorwegen (er waren toen nog twee grote spoorwegmaatschappijen) drongen aan op uniformering, dat zou de treindienstregeling ten goede komen. Zij pleitten voor de Greenwich-tijd, die ook in België en Frankrijk bestond. Anderen wilden de Midden-Europese tijd, net als in Duitsland, die een uur voorliep op de Greenwich-tijd.
Nederland kon maar niet besluiten de West-Europese tijd daadwerkelijk in te voeren. Buurland België hervormde de klok al in 1892 maar bij ons ruzieden voor- en tegenstanders jarenlang over de vraag of niet liever net als in Duitsland de Midden-Europese Tijd aangenomen moest worden. In dat geval zou de klok niet gemiddeld twintig minuten worden teruggedraaid maar juist veertig minuten worden vooruit gezet.
Op 16 mei 1940, zes dagen na de Duitse inval, voerden de bezetters in ons land de Midden-Europese tijd in, en die hebben we nog steeds. En over het feit dat we elk jaar de klok een uurtje terug, respectievelijk weer vooruit zetten, hoor je niemand meer.
De Midden Europese Tijd (MET) is de tijd die hoort bij de meridiaan van 15 graden Oosterlengte.
West-Europese tijd
-
wijze van tijdrekening die geldt in het Britse Greenwich en die wereldwijd de grondslag vormt voor de tijdsberekening in de 24 tijdzones waarin de aarde wordt verdeeld, gerekend vanaf de nulmeridiaan in het genoemde Greenwich
De spoorwegen en de post- en telegraafdienst, met een landelijk net, oordeelden in 1892 dat zij met deze twee verschillende tijden niet overweg konden en besloten tot een derde standaard, namelijk de West-Europese tijd, zoals gemeten en vastgesteld in Greenwich.
Van 1909 tot 16 mei 1940 kende Nederland de Amsterdamse tijd, die 20 minuten voorliep op de West-Europese tijd (Greenwich Mean Time) en 40 minuten achter op de Midden-Europese Tijd. Dus 12.00 uur in Nederland was 11.40 uur in Londen en 12.40 uur in Berlijn.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tijd 3.0
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 3.0 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een waarde
- [Functie] dient om uit te drukken hoe laat het is
- [Tijd] wordt bepaald vanaf een referentiepunt, te weten middernacht of de middag
- [Waarde] heeft een waarde van maximaal 24 uren bij telling vanaf middernacht en van 12 bij telling vanaf de middag
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] wordt uitgedrukt in uren en/of minuten en seconden
- [Onstoffelijke eigenschap algemeen] is variabel overeenkomstig het verstrijken van tijdseenheden
- [Instrument] wordt aangegeven door een instrument om de tijd te meten zoals een klok, horloge, uurwerk of zonnewijzer
Algemene voorbeelden
Plaats nu acht klokken met dezelfde tijd, bij ieder van de 8 punten. Bekijk alle klokken tegelijk. Hoogst waarschijnlijk zal de tijd van iedere klok verschillend worden. Sommige klokken lopen langzamer, andere klokken lopen sneller. Laat de kubus een aantal omwentelingen rondom een van de punten draaien (Bijvoorbeeld A). In dat geval lopen alle klokken langzamer vergeleken met de klok waarom de kubus draait. Uiteindelijk stop met draaien (dit is niet echt noodzakelijk) en beweeg alle klokken naar een gemeenschappelijk punt. Bekijk de uiteindelijke waarde op de klokken. (Klok A zal de laatste tijd hebben, alle anderen staan vroeger).
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- de tijd aangeven
- een tijd aanwijzen
De eerste torenuurwerken, eind-13de eeuw, gaven alleen de tijd aan door het slaan van de uren op de klok. Een zichtbare aanduiding door middel van wijzerplaten, eerst met slechts een enkele wijzer, verscheen pas in het midden van de 15de eeuw.
Vroeger hadden we in onze slaapkamer een analoge wekker. Die gaf de tijd aan met wijzers die niet sprongsgewijs bewogen (zoals de klokken op NS-stations) maar geleidelijk.
Aan de wanden hangen maar liefst vier klokken, die allemaal een andere tijd aanwijzen maar niet de juiste.
met adjectief ervoor
- de juiste tijd
Na enige weken van stilstand geven de wijzers op de toren [...] weer de juiste tijd aan. Eerdere pogingen om het uurwerk te repareren mislukten.
Van zijn afdeling was er de afdelingsklok die jarenlang wel aanwezig was maar vanwege een mankement nooit de juiste tijd aanwees.
- een andere tijd
D'r is volgens de portier iemand om vijf over halféén het lab binnengestapt. Toen zou Roos al weg zijn geweest, maar ik heb steeds gedacht: misschien geeft de zonnewijzer een andere tijd aan dan de gewone, Midden-Europese tijd, misschien was die iemand al binnen vóór Roos wegging.
Vaste verbindingen
Woordfamilie
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tijd 4.0
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 1.0 : 4.0 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een tijdsruimte
- [Geheel] is een deel van de tijd
- [Duur] heeft een korte of lange duur die wordt uitgedrukt in kleinere tijdseenheden als seconden, minuten, uren, dagen of in grotere tijdseenheden zoals weken, maanden, jaren, eeuwen of millennia; wordt al dan niet nader gespecificeerd
- [Tijd] begint en eindigt bij het begin en einde van een kenmerkend verschijnsel of een kenmerkende gebeurtenis, omstandigheid, toestand, werking enz.; wordt al dan niet nader gespecificeerd
- [Object betroffen] heeft betrekking op verschijnselen, gebeurtenissen of omstandigheden die niet door iemand of een instantie opgelegd, ingesteld of bepaald worden, en vaak eenmalig voorkomen of althans niet worden beschouwd als zich noodzakelijk of in de regel herhalend
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- aanbreken
Het leek even dat er betere tijden zouden aanbreken maar de grote crisis van de jaren dertig leerde wel anders. De gesel van de werkloosheid drukte loodzwaar op de samenleving.
als object bij een werkwoord
- een heerlijke tijd beleven
- een tijd vol onrust beleven
- een moeilijke tijd doormaken
- gevaarlijke tijden beleven
- moeilijke tijden overbruggen
Ik beleefde er een heerlijke tijd, schreef er lange brieven over naar huis.
We beleven een tijd vol onrust, mensen zijn gemakkelijk afgeleid.
Toen ik haar het script opstuurde, wist ik dat Monique een moeilijke tijd doormaakte.
We beleven gevaarlijke tijden. Ik heb geen goed oog in de toekomst.
Met leningen uit dat noodfonds kunnen bedrijven worden geholpen om moeilijke tijden te overbruggen.
- de tijd gekend hebben dat
- een tijd gekend hebben dat
- tijden gekend hebben dat
Hij heeft nog de tijd gekend dat de Forges 6.000 man in dienst hadden.
Ik heb een tijd gekend dat ik hierop van schaamte dan maar snel iets ging doen, het gaf niet wat.
We hebben echter tijden gekend dat er vijf à zeshonderd deelnemers waren, vorig jaar waren het er nog maar 219 en dit jaar zakt het aantal onder de tweehonderd.
met adjectief ervoor
- een beroerde tijd
- een drukke tijd
- een gelukkige tijd
- een goede tijd
- een moeilijke tijd
- een mooie tijd
- een slechte tijd
- een spannende tijd
- een zware tijd
Het is absoluut een beroerde tijd. 1982 is zelfs een rampjaar: de banen vliegen er met tienduizenden per maand uit en de economie krimpt 1,2 procent, de grootste daling sinds 1944.
Deze ambtsperioden bleken voor hem een drukke tijd: in 1405 trad hij bemiddelend op in een geschil tussen het Vrije en de stad Brugge en in 1410-1411 had hij een belangrijk aandeel in de bijlegging van het conflict dat naar aanleiding van de toepassing van het "Calfvel" tussen de hertog en de Brugse ambachten gerezen was.
In China bracht hij een gelukkige tijd door met Dora, zoveel mogelijk buiten de westerse gemeenschap daar.
Oorlog is een goede tijd voor de boeren.
Zijn spanningen bracht hij op ons over, zijn stemming bepaalde onze stemming. Was hij in zijn humeur, dan hadden we een goede tijd, zoals die weken in Salvador.
U moet weten, we hebben in de familie van alles meegemaakt en een moeilijke tijd gehad.
Op de eerste werkdag van het nieuwe jaar [...] bevestigde Miguel wat hij al maanden voor zichzelf had uitgemaakt. Het was een mooie tijd, maar het is genoeg geweest. De uitdaging om er nog een jaartje mee door te gaan en eventueel de geschiedenis in te stappen als de eerste renner die zes keer de Ronde van Frankrijk kon winnen, gaat de Spanjaard bewust uit de weg.
Er werden hier grote verliezen gelden en het vermogen was bijna volledig verdwenen [...]. Daar kwam bij dat de Filippijnse economie begin jaren negentig onder het bewind van president Cory Aquino een slechte tijd doormaakte.
Het was een spannende tijd omdat we over bescheiden financiële middelen beschikten.
Ik heb in de oorlog lang vastgezeten in vijandelijke werkkampen. Ik heb een zware tijd gehad. Kou geleden, inhumaan fabriekswerk.
- bange tijden
- barre tijden
- betere tijden
- drukke tijden
- donkere tijden
- gelukkige tijden
- goede tijden
- moeilijke tijden
- mooie tijden
- onzekere tijden
- slechte tijden
- spannende tijden
- woelige tijden
- verwarde tijden
- zware tijden
Voor veel Amerikaanse burgers blijven dit hoe dan ook bange tijden. Weliswaar werd hun samenleving altijd al gekenmerkt door vormen van gewelddadigheid die ons, vertekend, bekend zijn uit films en tv-series. Maar terrorisme was iets wat de modale Amerikaan tot voor kort in exotische landen situeerde.
Het menselijk lichaam heeft sinds het begin een aantal mechanismen gekregen waardoor het zich in stand kan houden in barre tijden.
Het zit ons op dit moment iets tegen maar ik ben er van overtuigd dat er betere tijden komen.
Ook al is het inmiddels hoogzomer, de fabrikanten van open haarden, en sfeerkachels maken drukke tijden door. Het is immers verstandig om juist in deze tijd van het jaar een open haard of kachel te laten plaatsen.
Na 1956, beleeft de grootfamilie donkere tijden. Druppelsgewijze verlaten zij het land van de Nijl.
In Leicester wordt momenteel een proef gehouden discogangers vlak voor vertrek een lolly te geven en kinderliedjes uit hun jeugd te draaien. Het idee is afkomstig van een Amerikaanse psycholoog die gelooft dat het terugbrengen van jeugdherinneringen tieners en twintigers rustiger maakt. Zij zouden volgens de psycholoog vrediger worden en aan gelukkige tijden denken zonder geweld.
Een goed begrotingsbeleid gaat uit van het principe van de zorgvuldig handelende huisvader: besteed het beschikbare geld zo verstandig mogelijk, maak zo weinig mogelijk schulden, en zorg ervoor dat er ook voor minder goede tijden een appeltje voor de dorst overblijft.
Het bezuinigen op [...] het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten ligt in moeilijke tijden voor de hand, maar helpt een onderneming niet zich te prepareren op wat komen gaat.
Er breken mooie tijden voor mij aan met trips naar Tsjechië (maart) en Roemenië (april).
Samengevat is beleggen in goud interessant als de inflatie hoog is, de rente laag is [...] en als er sprake is van onzekere tijden.
Echter, in onze tijd in ons deel van de wereld kennen we geen slechte tijden meer.
Het land was altijd zo vredig, tot op het saaie toe, maar zodra de grote buur de macht overnam begonnen spannende tijden.
Nivellering, meer onzekerheid, verwarde tijden, wat niet al.
Gevoelens, daar gaat het om en wat dat betreft zijn het woelige tijden voor Anka.
Voor de meeste vissers zijn het zware tijden. De forse opstoot van de brandstofprijzen midden vorig jaar trof hen bijzonder hard.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- de veranderende tijd
- opwindende tijden
- verwarrende tijden
Lorain komt ook tot het wijze inzicht dat men op feiten, daden en gebeurtenissen diverse visies kan hebben, omdat die in het licht van de veranderende tijd een genuanceerde beoordeling en interpretatie kunnen krijgen.
Ik denk dat ons nog opwindende tijden te wachten staan.
Het zijn moeilijke en verwarrende tijden. Maar grote tegenstellingen, ook onder de vrouwen zelf, kunnen niet beletten dat zich een onomkeerbare evolutie voltrekt: steeds meer meisjes studeren, steeds minder beroepen zijn ontoegankelijk voor vrouwen.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- een bewogen tijd
- een gezegende tijd
De Nederlandse politiek en Fokker hebben een bewogen tijd achter de rug, waarin achter een façade van getallen en prognoses nogal wat emotie en radeloosheid schuil gingen.
De semioticus leeft in een gezegende tijd. Als gevolg van allerhande technische vondsten is het universum der tekens gedurende de vorige eeuw geweldig gegroeid, zowel in absolute aantallen als ook in het aantal verschillende tekens.
met voorzetselgroep
- de tijd vanaf
- de tijden vanaf
Pas in de 19de eeuw doet zich het verschijnsel 'modeontwerper' als beroep voor. In die tijd betekent dat 'een kleermaker met talent en ideeën'. Charles Frederic Worth was de eerste ontwerper. De tijd vanaf zijn opkomst tot 1908 zal men de 'eeuw van Worth' noemen.
Dat Blokzijl zo gaaf bewaard is gebleven is eigenlijk te danken aan moeilijke tijden vanaf de eeuwwisseling.
- de tijd voor
- de tijd na
- een tijd voor
- een tijd na
Vroeger, in de tijd voor de mechanisatie, werd overal gedorst met behulp van dorsvlegels.
150 jaar terug duurde het dagen voor de moord op de Amerikaanse president Lincoln niet wereldwijd, maar natiewijd bekend werd, en dat was een tijd toen er al treinen en telegraaf waren. Honderd jaar later, in 1963, wist binnen een half uur na de aanslag bijna 70 procent van de Amerikanen dat president Kennedy was vermoord. En dat was in een tijd vóór fax en e-mail.
Ook was er een informatieochtend voor gedetineerde mannen over hoe ze zich wat beter konden voorbereiden op de tijd na detentie.
in voorzetselgroep
- gedurende deze tijd
De bijzondere verzameling foto's is opgezet ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het DLG en geeft een beeld over de ontwikkeling van de landbouw in Drenthe gedurende deze tijd.
- in deze tijd
- in die tijden
- in tijd van oorlog
- in tijden van oorlog
- in onzekere tijden
- in tijden van nood
'Tevreden zijn met een zesje past niet meer in deze tijd', zegt de minister-president.
Sfeervol beschrijft ze hoe het leven van alledag in die tijden verliep: wat er gegeten en gedronken werd, kleding en de komst van de elektronische huishoudelijke apparatuur.
Het meeste vervoer ging in die tijden nog over het water omdat de onverharde wegen slecht waren.
De Vierde Conventie van Genève, over de bescherming van burgers in tijd van oorlog, gaat niet in op de rechtmatigheid van een bezetting, maar behandelt de effecten ervan.
In tijden van oorlog, algemene rampen en andere grote moeiten waarvan alle kerken de druk ervaren, zal een bededag worden uitgeschreven door de classis die daarvoor door de laatste generale synode is aangewezen.
In onzekere tijden moeten de bedrijven en gezinnen juist op ankers van stabiliteit kunnen rekenen die hen sterken in hun toekomstverwachtingen.
Bewoners [...] weten dat ze met wateroverlast rekening moeten houden en wellicht kiezen voor meubilair dat in tijden van nood makkelijk transporteerbaar is.
- na die tijd
'Ja, zo hebben wij er op de Barkenhof over gesproken, weet je nog? Wat een tijd!', zuchtte Heinrich. 'Ja, en wat is er na die tijd niet allemaal met jou gebeurd', zegt Rainer.
- sinds tijden
- sinds historische tijden
- sinds onheuglijke tijden
Sinds tijden is het geluid vanuit de vrouwenbeweging niet zo duidelijk en hard tegen de politiek van de overheid geweest.
Een gemeente moet voor goede voorzieningen zorgen, en deze voorzieningen waren er sinds historische tijden.
In Engeland is de roos sinds onheuglijke tijden een echte kerkhofbloem.
- van in de vroegste tijden
Al van in de vroegste tijden leven we in één globaal wereldsysteem, stelt hij, we hadden daarvoor de moderne communicatie- en transportinfrastructuur niet nodig.
met aanwijzend voornaamwoord
- die tijd
- die tijden
Een jaar of zes geleden leverden veel digitale camera's nog broddelwerk af, maar die tijd is voorbij.
Dat was een tijd van zeer lage rendementen. Als die tijden zich herhalen, kan menigeen aan het einde van de looptijd van zijn hypotheek de schuld niet betalen.
met onbepaald voornaamwoord
- elke tijd
- iedere tijd
Wat ik heb ervaren is dat elke tijd zijn eigen aanpak en zijn eigen regels vraagt.
Onze tijd vraagt, zoals iedere tijd, om kritische mensen die analytisch, gestructureerd en creatief kunnen denken over belangrijke vraagstukken.
met dat-zin
- de tijd dat
Toen Frederik voor het eerst aan haar tafel zat en haar het genoegen deed drie stukken te eten, dacht hij terug aan de tijd dat hij als student boven de brood- en banketbakkerij van Jonas en Leentje woonde.
Het was in de tijd dat de vrouwen van Tracië het feest van Bacchus, de minnaar van de wijn, in de wilde opwinding vierden.
Vanaf deel zeven bestrijkt het dagboek de tijd dat ik leef.
overig
- de tijd toen
Als vakbondsverantwoordelijke herinner ik mij de tijd toen ik begon te werken: ik kon genieten van de voordelen die mijn ouders en grootouders afgedwongen hadden, zoals hogere lonen en een kortere werktijd.
Haar vader wilde dat ze hem bij zijn voornaam noemde, een gewoonte die stamde uit de tijd toen hij, na zijn studies aan de universiteit van Los Angeles, voor Down Chemical in Amerika werkte.
- de tijd waarin
Tegen de nieuwe grondwet kwam zeer veel verzet van de zwarte bevolking, wat leidde tot willekeurige aanhoudingen, gevangennemingen en uitbarstingen van geweld, ook binnen de zwarte gemeenschap zelf. Dit was ook de tijd waarin heel wat anti-apartheidsstrijders in de gevangenis stierven - of verdwenen.
Vaste verbindingen
andere tijden, andere zeden; nieuwe tijden, nieuwe zeden
-
bij iedere nieuwe periode wijzigen zich de normen en waarden en wat men overeenkomstig als wenselijk beschouwt
Maar zoals Cicero reeds zei: andere tijden, andere zeden.
Andere tijden, andere zeden. De functie van de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht is in de loop van de ruim 350 jaar van haar bestaan aangepast aan de eisen van de moderne tijd.
Maar, andere tijden, andere zeden, er moet in de jongensschool een Vlaamse adjunct-hoofdonderwijzer worden aangesteld. Frère Directeur snapt niet goed waarom, hij heeft met de Vlamingen toch nooit problemen gehad, n'est-ce pas, Monsieur Slanghe? Hij spreekt die naam uit alsof hij rijmt op phalange.
De moderne tuin is verhard, met hier en daar een plantvlak voor de leilinde [...]. Of een bronzen beeld van een vliegende kraanvogel. De geplaveide patiotuin heeftde toekomst. En daar is op zich niets tegen; nieuwe tijden, nieuwe zeden.
bij tijden
-
gedurende verschillende tijdruimten die elkaar met tussenpozen opvolgen
Over de vorstelijke, bij tijden waanzinnige maecenas, 32 jaar jonger dan de meester, schreef Cosima op 16 juli 1869 in haar dagboek: 'Wat een vreemd noodlot dat juist deze onbekwame koning zo geestdriftig voor R.'s werken maakt, hoe zonderling verschrikkelijk.'
"Inzicht in persoonlijkheid is belangrijker dan precieze diagnose." Vaak werkt het bevrijdend. Zwart op wit staat er waarom je bij tijden wanhopig bent, waarom je denkt dat iemand je achtervolgt of waarom je gedachten een kant opgaan die je soms beangstigt.
Al tijdens het eerste nummer 'Choperer', werd duidelijk dat deze groep enorm veel getalenteerde mensen huisvest. De ± 12 Kozakken dansten met veel bravoure en muziek. De speren en sabels waar bij tijden de vonken vanaf vlogen.
de oude tijd; de goede, oude tijd
-
de tijd die achter ons ligt, vooral deze uit een verder verleden en vaak met de bijgedachte dat het toen beter was; de lang vervlogen tijd
Synoniem: de tijd van toen
Net als andere Russen verdrijven ze de zorgen van de geldekonomie graag met dromen over de glorie van de oude tijd.
Maar nu dacht hij ineens ook aan een liedje van Mozart: "Oh gute zeit, oh alte zeit, da gab's noch recht und billigkeit.' In díe eeuw al had de componist opgemerkt dat mensen altijd maar de oude tijd ophemelen en niet met het heden kunnen leven.
Het lijkt een algemeen menselijke houding te zijn om met enige weemoed terug te kijken naar vroeger. De gedachte aan 'de goede oude tijd' leeft nog sterk door.
Aan het slot van het artikel gaf de professor toch wel toe dat dialectdichters en schrijvers overwegend behoudend van aard waren en voornamelijk de goede oude tijd beschreven toen de familie op het kasteel nog functioneerde en elk jaar het tekort in de kas van de plaatselijke fanfare aanvulde.
de stille tijd; een stille tijd
-
periode met weinig klanten, opdrachten of orders; periode met weinig werk
Hotels met beautyfaciliteiten hebben vaak arrangementen en in de stille tijd geven veel instituten en hotels korting.
Het terrein was in vroeger jaren alleen bereikbaar via een klein bruggetje dat over een gracht lag en het 'Haventien' heette omdat hier in de winter vele schippers de stille tijd doorbrachten.
Tien à vijftien taxi's van de Utrechtse Taxi Centrale (UTC) wachten in het donker van de winteravond op klanten. "Een stille tijd", merkt een van de chauffeurs op. Wachttijden van een uur vormen geen uitzondering.
de tijd van illusies; de tijd van vrede; de tijd van vreugde; tijden van bloei; tijden van schaarste; tijden van verval; tijden van voedselgebrek
-
periode(n) gekenmerkt door wat de van-bepaling noemt
De premier zou tegen het volk moeten zeggen: De tijd van illusies is voorbij.
Het werd Kerstmis en Nieuwjaar. Tijd van vrede en vreugde, van ontroerende beloften en goede voornemens.
Als waarborg voor tijden van schaarste wordt dit vet voor het merendeel opgeslagen in de vetcellen.
Het beeldverhaal heeft tijden van bloei en tijden van verval meegemaakt, zoals iedere kunst.
In eeuwenlange evolutie zijn zij er lichamelijk bij uitstek op berekend geraakt op om lange tijden van voedselgebrek te kunnen overleven.
de tijd van toen; de tijd van vroeger; de tijden van weleer
-
de tijd zoals men die in het verleden heeft meegemaakt, vaak met een nostalgische bijgedachte
Brood is op bestelling verkrijgbaar om thuis nog eens lekker na te genieten van de tijd van toen… Het bakhuis werd ontworpen door architect Willy Bens in de stijl van de 19de eeuwse bakhuisjes die men toen overal aan de boerderijen kon aantreffen.
De auteurs, Herman Calcoen, gepensioneerd onderwijzer, en Pierre Boonefaes, onderwijzer in de school, hebben gepoogd de sfeer uit de tijd van toen weer te geven.
Heeft hij geen heimwee naar de tijd van vroeger? De tijd waarin zijn manier van werken niet apart was, maar juist heel gewoon.
Wie hunkert naar tijden van weleer denkt al gauw aan autoloze straten, de melkboer aan huis, de groenteman met zijn paard en wagen, de petroleumboer met zijn hondenkar.
de tijd van zijn leven
-
periode in het leven die men als onovertroffen positief ervaart; fantastische tijd
Bij aankomst zag ik een lekker bemodderd jochie, dat de tijd van zijn leven bleek te hebben.
een andere tijd; andere tijden
-
periode(n) waarin andere zeden en gewoontes, gebruiken, normen en waarden, eisen of mogelijkheden gelden
Voor ons als veertienjarigen was er toen gewoon niks te doen. Dat was een heel andere tijd. Nu heb je veel meer clubs, en allerlei televisieprogramma's.
Genoemde kranten hadden ochtend- en avondedities. De enige luwte die NRC-lezers destijds werd gegund, was van zondagmorgen tot maandagmiddag een gat van meer dan 24 uur. Kennelijk was de nieuwsstroom dan een beetje opgedroogd. Het waren natuurlijk andere tijden. Er was nog geen radio en in de verste verte geen televisie.
een dure tijd
-
tijd waarin hoge prijzen worden aangerekend voor iets, vooral op het vlak van levensbehoeften, of waarin men voor hoge onkosten staat
We leven in een dure tijd. Zorgverzekeraars worden alsmaar duurder, de dagelijkse boodschappen worden duurder.
Scholen en ouders willen in deze toch al dure tijd bezuinigen op de kosten voor studieboeken.
De gemeente Lisse moet miljoenen afboeken op de gemeentelijke begroting omdat aangekochte grond veel minder waard is geworden. Het gaat om grond die de gemeente in een dure tijd kocht met het oog op bouwplannen. Nu die plannen niet doorgaan, blijft de gemeente met de grond zitten.
Onze kinderen gaan studeren. Ouders gaan vaak in die periode een dure tijd tegemoet. Misschien is meer zekerheid over de hypotheekrente in deze periode prettig. Dan kan de rente voor een langere periode worden vastgezet.
Je studententijd is misschien wel de mooiste tijd van je leven [...]. Het is ook een dure tijd, met veel verplichtingen: colleges, werkgroepen, tentamens, maar ook stapavonden, feestjes en vakanties. Met een leuke en flexibele studentenbaan hoef je niets te laten schieten.
een gesloten tijd
-
tijd waarin een verbod van kracht is om bepaalde vissoorten te vangen of met een bepaald aas te vissen
In het voorjaar hebben sportvissers te maken met twee gesloten periodes: een gesloten tijd voor vissoorten (= directe terugzetplicht) en een gesloten tijd voor bepaalde aassoorten.
Ook voor bepaalde vissoorten bestaat er een gesloten tijd. Vangt men per ongeluk toch zo'n vis in zijn gesloten tijd, dan moet men die onmiddellijk in het zelfde water terugzetten.
een gouden tijd
-
tijd die als zeer succesrijk geldt in enig opzicht of gepaard gaat met een grote bloei van iets
Hoe kan de CFF verdwijnen, die in 1852 door president Louis Napoleon Bonaparte gesticht werd? De bank [...] die na de Tweede Wereldoorlog een gouden tijd beleefde met de heropbouw en daarna met de drang van de Fransen om een eigen huisje te bouwen?
goede tijden, slechte tijden
-
perioden in het leven waarin voorspoed en tegenspoed elkaar afwisselen; perioden in het leven met achtereenvolgens wel en wee
Goede tijden, slechte tijden. Het was liefde op het eerste gezicht. Jaren geleden kwam een jong stel op kantoor. Ze gingen trouwen en wilden huwelijksvoorwaarden [...]. Na jaren zag ik ze weer terug, nu voor hele andere zaken. De man had tijdens het huwelijk een eigen zaak gestart, al hun zuur verdiende centen, evenals al zijn tijd, geïnvesteerd in het bedrijf. De vrouw vond dat hij met de zaak was gehuwd [...]. De echtscheiding betekende niet alleen het einde van het huwelijk maar ook van de zaak.
latere tijden
-
volgende perioden; soms ook algemener: nadien; daarna
Waarschijnlijk gaat het om een nederzetting met alles erop en eraan, onder meer een volledige aardewerk-assemblage, die niet is vermengd met sporen van bewoning uit latere tijden.
Dit geschenken geven paste bij de vroegere nieuwjaarsgebruiken. In latere tijden zijn deze gebruiken verwaterd of namen ze vormen aan waardoor de oorspronkelijke gebruiken onduidelijk werden.
Het heet 'Malleus maleficarum' ofwel 'Heksenhamer' en is het eerste gedrukte boek over demonologie (wetenschap die zich bezig houdt met het opsporen van de werken van de duivel) [...]. Heksenvervolgers van latere tijden geloven niet alles wat er in de Malleus staat.
mijn tijd; zijn vaders tijd; de tijd van iemand
-
de periode waarin de genoemde persoon leeft, thuishoort of actief was
Wat dat betrof was er vergeleken met mijn tijd niet veel veranderd.
Olga ging door zijn shirts alsof het een uitstalling was. Blauw fil à fil, vorstelijke streepjes [...] en zo verder tot het paar witte shirts die hij vooral had uit nostalgie naar zijn vaders tijd, toen alle mannen donkere dassen droegen op witte shirts.
CDV en NVA, partijen die allebei onsolidariteit pleiten met onze waalse buren op basis van een taalgrens, archaismen van de tijd van onze ouders en daarvoor.
van alle tijden
-
van altijd; steeds voorkomend
Jaloerse verklikking is van alle tijden.
(ver) verleden tijd zijn
-
stammen uit een periode die definitief of lang voorbij isVaak met de bijgedachte dat het betreffende voorbijgestreefd of verouderd is.
Het bedrijf [...] verwacht dat de draadloze hoofdtelefoon in kantoren binnen enkele jaren net zo gewoon is als de pen. Het gehaspel met snoeren voor de printer zal dan zeker verleden tijd zijn.
Vaak wordt verkopen geassocieerd met vertegenwoordigers, deur aan deur verkoop, of worden het psychologisch geschoolde trucs genoemd. Dat is allemaal verleden tijd. We leven nu in de 21e eeuw! Professionele verkoop heeft vandaag de dag alleen nog maar dan succes, wanneer er gekwalificeerde en eerlijke voorlichting gegeven wordt.
De tijd dat stadsarchieven louter opslagruimten waren voor oude documenten en stadsarchivarissen dag in dag uit over oude registers gebogen zaten, is ver verleden tijd.
vervlogen tijd; vervlogen tijden; lang vervlogen tijden
-
periode die is verstreken, perioden die zijn verstreken en daardoor onherroepelijk tot het verleden behorendVaak met de bijgedachte dat de tijd snel of sneller dan gewenst verstrijkt.
Aan de muur prijkt een prachtig eigenhandig geschilderd aquarelletje uit die vervlogen tijd, het getuigt van prille artistieke bedrijvigheid met talent.
Het volk diende daarom ook kennis te kunnen nemen van de goede taalvoorbeelden van de klassieke schrijvers en dichters uit vervlogen tijden en dan met name die van de Gouden Eeuw, waarin die letteren hun grootste bloei beleefden.
Haar processies roepen herinneringen op aan lang vervlogen tijden toen pastoor, misdienaars en boeren door de velden trokken om er, onder het gezang van de Latijnse litanie van alle heiligen, een vruchtbare oogst af te smeken.
Een enthousiaste verzamelaar, die alle moeite doet om zijn schaatsverzameling zo compleet mogelijk te krijgen [...]. Op dit moment bezit hij 200 verschillende paren. De oudste met krul dateren uit het jaar 1700. Ook heeft hij beenderen uit lang vervlogen tijden waar vroeger op geschaatst werd.
voor mijn tijd; voor zijn tijd
-
uit of in een periode toen men er nog niet was of nog niet bij was
Als rechtsbuiten heeft hij een jaar of tien in het eerste elftal gespeeld met als hoogtepunt het behalen van het kampioenschap van Nederland in 1941 maar dat was voor mijn tijd want ik ben geboren in 1948.
Het hele projekt startte al in 1988, lang voor zijn tijd.
vroegere tijden
-
perioden uit het verleden
Sinds de Russen de ekonomische hervormingen aan den lijve ondervinden, zwelt de nostalgie aan naar vroegere tijden waarin een relatieve welvaart bestond, orde heerste en de status van supermogendheid nog onaangetast was.
Caritatieve werking en speciale dienstverlening zijn in de schoot van de christelijke gemeenschap altijd zeer bloeiend geweest. In vroegere tijden leek het zelfs dat alleen de Kerk een georganiseerde aanpak had.
De expositie geeft een beeld van alle werkzaamheden, die samenhangen met de verbouw en produktie van het voor de vroegere tijden zo belangrijke vlas en linnen.
zijn beste tijd gehad hebben
-
de jaren waarin iemand of iets in topvorm was achter zich hebben; ook: langzaam maar zeker aan opvolging of aan vervanging toe zijn
De cast is opgebouwd uit redelijk onbekende acteurs, of acteurs die hun beste tijd gehad hebben.
Bovendien leiden schokdempers die hun beste tijd gehad hebben tot extra slijtage van de banden en andere onderdelen zoals stuur- en ophangingsdelen.
Misschien staat er in uw straat al een gemeentelijke plantenbak waarin planten staan die hun beste tijd gehad hebben.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- academietijd
- adolescententijd
- adventstijd
- adventtijd
- aidstijd
- amateurtijd
- ambassadeurstijd
- ambtstijd
- apentijd
- aposteltijd
- atheneumtijd
- babytijd
- bakkerstijd
- bakvistijd
- bloeitijd
- bluestijd
- bolhoedentijd
- burgertijd
- cabarettijd
- collegetijd
- conservatoriumtijd
- corpstijd
- crisistijd
- detentietijd
- diensttijd
- fusietijd
- gevangenistijd
- glanstijd
- glorietijd
- groeitijd
- groentijd
- gymnasiumtijd
- haussetijd
- hbs-tijd
- heilstijd
- heldentijd
- hightechtijd
- hippietijd
- hockeytijd
- hongertijd
- hoogtijd
- housetijd
- humanioratijd
- ijstijd
- internettijd
- jeugdtijd
- jezuïetentijd
- jongenstijd
- juniorentijd
- kerntijd
- kinderopvangtijd
- kindertijd
- kleutertijd
- kloostertijd
- komkommertijd
- kostschooltijd
- kwajongenstijd
- kwaliteitstijd
- lagereschooltijd
- legertijd
- meisjestijd
- middengolftijd
- mobilisatietijd
- moessontijd
- monopolietijd
- mythetijd
- nazitijd
- onderduikerstijd
- onderduiktijd
- ondergangstijd
- ontstaanstijd
- oorlogstijd
- oppositietijd
- oprichtingstijd
- opsluitingstijd
- overgangstijd
- partizanentijd
- petroleumtijd
- peutertijd
- piektijd
- pionierstijd
- prachttijd
- proftijd
- pubertijd
- pupillentijd
- ramptijd
- recessietijd
- regentijd
- rekrutentijd
- rennerstijd
- rottijd
- schermtijd
- schooltijd
- scoutstijd
- seminarietijd
- soldatentijd
- sprookjestijd
- studententijd
- studietijd
- technotijd
- tienertijd
- toneeltijd
- tropentijd
- verkeringstijd
- verloftijd
- verlovingstijd
- vervaltijd
- verwachtingstijd
- vlegeltijd
- voorzitterstijd
- vredestijd
- vrijgezellentijd
- wederopbouwtijd
- wielertijd
- zeemanstijd
- zenuwentijd
- ziekenhuistijd
- zuigelingentijd
tijd 4.1
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 4.0 : 4.1 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een tijdsruimte
- [Geheel] is een deel van een systematisch ingedeeld tijdsverloop zoals die in een tijdrekening of jaartelling wordt toegepast
- [Functie] dient als hulpmiddel bij een historische tijdsindeling
- [Duur] heeft een duur die wisselt van doorgaans vele weken of maanden tot enkele of vele jaren
- [Tijd] begint in een jaar dat of omstreeks een tijd die op grond van gebeurtenissen of ontwikkelingen een duidelijke wijziging of keerpunt markeert tegenover de vorige periode
- [Aantal of hoeveelheid] wordt in een zeker aantal onderscheiden, afhankelijk van het betreffende tijdsverloop waarop de periodisering betrekking heeft
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] wordt gekenmerkt door typische ontwikkelingen, gebeurtenissen of gedachtegoed; wordt historisch afgebakend maar heeft in de historische werkelijkheid doorgaans vage begingrenzen en eindgrenzen doordat de aanloop naar een nieuwe tijd chronologisch al in de voorgaande periode plaatsvindt en de voorgaande periode nog uitloopt in de volgende
- [Object betroffen] heeft betrekking op zowel kleinschalige als grootschalige delen van de geschiedenis
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- de eigen tijd
- de huidige tijd
- de moderne tijd
- de tegenwoordige tijd
Escapistisch was onze Romantiek, vervuld van een overmatige bewondering voor een voorbije cultuurperiode. Tekenen van de eigen tijd, zoals de spoorlijn, fabrieken, beelden van de grote stad, zoekt men op deze bladen tevergeefs.
Wij hebben ze de geschiedenis van België laten schrijven en onderwijzen, zonder ons om de gevolgen te bekommeren van historische tradities voor de huidige tijd.
Pas in de moderne tijd wordt het christendom geconfronteerd met politieke regimes die op systematische wijze de samenleving willen ontkerstenen.
Je weet alles van de tegenwoordige tijd, maar je kent je geschiedenis nog niet.
Omgekeerd is het ook zo, dat geen overheid er in de tegenwoordige tijd nog verstandig aan doet om op dit punt beloftes te doen, die niet waargemaakt kunnen worden.
- de koloniale tijd
- koloniale tijden
- verschillende tijden
- voorbije tijden
- woelige tijden
De revolutionair die Che vereeuwigde Renaldo Ferrodaz zit te wachten in de bar van hotel 'Inglaterra', een van de oudste logementen van Havana, waar hoge plafonds, arcades en tegelwanden de koloniale tijd levend houden.
De oude, uit koloniale tijden daterende luchthaven van Kinshasa.
Hij stapelde uit de meest verschillende tijden en culturen bewijs op bewijs van dergelijke politieke moorden om zijn mening te staven: de historicus als advocaat à décharge die ten behoeve van zijn cliënt niets ongezegd kan laten.
Niet alleen liet Westwood zich door de achttiende eeuw inspireren voor de couture, ook haar thema's baseerde ze op voorbije tijden.
Johannes van het Kruis of Juan de la Cruz (1542-1591), ook wel de kleine monnik genoemd, leefde in woelige tijden. Hij was getuige van zeer ingrijpende cultuurveranderingen de geboorte van het 'moderne' Europa.
- een bewogen tijd
- een woelige tijd
Tussen Antwerpen en Heide - Joods Cultuurleven in een bewogen tijd (1880-1944). In deze erfgoedgids behandelt auteur Lieven Saerens voor de eerste maal de rol van de Antwerpse joden in het culturele leven van de provincie Antwerpen tussen 1880 en 1944.
Het laatste kwart van de zestiende eeuw is een woelige tijd, met het succes van verscheidene godsdienstige stromingen die zich losmaakten en afkeerden van het katolieke geloof, de daarop volgende represailles en onderdrukking van de Spaanse overheerser, en de invloed hiervan op de economie.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- de betreffende tijd
- een boeiende tijd
- een fascinerende tijd
Een leuk buitenmuseum met een nederzetting uit ca. 1800, een wijkje uit de jaren 30-50 vorige eeuw. Maar ook huizen uit 1970, 1980 enzo. In verschillende huizen of boerderijen zitten acteurs in kledij passend bij de betreffende tijd en vertellen over de gewoonten en het leven toen.
De stadswandeling Utrecht in de middeleeuwen voert langs de vele middeleeuwse monumenten in de ooit grootst ommuurde stad van de Noordelijke Nederlanden. Een ervaren gids van de VVV geeft een beeld van hoe het er aan toe ging in deze boeiende tijd.
De tijd na Oudheid en Middeleeuwen was een fascinerende tijd. Een gewelddadige tijd, vol oorlog en narigheid, tussen twee polen: de Verlichting en de Reformatie.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- de behandelde tijd
Een legioen is onderverdeeld in 10 cohorten en een staf. De cohorten zijn genummerd van I tot en met X, en voor een deel van de behandelde tijd (1e en 2de eeuw na Chr.) heeft de eerste cohors uit een groter aantal manschappen bestaan dan de andere 9.
met voorzetselgroep
- een tijd in
Als periode koos ik de Eerste Wereldoorlog, omdat ik daar al langer over wil schrijven. Het is een tijd in onze geschiedenis die ondergesneeuwd is door gebeurtenissen ervoor en erna.
- de tijd na
Een klein centrum met huizen zonder vakbouw, maar met leisteen bedekt. Daaromheen en tegen de berg huizen en villa's uit de Gründerzeit (de tijd na 1871).
Het grandioze boek handelt over de godsdiensttwisten tijdens het Twaalfjarig Bestand in de Tachtigjarige Oorlog, over de barre verschrikkingen van de Dertigjarige Oorlog, en over de tijd na het bestand.
- de tijd onder
Geschiedenis van de Spaanse Nederlanden [...]. 5. De tijd onder Alva (1567 - 1573).
- de tijd van de grote koloniale rijken
- de tijd van de Koude Oorlog
- de tijd van de wederdopers
- de tijd van de Weserrenaissance
- de tijd van het concilie van Trente
Heeft dergelijke politiek een geschiedkundige achtergrond? Daarvoor moet men teruggaan naar de tijd van de grote koloniale rijken.
Bovendien bleek EU (nog) onvoldoende te beseffen dat de tijd van de Koude Oorlog definitief verleden tijd was en dat de naties bijgevolg geen volledig onafhankelijke strijdkrachten meer aan een defensiestructuur toewijzen.
Het was ook de tijd van de Wederdopers, de anabaptistische secten, die egalitaire gemeenschappen organiseerden en zich verzetten tegen de adel, maar ook tegen de opkomende burgerij.
Het centrum van Hameln staat vol met prachtige huizen uit de tijd van de Weserrenaissance.
De zeventiende eeuw was de tijd van het concilie van Trente en de Contrareformatie.
in voorzetselgroep
- in die tijd
- na de tijd van
- per tijd
- uit deze tijd
- uit die tijd
- voor deze tijd
Caesar, de Nerviërs en Ambiorix zijn waarschijnlijk het enige beeld dat de meesten van ons uit die periode van onze geschiedenis voor de geest kunnen halen. Ongetwijfeld was in die tijd het leven in een Gallisch dorp niet helemaal hetzelfde als dat in een Keltisch, maar de verschillen zullen wellicht miniem geweest zijn.
In een tweede periode van de Bijbel, na de tijd van de Babylonische Ballingschap komt er een nieuwe mededeling [...]. Deze nieuwe mededeling houdt in, dat er eens een tijd zal komen, waarin het lichaam uit het graf zal verrijzen, nl. in de Messiaanse tijd.
Ze zijn dan misschien niet doelbewust bezig kunst te maken, maar er is wel sprake van 'schildtrends' die per tijd en gebied verschillen. Daarbij verdedigen de conservators hun keuze door toe te geven dat een compleet neutrale houding bij het maken van volkenkundige tentoonstellingen een illusie is.
Een Griekse visser heeft in de Egeïsche Zee ter hoogte van het eiland Kalymnos een bronzen vrouwenbeeld, dat vermoedelijk dateert uit de Hellenistische tijd (3e tot 1e eeuw voor Christus), ontdekt [...]. De minister noemde de vondst zeer belangrijk. Hij wees erop dat de Griekse musea geen overblijfselen uit deze tijd herbergen.
Nu is het een gehucht dat deel uitmaakt van Cornudella, maar onder de Moorse overheersing, vanaf omstreeks 900, kende de plaats een grote bloei. De Arabieren installeerden er een provinciehoofdplaats. Uit die tijd zijn nog de ruïnes van een kasteel overgebleven.
Veel van de muziek uit de late Gotiek onttrok zich aan de traditionele rol van dienstbaarheid aan de kerk. Veel liederen in die tijd waren profaan. [...]. De teksten varieerden van ballades, liefdesliederen, of van beschrijvingen van recente gebeurtenissen - dit in contrast met de religieuze liederen van voor deze tijd.
met aanwijzend voornaamwoord
- deze tijd
De prehistorie begint in Archeon bij de jagers en verzamelaars. Zij hadden rond 6000 voor Chr. hun jachtkamp opgeslagen in Friesland bij het Bergumermeer [...]. De oudste kano die in de wereld is opgegraven komt uit Pesse in Drente en dateert uit deze tijd.
- zo'n tijd
Blijkbaar gaat die gemeenplaats ervan uit dat er ooit een christelijke tijd heeft bestaan, waarin godsdienst en maatschappij, heilig en profaan in elkaar waren geweven. Daaraan zou de Franse Revolutie een einde gemaakt hebben. Dat einde betekende tevens het begin van de secularisatie en van de christelijke neergang. Historisch onderzoek toonde aan dat zo'n tijd nooit heeft bestaan, zelfs niet in de Middeleeuwen.
met onbepaald voornaamwoord
- elke tijd
- iedere tijd
Als we de geschiedenis overschouwen, dan zien we dat elke tijd en elk cultuur zijn eigen mogelijkheden, maar ook zijn beperktheden heeft.
Iedere tijd kent zijn eigen vaktermen. Veel vaktermen in het WNT liggen in de sfeer van de vroegere nijverheid en ambachtelijke handwerken.
met bezittelijk voornaamwoord
- hun tijd
Zoals alle kunstenaars zowel hun eigen tijd verbeelden als erop vooruit lopen, zo wist Rubens zich te houden aan de contrareformatorische codes van zijn opdrachtgevers én ze te transformeren in een eigen, invloedrijke taal.
met ander, nevengeschikt substantief
- tijd en cultuur
- tijden en culturen
- tijd en omgeving
- tijden en beschavingen
- tijden en culturen
- tijden en stijlen
In een biografie gaat het erom met behulp van alle geëigende technieken van benadering en presentatie een mens [...] te volgen in zijn maatschappelijk en zijn privé-bestaan, als unieke persoonlijkheid én als representant van zijn tijd en cultuur.
De verwelkoming in haar geheel verloopt sneller dan vroeger. Enerzijds omdat de eerste keer al lang voorbij is, anderzijds is daar het kleinkind. Fenomeen van alle tijden en culturen. Onze voornaamste verdienste is dat wij de makers zijn van wat zij wilden. Ze is de mooiste, ze is de slimste, ze is de beste, ze is hun eigen bloed. De vriendelijke medemens op zijn best, zie ik mijn dochter denken.
Naar de vorm brachten de Christelijke kunstenaars, zeker aanvankelijk, weinig nieuws: zij sloten in hun vormentaal aan bij (Romeinse) voorbeelden uit eigen tijd en omgeving.
Met het verloop der tijden en beschavingen lijkt echter die waarde [...] te veranderen.
De kamers van het kasteel zijn geïnspireerd door de esthetische combinaties die Hannema maakte van kunst uit de meest uiteenlopende tijden en culturen.
Gregoriaanse gezangen vermengd met stampende disco-ritmes begeleiden hun sierlijke gebaren. Die mix van tijden en stijlen maakt hier totaal geen modieuze indruk. De hippie-achtige buitennissigheid van alle personages heeft juist iets ontroerends.
overig
- de tijd daarna
- de tijd daarvoor
Doel - bespreken en evalueren met leerlingen. We leren - dat de eerste tijd op de tijdbalk De Tijd van Jagers en Boeren is; - dat de tijd daarna de Romeinse tijd is; deze tijden zijn 'het langst geleden'.
Deze 1000 jaar noemden ze minachtend 'middeleeuwen' (alsof het maar een tussenperiode was). De tijd daarvoor, de tijd van de Griekse en Romeinse beschaving, was in de ogen van de zestiende-eeuwse burger een voorbeeld.
Vaste verbindingen
de Franse tijd; de Spaanse tijd
-
historische periode waarin men viel onder het gezag of de overheersing van de genoemde mogendheid of het betreffende rijk
Koning Willem I deelde zijn land op in provincies die deels teruggingen op de departementen uit de Franse tijd en deels op de oude graafschappen en hertogdommen.
Terwijl het schip de lagune binnenvoer, tussen twee forten door, grimmige vestingen uit de Spaanse tijd, vroeg hij zich af welk excuus hij kon aanvoeren.
de nieuwe tijd; een nieuwe tijd; nieuwe tijden
-
historische periode die in verhouding tot de voorgaande gepaard gaat met belangrijke veranderingen en die vernieuwingen inluidt
In 1990 verscheen de Nederlandse vertaling [...]: Lenteriten. De Eerste Wereldoorlog en het ontstaan van de nieuwe tijd. Een prachtig geschreven, origineel, gedurfd werk over de culturele impact van de Grote Oorlog op de twintigste eeuw.
We leven in een nieuwe tijd en er is sprake van een veranderende energie op aarde.
Als historisch onderlegd man wist mr. Raab dat de geboorteweeën van nieuwe tijden zelden de gelukkigste stonden van de geschiedenis waren.
de nieuwe tijd
-
historisch tijdvak dat na de middeleeuwen begint met de vernieuwingen van de renaissance en duurt tot omstreeks het begin van de negentiende eeuw; de vroegmoderne tijd
Synoniem: de vroegmoderne tijd
De periode van de Renaissance tot het begin van de negentiende eeuw noemen we de nieuwe tijd. De contemporaine tijd loopt vanaf circa 1800 tot nu. Deze periodes leer je kennen bij Algemene geschiedenis.
In het komende seizoen 2015-2016 beginnen we aan het begin met de vroege kerkgeschiedenis (oudheid en middeleeuwen). In de jaren daarop komen de kerkgeschiedenis van de nieuwe tijd (van Renaissance tot Verlichting) en de nieuwste kerkgeschiedenis aan de beurt (19e en 20e eeuw) aan de orde.
De Italiaanse Renaissance is een bekende periode, maar de periode zelf is moeilijk af te bakenen. Begonnen halverwege de viertiende eeuw en geëindigd aan het eind van de zestiende eeuw vormt de periode een overgang tussen de middeleeuwen en de moderne Europese Cultuur, ook de nieuwe tijd genoemd.
de nieuwste tijd
-
historisch tijdvak dat begint omstreeks 1800 na de politieke omwentelingen van de Franse revolutie en de aanvang van de industriële revolutie en duurt tot het heden of, beperkter, tot de periode van de Tweede Wereldoorlog, en dan gevolgd door de contemporaine tijd
Nieuwste tijd. Het is bijna een onmogelijkheid deze periode in kort bestek te behandelen. We laten deze tijd meestal rond 1800 beginnen. In 1776 waren de Verenigde Staten onafhankelijk geworden, Frankrijk had een bloedige revolutie achter de rug en de industrialisatie was begonnen, eerst in Engeland (tweede helft achttiende eeuw), later volgden België en andere landen.
Traditionele indeling in de geschiedenis in vijf Perioden: Nieuwste tijd 1800 - heden. Belangrijke scheidslijnen tussen de tijdvakken: Industriële Revolutie, (Engeland 1780, Nederland 1870) Franse Revolutie.
De Nieuwste Tijd (van 1789 tot 1945). We beginnen deze periode tijdens de Franse Revoltie en stoppen rond WOII. Belangrijke gebeurtenissen zijn: Congres van Wenen, industrialisatie, imperialisatie, Verlichting, spoorwegen, elektriciteit, auto's, WOI, interbellum, WOII, enz.
Nieuwste tijd: 1800 - 1945. De tijd van de opkomende industrie - de kinderarbeid - de armoede.
de vroegmoderne tijd
-
historisch tijdvak dat na de middeleeuwen begint met de vernieuwingen van de renaissance en duurt tot omstreeks het begin van de negentiende eeuw
Synoniem: de nieuwe tijd
Na de middeleeuwen volgt vanaf de zestiende eeuw de vroegmoderne tijd. Historici laten deze periode normaal gesproken eindigen bij de negentiende eeuw.
Het doel van het onderzoek is te komen tot een geschiedenis van de arbeid van vrouwen in de vroegmoderne tijd (circa 1500 tot 1815).
een gouden tijd
-
historische periode die als zeer succesrijk geldt in enig opzicht of gepaard gaat met een grote bloei van iets
De Ierse beschaving maakte een gouden tijd door van de vijfde tot de negende eeuw, maar in de geschiedschrijving houdt het wapengekletter van de Ieren onderling nooit op.
De 200 werken van illustere kunstenaars als Miro, Picasso en Palencia stammen allen uit de jaren twintig en dertig, de gouden tijd van de moderne Spaanse schilderkunst.
een kind van zijn tijd zijn; een man van zijn tijd zijn; als kind van zijn tijd
-
zich gedragen of denken overeenkomstig de normen, waarden of gebruiken zoals die gangbaar zijn in de betreffende periode; als iemand die zich gedraagt of denkt overeenkomstig de normen, waarden of gebruiken zoals die gangbaar zijn in de betreffende periode
Ik was een kind van mijn tijd en toen de Rosenbergs in de jaren vijftig werden terechtgesteld, was ik het daarmee eens.
Hij was een man van zijn tijd, met zijn vrees voor de Russische atoombom, zijn dweperijen met de Amerikaanse vlag, zijn afkeer van het communisme en zijn stuitende desinteresse voor de echte noden van de mensheid.
Als kind van zijn tijd verklaart hij in 1914, in het boekbinderstijdschrift Magnus, dat het vlakornament de meest aangewezen vorm voor de bandversiering is.
iemands tijd
-
de tijd waarin de genoemde persoon leeft of geleefd heeft en waarop deze, in enig opzicht, zijn invloed heeft uitgeoefendMet nadere specificering van de persoon in een voorafgaande genitief of een navolgende van-bepaling.
Al sinds plusminus 1750 was het in West-Europa niet echt gevaarlijk meer, wetenschappelijke resultaten te publiceren die met de bijbelse voorstellingen in botsing kwamen. En in Nietzsche's tijd hadden ook in Duitsland de christenen zich erbij neergelegd dat wetenschappelijke waarheden veelal niet klopten met wat de bijbel leerde.
Dankzij de inrichting, gebaseerd op de Franse interieurstijl uit Napoleons tijd [...], waant U zich meteen terug in de tijd van weelde en rijkdom.
Wij hadden ons nog in de tijd van Homeros kunnen wanen, want die mensen leiden een volmaakt oernatuurlijk bestaan, dat geheel op de afwisseling van de seizoenen is afgestemd.
Volgens de baanbrekende Franse geleerde R. A. Schaller de Lubicz dateert de Sfinx niet uit de tijd van de 4de dynastie (2.500 voor Christus), zoals algemeen werd aangenomen door de Egyptologen, maar is hij het overblijfsel van een oude grote beschaving, die al duizenden jaren voor de tijd van de farao's bestond.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- apartheidstijd
- atoomtijd
- baroktijd
- bevrijdingstijd
- bezettingstijd
- biedermeiertijd
- bronstijd
- Cobratijd
- compagniestijd
- compagnietijd
- cowboytijd
- cybertijd
- DDR-tijd
- druïdetijd
- eindtijd
- fin-de-siecletijd
- flowerpowertijd
- Fransentijd
- Hanzetijd
- hervormingstijd
- Hitlertijd
- ijzertijd
- incunabeltijd
- interbellumtijd
- keizertijd
- kopertijd
- krijttijd
- mammoettijd
- metaaltijd
- naoorlogstijd
- Napoleontijd
- oertijd
- Oranjetijd
- patriottentijd
- perestrojkatijd
- piramidetijd
- provotijd
- pruikentijd
- punktijd
- regententijd
- regeringstijd
- renaissancetijd
- repressietijd
- retrotijd
- revolutietijd
- revotijd
- riddertijd
- rococotijd
- sjahtijd
- Sovjettijd
- steentijd
- stoomtijd
- Thatchertijd
- tsarentijd
- vervenerstijd
- vikingentijd
- Vikingtijd
- VOC-tijd
- voortijd
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- tijdbeeld
- tijdcapsule
- tijdconstellatie
- tijdeigen
- tijdgebonden
- tijdgedicht
- tijdgeest
- tijdgenoot
- tijdgewricht
- tijdkarakter
- tijdkritiek
- tijdkritisch
- tijdopvatting
- tijdrede
- tijdroman
- tijdsafbakening
- tijdsbeeld
- tijdscontext
- tijdsdiagnose
- tijdsdocument
- tijdsdynamiek
- tijdsfenomeen
- tijdsgebeuren
- tijdsgebied
- tijdsgebonden
- tijdsgeest
- tijdsgenoot
- tijdsgeschiedenis
- tijdsgewricht
- tijdsinvloed
- tijdsituatie
- tijdskader
- tijdskarakter
- tijdsklimaat
- tijdskroniek
- tijdsomstandigheid
- tijdspiegel
- tijdsproblematiek
- tijdssfeer
- tijdstemming
- tijdstudie
- tijdsverschijnsel
- tijdsvisie
tijd 4.2
(geologie en geofysica)
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 4.0 : 4.2 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een tijdsruimte
- [Geheel] is een deel van de tijdsruimtes die men in de geologische tijdsschaal aanduidt als tijdvak
- [Duur] heeft een duur die afhankelijk van de betreffende tijd varieert in miljoenen jaren
- [Object betroffen] heeft betrekking op de geologische geschiedenis
- [Voorbeeld of specimen] is bijvoorbeeld het gelasiaan of het calabriaan als onderverdelingen van het pleistoceen
Algemene voorbeelden
Tijdperken gebruikt in de geochronologie. Geologische tijdschaal: - Era - Periode (Period) - Tijdvak (Epoch) - Tijd (Age).
Een tijd of tijdsnede (Engels: age) is in de geochronologie een onderverdeling van de geologische tijdschaal. Een tijdsnede is een onderverdeling van een tijdvak. In Nederland en België wordt de term age soms niet vertaald maar in de praktijk sowieso maar zelden gebruikt. Vaak worden in plaats daarvan het begrip etage gebruikt. Hoewel een tijd een tijdsaanduiding is en een etage een chronostratigrafische term (een bepaalde gesteentelaag), is dit onderscheid in de praktijk weinig relevant, omdat de tijd wordt gedefinieerd als de periode waarin de bijbehorende etage is afgezet.
tijd 4.3
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 4.0 : 4.3 |
---|
Vaste verbindingen
bij de tijd blijven; bij de tijd zijn
-
de ontwikkelingen inzake normen, waarden, eisen of gebruiken bijhouden of bijgehouden hebben; van zaken: door tijdige aanpassing in overeenstemming daarmee blijven of zijn
In het vervolg moeten docenten na- en bijscholing volgen om bij de tijd te blijven.
In de snelle wereld van reclame en technologie appelleren woorden als avantgarde en vernieuwing voornamelijk aan het verlangen van de modebewuste consument om bij de tijd te blijven: wat niet nieuw is telt niet mee.
Eigentijds is een van die woorden die zo fris blonken toen wij mondig werden. Zoals iedereen heb ik het woord ontelbare keren gebruikt, te pas en te onpas. Het klonk zo goed, zo modern. Het gaf je telkens het lekkere gevoel, dat je méé was, dat je bij de tijd was, dat je bezig was met iets helemaal nieuws.
"We zijn zelfs zo goed bij de tijd dat we in 2007 naar verwachting slechts kleine aanpassingen hoeven te doen om aan de laatste internationale eisen te voldoen", zegt de EPZ-woorvoerder.
Maar hoe zit het met de particulieren, die met honderdduizenden per jaar overstappen op adsl en kabel? Voeren zij die patches wel uit? Hebben ze een virusscanner? Zorgen ze dat die bij de tijd is? Installeren ze een firewall om kwaadaardige programma's buiten te houden? Stellen ze die correct in?
de tijd terugdraaien
-
een situatie van nu ongedaan maken en deze van een vroegere periode herinvoeren
Want de musulmannen staan voor de deur en als zij de eerste vuurtoren in hun macht hebben, kunnen zij de tijd terugdraaien.
de tijden zijn veranderd
-
de toestanden, denkwijzen enz. die een periode kenmerken, hebben zich in het tijdsverloop gewijzigd
Die "klassieke onthechte intellectueel" is inderdaad een museumstuk geworden en dat geldt in grote mate ook voor zijn ideologische opvolger van de jaren zestig. De tijden zijn veranderd.
Een dergelijke lezing zou honderd, vijftig of zelfs vijftien jaar geleden niet plaats hebben kunnen vinden. Zo'n profane benadering van een kunstwerk grensde aan heiligschennis. Maar de tijden zijn veranderd en meer disciplines zijn zich gaan bemoeien met de Nederlandse kunst van de zeventiende eeuw.
Vroeger sprak men van klasse-justitie, dat was een woord om aan te duiden dat de justitie de aanzienlijken en welgestelden uit onze samenleving bevoordeelde... hen mild bejegende... maar de volle zwaarte van de wet wel liet neerkomen op de armen en bezitlozen. De tijden zijn veranderd. We hebben nu een klasseloze justitie. Wanneer ik asociaal was, een crimineel of een rovende junkie, dan had ik van Vrouwe Justitia niets te vrezen... ik kon op haar mildheid rekenen.
met de tijd evolueren
-
zich wijzigen overeenkomstig de gangbare toestanden, denkwijzen, normen enz. die een tijd kenmerken
De Rupel is een rivier die getuigt van een bewogen geschiedenis en die mee evolueert met de tijd. Oude industrieën gaan verloren en nieuwe komen er zich vestigen.
In hoeverre het solidarisme nog tot het programma van het Vlaams Blok behoort, is niet geheel duidelijk (elke partij evolueert nu eenmaal mee met de tijd).
met zijn tijd meegaan
-
mee evolueren met zich wijzigende normen, waarden, eisen en gebruiken van de tijd, zodat geen achterstand optreedt; de onwikkelingen die zich voordoen inzake normen, waarden, eisen of gebruiken bijhouden door zich tijdig aan te passen
Voor de monarchie ziet het er goed uit. Het instituut gaat met zijn tijd mee. De vorst is op zijn best als hij buiten politiek vaarwater blijft, boven de partijen staat, zich niet laat politiseren. Alleen op die manier kan hij het staatshoofd zijn dat de nationale eenheid symboliseert.
Het bedrijf gaat natuurlijk met zijn tijd mee en maakt gebruik van nieuwe ontwikkelingen binnen het vak, zoals machinale gipsverwerking.
Nadrukkelijk laat het bedrijf zien hoe dit procédé, de oudste en milieuveiligste druktechniek, 'met zijn tijd mee kan gaan' door op papier en karton ook op moderne materialen onscheurbare enveloppen en -monsterzakken, zelfklevendekunststof-, acetaat- en metaalfoliën perfecte kwaliteit te realiseren.
niet meer van deze tijd
-
niet langer in overeenstemming met de gangbare toestanden, denkwijzen, normen enz.; verouderd; achterhaald; voorbijgestreefd
Synoniem: achterhaald; uit de tijd; verouderd; voorbijgestreefd
Alles noteren op fiches is niet meer van deze tijd, daarom schakelen we ook de computer in.
Voorstanders van het stierengevecht wijzen vaak op het feit dat het bij de Spaanse cultuur zou horen. Ook in Spanje echter is er een grote tegenbeweging die vindt dat dierenmishandeling geen cultuur is. Het bestaat wel al lang, maar beschaving is juist het achter je laten van gebruiken die niet meer van deze tijd zijn.
Overal in de postindustriële wereld zijn de klassieke hiërarchische staatsstructuren de afgelopen decennia ontmanteld. Ze waren niet meer van deze tijd. Bevel en gehoorzaamheid gingen de vooruitgang in de weg zitten.
De face-lift is niet meer van deze tijd. Botox- of melkzuurinjecties kunnen binnenkort op de lijst 'oud'. Een nieuwe ontwikkeling in de cosmetische chirurgie: Aptos-draden.
zijn tijd (ver) vooruit zijn
-
een (grote) ontwikkelingsvoorsprong hebben op denkwijzen, normen enz. die de eigen tijd kenmerken
Zijn ideeën waren zijn tijd ver vooruit.
Bekend is zijn reeds in 1954 verschenen artikel "Standardization as a tool of scientific management". Daarmee was hij zijn tijd ver vooruit.
uit de tijd
-
niet langer in overeenstemming met de gangbare toestanden, denkwijzen, normen enz.; verouderd; achterhaald; voorbijgestreefd
Synoniem: achterhaald; niet meer van deze tijd; verouderd; voorbijgestreefd
Het Fruitcorso kende vanaf het begin af aan een Oogstfee met Hofdames [...]. Het bestuur vond zo'n Oogstfee met prinsessenjurk uit de tijd en wilde een echt promotieteam.
Als je een doos met alleen eten geeft als kerstpakket dan is dat uit de tijd [...]. Vroeger gaf je eten omdat mensen zo arm waren dat ze anders geen kalkoen konden krijgen [...]. Het vreetpakket waar de bouwvakker zich een avond aan kan rondeten, bestaat nog wel [...]. Maar de meeste bedrijven kiezen toch voor een pakket met een thema.
tijd 5.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een tijdsruimte
- [Geheel] is een deel van een systematisch ingedeeld tijdsverloop, dat bijvoorbeeld meetbaar is door apparatuur of door een kalender of agenda wordt weergegeven
- [Duur] heeft een duur die wordt uitgedrukt in kleinere tijdseenheden als seconden, minuten, uren, dagen of in grotere tijdseenheden zoals weken, maanden tot jaren
- [Tijd] begint en eindigt op tijdstippen die gepland of in principe specifiek situeerbaar zijn maar die ook vaag of algemeen kunnen worden gehouden
- [Object betroffen] heeft vaak betrekking op een tijdsindeling die iemand of een instantie bepaalt of die in iemands tijdsbewustzijn bestaat
Combinatiemogelijkheden
met adjectief ervoor
- de afgelopen tijd
- de eerstkomende tijd
- de laatste tijd
- de tussenliggende tijd
- de voorbije tijd
Ik kan niet ontkennen dat ik de afgelopen tijd veel heb gereisd en ik heb meer in de auto gezeten dan mij lief is.
In dit gesprek krijgt de vrouw advies over de leefwijze gedurende de eerstkomende tijd en informatie over de mogelijke verschijnselen na deze ingreep.
Niettegenstaande de vele turbulenties waarmee het wereldwijde financiële systeem de laatste tijd is geconfronteerd, hebben de kredietinstellingen opvallend goed stand weten te houden.
Dit beleid wordt in grote lijnen al een ruime vijftien jaar gevoerd, al is er de laatste tijd meer en meer sprake van een grote intensivering van het beleid.
Jaren geleden was ik eens bezig met een experiment, waarin ik een onderdeel in een oven op een bepaalde temperatuur moest brengen. Dit moest voorzichtig gebeuren, het duurde dus nogal lang. Deze oven gaf een belsignaal als hij klaar was. De tussenliggende tijd gebruikte ik om een bepaalde berekening te maken.
Die wet is de voorbije tijd wat uit de actualiteit geweest.
- geruime tijd
- korte tijd
- lange tijd
De planetoïde Eros werd intensief bestudeerd door het ruimtetuig NEAR dat geruime tijd in een baan rond Eros draaide en nadien hierop is geland.
Op de voorgrond, links, een groep akeleien (Aquilegia), en rechts staan vingerhoedskruid (Digitalis purpurea) en gele irissen of gele lis (Iris pseudacorus) die slechts korte tijd bloeien (een beschermde plant in het wild).
De geschiedenis van amfibievoertuigen telt dan ook tientallen ontwerpen voor militaire doeleinden, maar het aanbod voor de particuliere markt was gering. In de jaren '60 waren amfibievoertuigen korte tijd een hype, met de Amphicar als bekendste voorbeeld.
Ondanks alle miljoenen die werden vrijgemaakt om het gezicht van Exxon te redden, bleef het bedrijf lange tijd met imagoproblemen kampen.
De toestand was veel erger dan lange tijd is beseft.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- de komende tijd
De vakbonden zullen de komende tijd nog maar moeten laten zien hoe sterk ze werkelijk zijn.
in voorzetselgroep
- binnen afzienbare tijd
- binnen die tijd
- binnen korte tijd
- binnen redelijke tijd
'Europa', in het bijzonder de vorming van een Economische en Monetaire Unie en een Politieke Unie (EPU), brengt echter niet mee dat Nederland een 'provincie' van de Gemeenschap wordt. Dat zou alleen maar het geval zijn als de Gemeenschap een verregaande federale structuur met een van de lidstaten onafhankelijke regering zou krijgen, hetgeen binnen afzienbare tijd niet lijkt te gebeuren.
De luchthaven gaat het röntgenapparaat twee maanden gebruiken [...]. Komt er geen andere oplossing binnen die tijd, dan wordt het gebruik van het apparaat verlengd.
Vrijwel moeiteloos kan ook een ieder binnen korte tijd hier het staatburgerschap verkrijgen.
Indien de scheidsrechter enige overtreding van deze regels constateert, moet hij opdracht geven deze overtreding te corrigeren. Indien zulks niet binnen redelijke tijd geschiedt, zulks naar het oordeel van de scheidsrechter, moet hij deze overtreder het (verder) deelnemen aan de wedstrijd ontzeggen.
- gedurende deze tijd
- gedurende een tijd
- gedurende enige tijd
- gedurende korte tijd
- gedurende lange tijd
Het artikel stelt achtereenvolgens [...] dat microgolven gedurende ongeveer 10 min kunnen worden uitgezonden door de behandelde voedingswaar, nadat deze uit de microgolfoven wordt genomen; gedurende deze tijd mag men ze niet consumeren.
Men kan de persoon gedurende een tijd confronteren met datgene wat het gevoel veroorzaakt, bijvoorbeeld de autorit, waarna de reactie hierop geleidelijk gaat dalen.
Inmiddels behoorde hij bovendien onlosmakelijk tot het stadsbeeld van Amsterdam, [...] het café binnenschuifelend en daar gedurende enige tijd de conversatie dominerend, om uiteindelijk op een onverwacht moment weer zijn jas aan te trekken, op weg naar onbestemde doelen.
Daarna bezetten ze gedurende korte tijd het parlementsgebouw.
De burcht is stevig genoeg om een zwaar artillerieduel gedurende lange tijd te doorstaan.
- in korte tijd
Het nieuwe stelsel van het tijdskrediet is in korte tijd erg succesvol gebleken: in juni 2003 namen al meer dan 54.000 personen tijdskrediet op.
- na deze tijd
- na die tijd
- na een tijd
- na enige tijd
Rijdt uw auto op diesel of gas, dan moet de eerste apk-keuring gedaan worden als de auto 3 jaar oud is, en na deze tijd moet deze elk jaar gekeurd worden.
Een tuin is meestal na 25 tot 30 jaar aan renovatie toe [...]. Veel planten en sierstruiken zijn na die tijd compleet uitgeput en versleten.
Milieuorganisaties hebben twijfel over de methode. Zo vraagt Greenpeace zich af of het gas niet na een tijd alsnog ontsnapt en dan werkt als een klimaatbom.
Verkoop vindt doorgaans pas plaats als de beurskoers de intrinsieke waarde heeft bereikt. Of als de onderneming na enige tijd tegenvallend blijkt te presteren en de intrinsieke waarde daalt.
- op korte tijd
Indien bij elke geboorte het bloed dat in de navelstreng aanwezig blijft nà afklemming (en dat anders gewoon zou weggegooid worden! ), kon verzameld worden, getypeerd en ingevroren, dan zou men op korte tijd een grote bank van verschillende stamceltypes kunnen aanleggen.
- over afzienbare tijd
- over een tijd
- over enige tijd
- over niet al te lange tijd
Op het wetenschapspark Ardoyen van de Gentse universiteit zullen over afzienbare tijd twee biotechbedrijven met een nieuwbouw starten.
In Europa is de uitleg van de Amerikaanse president Bush over de ontwikkeling van een anti-raketschild overwegend positief ontvangen [...]. Bush is bang dat die landen over een tijd in staat zijn om kernaanvallen uit te voeren tegen Amerika.
Bij het Bureau voor Toerisme wordt momenteel ook nagedacht over het digitaliseren van de toeristische kaarten zodat toeristen, recreanten en anderen over enige tijd via internet hun eigen route kunnen samenstellen.
Bovendien zal over niet al te lange tijd de arbeidsmarkt weer kantelen in het voordeel van de werknemer en sollicitant.
- sedert een tijd
- sedert enige tijd
- sedert geruime tijd
- sedert korte tijd
- sedert lange tijd
- sinds een tijd
- sinds enige tijd
- sinds geruime tijd
- sinds korte tijd
- sinds lange tijd
Resultaten uit de onderzoekswereld en sedert een tijd ook uit de praktijk, wijzen uit dat het mogelijk is de landbouw te ontwikkelen in een richting waarbij natuur en milieu worden gespaard en waarbij tegelijk een aanneembare rendabiliteit behouden blijft.
Sedert enige tijd circuleert een door het Ministerie van Justitie ontworpen voorstel voor een Wet Computercriminaliteit II.
Ook de kristelijke arbeidersbeweging vraagt sedert geruime tijd een verhoging van het kindergeld met twintig procent.
Ook Nederland, dat sinds geruime tijd F-16's ter beschikking stelt van Ifor, drong aan op een Belgische bijdrage.
Henk zelf loopt sinds een tijd bij een psycholoog. Die probeert hem te helpen met zijn angsten om te gaan.
Ook bij deze krant [...] wordt alle binnenkomende post sinds enige tijd extra gescreend.
Deze operaties gebeurden op basis van verschillende gegevens waarvan het gerecht sinds korte tijd op de hoogte is.
De wachtlijsten in de zorg zijn dit jaar voor het eerst sinds lange tijd afgenomen.
- voor de tijd van 15 minuten
- voor de tijd van vier jaar
- voor een tijd van 15 minuten
- voor een tijd van vier jaar
- voor kortere tijd
- voor onbeperkte tijd
In de zones kan voor een tijd van 15 minuten gratis worden geparkeerd.
Hij vertelde dat Billy was gearresteerd en na enkele dagen in het huis van bewaring te hebben doorgebracht voor de tijd van vier jaar uit Spanje was uitgewezen om redenen die niemand kende.
Bewaar vloeibare verfresten in een jerrycan en kwasten voor kortere tijd in water of in folie.
Gezien er geen aanklagers meer zijn, wordt het proces voor onbeperkte tijd opgeschort.
met voorzetselgroep
Voorzetsel: van
- een tijd van minstens twee minuten
Tussen 7 u. en 20 u. moet men tussen elke knal een tijd van minstens twee minuten laten verlopen.
- een tijd voor
- een tijd na
Je mag een tijd voor de operatie niet eten en drinken, anders kan je tijdens de operatie overgeven.
Vaak volgt de pijn een tijd na de inspanning, bijvoorbeeld twaalf tot vierentwintig uur erna.
overig
- een tijd geleden
Een consortium van petroleumfirma's onder de naam Pacific LNG werkte een tijd geleden een mega-project uit voor het transport, waarbij de gigantische investering van 5 miljard dollar is gemoeid.
- een tijd lang
- een tijd later
Het is namelijk zo dat het flitslicht niet alleen een bepaalde lichtsterkte heeft, maar die flits ook een tijd lang laat duren.
Ik voerde die kaarten in de computer in en het programma SPSS vroeg mij welke statistieken ik wilde hebben. Nou, ik wilde ze allemaal wel hebben en verliet een tijd later het rekencentrum met een flink pak papier.
- de tijd daarna
- de tijd daarvoor
- de tijd erna
- de tijd ervoor
- een tijd daarna
- een tijd daarvoor
- een tijd erna
- een tijd ervoor
Toen ik een tijd daarna het boek weer wilde kopen, bleek het opgeruimd te zijn, onbestelbaar, onvindbaar.
Slechts acht nieuwe voorstellen werden ingediend, tegenover gemiddeld twintig per jaar in de tijd daarvoor.
Een tijd ervoor en erna echter, met name ervoor, wanneer de mineralen bij wijze van spreken aanstalten maken om in die gevormde, kristallijne toestand over te gaan, zijn de mineralen voor het plantenleven van bijzonder groot belang.
Vaste verbindingen
bepaalde tijd
-
periode waarvan men de duur op voorhand vastlegt
Antoniem: onbepaalde tijd
Een overeenkomst aangegaan voor bepaalde tijd en die na afloop van de termijn wordt voortgezet, wordt geacht van bij het afsluiten een overeenkomst voor onbepaalde tijd te zijn.
de eerste tijd
-
de eerstkomende tijd; de periode die als eerste komt
Ik denk dat de eerste tijd de meeste telefoontjes zullen komen van concurrenten die willen weten wie zich in hun regio achter het nummer verschuilt.
De Federal Reserve voert een succesvol beleid [...]. Ze hoeven de eerste tijd geen rentes meer te verhogen.
de hele tijd
-
voortdurend; telkens weerVaak met de bijgedachte aan ongeduld.
Synoniem: voortdurend
De man, die ook donkere kledij droeg, keek nog een laatste keer op zijn horloge. Dan stapte hij resoluut naar het voertuig dat hij al de hele tijd in het oog hield.
Een pocketboek moet je de hele tijd vasthouden, anders klapt het dicht.
Doordat de ruimtependel de hele tijd rond de aarde vliegt, zie je elk anderhalf uur een zonsopkomst en een zonsondergang.
de jongste tijd
-
de meest recente periode; de laatste jaren; de afgelopen jaren
Het stijgend aantal vacatures is in overeenstemming met de daling van de werkloosheid die de jongste tijd werd geregistreerd.
Hij noemde het onlogisch dat Japan en Europa de jongste tijd op een verdere stijging van de dollar en dus op een verzwakking van hun eigen munten aanstuurden.
Er is nog een ander dualisme: zij die mild denken over hun medemens en hem behulpzaam zijn, en zij die zich opsluiten in wrok en haat. De voorbije dagen herlas ik wat de jongste tijd is verschenen over een probleem, dat dit laatste dualisme illustreert.
een tijd
-
een periode van verder onbepaalde duurVaak in combinatie met de werkwoorden duren en wachten
Kies voor het oogsten zelf een warme zonnige dag uit, en laat de knollen een tijd op het veld liggen zodat ze verder kunnen drogen.
Het duurt immers een tijd vooraleer men kan besluiten welk behandelingsregime optimaal is voor die persoon.
Het zal zeker nog een tijd duren voordat ik 'er echt helemaal inzit'.
Bij de receptie moest ik een tijd wachten.
een hele tijd
-
een tamelijk lange periodeVaak in combinatie met de werkwoorden duren en wachten
Hij woonde al een hele tijd recht tegenover me, maar ik had eigenlijk niet zo veel met hem te maken.
Dan konden we een hele tijd niet met elkaar praten door het lawaai.
Er waren ook meerdere (crisis)vergaderingen van de Raad van Beheer waar onze werking fundamenteel bevraagd werd. Die intense werking was niet vanzelfsprekend, want er hingen al een hele tijd donkere wolken boven het Platform, en die werden zelfs pikzwart naar het einde toe van het jaar.
"En iedereen die verliefd is, doet gekke dingen', zei ik. "Gaat het vanzelf over?', vroeg Pim. "Het kan een hele tijd duren', zei ik.
De Bosanemoon heeft dus echt zijn naam niet gestolen. Ze verkiest bovendien oude bossen: het duurt een hele tijd (tientallen jaren) voor deze soort uit zichzelf in nieuw aangeplante bossen opduikt.
Ik wacht een hele tijd, bel nog een keer, wacht opnieuw, terwijl ik me afvraag of ik ooit nog wel eens iets anders doe.
in tijden
-
sinds heel lang
Dit is het beste nieuws wat ik in tijden gehoord heb.
Toen in 1986 het eerste kind van prinses Astrid en aartshertog Lorenz-Otto van Habsburg-Este werd geboren, had de Belgische koninklijke familie al in tijden geen ooievaar meer gezien.
Bij het vallen van de schemering verheft voor het eerst in tijden een merel zijn stem.
onbepaalde tijd
-
periode waarvan men de duur niet op voorhand vastlegt
Antoniem: bepaalde tijd
Deze werknemers hebben een dienstverband (voor bepaalde of onbepaalde tijd) bij een werkgever, die op zijn beurt de arbeid aan derden ter beschikking stelt.
De tegoeden van deze klanten bij Barings zijn door de curator voor onbepaalde tijd bevroren.
Vakbondsleden bij Hyundai, het grootste Zuid-Koreaanse bedrijvenconglomeraat, begonnen donderdag al met een staking voor onbepaalde tijd.
Bij een kredietopening krijgt de lener, hier kredietnemer genoemd, het recht om over een bepaald bedrag te beschikken gedurende een bepaalde of zelfs een onbepaalde tijd.
Artikel 4. - De vereniging wordt opgericht op heden, voor onbepaalde tijd.
voor korte tijd
-
gedurende een niet lange tijd
De iets later inzettende felle regen die samen met een hard uithalende wind horizontaal werd voortgejaagd ging inderdaad, zij het voor korte tijd, over in stofhagel wat tevens zijn effect op de temperatuur niet heeft gemist.
Omdat in Nederland meestal slechts voor korte tijd een watertemperatuur wordt bereikt van 20° C en meer, zullen koi nooit zo snel tot jumbo's uitgroeien in de open lucht, als bijvoorbeeld in Zuid-Japan, waar min of meer een subtropisch klimaat heerst en de overige omstandigheden veelal ook optimaal zijn.
-
niet lang geleden
Tot voor korte tijd ging hij nog altijd graag mee.
zijn tijd uitzitten
-
tot aan het einde van de opgelegde straftermijn in de gevangenis blijven; de volledige duur van een celstraf in de gevangenis zitten
Het hebben van een mobieltje terwijl je je tijd uitzit in een gevangenis blijft een van de grootste wensen van veel gevangenen.
Hoe groter percentage van de populatie zijn of haar tijd uitzit in de gevangenis, hoe strenger de overheid wil optreden richting Iran.
-
zonder activiteit of dynamiek in functie blijven tot aan het einde van de aanstellingstermijn
Niet veel mensen hopen dat het huidige kabinet Rutte-II zijn tijd uitzit.
We moeten langer doorwerken en de oudere werknemer die zijn tijd uitzit past niet meer in deze tijd.
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tijd 6.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een tijdsruimte
- [Duur] heeft een duur die wordt uitgedrukt in kleinere tijdseenheden als seconden, minuten, uren, dagen of in grotere tijdseenheden zoals weken, maanden tot jaren
- [Tijd] begint en eindigt op geplande dan wel op specifiek situeerbare tijdstippen
- [Object betroffen] heeft betrekking op de hoeveelheid tijd die gebruikt wordt of beschikbaar, nodig of vereist is voor iets
Algemene voorbeelden
De discussieronden waren strikt aan tijd gebonden en zijn op papier vastgelegd door de facilitator.
Wat betreft de tijd die nodig was voor de behandeling van deze beide zaken, moest erop worden gewezen dat het hierbij ging om complexe juridische en technische zaken
Met andere expats worden vrij snel vriendschappen gesloten. Je weet dat de tijd beperkt is en dat vergemakkelijkt de kennismaking.
De coulomb is een te kleine eenheid om te gebruiken bij sterkstroom (de stroom uit het net bv). Daarom gebruikt men dikwijls de praktische eenheid de ampere per uur. Je bekomt het door de stroom te vermenigvuldigen met de tijd. Zoals de coulomb maar nu moet je de tijd omvormen naar uren in plaats van seconden. Dus: coulomb Q = stroomsterkte I * tijd in seconden ampere-uur Q = stroomsterkte I * tijd in uur.
Er wordt ook steeds minder ontbeten. Omdat de mensen veel haastiger zijn dan vroeger. Er is geen tijd meer voor een goed ontbijt.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- verlopen
De tijd die verloopt tussen het sturen en het ontvangen van het ultrageluid geeft aan hoe diep het water ter plaatse is.
als object bij een werkwoord
- de tijd aangeven
Een chronograaf geeft de tijd aan in tienden van een seconde. Chronografen worden gebruikt om snelheid, afstand of hoogte te meten. Er zijn speciale modellen voor piloten, astronauten, parachutisten en zelfs voor blinden.
- de benodigde tijd overbruggen
- de tijd die nodig is overbruggen
Kroonenberg zelf ziet in kernenergie een soort 'noodzakelijk kwaad' om de benodigde tijd te overbruggen naar een definitieve duurzame energievoorziening.
Gezien de afgelegen ligging van de Bredase vestiging is deze voorziening wenselijk om de tijd te overbruggen die de brandweer nodig heeft om ter plekke te komen.
- tijd benutten
- tijd besteden
- tijd gebruiken
- tijd doorbrengen
- tijd spenderen
- tijd steken in
- de tijd benutten
- de tijd besteden
- de tijd gebruiken
- de tijd doorbrengen
- de tijd spenderen
- de tijd steken in
- zijn tijd benutten
- zijn tijd besteden
- zijn tijd gebruiken
- zijn tijd doorbrengen
- zijn tijd spenderen
- zijn tijd steken in
Hij is in de buurt op vakantie met zijn wat losgeslagen moeder en twee vervelende zussen en heeft zich voorgenomen zijn tijd te benutten voor studie voor het toelatingsexamen voor de kostschool, die hem eindelijk zal bevrijden van de drie vrouwen thuis.
Als een werkgever bijvoorbeeld niet wenst dat zijn werknemers tijd besteden aan chatten, zal hij geen chat-programma ter beschikking moeten stellen.
Wanneer een deelnemer minder tijd gebruikt voor fase D dan de optimale tijd minus 20 seconden, worden strafpunten aangerekend op basis van 0,4 punten per seconde boven die 20 seconden
Hij wil al zijn tijd besteden aan het voorzitterschap en onafhankelijk blijven van welk lichaam van vertegenwoordigers dan ook.
En wie niet skiet? Die heeft andere mogelijkheden om de tijd zinnig door te brengen.
Ouders die een kind adopteren krijgen drie weken de tijd om hun kind op te halen en samen tijd te spenderen om aan elkaar te wennen.
FNV Bouw beschouwt het extraatje voor de leden als 'een onkostenvergoeding' voor het feit dat de vakbonden tijd steken in het afsluiten van een sociaal plan voor alle werknemers.
- (zijn) tijd verdoen
- (zijn) tijd verknoeien
- (zijn) tijd verliezen
- (zijn) tijd verspillen
Het plaatselijke Rode Kruis had het levensgevaarlijke idee dat je met wichelroedes naar slachtoffers kunt zoeken - hoeveel slachtoffers zouden er onder de sneeuw gestikt zijn terwijl occultisten kostbare tijd verdeden met hun wichelroedes?
Het heeft geen zin hier langer te blijven. We verknoeien onze tijd.
Hij kan verkeerde doelen nastreven, bijvoorbeeld uit gebrek aan zelfkennis: hij kan zijn tijd verdoen met het maken van iets waarvan hij geweldig veel nut of plezier verwacht en als het af is ontdekken dat het hem alleen maar verveelt of koud laat.
Hij verliest tijd en geeft totaal ontredderd op.
We verliezen alleen maar onze tijd, als we blijven vechten voor een of andere overgangsregeling.
In plaats van documenten op het bureau te laten slingeren en tijd te verliezen door ze meermaals te raadplegen leerde Goedele Vanheusden een onderscheid maken tussen de vier d's: do, dump, delay en delegate.
We verspillen tijd en energie en geloven als de hond van Pavlov.
Toch is het leven nog te mooi om onze tijd te verspillen met te kankeren.
- iemand de tijd geven om
- iemand de tijd geven voor
- iemand de tijd gunnen om
- iemand de tijd gunnen voor
- iemand meer tijd geven om
- iemand meer tijd geven voor
- iemand meer tijd gunnen om
- iemand meer tijd gunnen voor
- iets de tijd geven om
- iets de tijd geven voor
- iets de tijd gunnen om
- iets de tijd gunnen voor
- iets meer tijd geven om
- iets meer tijd geven voor
- iets meer tijd gunnen om
- iets meer tijd gunnen voor
- zich(zelf) de tijd geven om
- zich(zelf) de tijd geven voor
- zich(zelf) de tijd gunnen om
- zich(zelf) de tijd gunnen voor
- zich(zelf) meer tijd geven om
- zich(zelf) meer tijd geven voor
- zich(zelf) meer tijd gunnen om
- zich(zelf) meer tijd gunnen voor
Om zichzelf tijd te geven voor de bezinningsoefening heeft de PS haar statutencongres én de verkiezing van de partijvoorzitter uitgesteld tot 15 april.
Na wat gebel, waarbij geen andere kandidaten naar voren kwamen, heb ik in overleg met het bestuur besloten om mijzelf de tijd te gunnen en een ander op een rij te zetten.
De ondernemingsraad van Budelco heeft vanmorgen een dringend beroep gedaan op de overheden om het bedrijf meer tijd te gunnen voor het vinden van een oplossing.
Daarbij hebben de mensen ook behoefte om zichzelf de tijd te gunnen in een jachtige wereld.
- (de) tijd krijgen om
We krijgen ruimschoots de tijd om foto's te nemen en te filmen.
Ik krijg tijd om leuke dingen te doen.
Neem rustig de tijd om evenwicht te behouden wanneer je uit bed of stoel komt. Je bloeddruk krijgt dan de tijd om zich aan te passen.
- tijd besparen
- tijd creëren
- tijd overhouden
- tijd vergen
- tijd vragen
Onlangs kwam ook het zoekprogramma Analusis via Paratext beschikbaar, om woorden op te zoeken in de brontalen [...]. 'Het bespaart tijd en komt de kwaliteit van de vertalingen ten goede,' werd gezegd.
Hoewel de sport veel tijd in beslag neemt, proberen we tijd te creëren voor andere dingen.
Ze zou nu tijd overhouden om ondanks kinderen en part-time job haar studie voort te zetten.
Een nadeel is dat deze strategie tijd vergt, vanwege de doorlooptijd van de opleidingen.
Het zal nog wat tijd vragen vooraleer dat allemaal resultaten geeft.
met adjectief ervoor
- beschikbare tijd
- extra tijd
- kostbare tijd
- onvoldoende tijd
- voldoende tijd
- de nodige tijd
Ieder mens heeft een aanzienlijke hoeveelheid tijd nodig voor een aantal standaard taken, met als voornaamste eten en dergelijke (ca. twee uur), en slapen (ca. acht uur). Blijft als vrij beschikbare tijd circa veertien uur over.
Hij zei de vragen te kunnen beantwoorden indien hij veertien tot twintig dagen extra tijd zou krijgen.
De voorzitter vraagt zich verder af hoe het kon dat de brandweer de waterputten niet kon vinden. Daardoor ging er kostbare tijd verloren.
Als het immuunsysteem onvoldoende tijd heeft om te recupereren, kan een aantal verborgen infecties beter gedijen.
De dag nà de stemming is er vervolgens voldoende tijd om de benoemingsbesluiten gereed te maken voor ondertekening door de voorzitter.
Uitwerking van ruimtelijk beleid in streek- en bestemmingsplannen vergt ook, zoals bekend, de nodige tijd.
- een bepaalde tijd
- een beperkte tijd
- een gemiddelde tijd
- een korte tijd
- een kortere tijd
- een lange tijd
- een langere tijd
Als de druk snel afneemt kan de opgeloste stikstof gasbellen vormen in het bloed, wat tot de zogenoemde caissonziekte leidt. Dit kan men voorkomen door een bepaalde tijd te decompresseren in een tank, waarin de druk zeer geleidelijk wordt verlaagd.
Zij krijgen een beperkte tijd om alle verplichtingen na te komen.
Op bovengewestelijk en gewestelijk niveau is de gemiddelde afstand van alle autoverplaatsingen 66 km en 42 km (toename met 4% en 9%), die worden afgelegd in een gemiddelde tijd van 130 en 89 minuten.
Er is een korte tijd nodig om voldoende gas te produceren. De juiste wachttijd is afhankelijk van de hoeveelheid carbid en het toegevoegde water.
Het beoogde resultaat wordt eerder bereikt indien de banken toch nog een korte tijd gegund wordt om het betalingsverkeer te optimaliseren en een laag algemeen tarief te bewerkstelligen, zoals ook de ECB voorstelt.
In steeds kortere tijd willen we grotere afstanden afleggen.
Na het persen laat men de most een lange tijd (één tot twee jaar) gisten.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- resterende tijd
Tijdens de 4e evaluatie, dus na 16 maanden wordt afgesproken hoelang en waarvoor eventuele resterende tijd zal worden gebruikt.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- de aangegeven tijd
- de aangekondigde tijd
- de afgesproken tijd
- de genoemde tijd
- de gereserveerde tijd
- de ingestelde tijd
- de toegestane tijd
- de vastgestelde tijd
- de voorgeschreven tijd
- de voorziene tijd
- een aangegeven tijd
- een aangekondigde tijd
- een afgesproken tijd
- een genoemde tijd
- een gereserveerde tijd
- een ingestelde tijd
- een toegestane tijd
- een vastgestelde tijd
- een voorgeschreven tijd
- een voorziene tijd
Voor de verbouw zijn vijf aannemers benaderd, drie hebben afgehaakt omdat ze het verbouwplan niet binnen de aangegeven tijd kunnen realiseren.
De tocht naar Porto Tano zal een uurtje duren. We kunnen de bus verlaten en zitten bijna 2 uur (de aangekondigde tijd klopte dus ook niet helemaal) aan dek.
Het gaat dan niet om het halen van goede cijfers, of alles onthouden, maar meer om systematisch te leren werken, om elke dag een afgesproken tijd geconcentreerd bezig te zijn, om een probleem in stukjes te leren hakken, etc.
De onderzoeksorganisatie was echter niet in staat binnen de afgesproken tijd (omstreeks het jaar 2000) enkele prototypen te ontwikkelen.
De geldigheid van voor tentamens of examens behaalde resultaten is, zolang de student onafgebroken voor de desbetreffende opleiding is ingeschreven, onbeperkt, tenzij in deel 2 van het statuut [...] de geldigheidsduur tot een daar genoemde tijd is beperkt.
Bent u te laat of afwezig voor een afspraak, dan brengen wij de volledig voor u gereserveerde tijd in rekening.
Timer: telt vanaf een ingestelde tijd terug naar nul, en geeft dan een signaal.
De toegestane tijd zal berekend worden in functie van de lengte van het parcours en de gevraagde snelheid.
De Cross Country met een lengte van 2800 m. met een toegestane tijd van 5.36 min. werd door Marieke met Sundance Browny in een zeer snelle tijd gereden.
De verlichting wordt uitgeschakeld zodra een lift in de gewenste richting op de verdieping gestopt is, waarna de deur opengaat en open blijft gedurende een vastgestelde tijd, die herstart wordt zodra er iemand door de deur gaat.
Havo- en vwo-scholen moeten slechts overheidssubsidie krijgen voor die bovenbouwleerlingen van wie de school na afloop van de derde klas verwacht dat zij binnen de voorgeschreven tijd hun einddiploma halen.
De opgave van een servo-aandrijving bestaat erin onderdelen van een productiemachine langs een bepaalde weg binnen een voorgeschreven tijd te bewegen.
Hij slaagde erin het publiek binnen de voorziene tijd een duidelijke kijk te bieden op de complexe wereld van ons immuunsysteem.
- (de) bestede tijd
- (de) geplande tijd
- (de) gewerkte tijd
- (de) toegemeten tijd
- (de) verloren tijd
- (de) verspilde tijd
- (de) verstreken tijd
- (de) vrijgekomen tijd
De verwachting is dat studenten [...] meer uren gaan studeren (totaal bestede tijd).
Soms is de geplande tijd al onvoldoende voor een goede voorbereiding en uitvoering. De architect krijgt te weinig tijd voor een goede uitwerking.
Als het werk klaar is worden de flexwerkers (oproep- en uitzendkrachten) naar rato van de gewerkte tijd uitbetaald.
De zanger zat trots en ernstig tussen zijn vier muzikanten en hield zich strikt aan de toegemeten tijd.
Financiële analisten schatten dat GM door de staking 190 miljoen tot 250 miljoen dollar [...] per week verloor, maar zij denken dat de groep een deel daarvan kan terugverdienen als de verloren tijd met overuren wordt ingehaald.
Het prettige gevoel omdat ik opnieuw het enige juiste besluit had genomen. En spijt dat ik dat alleen binnen de droom, maar niet in het leven zelf had durven doen: spijt over de zeeën van verloren tijd.
Volgens het ministerie is bemiddelen verspilde tijd als er geen bereidheid is bij de partijen om mee te werken.
In de sindsdien verstreken tijd is, behalve aan de voortzetting van het onderzoek, gewerkt aan de omzetting van de in de database opgeslagen gegevens naar de hier gepresenteerde vorm.
De vrijgekomen tijd kunnen de leerlingen besteden aan een projectmatige aanpak van de vakoverschrijdende eindtermen en vaardigheden.
met telwoord ervoor
- weinig tijd
- veel tijd
Ik beschik over weinig tijd. Mijn overwegingen moeten snel glijden, als in een vogelvlucht.
Het is van belang om woordenlijst en grammatica uit elkaar te houden, omdat er relatief veel tijd en geld wordt gestoken in de woordenlijst, terwijl de grammaticasoftware, net als alle computerprogramma's nu juist weer snel veroudert.
- hoeveel tijd
- na hoeveel tijd
Voorts noteren de partijen op het formulier hoeveel tijd ze nodig denken te hebben om in beroep te pleiten.
De treinforens-met-dagelijkse-overstap is een geoefend mens. Bij een paar minuten vertraging weet hij of zij exact hoeveel tijd er resteert om de volgende trein te halen.
- zoveel tijd
Georgiev gebruikte zoveel tijd dat hij nog 3 minuten had voor zijn laatste 10 zetten voor de tijdcontrole.
Het geduld van de aandeelhouders raakt op [...] en Philips-personeel dat al getroffen is door harde ingrepen in het kader van de saneringsoperatie [...] kan niet begrijpen waarom oplossing van de problemen in Duitsland zoveel tijd vergt.
Eén van de grote voordelen van een makelaar is zijn snelheid van werken. Omdat hij over een soepele structuur beschikt heeft hij niet zoveel tijd nodig als een veilingzaal om een goed te verhandelen.
met voorzetselgroep
- de tijd tijdens
Het grootste deel van de tijd tijdens de training wordt besteed aan het leren van mindfulnesstechnieken.
- de tijd tussen
Als je nu de tijd tussen het uitzenden van de flits en de aankomst van de reflectie meet, is de afstand te berekenen.
De tijd tussen besmetting en ziek worden duurt op z'n minst enkele uren (bij botulisme), maar meestal enkele dagen tot weken.
Nochtans is dit de enige goede oplossing om de tijd te overbruggen tussen het gebruik van fossiele brandstoffen en economisch bruikbare zonne-energie.
- de tijd van één lunchpauze
Gedurende de tijd van één lunchpauze kan één kernraket met meervoudige kernkoppen meer steden totaal verwoesten dan gedurende alle lucht- en artilleriebombardementen met brandbommen gedurende de ganse menselijke geschiedenis mogelijk is geweest.
- de tijd van het gezinsleven
Het is wel degelijk het televisuele ritueel dat al te dikwijls de tijd van het gezinsleven regelt en de te volgen normen aanleert.
- tijd per klant
- tijd per vak
Dat betekent dat verkopers op de zaterdag het liefst zoveel mogelijk klanten helpen en de tijd per klant dus relatief beperkt is.
Beoogd effect bij de leerlingen: verhoogde kennis en vaardigheden door betere differentiatiemogelijkheden, o.m. via variatie in tijd per vak en in groeperingswijze van leerlingen.
Gezinsvoogden moeten meer tijd per kind krijgen.
- de tijd vanaf
In dat geval telt de tijd die u op uw huidige adres woont als inschrijfduur (in plaats van de tijd vanaf de dag waarop u zich nu inschrijft).
De tijd vanaf de aanvang van de zwemlessen tot het behalen van het diploma bedraagt gemiddeld anderhalf jaar.
- de tijd voor iets
We weten het: de tijd voor repetities is beperkt.
Philips hoopt dat met deze methode de tijd voor het fabriceren van een scherm kan worden teruggebracht van een dag tot ongeveer een uur.
Omdat het meestal om dringende zaken ging, werd de tijd voor daging, replieken, en duplieken, ... beperkt tot hooguit enkele weken.
in voorzetselgroep
- binnen de kortst mogelijke tijd
De algemene vergadering van de Federatie van het Officieel Middelbaar Onderwijs eist binnen de kortst mogelijke tijd een grondige herwaardering van de universitair gediplomeerden die belast zijn met een leeropdracht in de athenea, lycea en het technisch onderwijs.
- in de kortst mogelijke tijd
- in zo kort mogelijke tijd
Van anderstaligen die zich in Vlaanderen vestig(d)en, verwachten wij dat zij respect opbrengen voor onze eigenheid en zich derhalve in de kortst mogelijke tijd aanpassen aan onze taal en cultuur.
Reizen houdt meer in dan het afhaspelen van zoveel mogelijk bezienswaardigheden in zo kort mogelijke tijd.
- na die tijd
Eventuele verbeteringstrajecten worden afgesproken met een bijbehorend tijdpad en na die tijd wordt nagegaan of de aanbevolen verbeteringen zijn gerealiseerd.
- om de zoveel tijd
- in de zoveel tijd
Het paard kan, zegt men, zijn knieschijf 'over een haakje schuiven' zodat hij vol en langdurig op zijn achterbeen kan rusten zonder spierarbeid te verrichten. Het rustende dier doet dat steeds met één been tegelijk - het andere been staat dan onbelast - en brengt het gewicht om de zoveel tijd over op het andere been.
Maar één keer in de zoveel tijd moet je stoom afblazen en bijtanken.
met ander, nevengeschikt substantief
- tijd en aandacht
- tijd en afstand
- tijd en energie
- tijd en geduld
- tijd en geld
- tijd en gelegenheid
- tijd en inspanning
- tijd en kosten
- tijd en mankracht
- tijd en middelen
- tijd en moeite
- tijd en zin
Er kwam tijd en aandacht vrij om het boek als geheel te overzien, om te onderzoeken welk effect de schrijfster wil bereiken en hoe ze dat doet.
Na tweehonderd meter zijn we de bebouwde kom uit. Ik neem tijd en afstand op.
Inmiddels hadden we natuurlijk zoveel tijd en energie in het project geïnvesteerd, dat stoppen geen optie was.
Dit veranderen vraagt tijd en geduld.
Het hoppen tussen de terminals maakt de omlooptijd van binnenvaartschepen in de haven van Rotterdam onnodig lang, zeker als de calls niet optimaal op elkaar aansluiten. Dit kost binnenvaart operators veel tijd en geld.
Zou je bijvoorbeeld op vrijdagmiddag tijd en gelegenheid hebben om te komen?
Voordeel voor de busfabrikant: Door arbeidsbesparende assemblagemethoden kan bij de productie aanzienlijk worden bespaard op tijd en kosten (geen gaten meer boren voor honderden bevestigingsschroeven, geen bramen en metaalspaanders meer verwijderen).
De cursus duurt een maand en wordt drie avonden per week gegeven [...]. Het kost wel tijd en inspanning.
Door arbeidsbesparende assemblagemethoden kan bij de productie aanzienlijk worden bespaard op tijd en kosten.
Behalve de voortgang van de techniek bepalen tijd en mankracht voor een belangrijk deel het succes in een zaak.
Tijd en middelen zijn te beperkt om echt aandacht aan tobbend personeel te geven.
Dat persoon X de schilderijen van de Cobra-groep waardeert en persoon Y niet, heeft niet zozeer te maken met individuele verschillen in aanleg en smaak als wel met de tijd en moeite die X geïnvesteerd heeft in de ontwikkeling van het vermogen om van de kunstwerken van Appel c.s. te genieten.
Hij stapte op me af, gaf me zijn hand en vroeg me of ik tijd en zin had om met hem te eten en te praten.
met onbepaald voornaamwoord
- enige tijd
Hij nam een vlucht naar Kaïro, verbleef nadien enige tijd in Istanboel en reisde daarna door naar Israël.
Om na een conjunctuurinzinking de onevenwichtigheden tussen vraag en aanbod weg te werken, is evenwel meer nodig en de ervaring met vroegere opgaande conjunctuurfases leert dat zo'n aanpassingsproces ook enige tijd vergt.
- genoeg tijd
- wat tijd
De trainer heeft nu genoeg tijd om zich met de spelers afzonderlijk bezig te houden.
Onbreekbaar is relatief. Een cryptografisch systeem (algoritme) is sterker naarmate het meer tijd en computerkracht vergt om het te breken. Geef enkele honderden computers genoeg tijd (enkele jaren) en ze zullen samen elk algoritme breken.
Het juiste bestand zoeken op de website van de fabrikant, downloaden, langs allerlei schermen klikken en gegevens invullen: het installeren van een nieuwe versie van je favoriete programma kan soms heel wat tijd kosten.
Voor een definitieve keuze daaromtrent gun ik mezelf nog wat tijd.
- (een) zekere tijd
Maar, waarschuwt de minister, er verloopt een zekere tijd tussen de besparingen en het moment dat de voordelen zichtbaar worden.
Omdat het licht zich niet oneindig snel voortplant, heeft het een zekere tijd nodig om ons vanop grote afstand te bereiken.
In de Verenigde Staten zijn op het ogenblik allerlei nieuwe wapens in ontwikkeling waarvan er sommige de tegenstander niet beschadigen maar hem alleen zekere tijd buiten gevecht stellen.
overig
- tijd kosten
- veel tijd kosten
Het kost tijd om te leren hoe je een computer gebruikt.
Het kost tijd, politieke veranderingen gaan langzaam.
Wie zo nu en dan een factuur verstuurt, gebruikt waarschijnlijk een gewone tekstverwerker. Maar bij grotere aantallen artikelen of facturen is dat niet meer mogelijk. De kans op typefouten neemt toe, en het kost erg veel tijd.
Vaste verbindingen
alle tijd hebben
-
over zoveel tijd voor iets beschikken als men wenst
In het begin ging het heel langzaam omdat zijn motoriek niet zo goed is maar zij kent hem door en door en heeft heel veel geduld met hem. Nu gaat hij toch vooruit en ik heb alle tijd zolang hij het maar leuk vindt.
Hij heeft nu alle tijd om zijn grootste hobby's uit te oefenen.
-
over zoveel tijd beschikken dat men zonder probleem lang kan wachten; volstrekt geen haast hebben
Rustig, we hebben alle tijd, zeg het nu eens wat rustiger.
binnen een mum van tijd; in een mum van tijd
-
in onbepaalde, uiterst korte tijd
Men hoeft maar aan de tragische cafébrand in Volendam te denken om te beseffen hoe noodzakelijk het is dat mensen in een besloten ruimte (of het nu een gebouw, tunnel, vliegtuig of schip betreft) binnen een mum van tijd weten waar ze heen moeten vluchten.
Correct gebruik van een airco is eenvoudig en ongecompliceerd [...]. Wie in de zomer in een warme auto stapt, heeft binnen een mum van tijd een aangenaam geklimatiseerd interieur.
Dan wordt een worm gelanceerd die in een mum van tijd honderduizenden computers besmet.
In een mum van tijd werden de diamantgebieden op de rebellen heroverd.
de gestelde tijd
-
de voorgeschreven tijd
De hele bedoeling van een software project is uiteindelijk om je product op te leveren: - Binnen de gestelde tijd. - Zonder fouten.
Als je als gevolg van een lichamelijke, zintuiglijke of andere functiestoornis de opleiding niet binnen de gestelde tijd kunt afronden, heb je een extra jaar recht op beurs.
de tijd doden
-
de tijd waarover men beschikt spoedig voorbij doen gaan met zekere bezigheid, vooral met iets dat men aangenaam vindt; de tijd verdrijven
Synoniem: de tijd [korten, verdrijven]; de tijd slijten
Om de tijd te doden werd er aan boord door sommigen gemusiceerd, gezongen en geminnekoosd.
Ze spelen spelletjes om de tijd te doden.
We waren veel te vroeg en om de tijd te doden, doken we een kroeg in.
Terwijl Koos in de kamer-en-suite liep te ijsberen om de tijd te doden, dacht hij terug aan de Sinterklaasfeesten als kind in Almelo.
Bernie vond de congreszaak een saaie bedoening, doch Hein ontdekte al gauw hoe de koptelefoon voor simultaanvertaling werkte. Je kon de toespraken beluisteren in Engelse, Duitse, Franse en Italiaanse versie. Het hielp een beetje de tijd te doden.
de tijd hebben tot
-
beschikken over tijd tot aan het genoemde tijdstip
Zo'n twee maanden van tevoren trekken de leden van het gezin (en de oma's doen ook mee) wie voor wie een surprise gaat maken, onder strikte geheimhouding. En dan heb je tot 5 december de tijd iets te bedenken voor die persoon wat verband houdt met hem of haar.
de tijd korten; de tijd verdrijven
-
door ontspanning of het zoeken van een bezigheid ervoor zorgen dat men de tijd waarover men beschikt zonder verveling doorbrengt
Synoniem: de tijd slijten; de tijd doden
Een kennelijk verliefd paartje kortte de tijd door elkaar in het openbaar schaamteloos en langdurig te omhelzen.
En je kunt de tijd korten met kijken. Op de rijweg passeert een gekuifde jongen, die op zijn scooter met succes de geluidsbarrière doorbreekt.
Daar lag de twintig jaar oude Henri Matisse te herstellen van een hernia, en zich zichtbaar te vervelen. De patiënt in het bed naast hem verdreef de tijd met het kopiëren van Zwitserse landschapschilderijtjes, en zei tegen zijn buurman: moet je ook gaan doen. En dat gebeurde. Henri's moeder bracht haar zoon een verfdoos.
De elite trekt zich terug in hun buitenhuizen met als grootste zorg of de komkommer-sandwiches op tijd geserveerd worden. Omringd door verzonnen vrienden voeren ze gesprekken op de rand van nonsens. Lichtvoetig bewegen ze zich door dubbellevens en verdrijven de tijd met het opvijzelen van hun gemaskeerde ego's.
de tijd nemen; zijn tijd nemen
-
de nodige hoeveelheid tijd besteden aan iets of vrijmaken om het genoemde te volbrengen
Vanwege de bijzondere sfeer en de historische gebouwen moet u zeker de tijd nemen om er te wandelen.
Ik laat studenten ook altijd rustig de tijd nemen en zal ze nooit afjagen.
VVD en CDA willen echter de tijd nemen om het wetsvoorstel van A tot Z te bestuderen.
Ik bestelde in het restaurant [...] een bij een cholesterolpatiënt passende biefstuk zonder enige saus. Wel een half flesje wijn, een geciviliseerde gewoonte. Ik nam mijn tijd, was heel ontspannen, maar niet helemaal gelukkig.
de tijd ontbreekt
-
de hoeveelheid beschikbare tijd is onvoldoende
Heel vroeg in de morgen nemen we de bus naar Caïro via nog twee oases (waarvoor ons de tijd ontbreekt om er halt te houden).
de tijd slijten
-
de tijd waarover men beschikt spoedig voorbij doen gaan met zekere bezigheid, vooral met iets dat men aangenaam vindt; de tijd verdrijven
Synoniem: de tijd [korten, verdrijven]; de tijd doden
Je zou zeggen dat verveling tegenwoordig niet meer mogelijk is met honderden tv-zenders, duizenden computerspelletjes en de smartphones waarmee je ongeveer alles kan… Toch ervaren we nog vaak verveling en dit zet ons aan tot eten, want eten geeft je een goed gevoel en slijt de tijd.
Het liefst zat Willem op de rand van zijn bed een beetje gitaar te spelen en de rest van de tijd sleet hij met plaatjes draaien.
Op zolder kreeg hij een schuilplaats, in de schoorsteen, achter een wand van imitatie-stenen. Hij sleet de tijd door wiskunde te studeren, door 's avonds "eindeloos" bridge te spelen met de familie en betrouwbare kennissen en door huishoudelijk werk te doen, zoals aardappelen schillen.
(de) tijd hebben; de tijd niet hebben
-
beschikken, respectievelijk niet beschikken over voldoende of de noodzakelijke tijd om iets te doen
De VVD suggereert een aanpak die fasegewijs verloopt, zodat de horeca-exploitanten de tijd hebben om zich te kunnen aanpassen aan de nieuwe maatregelen.
Geert heeft tijd om nog wat na te praten.
Ik heb niet de tijd om daarover uit te weiden.
Bovendien heeft de Sociale Inspectie ook opgemerkt dat het aantal advertenties voor massagesalons in stijgende lijn gaat, maar zij heeft nog niet de tijd gehad om die plaatsen te controleren.
-
al dan niet voldoende tijd hebben om te wachten; wel of geen haast hebben
De tafel wordt gezellig gedekt en we vragen de bewoners wat zij willen eten en drinken. We hebben tijd, dus het geeft niet wanneer ze lang moeten nadenken.
Wat hij kan, is voor mij te hoog gegrepen. Nu toch nog. Ik ben verplicht langer te wachten, maar ik heb tijd. Ik word volgend jaar pas 22.
Een lijstje dat we natuurlijk niet afgewerkt kregen, maar we hebben tijd.
(de) tijd maken voor iets
-
zijn werkzaamheden en bezigheden zodanig organiseren dat de nodige tijdsruimte beschikbaar wordt voor het genoemde
Wij hadden [...] nog geen tijd gehad of tijd gemaakt om warm te eten, en dit begon zwaar te wegen.
In de klas wordt tijd gemaakt voor kennisoverdracht en het inoefenen van de nieuw aangeleerde materie. Er is echter onvoldoende ruimte om de leerstof te doorgronden.
(de) tijd rekken
-
door bewust dralen of door enige handeling de uitvoering of voortgang van iets vertragen om meer tijd ter beschikking te krijgen voor iets; opzettelijke vertraging veroorzaken zodat men door het uitstel iets kan bewerkstelligen
Synoniem: tijd winnen
Volgens hen proberen de christen-democraten tijd te rekken en de massale roep om verandering die bij de referenda opklonk, te doen vergeten.
Kwaadwilligen zouden zelfs kunnen zeggen dat het voorstel van de beurs van gisteren alleen maar de bedoeling heeft de discussie drastisch te verbreden en daarmee tijd te rekken.
(de) tijd vinden voor iets
-
tussen andere bezigheden de nodige tijd voor iets vrijmaken
Stel dat een klant je € 2.500 zou geven om een specifiek vakboek te lezen. Zou je dan wel tijd vinden? Zie je, het is een kwestie van prioriteit.
Andere activiteiten (docent, organist en concertprogrammeur) noodzaken mij telkens om bewust tijd te zoeken, tijd te vinden en ook de tijd te nemen om te componeren.
Het dekreet van 1991 bevat een regeling waardoor de studielast in toom kan worden gehouden. Zo kunnen studenten nog tijd vinden voor andere aktiviteiten die ook een vormende waarde hebben.
Hij zou, pendelend tussen Kortrijk, Oostduinkerke en Brussel, wel de tijd vinden om wat denk- en schrijfwerk te verrichten zonder de dagelijkse drukte van het gewone werkjaar.
dure tijd
-
hoeveelheid werktijd die men tegen een hoge prijs in rekening moet brengen
Natuurlijk kan een bedrijf zelf een logboek opstellen. Maar wij zien dat het gewoonweg te veel 'dure' tijd kost. Tijd die een ondernemer beter aan het ondernemen kan besteden.
Doordat jij op elk moment een goed overzicht hebt in je bedrijfscijfers, kun je op tijd bijsturen en verliesgevende activiteiten op tijd stoppen [...]. Voor je accountant wordt het ook veel makkelijker om mee te kijken in jouw cijfers. Hij of zij kan je daardoor beter kan adviseren en eventueel bijsturen. Door regelmatig mee te kijken is jouw accountant ook minder (dure) tijd kwijt met het doen van aangifte en het opstellen van een jaarrekening.
een moment tijd; een uur tijd; een week tijd; een maand tijd; een jaar tijd
-
zoveel tijd als wordt uitgedrukt in de tijdseenheid
Je wordt als toeschouwer van het ene probleem naar het andere gejaagd zonder een moment tijd om na te denken.
Vijf uur. Om zes uur vertrekken we. Een uur tijd om te douchen, te pakken en te ontbijten.
Een kroon of een brug wordt niet direct in uw mond gemaakt maar in een tandtechnisch laboratorium. Hiervoor is ongeveer een week tijd nodig.
De sociale partners krijgen opnieuw een maand tijd om afspraken op papier te zetten.
Organisatie en uitvoering vergt een jaar tijd en dat is volgens hen te lang.
een zee van tijd
-
een zeer grote hoeveelheid beschikbare tijd
Toen hij 21 jaar geleden met pensioen ging, had hij ineens een zee van tijd.
Ik heb een zee van tijd, en geen enkele verplichting.
het zal mijn tijd wel duren; het zal zijn tijd wel duren
-
ter uitdrukking dat de genoemde persoon of zaak zekere situatie wel zal volhouden gedurende de hoeveelheid tijd die nog beschikbaar is in de rest van zijn leven of bestaanVaak ook met de bijgedachte aan gelatenheid of passiviteit waarmee men een situatie ondergaat
De aanvankelijke betrokkenheid bij de planvorming is - als gevolg van de onmacht om daadwerkelijk mee te mogen spreken - omgeslagen in een apathische houding: 'het zal mijn tijd wel duren'.
Hij schoof de moeilijkste problemen met een kwinkslag terzijde [...]. Het zal mijn tijd wel duren, placht hij te zeggen.
De Belgische houding in het conflict wordt [...] vooral bepaald door de hopeloze verdeeldheid van de regering. Paars-groen hoopt dat het zijn tijd zal blijven duren. Tenminste tot de ontbinding van het parlement in april. Zo omzeilen ze een regeringscrisis.
Weer anderen blijken het met de overgangstijd op een akkoordje te hebben gegooid. Je ogen sluiten en zo lang mogelijk gewoon doorgaan dus. Ik wind mij niet op, want het zal mijn tijd wel duren. Desinteresse en vrijblijvendheid.
Veranderen is lastig: "Het gaat al jaren zo. Het zal mijn tijd wel duren".
in de eigen tijd
-
in de tijd waarover iemand vóór of na de werktijd of schooltijd beschikt en die men naar eigen inzicht mag besteden; in de tijd waarin men is vrijgesteld van werk of school
Synoniem: vrije tijd
Antoniem: in de baas zijn tijd
Eigen tijd. Veel mensen denken dat wanneer je in privétijd iets maakt met je eigen materiaal, de werkgever daar niets over te zeggen heeft. Niets is minder waar. Zo kan in eigen tijd gemaakte software toch van uw baas zijn.
in geen tijd; in minder dan geen tijd
-
in zeer weinig tijd; na verloop van een zeer geringe hoeveelheid tijd; na een zeer korte tijd
Synoniem: [binnen, in] een mum van tijd
We zaten in geen tijd door onze voorraad heen en de producent kon niet volgen.
De man groeide in geen tijd uit tot een internationale vedette.
De heuvel was door reizigers en archeologen aangeduid als de meest waarschijnlijke plaats van handeling. Schliemann begon er opgravingen in 1872 en in minder dan geen tijd vond hij zeven steden boven elkaar.
Als straks de bel ging, liep de school in minder dan geen tijd leeg.
Supersnelle treinen en moderne autosnelwegen voeren u in minder dan geen tijd naar Amsterdam.
tijd kopen
-
door voorlopige maatregelen de definitieve beslissing over iets tijdelijk uitstellen
Laat ik beginnen met te zeggen dat tijd kopen op zichzelf een goede tactiek is. Als je niet zeker weet wat je wilt gaan doen is het soms handig om een besluit uit te stellen en even af te wachten hoe het incident zich ontwikkelt.
Als de gemeenteraad ermee instemt wil het college van B en W met een injectie van 600.000 euro tijd kopen om een structurele oplossing te vinden voor de financiële malaise van het Muziekgebouw.
"Het akkoord is er vooral om tijd te kopen [...]. In de komende maanden wordt gekeken wat er daarna met Griekenland moet gebeuren." Volgens hem heeft het land na die vier maanden opnieuw geld nodig. Dat is dan voor de derde keer.
tijd van leven
-
hoeveelheid tijd die men nog ter beschikking heeft om te leven of die nodig is om iets gedurende zijn leven nog te volbrengen
Ik stak mijn geld in films en in andere vormen van kunst en amusement. En nu alweer een nieuw leven, alsof mij nog voldoende tijd van leven rest. Ik, zieke man, heb het eeuwige leven niet.
Daartoe moet de collectie geordend worden, gecatalogiseerd. Ik heb er een begin mee gemaakt, maar ik weet niet of ik tijd van leven heb om het af te maken.
De belangrijkste doelstelling is het verkorten van de juridische procedures, aangezien slachtoffers van mesothelioom, de zwaarste vorm van asbestkanker, meestal nog maar weinig tijd van leven hebben.
tijd verliezen
-
door een inefficiënte, langzame handelwijze of tegenslag meer tijd nodig hebben om iets te volbrengen
De schepen hebben een zeer strikt vaarschema. Als ze te veel tijd verliezen kan de hele lading beginnen te rotten of overrijp worden.
We horen vaak dat onze processen ingewikkeld zijn, en dat we veel tijd verliezen met inefficiënte procedures.
Er is een telefoontje gekomen met de mededeling dat er in het gebouw een bom is gelegd [...]. Hij draaide zich naar de anderen. "We mogen geen tijd verliezen. Pak jullie waardevolle spullen, als je die in je directe omgeving hebt. De rest krijgen we desnoods vergoed. Naar buiten!"
tijd winnen
-
door een efficiëntere werkwijze, door een snelle of onmiddellijke start enz. minder tijd nodig hebben om iets te volbrengen
Wij zouden natuurlijk nog een paar andere stations kunnen overslaan. Alkmaar, Eindhoven en Sittard, bijvoorbeeld [...]. Ook zouden wij nogal wat tijd winnen, als wij het knooppunt Utrecht overslaan.
Ze sprak rustig en vertelde dat haar vriend haar verlaten had, dat ze niet tegen de eenzaamheid opkon en dat ze er een einde wilde aan maken. In zulke gevallen is tijd winnen de aangewezen tactiek. Empathie is niet mijn sterkste punt; ik ben allesbehalve een specialist in gebroken harten en sprak vermoedelijk niet de juiste woorden [...]. Ik hield haar desalniettemin een halfuur aan de praat. Ze vroeg tenslotte of ik ter plaatse wilde komen.
-
door bewust dralen of door enige handeling de uitvoering of voortgang van iets vertragen om meer tijd ter beschikking te krijgen voor iets; door opzettelijke vertraging uitstel verkrijgen om iets te ondernemen
Synoniem: (de) tijd rekken
Ze willen op zijn minst tijd winnen, om hun obstructie tegen de uitvoering [...] te kunnen voortzetten.
Er werd wederzijds met financiële en juridische spitsvondigheden geargumenteerd. Een datum voor de uitspraak werd niet vastgelegd. Plateus wil vooral tijd winnen om te voorkomen dat de fusie tijdig kan goedgekeurd worden door de Algemene Vergaderingen van de twee clubs.
Hij wil tijd winnen, uitstellen.
vrije tijd
-
tijd waarover iemand vóór of na de werktijd of schooltijd beschikt en die men naar eigen inzicht mag besteden; tijd waarin men is vrijgesteld van werk of schoolVaak voorafgegaan door een bezittelijk voornaamwoord.
Synoniem: in de eigen tijd
De mensen in Nederland hebben steeds minder vrije tijd en de vrije tijd die ze hebben, brengen ze steeds meer in en rond hun eigen huis door.
Zijn ambtenarenbestaan liet hem voldoende vrije tijd om te schrijven.
Twintigers hebben naast hun schoolbezigheden tal van verplichtingen. In de schamele uurtjes vrije tijd die ze hebben, trekken ze zich terug in hun fantasiewereld.
Zelf kent ze nauwelijks grenzen tussen haar professionele leven en haar vrije tijd.
Zij volgden in hun vrije tijd een cursus die opleidt tot het diploma bedrijfskader, in Nederland een erkende toegang tot het heao.
zijn tijd indelen; zijn eigen tijd indelen
-
de tijd waarover men beschikt volgens een plan verdelen over verschillende bezigheden
Daarbij wordt ook geleerd hoe een agenda gebruikt moet worden en hoe de tijd ingedeeld moet worden.
Pas toen hij stopte met werken kon hij zijn tijd weer zelf indelen.
Het gaat erom hoe mensen hun tijd indelen na een verandering in hun leven. Ook na bij voorbeeld een scheiding moeten mensen hun tijd vaak anders besteden of indelen.
Ik kan heerlijk mijn eigen tijd indelen en het werk combineren met de opvoeding van mijn kinderen.
zonde van de tijd
-
( Gezegd van zaken)ter uitdrukking dat men het zinloos of nutteloos vindt of de moeite niet waard om een hoeveelheid tijd te besteden aan wat in het verband wordt genoemd: het genoemde is tijdverlies
Nu nog zijn dokters wel een half uur tot driekwartier bezig met het vinden van een 'bed' voor patiënten die doorverwezen moeten worden. Dat is zonde van de tijd [...]. Bovendien zit de wachtkamer van de huisarts al bomvol, de dokter heeft wel wat anders te doen dan die ene patiënt ergens geplaatst te krijgen.
Al dat gepraat over jezelf, dat is zonde van de tijd.
Zou hij ons eens een weekje met rust laten en een aantal pagina's geven om ons uit te vieren, dan zouden we stellig met onze dolle ideeën een onuitvoerbaar script gaan schrijven, ook alweer zonde van de tijd.
Spreekwoorden
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- aanbiedingstijd
- aanlegtijd
- aanlooptijd
- aanpassingstijd
- aanrijtijd
- aansluitingstijd
- aanspreektijd
- aanstellingstijd
- aanvliegtijd
- aanvoertijd
- aanvraagtijd
- acceleratietijd
- adaptatietijd
- ademhalingstijd
- administratietijd
- adoptietijd
- adviseringstijd
- afbreektijd
- afhandelingstijd
- afhandeltijd
- afkoelingstijd
- afkoeltijd
- afleveringstijd
- aflevertijd
- afnametijd
- afspraaktijd
- afstaptijd
- analysetijd
- antwoordtijd
- arbeidstijd
- assemblagetijd
- baktijd
- bedenktijd
- bedieningstijd
- bedrijfstijd
- beeldtijd
- begeleidingstijd
- behandelingstijd
- behandeltijd
- belichtingstijd
- beltijd
- bemiddelingstijd
- beoordelingstijd
- beraadslagingstijd
- bereidingstijd
- beschikbaarheidstijd
- bestralingstijd
- betekenistijd
- bevoorradingstijd
- bewaartijd
- bewegingstijd
- bewerkingstijd
- bezichtigingstijd
- bezinningstijd
- blancheertijd
- blessuretijd
- bloedingstijd
- bloktijd
- blootstellingstijd
- blustijd
- bodemtijd
- bonustijd
- boortijd
- boottijd
- bouwtijd
- braadtijd
- brandtijd
- broedtijd
- bureautijd
- chronometertijd
- circulatietijd
- cliëntentijd
- communicatietijd
- compileertijd
- composteertijd
- computertijd
- connectietijd
- consultatietijd
- contacttijd
- contracttijd
- controletijd
- cyclustijd
- daaltijd
- decodeertijd
- deeltijd
- denktijd
- diensttijd
- doktijd
- dompeltijd
- doorlooptijd
- doorschakeltijd
- doorstroomtijd
- downloadtijd
- downtijd
- draagtijd
- drachttijd
- drinktijd
- droogligtijd
- droogtijd
- duiktijd
- duurtijd
- echotijd
- examentijd
- experimenteertijd
- expositietijd
- exposuretijd
- extractietijd
- fermentatietijd
- fietstijd
- filetijd
- fixeertijd
- flitstijd
- formatietijd
- frituurtijd
- gaartijd
- garantietijd
- gebruikstijd
- gedoogtijd
- geneestijd
- generatietijd
- genezingstijd
- gesprekstijd
- gewenningstijd
- halfwaardetijd
- halteringstijd
- halveringstijd
- handelstijd
- hardingstijd
- herhaaltijd
- herhalingstijd
- herlaadtijd
- hersteltijd
- horlogetijd
- huiswerktijd
- huurtijd
- inbeltijd
- incubatietijd
- injectietijd
- inlaadtijd
- inslaaptijd
- inspeeltijd
- installatietijd
- instroomtijd
- instructietijd
- instrumenttijd
- internettijd
- intervaltijd
- interventietijd
- interviewtijd
- invaarttijd
- invultijd
- inweektijd
- inwerkingstijd
- inwerkingtijd
- inwerktijd
- inzettijd
- keertijd
- kennismakingstijd
- kiemtijd
- kijktijd
- koeltijd
- kooktijd
- koppeltijd
- krediettijd
- kweektijd
- laadtijd
- laboratoriumtijd
- lageringstijd
- lastijd
- latentietijd
- leeftijd
- leegstroomtijd
- leertijd
- leestijd
- levenstijd
- levertijd
- ligtijd
- looptijd
- lostijd
- luistertijd
- machinetijd
- managementtijd
- maximumtijd
- meettijd
- minimumtijd
- montagetijd
- nadraaitijd
- nagalmtijd
- nakijktijd
- nazichttijd
- normtijd
- observatietijd
- oefentijd
- omkeertijd
- omloopstijd
- omlooptijd
- omrijtijd
- omsteltijd
- omwentelingstijd
- onderhandelingstijd
- onderwijstijd
- onderzoektijd
- onlinetijd
- ontdekkingstijd
- ontdooitijd
- ontlaadtijd
- ontruimingstijd
- ontspanningstijd
- ontwikkelingstijd
- ontwikkeltijd
- opbouwtijd
- opeenvolgingstijd
- openingstijd
- operatietijd
- opfristijd
- opkomsttijd
- oplaadtijd
- opleidingstijd
- opnametijd
- opslagtijd
- opsluitingstijd
- opsluittijd
- opvangtijd
- opvolgtijd
- opwarmingstijd
- opwarmtijd
- opzoektijd
- overdenkingstijd
- overdrachttijd
- overlevingstijd
- overslagtijd
- overstaptijd
- oversteektijd
- overzettijd
- parkeertijd
- passeertijd
- pauzetijd
- periodetijd
- perstijd
- pleittijd
- podiumtijd
- poetstijd
- politietijd
- praktijktijd
- prestatietijd
- privétijd
- proceduretijd
- processortijd
- procestijd
- productietijd
- proeftijd
- profieltijd
- programmatijd
- programmeringstijd
- projecttijd
- promotietijd
- pr-tijd
- pulstijd
- reactietijd
- realiseringstijd
- reclametijd
- recordtijd
- recuperatietijd
- redtijd
- reflextijd
- reistijd
- rekentijd
- rentetijd
- reparatietijd
- reservetijd
- responstijd
- retentietijd
- richttijd
- rijpingstijd
- rijptijd
- rijtijd
- rooktijd
- roostertijd
- rouleertijd
- rusttijd
- sabbattijd
- satelliettijd
- scantijd
- schoonmaaktijd
- schrijftijd
- selectietijd
- slingertijd
- sluitertijd
- sluitingstijd
- spoeltijd
- spreektijd
- staantijd
- stagetijd
- stakingstijd
- standbytijd
- standtijd
- steltijd
- stemtijd
- stijgtijd
- stooftijd
- straftijd
- studietijd
- studiotijd
- surftijd
- synchronisatietijd
- takttijd
- telefoontijd
- televisietijd
- terugkeertijd
- terugverdientijd
- totaaltijd
- trainingstijd
- transfertijd
- transittijd
- transporttijd
- treintijd
- trektijd
- tv-tijd
- uiteenvaltijd
- uithardingstijd
- uithardtijd
- uitklinktijd
- uitlektijd
- uitlooptijd
- uitrijtijd
- uitruktijd
- uitvaartijd
- uitvaltijd
- uitvoeringstijd
- uitwerktijd
- vaartijd
- valtijd
- vegetatietijd
- verbindingstijd
- verblijfstijd
- verblijftijd
- verdubbelingstijd
- vergadertijd
- verhardingstijd
- verhittingstijd
- verplaatsingstijd
- vertraagtijd
- vertragingstijd
- vervaltijd
- vervoertijd
- verwarmingstijd
- verwerkingstijd
- verwittigingstijd
- verzendingstijd
- verzendtijd
- verzorgingstijd
- videotijd
- vlamtijd
- vliegtijd
- volhoudtijd
- voltijd
- vooraanmeldingstijd
- voorbereidingstijd
- voorlooptijd
- voorraadtijd
- voorspeltijd
- voorspoeltijd
- voorverwarmingstijd
- voorverwarmtijd
- voorwaarschuwingstijd
- voorweektijd
- vormingstijd
- vultijd
- waarnemingstijd
- waarschuwingstijd
- wachttijd
- wastijd
- waterinstroomtijd
- weektijd
- wegrijtijd
- wentijd
- werkingstijd
- werktijd
- winkeltijd
- yogatijd
- zeiltijd
- zelfstudietijd
- zendtijd
- zettijd
- zettingstijd
- zittingstijd
- zoektijd
- zontijd
- zoogtijd
- zorgtijd
- zuigtijd
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- tijdaandeel
- tijdanalyse
- tijdbeheer
- tijdbelasting
- tijdbesparend
- tijdbesparing
- tijdbesteding
- tijdbestek
- tijdbewust
- tijdbonificatie
- tijdbudget
- tijdcategorie
- tijdcompensatie
- tijdcontrole
- tijdcoördinatie
- tijddodend
- tijdgebrek
- tijdgebruik
- tijdgericht
- tijdindeling
- tijdintensief
- tijdinvestering
- tijdkaart
- tijdklok
- tijdkrediet
- tijdkwestie
- tijdmanagement
- tijdnood
- tijdoffer
- tijdopname
- tijdopslorpend
- tijdoverschrijdend
- tijdoverschrijding
- tijdpad
- tijdpassering
- tijdpatroon
- tijdplan
- tijdplanning
- tijdprobleem
- tijdproductie
- tijdrace
- tijdregistratie
- tijdrekken
- tijdrestrictie
- tijdrovend
- tijdsautonomie
- tijdsbalans
- tijdsbeheer
- tijdsbelasting
- tijdsbeleid
- tijdsbeparing
- tijdsbeperking
- tijdsbeslag
- tijdsbesparend
- tijdsbesparing
- tijdsbesteding
- tijdschatting
- tijdschema
- tijdschrijven
- tijdscompressie
- tijdscontrole
- tijdsdelen
- tijdsdruk
- tijdsdynamiek
- tijdsefficiëntie
- tijdsevenredig
- tijdsgebrek
- tijdsgebruik
- tijdsgevoelig
- tijdsignalering
- tijdsindeling
- tijdsindicatie
- tijdsintensief
- tijdsinvestering
- tijdsinvulling
- tijdsinzet
- tijdsklok
- tijdskosten
- tijdskrediet
- tijdsmaat
- tijdsmanagement
- tijdsmarge
- tijdsmotief
- tijdsnood
- tijdsoevereiniteit
- tijdsopgave
- tijdsorganisatie
- tijdsoverbrugging
- tijdsoverschrijding
- tijdsoverweging
- tijdsoverzicht
- tijdspad
- tijdspassering
- tijdspatroon
- tijdsplan
- tijdsplanning
- tijdspolitiek
- tijdsredenen
- tijdsregistratie
- tijdsregulering
- tijdsrisico
- tijdsschema
- tijdssituatie
- tijdstraject
- tijdstudie
- tijdsverdeling
- tijdsvereiste
- tijdsvergoeding
- tijdsverspilling
- tijdsvoordeel
- tijdsvoorwaarde
- tijdswaardering
- tijdswinst
- tijdtekort
- tijdverantwoording
- tijdverbruik
- tijdverdrijf
- tijdverdrijving
- tijdvereffening
- tijdverlet
- tijdverlies
- tijdverslindend
- tijdverspilling
- tijdverzuim
- tijdvriendelijk
- tijdvrijheid
- tijdvullend
- tijdvulling
- tijdwinst
Als deel van een samenstellende afleiding
tijd 6.1
(sport en recreatie; politiek en bestuur)
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 6.0 : 6.1 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een tijdsruimte
- [Instrument] wordt vaak gemeten met een chronometer
- [Object betroffen] heeft betrekking op de hoeveelheid tijd die een sporter nodig had voor zijn sportprestatie of waarbinnen men een bepaalde sportprestatie moet leveren
Algemene voorbeelden
Toekenning der punten. 1e Proef - Barema C. Het verschil tussen de beste en de andere deelnemers wordt omgezet in punten door de tijd te vermenigvuldigen met 0,50.
Op het programma staan op 8 maart achtereenvolgens: - Een ploegenachtervolging over 12 ronden, waarbij de tijd van de derde rijder bepalend is. De ploeg met de snelste tijd is winnaar; - Een afvalwedstrijd over 24 ronden.
Combinatiemogelijkheden
als object bij een werkwoord
- een tijd lopen
- een tijd rijden
De atleet liep een tijd van 1.44,18.
De Rus, die in februari in Heerenveen het WK sprint won, reed een tijd van 1.13.30.
met adjectief ervoor
- een goede tijd
- een slechte tijd
- een snelle tijd
- uitstekende tijden
Ik moest een goede tijd rijden. Want 1.53 was voor een buitenbaan snel.
Vorig jaar was ik eigenlijk geblesseerd, en eindigde met een slechte tijd.
Met een snelle tijd van 8.49 sec. op de 60 m. maakte Marjan Bakker het succes voor AV de Sprinter compleet.
De talentvolle loopster liep zowel op de 600 meter als op de 300 meter horden uitstekende tijden.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- de winnende tijd
- een schitterende tijd
- winnende tijden
De winnende tijd werd gelopen door Gert-Jan Liefers, Neerlands 3000 meter specialist, in een tijd van 14 min 58 sec.
Na de helft van de race moest ze afhaken en Debby won hier haar 3e gouden medaille met de schitterende tijd van 1.15.6.
Met winnende tijden op de 200 meter wisselslag (2.27.2) en 200 meter schoolslag (2.45.5) en belangrijke aandelen in twee estafettes was ze van grote waarde voor de totaalscore van de ploeg uit Steenwijkerwold.
met voorzetselgroep
- een tijd van 2'24"
- een tijd van 60 seconden
'Emile pakte mij met een enorme tackle langs achter, en ik verloor zienderogen veld. Tot ik op het idee kwam om een schietgebed tot God onze Heer te richten, zodat ik alsnog verdienstelijk zevende werd, in een tijd van 2'24" rond.'
Bij tijdraces wordt voor dat team een tijd van 60 sec. genoteerd.
in voorzetselgroep
- binnen de tijd
Bij de derde task (maximum distance), was nog een scoringsperiode opgegeven. Hier was dan de moeilijkheid weer om binnen de tijd in het scoringsgebied te komen, door laag te varen kon je de maximale afstand makkellijk halen maar kon je in tijdgebrek komen, door hoger te varen en hierdoor een grotere snelheid te halen, riskeerde je het gebied te missen omdat de bovenwind te rechts stond.
- buiten de tijd
Michel Blaton had geen problemen met de uitgetekende lijnen maar de Waal meende er een gezondheidswandeling van te maken en kwam nipt buiten de tijd binnen.
Vaste verbindingen
een tijd klokken; een tijd neerzetten; een goede tijd neerzetten
-
bij een sportactiviteit de genoemde tijd presteren, laten optekenen
Ze klokte een tijd van 2 minuten 8 seconden en 45 honderdsten over de twee manches.
De 200 m. rug '82 leverde voor Karin Andeweg goud op, ze zette een tijd neer van 2.52.7.
Winnen is hier niet het belangrijkste, er moet een goede tijd neergezet worden.
Woordfamilie
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- baantijd
- besttijd
- brutotijd
- chronotijd
- deeltijd
- doorkomsttijd
- eindtijd
- handtijd
- kampioenstijd
- kanontijd
- kilometertijd
- kwalificatietijd
- laptijd
- limiettijd
- mannentijd
- marathontijd
- nettotijd
- openingstijd
- parcourstijd
- recordtijd
- rondetijd
- seizoentijd
- splittijd
- sprinttijd
- tienkilometertijd
- toptijd
- totaaltijd
- trainingstijd
- tussentijd
- vrouwentijd
- wedstrijdtijd
- wereldrecordtijd
- wereldseizoentijd
- wereldtijd
- wereldtoptijd
- zwemtijd
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
tijd 7.0
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een tijdsaanduiding
- [Geheel] is een deel van een systematisch ingedeeld tijdsverloop zoals dat in een tijdrekening of jaartelling wordt toegepast
- [Functie] dient als hulpmiddel om iets in een tijdsverloop te situeren
- [Duur] heeft een korte duur in het geval van een bepaald moment of een korte of lange duur in het geval van een bepaalde periode
- [Tijd] wordt precies gesitueerd in het tijdsverloop of is daar precies situeerbaar door tijdseenheden zoals seconden, minuten, uren, dagen, weken, maanden, jaren enz.
Algemene voorbeelden
GPS-service biedt gebruikers zeer nauwkeurige informatie over positionering overal op of nabij de oppervlakte van de aarde. Om dit te bereiken stuurt elk van de 24 satellieten signalen uit naar ontvangers. GPS bepaalt de locatie door het verschil tussen de tijd dat een signaal wordt verstuurd en de tijd dat het wordt ontvangen te berekenen.
Combinatiemogelijkheden
als subject bij een werkwoord
- eraan komen
- naderen
De tijd komt eraan dat ouders van leerlingen in groep acht zich gaan oriënteren op de vervolgschool.
De tijd nadert dat we ons kapitaal moeten versterken om aan de groeiende behoeften tegemoet te kunnen komen.
De tijd nadert dat op grond van de schade aan het DNA in kankercellen de oorzaak van de kanker kan worden aangewezen.
met adjectief ervoor
- een geschikte tijd
- een goede tijd
- een slechte tijd
- de juiste tijd
- goede tijden
- verschillende tijden
We bevinden ons weer midden in de donkere periode van het jaar, altijd een geschikte tijd om terug te blikken.
En nu is het herfst, een goede tijd om binnen te zitten, in het huis van Wil bijvoorbeeld, van wie de ouders vaak weg zijn, en waar ze plaatjes draaien.
Volgens de hoofddirectie [...] heeft het te lang geduurd voor het product op de markt kan worden gebracht en is het nu niet de juiste tijd daarvoor.
"Is het geen slechte tijd om te beginnen?" is dé vraag die mij het meest wordt gesteld als beginnend ondernemer [...]. Blijft over de vraag of er ook goede tijden zijn om te beginnen. Misschien zijn er handigere momenten.
De meeste akkerkruiden zijn éénjarige planten met een korte generatieduur en tot 3 generaties per jaar. Hun zaadproductie is zo hoog dat ze onder allerlei omstandigheden en op verschillende tijden steeds uit een groot reservoir van rustende zaden in de grond kunnen ontkiemen.
- zelfde tijd
Volgende week proberen we het gewoon weer. Zelfde tijd, dus rond de klok van 21.30 uur nederlandse tijd.
Morgen weer. Zelfde tijd, zelfde plaats.
met adjectivisch tegenwoordig deelwoord
- wisselende tijden
- de volgende tijden
Je werkt op wisselende tijden in dag-, avond-, nacht- en weekenddiensten.
De Avro-televisie zendt via Ned. 1 concertregistraties en documentaires uit op de volgende tijden: 30 april 14u, 3 mei 23.33u, 7 en 14 mei 14u, 17 mei 22.48u, 21 mei 14u, 24 mei 22.43u en 28 mei 14u.
met adjectivisch voltooid deelwoord
- de aangegeven tijd
- de aangekondigde tijd
- de afgesproken tijd
- de genoemde tijd
- de vastgestelde tijd
- een aangegeven tijd
- een aangekondigde tijd
- een afgesproken tijd
- een genoemde tijd
- een vastgestelde tijd
- (de) afgesproken tijden
- (de) voorgeschreven tijden
De autoriteiten wezen er later op dat op de naburige vliegvelden geen enkel vluchtplan was ingediend en dat de verkeerstorens geen enkel spoor hebben gezien van een toestel dat op de aangegeven tijd over het gebied zou zijn gevlogen.
Toen het idool eindelijk, een uur na de aangekondigde tijd, op het podium verscheen, werd hij door de kudde in de zaal geestdriftig toegeloeid.
Nadat de vergadering een half uur later dan de afgesproken tijd begon, bleek vervolgens geen enkel agendapunt noemenswaardige discussie op te leveren, en kon het publiek om negen uur de deur van het gemeentehuis weer achter zich sluiten.
Als u niet op de afgesproken tijd kunt komen bel dan even uw afspraak af.
De politie vraagt of buren of anderen die menen omstreeks de genoemde tijden op of in de omgeving van de beide locaties iets opvallends gezien te hebben, dit te melden.
Met een raketstoot van tien sekonden kwamen zij in een nauwkeurige koers om de veertig minuten in te halen die bij de lancering verloren gingen. Het gevolg hiervan is dat zij overmorgen, op de oorspronkelijk vastgestelde tijd, op de maan kunnen landen.
Gelukkig... het spoorwegverkeer hield zich weer aan de afgesproken tijden.
Alhoewel er geen voorgeschreven tijden voor gebed zijn, bidden boeddhisten 's morgens en / of 's avonds, evenals voor maaltijden.
met voorzetselgroep
- de tijd rond
In de tijd rond Kerstmis wordt net als tijdens de oude Saturnalia veel gefeest, gegeten en gedronken.
Weet je nog de tijd rond 1970 dat we die twee nieuwe slaapkamers en die nieuwe badkamer aan het huis hebben gebouwd?
Wat het lezen waard was zouden de Surinamers zelf schrijven. Dat deden ze ook, in de tijd rond de onafhankelijkheid: vele tientallen bundeltjes met vaderlandslievende ballades werden er volgeklad, maar een literaire traditie was daarmee nog niet gevestigd.
- de tijd voor een periode
- de tijd na een periode
Adventsactie werft fondsen voor concrete projecten in de tijd voor Kerstmis.
Het is weer de tijd na Pasen.
- tijd van aankomst
- tijd van vertrek
- tijd van de aankoop
Ze schreef dat ze een bad prefereerde, volgende week weer terugvloog en besloot met het vluchtnummer en de vermoedelijke tijd van aankomst op Schiphol.
De exacte tijd van vertrek van het schip uit de inschepinghaven krijgt u pas enkele dagen voor uw reis in verband met het juiste tijdstip dat het schip de vorige haven verlaten heeft of vertraging door veranderde weersomstandigheden.
Plaats en tijd van de aankoop zullen, net als de reden van de aankoop, in de herinnering vervagen en verdwijnen, maar het porseleinen kistje, teken van liefde, overleeft misschien.
- de tijd van de oogst
We waren al in het tweede deel van augustus en de tijd van de oogst naderde.
- tijden van samenkomen
In het kerkblad worden nadere gegevens over tijden van samenkomen vermeld.
- de tijd voor een actie
Pas nadat bij de volksraadpleging op 12 maart 1950 57,68 procent voor de terugkeer van de koning gestemd had [...], leek de tijd voor de terugkeer van de koning rijp.
Wereldhave wou van Carnaby Street af, omdat de tijd voor verkoop gunstig was.
in voorzetselgroep
- buiten deze tijd
- buiten deze tijden
U kunt per jaar maximaal 100 kilo asbest gratis inleveren op het scheidingsstation [...]. Dat kan elke donderdag van 07.30 tot 12.30 uur en buiten deze tijd op afspraak.
Deze deur is ontgrendeld op werkdagen tussen 08:00-18:00uur. Buiten deze tijden vindt bediening plaats middels het toegangscontrolesysteem en/of de deuropener op het telefoontoestel.
- gedurende die tijd
In een woning aan de Eikenstraat in Kampen is zondag tussen 18.45 en 19.50 uur ingebroken. De bewoners waren gedurende die tijd afwezig. Hebt u tussen deze tijdstippen iets gezien in de Eikenstraat dat mogelijk verband houdt met deze inbraak, belt u dan met de politie.
Dat betekent dat de nachtrust [...] duurt van 22.00 uur tot 8.00 uur en gedurende die tijd is het dus stil op het terrein. Ook overdag moet er een zekere rust zijn zonder onnodig lawaai van bijvoorbeeld radio of tv.
- in deze tijd
De IJsheiligen ontlenen hun benaming aan het gevaar van koud voorjaarsweer voor het gewas, dat in deze tijd in volle bloei staat.
- na deze tijd
- na die tijd
Kwamen de meeste buitenlanders voor 1675 uit Noorwegen, Zweden, Denemarken, de Duitse Noordzeekust en het Baltische gebied, na deze tijd nam hun aandeel verhoudingsgewijs af.
Het GATT-akkoord moet uiterlijk vandaag om 24.00 uur [...] gesloten zijn, omdat het Amerikaanse Congres na die tijd het akkoord mag amenderen.
- om dezelfde tijd
- om die tijd
Voorheen waren het vooral de hongerige bezoekers van de discotheek Lord Nelson die na vijf uur bij 't Prinsenplein een patatje of een frikadel kwamen eten. Nu moet hij om dezelfde tijd sluiten.
De straten van Ankara zijn 's avonds rond half zes weliswaar niet uitgestorven, maar de gebruikelijke files als gevolg van de vele overheidskantoren die om die tijd dicht gaan, ontbreken.
- omstreeks deze tijd
- omstreeks dezelfde tijd
- omstreeks die tijd
Regenen zal het in elk geval, begin augustus, maar laat ons hopen meer sterren dan water. Elk jaar doorkruist de aarde omstreeks deze tijd een meteorietenzwerm, en dat zorgt voor een schitterende sterrenregen.
Omstreeks dezelfde tijd maakt Corlieu de toen "eendenpoten" genaamde zwemvinnen en in 1931 werd de eerste redelijk zittende duikbril gemaakt.
Maar pas in de jaren zestig zou Dior met zijn Eau Sauvage de nieuwe geurcultuur voor het mannelijk deel van de bevolking acceptabel maken. Zulks zou nooit zijn gelukt zonder de wijziging die omstreeks dezelfde tijd in het mannelijkheidsideaal was opgetreden.
Omstreeks die tijd, het einde van de jaren zeventig, begin jaren tachtig, vond een omslag plaats in het denken over de rolverdeling van staat en markt.
Ongeveer vanaf 1850 kan men een geleidelijk economisch herstel constateren - onder meer door de baten uit Indië - en omstreeks die tijd ziet men een modernisering in technisch, industrieel en economisch opzicht.
- omtrent die tijd
Euh, ja, ik ben wel omtrent die tijd bij Mariette geweest, ja, maar de exacte datum, die weet ik niet meer, enfin, toch niet uit het hoofd.
- op zekere tijd
Loslaten moet ieder mens op zekere tijd: zijn ouders, kinderen, partner, maar ook eigen gevoelens: angst, wrok, bitterheid.
De wissel kan betaalbaar zijn: 1. op zekere tijd na zicht (nazichtwissel) [...]. 2. op zekere tijd na dagtekening (datowissel) [...]. 3. op een bepaalde dag (dagwissel).
- rond deze tijd
- rond die tijd
Dit soort afbeeldingen wordt pas na 1871 gemaakt. Je kunt eruit opmaken dat de consequentie van Darwins "Descent of man" algemeen begon door te dringen. De afbeeldingen tonen het vuur in haar oervorm [...]. Rond deze tijd voltooide het Westen ook haar fysieke en wetenschappelijke verkenning van de geografische wereld. Ze was er tot de laatste uithoek in doorgedrongen.
Beste ouders van de leerlingen van groep 7. Volgend jaar rond deze tijd bent u, samen met uw kind, bezig om een keuze te maken voor een school voor Voortgezet onderwijs. Dat is geen gemakkelijke keuze.
De Ilias en de Odyssea worden geschat op ± 1300 v. Chr. Deze sagen kunnen beter geschat worden, aangezien Troje rond die tijd inderdaad werd verwoest.
- sedert die tijd
- sinds die tijd
Ptoloméus Filadelfus, wilde zijn bibliotheek te Alexandrië vergroten en gaf daarom omstreeks 285 jaar vóór Christus, aan 72 Joodse geleerden bevel om die Griekse vertaling te vervaardigen. Sedert die tijd is deze bekend onder de naam "Overzetting der Zeventig", oftewel "Septuaginta" ook wel aangeduid met het Romeinse getal LXX.
Wat blijft is de constatering dat in de Franse tijd, tussen 1795 en 1813, Nederland in bestuurlijk en juridisch opzicht een enorme sprong voorwaarts heeft gemaakt, die niet gemaakt zou zijn zonder de buitenlandse (Franse) inmenging. Een dergelijke besluitvaardigheid heeft Nederland sinds die tijd niet meer gekend.
- tegen die tijd
Haalt de Auteurswet 2012? Ik denk het wel, tenzij tegen die tijd de laatste resten nationaal auteursrecht door de Brusselse harmonisatiemolen zijn vermalen.
Een werkbij wordt in de zomermaanden niet ouder dan zes of zeven weken. De vleugels zijn tegen die tijd gerafeld en haar rug is kaal geworden.
Door de regel hebben we geen auto's vrij. We gaan er echter van uit dat de inwerkperiode ongeveer 3 maand duurt en tegen die tijd proberen we een nieuwe chauffeur een vaste auto te geven.
- vanaf die tijd
De belangstelling voor het Oosten nam een andere vorm aan toen rond 1900 de Orient voor 'iedereen' toegankelijk werd. Opera's met exotische thema's werden vanaf die tijd gaandeweg minder sprookjesachtig op toneel gezet, in een gestileerd realisme, waarin ook de visie van de regisseur terug te vinden was.
- voor die tijd
Omdat veel kleinere luchthavens begin jaren zestig nog niet over lange startbanen beschikten, besteedde Boeing veel aandacht aan het zo kort mogelijk houden van de benodigde startlengte. De vleugel kreeg daarom een voor die tijd zeer geavanceerd ontwerp.
met ander, nevengeschikt substantief
- tijd en plaats
- tijden en plaatsen
De weggebruiker wordt afgerekend per gereden kilometer, waarbij het tarief afhangt van tijd en plaats.
"Als een tandarts een afspraak maakt met een patiënt en die komt op de afgesproken tijd en plaats niet opdagen, dan zou hem ook de afspraak in rekening worden gebracht", aldus de argumentatie van de klaagster.
De taak van docenten verandert in: meer begeleiden en minder doceren [...], meer ruimte voor individueel leren op verschillende tijden en plaatsen binnen of buiten de school en minder groepsleren op vaste tijden en plaatsen.
met dat-zin
- omstreeks de tijd dat
- rond de tijd dat
- tegen de tijd dat
We keken in die dagen met afgunst naar de zwaluwen, die omstreeks de tijd dat we weer in de schoolbanken moesten schuiven, zich opmaakten voor een lange vakantie, ergens in het verre warme zuiden.
De Mare heeft de betrokken officier van justitie gevraagd of deze zaak een testcase is. De officier ontkende dit, maar De Mare vindt het opvallend dat M. en zijn collega zijn opgepakt rond de tijd dat de euthanasiewet werd goedgekeurd door de Eerste Kamer.
Natuurlijk was daar de geruststellende aanwezigheid van de .32 Walther PPK, een automatisch wapen met een capaciteit van 8 kogels [...], maar Leo vroeg zich af of hij daar wat aan had als het er echt op aankwam. Tegen de tijd dat hij doorhad hoe je de trekker ook al weer overhaalde, hadden ze hem al drie keer in elkaar geslagen.
Daarna worden de beren met een vrachtwagen naar een omgeving gebracht die geschikt is voor beren. Dit is ongeveer een dag rijden, naar het Payette National Forest in de buurt van het dorpje McCall. Tegen de tijd dat de lente komt, worden de beren wakker in het bos, waar ze thuishoren.
Vaste verbindingen
bij tijden
-
op verschillende tijdstippen die elkaar met tussenpozen opvolgen
Ellen naast mij was veel kalmer, en zelfs Michel leek niet buitenmate ongerust. Hij kende dit reeds. Mij sprongen bij tijden de tranen uit de ogen en soms veerde ik op van een innerlijke schok, zelfs als er geen aanleiding toe was.
Want hoe populair hij in de jaren zeventig bij tijden ook geweest mag zijn, in die jaren was Lou Reed tamelijk stuurloos.
de tijd van het jaar
-
elke periode in een jaar die zich laat situeren op grond van jaarlijks terugkerende kenmerken, natuurverschijnselen, werkzaamheden enz.
De laag van het bos waarin de eekhoorn zich ophoudt hangt af van de tijd van het jaar. In de winter leven ze in de boomtoppen, maar in de herfst komen ze vrij veel op de grond om voedselvoorraden te verstoppen. Vanaf maart zijn ze ook weer op de grond te vinden om daar de voedselvoorraden op te zoeken en ander voedsel te verzamelen, want in die periode bezitten de bomen geen zaden meer.
We gebruiken bovendien ingrediënten die op dit moment voordelig zijn. Nu is dat bijvoorbeeld spitskool, paprika is in deze tijd van het jaar weer veel te duur.
Terwijl we mijmerden over de opvallende warme temperaturen voor de tijd van het jaar bracht de rode loper ons terug tot het Stuk waar we in Cinema Zed, de comfortabelste filmzaal van Leuven, verrast werden op een 'literatuurperformance' van Saskia de Coster.
(de) verkeerde plaats, (de) verkeerde tijd; (de) verkeerde tijd, (de) verkeerde plek
-
ter uitdrukking dat iemands toevallige aanwezigheid ergens op zeker tijdstip of in zekere periode en op zekere plaats tot diens nadeel of schade heeft geleid
De moeder was de verkeerde persoon op de verkeerde plaats op de verkeerde tijd. Ze hadden niet verwacht dat zij thuis zou zijn, en toen dat het geval bleek, hebben ze ook haar vermoord.
Dat was zo'n beetje het verhaal van mijn leven: verkeerde tijd, verkeerde plek.
een vaste tijd; vaste tijden
-
een onveranderlijk tijdstip als begin of einde voor iets
Hij moet zichzelf discipline opleggen, zodat hij op een vaste tijd opstaat en achter de computer gaat zitten.
Vorige week zijn daarom al de wijkraden en vertegenwoordigers van verzorgingshuizen uitgenodigd om mee te praten over de opzet van de servicebus. Die hebben mede bepaald dat er niet gekozen wordt voor een belbus of een willekeurige route, maar voor vaste tijden en haltes.
gisteren om deze tijd; gisteren rond deze tijd; morgen om deze tijd; morgen rond deze tijd
-
de vorige dag omstreeks dit tijdstip, resp. de volgende dag omstreeks dit tijdstip
Volgens mij is het nu kouder dan gisteren om deze tijd.
Ik ben net terug van Winterberg (gisteren rond deze tijd stond ik nog op de piste) en ik vond het zeer leuk!
Verder ga ik vast prijskaartjes maken voor morgen. Morgen om deze tijd zit ik al braaf te wachten op kopers.
De speurder: [...] [tot de lobbyist] Wie heeft de weddingschap gewonnen, denk je? De lobbyist: [kijkt op zijn horloge] Degene die morgen rond deze tijd nog aan zee zit en zijn woede verbijt om een verloren zaak.
mijn tijd is gekomen; zijn tijd is gekomen
-
het tijdstip dat bestemd is voor de genoemde persoon om te sterven is aangebroken
Wat maakte het uit of hij met dure, pijnlijke en uiteindelijk zinloze therapieën zijn leven enkele maanden rekte? Maar blijkbaar heeft een mens het recht niet meer om te zeggen: ja, mijn tijd is gekomen; ja, kom maar, dood.
op andere tijden
-
op andere tijdstippen
Zo kon je via knop vier op het ene moment een programma van de BBC ontvangen, terwijl er op andere tijden de BRT te beluisteren viel.
op gepaste tijden
-
op geschikte, juiste momenten; op tijdstippen die geschikt zijn
Spielberg filmde een uitgekiend verhaal, verliest zich op gepaste tijden in visuele spielereien, maar speelt vooral zijn grootste troef adequaat uit: Haley Joel Osment.
op geregelde tijden
-
op regelmatig terugkerende tijdstippen; in regelmatig terugkerende perioden
Euro-obligaties met vlottende koers (FRN - Floating Rate Notes). Obligaties waarvan de intrest op geregelde tijden opnieuw wordt bepaald voor de volgende periode (bijvoorbeeld om de zes maanden, voor de volgende zes maanden).
Ter voorkoming van plagen spuiten fruittelers elk jaar op geregelde tijden tegen dit insect.
op gezette tijden
-
op vooruit bepaalde, van te voren vastgestelde tijdstippen; in bepaalde, van te voren vastgestelde perioden
Op gezette tijden zullen verslagen worden opgesteld betreffende belangrijke arbeidsterreinen en over vijf jaar wordt een algehele evaluatie van de vorderingen gemaakt.
Een klokthermostaat, waarmee u op gezette tijden een bepaalde temperatuur kunt instellen.
In Jakarta organiseert hij op gezette tijden filmweken rond een bepaald land.
ten tijde van
-
op zeker moment of in zekere periode gesitueerd in het tijdsverloop
Toch blijkt nog steeds periodieke droogval in droge perioden en ten tijde van lage Rijnstanden niet te voorkomen.
Ten tijde van het Rupeliaan, een etage van het Oligoceen, is de Noordzee opgeschoven naar het oosten. Dat deed zich ongeveer 37 miljoen jaar geleden voor.
Deze maquette is tot vandaag de enige mogelijkheid om te laten zien hoe een voorstelling er ten tijde van de barok uitzag en is een enig stuk in ons cultureel erfgoed.
De routenaam verwijst naar de legendarische figuur Bakelandt: Soldaat in het Franse leger, deserteur, verzetsman, rover en bendeleider ten tijde van de Franse bezetting.
Het spel is via de Indiërs, Egyptenaren, Perzen, Grieken en de Romeinen in deze contreien gekomen. De eerste schriftelijke vastlegging van de spelregels was ten tijde van Plato (427-347 v. Chr.).
En dan maar vijandbeelden creëren als de "as van het kwaad" […]. Zo weigerde de Republikeins gedomineerde Senaat, nog ten tijde van president Clinton, het Verdrag voor een Algemene Stop van Atoomtests te ratificeren. De bevolking op Moruroa lijdt nog altijd onder de gevolgen van de Franse atoomtests.
Spreekwoorden
Woordfamilie
Als deel van een afleiding
Als rechterlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- aanbiedingstijd
- aankomsttijd
- aanlevertijd
- aanvangstijd
- aardappeltijd
- aardbeientijd
- afhaaltijd
- afsluitingstijd
- afspraaktijd
- afvaarttijd
- aspergetijd
- badtijd
- bakkerstijd
- baltstijd
- bedtijd
- begintijd
- besteltijd
- beurstijd
- bezettingstijd
- bezoektijd
- bezorgtijd
- bloeitijd
- boekentijd
- boekingstijd
- boetetijd
- bollentijd
- bombeltijd
- boottijd
- borreltijd
- bouwtijd
- breipennentijd
- brengtijd
- broedtijd
- bronsttijd
- brugbedieningstijd
- bruidstijd
- brunchtijd
- buslichtingstijd
- bustijd
- cadeautjestijd
- campagnetijd
- carnavalstijd
- consumptietijd
- cursustijd
- decembertijd
- deeltijd
- derbytijd
- eikeltijd
- eindexamentijd
- eindtijd
- etenstijd
- examentijd
- feesttijd
- festivaltijd
- gebedstijd
- geboortetijd
- gratificatietijd
- gymtijd
- herfsttijd
- hoofdpaaitijd
- hoogtijd
- hooitijd
- impulstijd
- inchecktijd
- indoortijd
- inlogtijd
- inlooptijd
- inpaktijd
- inschrijftijd
- instaptijd
- insteltijd
- introductietijd
- jaartijd
- jachttijd
- joeltijd
- kamptijd
- kantoortijd
- kastanjetijd
- kerktijd
- kermistijd
- kersentijd
- kerstmistijd
- kersttijd
- klastijd
- klusjestijd
- knikkertijd
- koffietijd
- komkommertijd
- koopjestijd
- kraamtijd
- lammertijd
- landingstijd
- legtijd
- lentetijd
- lestijd
- leveringstijd
- levertijd
- lijdenstijd
- lunchtijd
- markttijd
- melktijd
- midwintertijd
- nesteltijd
- neutralisatietijd
- notentijd
- ochtendtijd
- omslagtijd
- ontbijttijd
- oogsttijd
- openingstijd
- openstellingstijd
- openstellingtijd
- operatijd
- ophaaltijd
- opstaptijd
- opstarttijd
- paaitijd
- paartijd
- paastijd
- pakjestijd
- paringstijd
- passietijd
- patroontijd
- pillentijd
- planttijd
- premièretijd
- pruimentijd
- puzzeltijd
- rammeltijd
- rapportentijd
- reclametijd
- rentebedenktijd
- repetitietijd
- rouwtijd
- ruitijd
- schafttijd
- schakeltijd
- schemertijd
- sherrytijd
- siëstatijd
- sinterklaastijd
- slaaptijd
- sluitingstijd
- sluittijd
- snoeitijd
- speeltijd
- spertijd
- spinnentijd
- spitstijd
- starttijd
- stoptijd
- taptijd
- tegentijd
- tentamentijd
- theetijd
- toegangstijd
- trainingstijd
- trektijd
- tulpentijd
- uitgaanstijd
- uitverkooptijd
- uitzaaitijd
- uitzendtijd
- vacaturetijd
- vakantietijd
- vastentijd
- veertigdagentijd
- venstertijd
- verkiezingstijd
- verkooptijd
- verliestijd
- vertrektijd
- virustijd
- vistijd
- vliegentijd
- vlindertijd
- vloedtijd
- vluchttijd
- voedertijd
- voedingstijd
- voertijd
- voetbaltijd
- voorjaarstijd
- voorkeurtijd
- voorleestijd
- voortplantingstijd
- wektijd
- werktijd
- werptijd
- wespentijd
- wildtijd
- winkelopeningstijd
- winkelsluitingstijd
- winterbandentijd
- wintertijd
- wisseltijd
- wittebroodstijd
- zaaitijd
- zaktijd
- zittijd
- zomertijd
- zonnetijd
- zwemtijd
- zwermtijd
Als linkerlid in samenstellingen en samenkoppelingen
- tijdbepaling
- tijdbesturing
- tijdblok
- tijdbom
- tijdentabel
- tijdfrequentie
- tijdgeschakeld
- tijdgestuurd
- tijdinstelling
- tijdklok
- tijdmechanisme
- tijdontsteking
- tijdprogramma
- tijdreeks
- tijdreferentie
- tijdregeling
- tijdrelais
- tijdrelatie
- tijdrooster
- tijdsaanduiding
- tijdsadverbium
- tijdsafhankelijk
- tijdsbarrière
- tijdsbepaling
- tijdschrift
- tijdsein
- tijdsfout
- tijdsgegevens
- tijdsgrens
- tijdsignaal
- tijdsinconsistentie
- tijdsindicatie
- tijdsindicator
- tijdsinformatie
- tijdsinstelling
- tijdsklok
- tijdslot
- tijdsmechanisme
- tijdsontsteking
- tijdsopgave
- tijdstabel
- tijdsverplaatsing
- tijdsverschuiving
- tijdswijziging
- tijdtafel
- tijdzoemer
tijd 7.1
Betekenisbetrekking
Betrokken betekenissen | 7.0 : 7.1 |
---|
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een tijdsaanduiding
- [Object betroffen] heeft betrekking op een tijdstip dat of op een periode die juist, geschikt of vastgelegd is voor iets
Algemene voorbeelden
Het is nu de tijd om een winterjas uit te zoeken! De nieuwe collectie is grotendeels binnen.
Combinatiemogelijkheden
met voorzetselgroep
Inkatha-leider Mangosuthu Buthelezi zei gisteren dat de tijd voor vrede is aangebroken.
Vaste verbindingen
alles op zijn tijd
-
alles moet plaatsvinden op het daarvoor geschikte tijdstip of in de daarvoor geschikte periode, op een ordelijke wijze of zonder overhaasting
Daarna strekte hij zijn hand uit om Wouter de Ruyver te bellen, maar liet vervolgens die hand op de hoorn liggen. Hij móést het natuurlijk met Wout goedmaken – maar alles op zijn tijd.
Herman: 'Stop daarmee, Leo! Heb je al een advocaat voor Katrien? Wanneer krijgt hij haar vrij?' Leo: 'Rustig, rustig, alles op zijn tijd.'
Het is niet dat ze lui zijn in Farafra, maar alles op zijn tijd.
de tijd is gekomen dat
-
het juiste, geschikte tijdstip is aangebroken om
Kortom, de tijd is gekomen om af te stappen van een maatschappelijk hervormingsbeleid dat revendicatief en agressief overkomt, omdat het impliciet nog verwijst naar de oude klassenstrijd, een strijd met winnaars én verliezers.
een tijd van
-
een tijdstip dat of periode die geschikt of vastgesteld is voor wat in de van-bepaling wordt genoemd
Er is een tijd van waken en een tijd van slapen en die moeten allebei gelden voor iedereen, behalve natuurlijk voor nachtwakers en enige andere onvermijdelijke uitzonderingen.
Bij Nieuwe Maan bezetten Zon en Maan hetzelfde deel van de hemel; ze staan astrologisch in hetzelfde dierenriemteken [...]. Het is een goede periode om ons te richten op nieuwe ideeën, nieuwe plannen: het is een tijd van zaaien.
het is tijd; het wordt tijd
-
gezegd als aanmaning om dringend met iets te beginnen of op te houden en haast te maken
En nu snel een beetje, het is tijd.
Kom, het wordt tijd. Als we die tram nog willen halen.
Nog een koffie? En iets voor Rita? - Neen, dank je, het wordt tijd. De conferentie van de heren zal zo stilaan afgelopen zijn. Flip zal ook al onderweg zijn om jouw echtgenoot en broer af te halen.
Kom, Robert, het wordt tijd. De rommel ruimen we vanavond wel op.
het wordt tijd dat; het wordt tijd om; het wordt tijd voor; het is tijd dat; het is tijd om; het is tijd voor
-
het juiste ogenblik of de juiste periode is aangebroken om te doen wat het zinsverband verder bepaalt
Het is tijd dat men alle kaarten op tafel legt.
Het wordt tijd dat we de langdurig werklozen, waarvan we een jaar geleden nog zeiden: die komen nooit meer aan de bak, weer in beeld laten komen.
Het is tijd om het roer om te gooien.
Maar het is tijd om naar huis te gaan.
De meeste architecten van de computermaatschappij zijn nog steeds in leven maar ook zij worden een dagje ouder. Het is daarom, nu meer dan ooit, tijd om een exhaustieve computergeschiedenis te schrijven.
Chips maken van mens wandelende info-zuil. Stel je voor, je loopt door een winkelstraat langs een schoenenzaak als uit de luidspreker klinkt: 'Tijd om uw schoenen te verzolen'. In de toekomst worden we allemaal wandelende info-zuilen door microchips die standaard in allerlei producten zitten, vrezen privacy-beschermers.
"Ik vraag niet om een oorlog, maar het is tijd voor een hardere opstelling", zei zij.
Het wordt tijd dat we hier een beetje afkoelen, het wordt tijd voor een airconditioning.
hoog tijd; de hoogste tijd
-
een tijdstip dat of een periode die dringend, respectievelijk allerdringendst is voor iets; een tijdstip of periode waarna men niet langer kan wachten met ietsVaak voorafgegaan door het is, wordt of gevolgd door een dat-zin.
Ik vind het hoog tijd dat we werk maken van echte ontwapening en eerlijke ontwikkelingssamenwerking.
Het is hoog tijd voor een masterplan. Anders is er in Europa straks geen basisindustrie meer over.
Het wordt hoog tijd voor intensieve politieke actie om de kleine landschapselementen die nog bestaan op een effectieve wijze te beschermen.
Hoog tijd dat de waarheid niet zozeer verbloemd wordt dat ze daarin verstikt.
Op de vooravond van mijn dertigste levensjaar vond ik het trouwens de hoogste tijd een nieuwe koers te varen en niet langer mee te werken aan de dromen van iemand anders, doch wel te starten met het realiseren van mijn eigen dromen!
Hij vindt het de hoogste tijd dat de politiek iets van zich laat horen, 'om verdere schade aan de monarchie te voorkomen'.
De hoogste tijd dus dat de overheden de handen ineen slaan en beleid ontwikkelen om die teloorgang te stoppen.
het wordt mijn tijd
-
(
informeel )het juiste of geplande tijdstip om te vertrekken is aangebroken voor me; het is tijd voor me om weg te gaan'Het wordt mijn tijd,' zei hij. Hij lachte verlegen. 'Mijn vrouw vindt het niet prettig als ik laat thuiskom. Dan wordt ze ongerust.' Hij bedankte de gastheer en vertrok.
Het wordt mijn tijd; ik moet de volgende bus halen naar Goudswaard.
mijn tijd komt nog; mijn tijd komt zeker; zijn tijd komt nog; zijn tijd komt zeker; onze tijd komt nog; onze tijd komt zeker
-
als uitdrukking van de stellige verwachting dat een periode zal aanbreken waarin de genoemde persoon succes heeft of het geluk aan zijn kant krijgt
Als dan ook nog eens zijn moeder onder verdachte omstandigheden komt te overlijden is het hek van de dam. Michele zweert wraak. Hij zal niets uit de weg gaan of geweld schuwen. Alleen moet hij wel geduld hebben, zijn tijd komt nog wel.
Het Zwitserse wonderkind verkeek zich vannacht op de Japanse Nagatsuka. "Mijn tijd komt nog wel", meende de Zwitserse. "Van iedere nederlaag leer ik wel iets."
De liberalen moeten alleen hun tijd afwachten. Onze tijd komt zeker. Zeker. Ik weet niet wanneer, maar... - Nog vóór de verkiezingen van 1999? Dat denk ik wel, ja.
op zijn tijd
-
op een geschikt, juist of passend moment; op een tijdstip dat geschikt is
Synoniem: te gelegener tijd
Kamperen op verlaten stranden met de zee voor de deur [...]. De hele wereld voor ons alleen. Maar ja, af en toe is er een wasmachine nodig en een klein beetje bewoonde wereld op zijn tijd kan ook geen kwaad.
Goede controles en steekproeven op zijn tijd moeten ervoor zorgen dat we eerlijk kunnen concurreren.
op tijd
-
niet te laat; vroeg genoeg
Gelukkig voor de inzittenden nam een alerte passagier de plaats in van de bewusteloze piloot, om net op tijd de daling in te zetten.
De volgende ochtend moesten we al om 4 uur opstaan om op tijd op het vliegveld te zijn.
Een week vol avontuur, onverwachte wendingen, ongeorganiseerde Portugese chaos (wees nooit op tijd in Portugal, want dan ben je veel te vroeg).
Net op tijd voor de duisternis valt. Er worden vlug nog enkele tentjes opgezet.
-
op het tijdstip dat volgens een planning of dienstregeling is bepaald; zonder vertraging
De machinist zorgt ervoor dat de trein rijdt. Hij moet proberen dat op tijd te doen, zoals de dienstregeling dat aangeeft.
We namen de trein vanuit Cape town naar Stellenbosch, een rit van 1 uur en 8 minuten. De trein was redelijk schoon en op tijd.
-
binnen de beoogde, voorziene of gewenste termijn
Op die manier kan de procedure van aanstelling tot en met het opmaken van de arbeidsovereenkomst in principe op tijd afgerond worden.
De opening van de markt werd afhankelijk gemaakt van de mate waarin andere lidstaten de markt ook openden. Frankrijk haalde de einddatum niet op tijd, terwijl Ierland een derogatie had van één jaar en Griekenland van twee jaar.
oud voor zijn tijd
-
oud vooraleer het juiste tijdstip of de gebruikelijke periode daarvoor is gekomen
Miss Marple nam hem eens goed op. Hij was ouder dan ze gedacht had, na de beschrijving die de Reeds van hem gegeven hadden. Oud voor zijn tijd, vermoedde ze. En ook zag hij er ongerust en ongelukkig uit.
Mijn vader is oud voor zijn tijd, zie je dat niet? Heb je weleens van stoflongen gehoord, Erna? Dat is een echte boerenkwaal.
een beetje over tijd; anderhalf uur over tijd
-
zoveel tijd later dan het geplande tijdstip of de afgesproken periode
En dan uiteindelijk, een beetje over tijd (dit wegens pech van 1 van de 3 bussen) kwamen ze uitbundig aan! 155 duikers gepakt en gezakt!
Ruim anderhalf uur over tijd kwam het regiment ministers naar de perszaal van de eerste minister om de decoratieve functie te vervullen.
-
later dan het tijdstip waarop de menstruatiecyclus doorgaans begint
De meeste zwangerschapstesten beweren dat je al op de eerste dag dat je over tijd bent, op je urine mag testen.
Als de zwangerschap erg jong is (nog maar een paar dagen "over tijd") is het risico groter dat bij de behandeling het nog heel kleine vruchtzakje wordt gemist. Zo'n heel vroege abortus wordt ook wel een "Overtijdbehandeling" genoemd.
Hoe merk ik dat ik zwanger ben? Het uitblijven van de menstruatie ("over tijd") is een belangrijke indicatie. Andere veelvoorkomende aanwijzingen: je moet vaak plassen, je bent eerder moe, je smaak verandert, je reukvermogen wordt sterker, je bent 's morgens misselijk en je borsten worden gevoeliger.
20 minuten voor tijd; een jaar voor tijd
-
zoveel tijd vroeger dan het geplande einde van wat wordt genoemd
De volgende woensdag wordt de taalles 20 minuten voor tijd afgesloten en dan gaan we giechelend in optocht naar de gymzaal.
Kok staat op het hoogtepunt van zijn aanzien en dit kabinet is een jaar voor tijd eigenlijk zo goed als uitgeregeerd. Er staan nog wel enkele grote onderwerpen op de agenda [...] maar daar zal dit kabinet zijn vingers niet meer aan willen branden.
Zes minuten voor tijd maakte Ravanelli in het in Rome gespeelde duel de enige treffer.
zijn tijd afwachten
-
wachten tot het geschikte tijdstip of de juiste periode aanbreekt om iets moeilijks tot een goed einde te brengen of om zijn kans te grijpen
Als je de eerste maal in een BDSM club komt, is het aan te raden dat je eerst een tijdje toekijkt. Door te kijken leer je technieken, zie je hoe anderen spelen en hoe de mensen reageren als er een probleem opduikt. Wil je absoluut een keer spelen, wacht dan je tijd af. Als je regelmatig opduikt zal je de anderen beter leren kennen en voordat je het weet krijg je de kans om met iemand te spelen.
Marco heeft zich al duizend keer voorgenomen om gewoon zijn tijd af te wachten. Ooit zal hij immers de werf overnemen en dan kan hij het op zijn eigen manier doen.
Maar ik leefde nog en wachtte mijn tijd af [...]. Ik wachtte en wachtte tot ik mij zou kunnen wreken.
tijd 8.0
(taal en taalkunde)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Een tijd…
is een taalkundig verschijnsel
- [Functie] dient om te situeren in het heden, het verleden of in de toekomst
- [Onstoffelijke eigenschap algemeen] wordt uitgedrukt door vormkenmerken in het vervoegde werkwoord en/of door hulpwerkwoorden
- [Object betroffen] heeft betrekking op datgene wat het werkwoord aanduidt
Algemene voorbeelden
In het Nederlands heb je acht verschillende tijden: vier daarvan zijn onvoltooid en vier daarvan zijn voltooid. De voltooide tijd herken je aan het hulpwerkwoord hebben of zijn samen met een voltooid deelwoord. Verder kun je aan de persoonsvorm zien of de zin in de tegenwoordige of verleden tijd staat. De toekomende tijd herken je aan een vorm van het hulpwerkwoord zullen.
De leerlingen tasten de zin woord voor woord af. - Bij substantieven bepalen ze de naamval en het getal en ze vertalen het substantief met de basisweergave van de naamval (b.v. datief: aan/voor). - Bij werkwoorden bepalen ze de wijs en de tijd en vertalen de vorm met de basisweergave, rekening houdend met de persoonsuitgang.
Dit geheel omvat een voorstelling van de gebruikte vaktermen [...], een lijst [...] van werkwoorden met al dan niet voorspelbare vormafwijkingen, een uiteenzetting, met talrijke voorbeelden, over het gebruik van tijden en modi en tenslotte een overzicht, eveneens met voorbeelden, van de perífrasis verbales.
Vaste verbindingen
de tegenwoordige tijd
-
vormenreeks van een werkwoord die datgene wat het werkwoord aanduidt zoals een handeling, werking, gebeurtenis of toestand, in het heden situeert
Het is belangrijk om eerst te bepalen of het werkwoord een pv (persoonsvorm) is. Daarna kijk je of de pv in de tegenwoordige tijd staat of in de verleden tijd [...]. Als de pv in de tegenwoordige tijd staat zijn er maar drie mogelijkheden: - stam; - stam+t; - hele werkwoord (stam +en).
Zo moeten de leerlingen enkel een onderscheid kunnen maken tussen: - de tegenwoordige tijd en de verleden tijd van de persoonsvorm; - een onderwerp in het enkelvoud en een onderwerp in het meervoud.
de toekomende tijd
-
vormenreeks van een werkwoord die datgene wat het werkwoord aanduidt zoals een handeling, werking, gebeurtenis of toestand, in de toekomst situeert
Wanneer je het over dingen hebt die in de toekomst zullen plaatsvinden, gebruik je de toekomende tijd.
In het Nederlands gebruikt men het hulpwerkwoord "zullen" om de toekomende tijd te vormen samen met de infinitief.
de verleden tijd
-
vormenreeks van een werkwoord die datgene wat het werkwoord aanduidt zoals een handeling, werking, gebeurtenis of toestand, in het verleden situeert
Verleden tijd van regelmatige werkwoorden. Sommige werkwoorden krijgen de uitgangen -de en -den, andere de uitgangen -te en -ten. Dat hangt af van de eindklank van de stam. Als dat een van de medeklinkers van 't kofschip of 't fokschaap is (/t/, /k/, /f/, /s/, /ch/, /p/), of de medeklinker /sj/ (bijvoorbeeld in ramsjen), dan krijgen de vervoegde vormen -te(n). Als de stam eindigt op een klinker of een stemhebbende medeklinker, krijgen de vervoegde vormen -de(n).
Ook Farida is positief, ze is zelf onder de indruk van haar eigen Nederlands, gezien de omstandigheden. Zij heeft moeite met de verleden tijd, maar kan zich prima verstaanbaar maken. Drie uur Nederlands per dag vindt ze te weinig, thuis spreekt zij zo veel mogelijk Nederlands met haar broers.
de onvoltooide tijd
-
vormenreeks van een werkwoord die uitdrukt dat men zich datgene wat het werkwoord aanduidt zoals een handeling, werking, gebeurtenis of toestand, als niet afgelopen voorstelt
We onderscheiden de onvoltooide tijd en de voltooide tijd. De onvoltooide tijd geeft aan dat iets nog niet voltooid (afgerond) is. In de onvoltooide tijd staat een persoonsvorm van het zelfstandig werkwoord. Ik kijk naar de film. (tegenwoordige tijd). Ik keek naar de film. (verleden tijd).
Als bij het hoofdwerkwoord uit een zin een vorm van "hebben" of "zijn" staat, spreken we van voltooide tijd. Als dat niet het geval is, is er sprake van onvoltooide tijd.
de voltooide tijd
-
vormenreeks van een werkwoord die uitdrukt dat men zich datgene wat het werkwoord aanduidt zoals een handeling, werking, gebeurtenis of toestand, als afgelopen voorstelt
We onderscheiden de onvoltooide tijd en de voltooide tijd [...]. De voltooide tijd geeft aan dat iets gebeurd is en voltooid (afgerond) is. In de voltooide tijd staat altijd een persoonsvorm van het hulpwerkwoord hebben of zijn met een voltooid deelwoord van het zelfstandig werkwoord.
In het Nederlands heb je acht verschillende tijden: vier daarvan zijn onvoltooid en vier daarvan zijn voltooid. De voltooide tijd herken je aan het hulpwerkwoord hebben of zijn samen met een voltooid deelwoord. Verder kun je aan de persoonsvorm zien of de zin in de tegenwoordige of verleden tijd staat.
De voltooide tijd maak je met het voltooid deelwoord en het hulpwerkwoord hebben, zijn of worden. Het hulpwerkwoord is de persoonsvorm.
een enkelvoudige tijd
-
werkwoordsvorm die uit slechts één werkwoord bestaat
De moeilijkheid schuilt echter in de positie van deze elementen ten opzichte van het werkwoord. Die verschilt al naargelang de ontkenning wordt gebruikt met een werkwoord in de onbepaalde wijs (zoals in het voorbeeld hierboven), in een enkelvoudige tijd of in de gebiedende wijs (je ne laisse pas mes bagages // ne laissez pas vos bagages !), of in een samengestelde tijd (je n'ai pas laissé mes bagages).
WERKWOORDSTIJDEN: schema's 1. 2. 1/3. 2/3. De enkelvoudige tijd = onvoltooid tegenwoordige tijd. De enkelvoudige tijd = onvoltooid verleden tijd. De samengestelde tijd = voltooid tegenwoordige tijd. De samengestelde tijd = voltooid verleden tijd.
een samengestelde tijd
-
werkwoordsvorm die uit meer dan een werkwoord bestaat; werkwoordsvorm met hulpwerkwoorden en hoofdwerkwoorden
Een werkwoordelijk gezegde kan uit méér werkwoordsvormen bestaan, uit een 'samengestelde tijd', met hulp- en hoofdwerkwoorden: Berend kan niet op tijd zijn gekomen. Olga probeerde het juweel te verkopen. De schaar is op de grond gevallen. Het stadion zal worden afgebroken [...]. Het werkwoordelijk gezegde bestaat óf uit één werkwoord, namelijk een persoonsvorm, óf uit een persoonsvorm met bijbehorende werkwoordsvormen, nu en dan in gezelschap van 'te' (of 'aan het').
De Italiaanse toekomende tijd is geen samengestelde tijd; dat betekent dat de werkwoordsvorm (of liever gezegd, de uitgang) de toekomende tijd aangeeft.